Shqipërime nga anglishtja

[Rina_87]

Për përkthimin (anglisht-shqip dhe anasjelltas) e termeve ekonomike, unë e rekomandoj fjalorin e Dr. Nexhmi Rexhës “Fjalor i terminologjisë se biznesit” shqip-anglisht dhe anglisht-shqip. Besoj se ky fjalor mund t’iu ndihmojë të gjithë atyre, që studiojnë ekonominë dhe/ose biznesin. Një tjetër fjalor, qe unë përdori është nga Gjergji Butka “Gjuha e biznesit”, qe përshkruan veprimin apo procesin, qe nënkupton termi i caktuar. P.sh:

bill of sight
n. (tregti ndërkombëtare) dokument që paraqitet në doganë nga një importues, i cili nuk mund te japë përshkrimet e hollësishme te mallrave, derisa ato te mos shkarkohen apo inspektohen. Kur nga importuesi janë ofruar informacione me mangësi, kjo njihet si perfeksionim i shikimit.

Sa e di unë “Shoqata e Kontabilisteve te Certifikuar dhe Auditorëve te Kosovës” ka pasur ne plan te punoje ne një fjalor terminologjie anglisht-shqip për ekonomi/biznes, mirëpo nuk e di se sa është punuar ne këtë drejtim. Sa për info website i tyre është www.scaak-ks.org. (Ndoshta edhe Instituti RIINVEST mund te ofroje ndonjë këshille lidhur me këtë http://www.riinvestinstitute.org).

Për fjalët me larte unë mendoj se është shume gabim nëse risk assessment përkthehet asesimi i rrezikut, ngaqë ne shqip asesim nuk thotë asgjë, nuk ka asnjë kuptim. Risk assessment kryesisht përkthehet si “Vlerësimi i rrezikut”.

Është e vërtetë qe “evaluation” mund te përkthehet “vlerësim”, mirëpo unë sa kam mundur te vërej “Evaluation” po përkthehet me teper si “Çmuarje” (te paktën ne disa programe qe kane dale nga MASHT [Ministria e Arsimit]).

Me poshtë janë sqarimet nga Fjalori i Gjuhës së Sotme Shqipe për foljen “Çmoj” dhe nga Oxford Advanced Dictionary per “Evaluate”, qe jane shume te përafërta.

evaluate – to form an opinion of the amount, value or quality of sth after thinking about it carefully. (sinonim e ka foljen assess).


çmoj (ka me tepër se një përkufizim, por mjafton vetëm ky) – peshoj rëndësinë, vlerën, karakterin etj. të diçkaje a të dikujt për të dhënë një gjykim mbi të, e shqyrtoj dhe jap vlerësimin për dikë apo diçka.

Nuk e di tash sa është e përshtatshme, ama ky është vetëm një propozim.

Kete fjalen Hulumtime eshte hera e pare qe e degjoj, dhe se si me duket, si ndonje fjale e huaj pa kuptim lol.

HULUMTIM, ~I – m.sh. ~E, ~ET 1. Veprimi sipas kuptimeve të foljeve HULUMTOJ, HULUMTOHET.Hulumtime shkencore. Hulumtimet arkeologjike (gjuhësore, etnografike). Hulumtimet e studiuesve shqiptarë. Hulumtimi i krijimtarisë gojore. Bën hulumtime.

2. kryes.sh. Vepër e shkruar, në të cilën është shqyrtuar një çështje a paraqiten të dhënat, që janë mbledhur nga kërkimet për një çështje; gjurmime; gjetje ose arritje shkencore. Hulumtime të rëndësishme (me vlerë).

(nga FJALOR I GJUHËS SË SOTME SHQIPE, botuar në Tiranë me 1980 dhe ribotuar në Prishtinë me 1981).

Tung

[dodoni]

Rrenja e fjales vleresim eshte vlera sikur edhe per evaluation eshte value, qe te dyja keto rrjedhin nga fjala latine valore (nuk jam i sigurte se e kam shkruar si duhet kete fjale). Pra, Evaluation eshte Vleresim. Mirepo ne anglisht kemi Risk Evaluation dhe Risk Assessment qe nuk eshte e njejta gje, ne anglisht, edhe pse jane shume te peraferta. Duke pasur parasysh se edhe vet fjala vleresim nuk eshte shqipe ne rrenje, pse mos te perdoret edhe asesimi dhe keshtu e kemi me te lehte ta kuptojme se kur kemi te bejme me Risk Evaluation e kur me Risk Assessment, sepse nese perdoret Vleresim Risku ne te dyja rastet atehere nuk e dijme kur eshte fjala per Assessment e kur per Evaluation. Nje perkufizim te Risk Assessment e solla me larte, qe dallon nga perkufizimi i Risk Evaluation.

Per Assertions ka kush ndonje ide tjeter se si mund te shqiperohet pa i humbur kuptimin ne shqip?

Poashtu, edhe nje fjale tjeter Fraud!

