Cfare eshte Ndergjegja?

[optimus.prime]

Une mendoj se ndergjegja dhe vetedija jane dy nivele te unit dhe te dijes se njeriut. Permes vetedijes ne mbledhim informata nga jashte, qe prej momentin kur lindim (ndoshta edhe para lindjes) dhe keto informata palosen ne ndergjegje. Pra, ndergjegja eshte nje "depo" e informatave ku si te palosura formojne karakterin e njeriut. Keshtu qe njeri i mire apo me pak i mire, formohet ne baze te informatave qe ka mbledhur dhe se si i ka sistemuar ne ndergjegjen e vet. Prandaj, kur ndeshet me nje rrethane te caktuar, nje sistem i caktuar informatash te cilat kane pergjegje per ate rrethane, aktivizohet dhe i jep pergjigjen si nje "ze i ndergjegjes" apo "ze i arsyes". Andaj nese kjo pergjegje eshte ne kundershtim me veprimet e njeriut, atehere themi se ate "e ka brejtur ndergjegja". Do te ishte mire, shume mire, nese "brejtja e ndergjegjes" do te vepronte para se veprimi i kundershtuar te nderrmerret. Keshtu, nje njeri i cili ka pak informata apo ka informata kontrastante, eshte gjithmone i medyshur ne mes te mires dhe se keqes, apo nuk eshte fare i medyshur atehere kur ka pak respektivisht shume informata.

[kriskulli]

Une mendoj se ndergjegja dhe vetedija jane dy nivele te unit dhe te dijes se njeriut. Permes vetedijes ne mbledhim informata nga jashte, qe prej momentin kur lindim (ndoshta edhe para lindjes) dhe keto informata palosen ne ndergjegje. Pra, ndergjegja eshte nje "depo" e informatave ku si te palosura formojne karakterin e njeriut. Keshtu qe njeri i mire apo me pak i mire, formohet ne baze te informatave qe ka mbledhur dhe se si i ka sistemuar ne ndergjegjen e vet. Prandaj, kur ndeshet me nje rrethane te caktuar, nje sistem i caktuar informatash te cilat kane pergjegje per ate rrethane, aktivizohet dhe i jep pergjigjen si nje "ze i ndergjegjes" apo "ze i arsyes". Andaj nese kjo pergjegje eshte ne kundershtim me veprimet e njeriut, atehere themi se ate "e ka brejtur ndergjegja". Do te ishte mire, shume mire, nese "brejtja e ndergjegjes" do te vepronte para se veprimi i kundershtuar te nderrmerret. Keshtu, nje njeri i cili ka pak informata apo ka informata kontrastante, eshte gjithmone i medyshur ne mes te mires dhe se keqes, apo nuk eshte fare i medyshur atehere kur ka pak respektivisht shume informata.

Pikërisht Optimus, kështu mendoj edhe unë.
Për ta shtjellluar pak më gjatë idenë po jap një shembull.
Gjatë diktaturës komuniste shqiptare njerëzit ishin nën breshërinë e pandalur të propagandës komuniste. Të paktë ishin ata që shpëtonin. Duke kujtuar këtu ata njerëz të kulturuar, të shkolluar në shkollat më të mira të Perëndimit dhe të P. Osmane, të cilët e dinin mjaft mirë se çfarë mund të prodhonte komunizmi. "Të ngrënit me lugë floriri" ishte eçse një propagandë boshe, një dëshirë e parealizushme që e hëngri pjesa më e prapambetur, si ekonomikisht edhe kulturalisht... Pjesa e shkolluar e asaj kohe, nuk i përkrahte aspak komunistët. Edhe ndër ata që fillimisht u rreshtuan me komunistët më pas u penduan ose përfunduan të pushkatuar, brenda disamuajsh kur panë sesi Partia Komunsite shqiptare po komandohej nga Jugosllavët.

Që të dal tek shembulli ilustrues... Njerëzit pra që kishin eksperienca perëndimore nuk i hanin përrallat e propagandës. Po ashtu edhe gjatë diktaturës edhe pse në izolim të plotë, kishte individë, famlije e shtresa të caktuara, tradicionale, nacionalsite të vërteta, të cilat e kuptonin shumë mirë fallsitetin e propagandës diktatoriale.

