Globalizimi. Pozitiv, apo...

[NoName]

Globalizimi. Pozitiv, apo...

Marjan Paloka

Njerëzimi, që nga fillimet e vetëdijes së vet historike, është përpjekur të hyjë në marrëdhënie me tërë botën e arritshme që e rrethonte. Arritjet e zhvillimit të mjeteve që mundësojnë një njohje sa më të gjerë e të shpejtë të realitetit dhe një komunikueshmëri të lehtësuar, i kanë mundësuar njeriut bashkëkohor kthimin e globit ku jeton në një hapsirë të vogël e lehtësisht të përshkueshme.

Nëse për njerëzit e lashtë tërë bota ishte bota që ata njihnin por, në të vërtetë, me parametrat e sotëm, ajo nuk ishte veçse një pjesë e botës, edhe për njeriun e sotëm tërë bota është bota që njohim, edhe pse mund të ndodhë që një të nesërme njerëzit e së ardhmes të jenë njohësit e një bote më të gjerë nga ç’është ajo që njohim ne. (Në kontekstin tonë për botë nuk nënkuptojmë thjesht globin tokë, por gjithë hapsirën e eksploruar). Ky proces në të cilin shoqëria njerëzore gjendet tërësisht e rrëmbyer për të qenë pjesë e së tërës, proces që i përket çdo epoke të njeriut, por që është zhvilluar më së shumti në shekullin e kaluar falë arritjeve teknologjike, është emërtuar si procesi i globalizimit. Për të kuptuar më qartë përdorimin e sotëm të termit “globalizim”, duhet mbajtur parasysh se çfarë i paraprinte globalizimit të sotëm, dhe në çfarë rraporti me globalizimin qëndron ajo që i paraprinte. Në historinë e zhvillimit të njerëzimit popujt kanë ekzistuar para shteteve dhe popujt kanë qenë botë të plota në vetvete. Nevoja për të ruajtur këtë plotësi ka bërë të mundur organizimin e popujve në shtete dhe bota e njeriut përfundonte tek kufiri i shtetit.

Megjithatë, që në lashtësi, shtrirja e marrëdhënieve të qytetërimeve gjer në skajet e botës së njohur, ka bërë të mundur, herë me anë të shkëmbimeve tregtare, herë me importin dhe eksportin e dijes (gjithmonë me alternimet luftëpaqe) që njerëzimi të njihte në të njëjtën kohë të veçantat e popujve dhe të përbashkëtat e njeriut.

Një formë elementare globalizimi që në lashtësi kanë qenë shkëmbimet tregtare për hir të të cilave ka lindur nevoja e rrugëve fullimisht më tepër ato ujore, por pastaj edhe tokësoret.

Prodhimet e çmueshme të një vendi merrnin famë dhe kërkoheshin në tregjet e një vendi tjetër. Por rritja ekonomike dhe ushtarake e një vendi, sillte edhe forcimin e synimeve të tij për ta shtrirë zotërimin sa më gjerë në botën përreth dhe për t’i përfshirë popujt në një perandori të vetme.

Ndoshta forma e parë e atij që ne sot e quajmë globalizim ka qenë shtrirja e perandorisë romake që nga Afrika e Veriut deri në brigjet evropiane të atlantikut dhe përtej danubit, duke shpallur edhe barazinë qytetare në shekullin e tretë.

Megjithatë, që pas rënies së perandorisë romake dhe kthimit të ndarjes të botës në popuj që respektojnë kufinjtë e të tjerëve apo luftojnë për to, vetëm koha pas luftës së dytë botërore ka qenë koha e ritme marramendëse të shkuritmi të distancave. Rruzulli tokësor, ose ndryshe globi, është bërë i arritshëm në çdo pikë të tijin në aq kohë sa ndonjë shekull më parë do të duhej për të shkuar nga një fshat në tjetrin. Në këtë mënyrë, hapsira ku ne jetojmë është globalizuar, domethënë është krejtësisht e arritshme nga çdo pikë e globit në një kohë të shkurtër dhe, në disa raste, siç mund të jetë interneti, apo telefoni, apo televizori, në kohë reale.

Globalizimi, atëherë ndodh në të gjitha fushat e jetës: në treg, në zakone, në ligje etj... Por a mund të jepet një gjykim vlerësues për pozitivitetin apo negativiteitn e këtij fenomeni?

Meqenë se është ende në fillimet e tij, edhe pse kanë kaluar shumë dekada nga fillimi i këtij procesi, nuk mund të jepet një gjykim përfundimtar, por mund të shtrohen disa pyetje kritike, si për shembull: a kërcënohen ndryshimet kulturore të popujve, që janë një pasuri për njerëzimin, me imponimin e kulturës më të shndërruar në modë? A asfiksohen veprimtaritë prodhuese dhe tregjet e vogla të vendeve në zhvillim që nxisin një farë rritjeje ekonomike, nga prodhuesit e mëdhenj dhe tregjet globale? A është e vëretetë që, duke u përpjekur për të globalizuar barazinë ligjore të të gjithë qytetarëve të rruzullit me anë të imponimit edhe me luftë të rregullave të demokracisë, nuk cënohet liria për të mbajtur disa veti që për një popull ende vazhdojnë të përbëjnë vlera që në një popull apo kulturë tjetër janë vlera të harruara?

Lista e pyetjeve do të shkonte gjatë, por edhe procesi i globalizimit është vetëm në fillimet e tij. Do të ishte mirë që në këtë proces të mos mungonin pyetjet që na ndihmojmë të mos e humbasim aftësinë kritike në këtë rrëmbim zhvillimi global.

[kurkushi]

Globalizmi ...
nje bashkim per rindarje, kethim ne fillim permes rotullimit

[ARKIA]

Urime per temen!
Nuk e di nese eshte konsumuar edhe me pare ne forum.
Eshte nje teme qe nuk do te na ndahet gjersa te vdesim.
Dy gjera si e kuptoj une globalizimin.

-Si e vetmja qenie e ndergjegjeshme ne toke gjithmone do te jemi ne kerkim te nje evolimi te vetedijeshem.Koha do te na gjykoje nese globalizimi eshte "feja" e re njerezimit apo nje persosje e shoqerise se organizuar njerezore.

-Aktualisht nje shembull i globalizimit do te quaja nje kryeqytet perendimor qe nuk qetesohet kurre ,nuk "fle",me kultura qe ndeshen ,me drejtesira e jo,me ligjet e shkruara e te pashkruara me moton e xhungles virtyt.Aspak i lehte.

Per sa i perket Shqiperise:

Personalisht jam optimist.Per Shqiperine e vogel eshte pa diskutim pozitiv,ne jemi popull i rrahur me veshtiresi dhe do te rezistojme e kemi ne gene,do te behemi me mire.Ky eshte shans qe na jep koha.Mjaft me pushtime 600 vjete e me shume.
Mos te harrojme kurre se jemi origjinale mjaft pritem nga bota, tani bota pret nga ne te tregojme se nuk jemi nje popull i radhes kudo qe ndodhemi,le ta tregojme!!!

A.Kote