Cila eshte fjala me adekuate ne shqip per Fraud?

[Agron_ca]

Ç´është fjala "asesim"?

Ja çka është: është gjysma e deformuar e fjalës ësesmënt.

Pse ke nevojë të shpikësh fjalë pa lidhje? Pse duhet fjala ta ketë rrënjën nga anglishtja. Ti me atë deformim e tjetërson tërëshisht fjalën ësesmënt.

Më mirë merre një fjalë shqipe të përafërt the përshtate, ose merre një nga 10000 fjalët e të shejntit Fishta që nuk i përdorim në shqipen moderne.

Së paku fjalët shqipe përshtaten në fjali dhe mund ti përdorësh si të duash në gramatikë.

Nuk kam ndonjë bindje personale për ty, por po e citoj Fishtën për shkak të lidhshmërisë së përmbajtjes.
....
E atij ju thaftë po goja
që përbuz kët gjuhë hyjnore,
e n'gjuhë t'huj kur s'asht nevoja
flet e t'vetën len mas dore.


//Agroni

[DriniM]

Fjala Assesment ,përdoret në afarizëm e sidomos në kontabilitet dhe financime .

Dhe se për financime ka kuptimin '' Vlerësim '' :- të pronës, mallit, inventarit apo diçka tjetër ( një shembull i thjesht :- Vlerisimi i pronës për taksa shtetërore ) .

[dodoni]

Ç´është fjala "asesim"?

Ja çka është: është gjysma e deformuar e fjalës ësesmënt.

Pse ke nevojë të shpikësh fjalë pa lidhje? Pse duhet fjala ta ketë rrënjën nga anglishtja. Ti me atë deformim e tjetërson tërëshisht fjalën ësesmënt.

Më mirë merre një fjalë shqipe të përafërt the përshtate, ose merre një nga 10000 fjalët e të shejntit Fishta që nuk i përdorim në shqipen moderne.

Së paku fjalët shqipe përshtaten në fjali dhe mund ti përdorësh si të duash në gramatikë.

Nuk kam ndonjë bindje personale për ty, por po e citoj Fishtën për shkak të lidhshmërisë së përmbajtjes.
....
E atij ju thaftë po goja
që përbuz kët gjuhë hyjnore,
e n'gjuhë t'huj kur s'asht nevoja
flet e t'vetën len mas dore.


//Agroni

Assessment ka si rrenje fjalen assess qe ka shume kuptime e disa nga keto jane: me ndejt anash; me ndihmu ne zyren e gjyqit; me percaktu rendesine, madhesine, dhe vleren e dickaje; etj.

Dmth. fjale per assessment ne shqip nuk ekziston, duke perfshire edhe ato 10,000 fjalet e Fishtes (te cilin mund ta them me siguri te plote, se e njoh me mire se ti, e kam fjalen per vepren dhe fjalet e tij ). Nganjehere mund ta perkthesh si vleresim, por ka shume raste kur perkthimi i tille i perafert ja humb kuptimin fjales dhe fjalise, psh. ne rastin e Risk Assessment, sepse me perkthim te tille te perafert zhduket dallimi i Risk Assessment me Risk Evaluation qe te dyja behen Risk Evaluation pastaj, nese perkthehet si vleresim, sepse Risk Assessment pervec qe vlereson riskun, e percakton edhe rendesine dhe madhesine e riskut, dmth. eshte me shume se vleresim.

Mos me shit patriotizem te kote nga Kanadaja, bonu patriot sa une e ma shume nuk te duhet. Te jeshe i bindur per kete.

[Agron_ca]

Mos me shit patriotizem te kote nga Kanadaja, bonu patriot sa une e ma shume nuk te duhet. Te jeshe i bindur per kete.

E atij ju thaftë po goja
që përbuz kët gjuhë hyjnore,
e n'gjuhë t'huj kur s'asht nevoja
flet e t'vetën len mas dore.

Unë skam patriotizëm për të shitur. Këto vargje i di edhe ti që kur ke qenë fëmij. Vetëm dua t´a tërheq vërejtjen se je duke e shkatërruar shqipen.

Më trego si ishte fjala assessment në anglisht para 1000 apo 1500 vjetëve? Mos e morrën nga greku apo roma që kishin sisteme juridike dhe ekonomike më të avancuara se anglezët e asaj kohe?

Jo. Por i ri-përdorën fjalë të tjera dhe u dhan kuptime të reja. Kështu mund të bëjmë edhe ne. Mund t´i ri-përdorim fjalë tjera të shqipes për qëllime të reja. A duhet që në shqip çdo fjalë të vetëm një kutim? Jo, ne jemi mjaft të zhvilluar të bëjmë dallime sipas kuptimit të temës.

Asnjë popull i rëndësishëm nuk e ka kopjuar fjalën assessment nga anglishtja. Të gjithë kanë dalë me llojet e veta. Shiko këtu: http://www.answers.com/assess#Translations

Nga kjo e shoh që ti nuk qenke më patriot se Greku, Gjermani e Rusi. Të gjithë ata e çmuan gjuhën e tyre më shumë se të huajen.