Kështu këta individë, të arsimuar, duke qenë në dijeni të shumë fakteve, ndodhive, eksperiencave, të përftuara ku direkt, ku nëpërmjet një të afërmi, ku nëpërmjet leximit, nuk bënin gabimin fatal që të gënjeheshim. Sepse tek e fundit edhe "të ngënit e gënjeshtrës" përbën një gjykim, një zgjedhje që individi bën. Pra të gjykosh nëse ajo që të thuhet, ajo që t'i e sheh përditë, është e vërtetë apo jo...
Kështu, njerëzit me ndërgjegjje të pasuruar nga eksperienca, nga leximi, nga shkollimi nuk bënin dhe nuk bëjnë gabime në të gjykuar Ose i bëjnë mjaft rrallë, duke respektuar lirinë e shprehjes së të tjerëve. Në të kundërt ata që e kanë ndërgjegjen të varfër, në kuptimin që e kanë jo të pasur me "gjendje të ndryshme", eksperienca, emocione, domethënie... bëjnë shpesh gabime gjykimi, madje ndër më elementaret.

Dua të përmend këtu edhe trushplarjen si një formë ndërgjegje kolektive. E cila, ndryshe nga sa ndodh normalisht, nën diktaturën komuniste ishte e manipuluar. TV punonte vetëm për të transmetuar banalitetet që dilnin nga Byroja komuniste. Gazetat po ashtu. Kishte dhe madje ka akoma njerëz, të indoktrinuar. Të cilët duke dëgjuar të njëtat gjëra, duke lexuar të njëjtat gjëra, ngase ishin të imponuara, në mungesë të një shkollimi perëndimor (siç kishin eksponentët e kulturës shqiptare të pushkatuar masivisht nga kuqot komunistë të drejtuar nga jugosllavët) mendonin si bagëtia, në kope. Nuk kishin individualitet. Nëse i pyesje dhe nëse i pyet, të recitojnë gjëra sipas udhëzimit të partive.

Në rastin e dytë, individët, si të thuash e kanë ndërgjegjjen të parafabrikuar, pa individualitet, pa ngjyrime. E kanë gri si betoni, si shkretetira që mbizotëronte asokohe. Ishin si të thuash klone të njëri tjetrit, afërsisht... meqënëse ishin nën influencën e së njëtës propagandë.

[optimus.prime]

po pra, dhe per kete arsye doktrinat e shumta mundohen te ndikojne ne ndergjegjen e mases permes propagandes per te mundur te manipulojne masen. Mjafton qe nje gjenerate njerezish te indoktrinohen ne ndergjegjen e tyre dhe pastaj ata vet bejne punen. Nje fare lloj programimi si te themi. Andaj akoma ka njerez qe nuk e kane pastruar ndergjegjen e tyre me informacione te reja dhe prandaj kane nostalgji per komunizmin per shembull...

[kriskulli]

po pra, dhe per kete arsye doktrinat e shumta mundohen te ndikojne ne ndergjegjen e mases permes propagandes per te mundur te manipulojne masen. Mjafton qe nje gjenerate njerezish te indoktrinohen ne ndergjegjen e tyre dhe pastaj ata vet bejne punen. Nje fare lloj programimi si te themi. Andaj akoma ka njerez qe nuk e kane pastruar ndergjegjen e tyre me informacione te reja dhe prandaj kane nostalgji per komunizmin per shembull...

Gjithsesi kjo që po trajtonim ne është njëfarë koncepti ndërgjegjje hibrid, mes asaj personale dhe kolektive.
Ndërsa shkrimi që solla unë e trajton në planin shkencor, biomjekësor. Sepse siç mund ta dish akoma nuk jeni në gjendje të themi me saktësi se cili është substrati fizik i ndërgjegjes/vetdijes.
Për këtë arsye lind dhe ekziston akoma sot një debat i fortë mbi ndërgjegjjen/vetdijen, i cili i ndan njerëzit në ata që besojnë se ndërgjegjja, apo mendja si pasojë e vetdijes është produkt i proceseve elektrike dhe kimike që ndodhin në tru (pra TRU-> MENDJE) dhe në një grup tjeter qe e konsideron mendje si diçka metafizike, shpirtërore, që nuk ka shumë lidhje me TRURIN, pra me materialen.

Nejse...

[optimus.prime]

ne fakt une besoj ne te dyjat, te pakten ky eshte mendimi im pa burim studimi...une mendoj se ne ndergjegje ka diqka shpirterore apo hyjnore mirepo ka nje baze materiale ku zhvillohet dhe thjeshte nuk rri ne ajer apo e pamvaruar nga trupi material i njeriut. Ka edhe procese kimike aty ehehehe...si do qe te jete, nese shikon disa sjellje te disa njerezve (ndoshta edhe te kafshet paqka se dikush thote se veprojne sipas instiktit shtazarak) mund te arrish ne nje perfundim se nje baze morali apo ndergjegje veq ekziston te çdo njeri edhe pa e mesuar me pare...mirepo nje baze e vogel, jo e gjitha...