Unë e di që ballafaqohemi me një mungesë të madhe të fjalëve në gjuhën shqipe. Por zgjidhja nuk është që shqipja të harnohet me fjalë angleze. Fjalët angleze janë të huaja. Ato nuk përshtaten mirë në gramatikën shqipe.


P.S. Tani jetoj në Redmond, Washington.

[dodoni]

Unë e di që ballafaqohemi me një mungesë të madhe të fjalëve në gjuhën shqipe. Por zgjidhja nuk është që shqipja të harnohet me fjalë angleze. Fjalët angleze janë të huaja. Ato nuk përshtaten mirë në gramatikën shqipe.


P.S. Tani jetoj në Redmond, Washington.

Ku mendon ti se i kemi marre fjalet: Kompjuter, Televizor, Radio, Internet, Telefon, Biznes, etj. ? Nga Fishta???

Hajde ta shpetojme gjuhen nga fjalet e huaja, ma gjej nje fjale shqipe per Assessment, Fraud, Assertion, etj. ? Ky eshte edhe qellimi i temes, pra me sill ide dhe fjale se si mund te shqiperohen keto pa e humbur kuptimin.

Nuk ka asnje gjuhe ne bote qe eshte e paster 100%, pra qe nuk ka marre ndonje fjale nga gjuhet tjera.

[_DIAMANTA1_]

Ku mendon ti se i kemi marre fjalet: Kompjuter, Televizor, Radio, Internet, Telefon, Biznes, etj. ? Nga Fishta???

Hajde ta shpetojme gjuhen nga fjalet e huaja, ma gjej nje fjale shqipe per Assessment, Fraud, Assertion, etj. ? Ky eshte edhe qellimi i temes, pra me sill ide dhe fjale se si mund te shqiperohen keto pa e humbur kuptimin.

Nuk ka asnje gjuhe ne bote qe eshte e paster 100%, pra qe nuk ka marre ndonje fjale nga gjuhet tjera.

Ketu jam edhe une e pajtimit se nuk dua te shtoj me teper per fjale te ndryshme qe jane marre nga gjuhe te ndryshme dhe qe tek ne nuk ka fjale adekuate .........

[Agron_ca]

Ku mendon ti se i kemi marre fjalet: Kompjuter, Televizor, Radio, Internet, Telefon, Biznes, etj. ? Nga Fishta???

Hajde ta shpetojme gjuhen nga fjalet e huaja, ma gjej nje fjale shqipe per Assessment, Fraud, Assertion, etj. ? Ky eshte edhe qellimi i temes, pra me sill ide dhe fjale se si mund te shqiperohen keto pa e humbur kuptimin.

Nuk ka asnje gjuhe ne bote qe eshte e paster 100%, pra qe nuk ka marre ndonje fjale nga gjuhet tjera.

Kjo është harrnim gjuhës sonë me lecka angleze. Ja një shembull për fjalën assess disa popuj të civilizuar:

Dansk (Danish)
v. tr. - vurdere, bedømme, estimere

Nederlands (Dutch)
schatten, beoordelen, vaststellen (bedrag voor belasting), belasten, bepaalde boete opleggen

Français (French)
v. tr. - évaluer, estimer, fixer/déterminer le montant de, établir (l'impôt sur le revenu), calculer la valeur imposable de, fixer (les dommages), (fig) évaluer, juger (la valeur de)

Deutsch (German)
v. - beurteilen, taxieren

Ελληνική (Greek)
v. - αποτιμώ, εκτιμώ, (οικον.) καταλογίζω, (για φόρους κτλ.) βεβαιώνω, επιβάλλω, προσδιορίζω, κατανέμω, φορολογώ

Italiano (Italian)
valutare, giudicare, esaminare, accertarsi, stimare

Português (Portuguese)
v. - avaliar, fixar, determinar, tributar

Русский (Russian)
оценивать, определять сумму чего-либо, определять ценность

Español (Spanish)
v. tr. - juzgar, examinar, comprobar, tasar, estimar, valorar, evaluar

Svenska (Swedish)
v. - fastställa, uppskatta


Asnjëri nga këta nuk i ka kopjuar, shtrembëruar e as përgjysmuar fjalët angleze për ti përvetsuar.

Ma merr mendja që edhe ne duhet ta ngrejmë kokën lartë dhe ta çmojmë atë që kemi.

Edhe ajo që kemi tani është një gjuhë në proces të ndyrjes nga gazetat e lajmet televizive të cilët çdo ditë pa fije turpi përdorin fjalë si BORDI, STAFI, BILATERALE, etj. kur për shumicën e këtyre fjalëve i kemi shqipe për to.

[dijedoni]

Assessment,(evaluation)=Vleresim
Fraud=Mashtrim
Assertion=Theksim.
Pershendetje nga Shqiperia Etnike.