Viktimat e revolucionit famekeq kulturor Kinez ne Shqiperi

[NoName]

Viktimat e revolucionit famëkeq kulturor Kinez në Shqipëri



Ishim aq keq sa më s’bëhet, por kujt ja merrte mendja se do të bëheshim edhe më keq.
Në fakt, nuk pamë asgjë të mirë nga miqësia me Jugosllavinë dhe “shpresuam” më kot në miqësinë me Rusinë, pa na e marrë mendja se çfarë do të na sillte miqësia me Kinën e largët atje në Azi.
Ajo, në zhargonin popullor, kujtohej vetëm në ndonjë rast mallkimi... “të pafsha në qinemaqin…”.
E, në fakt, çuditërisht dhe mjerisht qinemaqini na erdhi te dera e shtëpisë me një të çuditshëm “Revolucion kulturor” që solli të ashtuquajturit “dacibao - në gjuhen tonë fletë rrufe” gjyqe kolektive ndër ndërmarrje e lagje, shkatërrim të institucioneve fetare e deri kulteve e varreve, kolektivizim deri ne mjerim te plote, lufte kundër njollave dhe interesit personal, pra, një marrëzi e vënë në sistem që do ja kalonte gjithsa kishte ndodhur deri atëherë në këtë vend fatkeq.
Përfunduam, për faqe të zezë si “Shteti i vetëm ateist në botë”…që me “na e pas zili e gjithë bota”. Zili e gjithë bota, ne që mbyteshim brenda vetes sonë, vendit tonë, rrethuar gjithandej me tela me gjemba, me bunkerë e klone, shteti me mjeran në botë.
Ishte te thuash një “colpo di grazia” mbi ne shqiptarët, por sidomos mbi atë pjesë të mbetur të Klerit katolik Shqiptar. E si mund të lihej pa kurbanet e vetë edhe ky moment kaq “i rëndësishëm historik” për Shqipërinë e shqiptarët mbas atij Fjalimi “të famshëm e programatik” të mbajtur nga xhelati diktator Enver Hoxha e që vihej në jetë nga pinjolli i tij besnik Ramiz Alia.
Sigurisht, i dashur lexues do të më lejosh këtu të hap një parantezë të vogël. U bë, e çfarë nuk u bë. Çfarë masakre me arrestime e burgosje, me tortura e pushkatime…Vetëm në një rrugicë shkodrane me gjatësi 584 hapash e 56 dyer, u martirizuan 48 vetë, nga të cilët u pushkatuan 5, vdiqën në burg 4, bënë burg e internim 48 vetë dhe vuajtën 313 vjet dënim…Pra, çdo dy hapa me tepër se një vit burg ose internim.
Po në gjithë Shkodrën?! Po në gjithë Shqipërinë?!..
Dhe, a lypi kush të falur? Sigurisht askush. Madje vetë ata që i kryen këta krime, ja kaluan menjëherë vetëm sistemit, diktaturës, dhe kërkuan të organizojnë ata vetë Pajtimin kombëtar duke nxjerrë pa faj veten po se po, por edhe vetë diktatorin. Sigurisht, në këtë rast fjala pajtim s’është tjetër veçse fyerje e rëndë, madje fyerje e përzier me tallje.
Por, unë e hapa këtë parantezë, sepse ti, duke qenë i ri në moshë…do të keshë rast të lexosh kujtimet e Ramiz Alisë për këtë periudhë të shëmtuar, ku gjithçka shkruhet këtu e tjetër kund dhe janë drejtuar prej tij i ka “të harruara” dhe i bie ndër mend e kujton se si “ka shpëtuar bibliotekën e madhe të Kuvendit të Françeskanëve duke porositur të vëllanë ti marrë për Arkivin e Shtetit.
Pra, gjyqet kolektive në lagje e ndërmarrje me klerikët e mjerë, po burgosjet e pushkatimet e rastit, sipas skemës dhe detyrave të paracaktuara nga Komiteti Qendror?!
Sigurisht ata janë harruar e nuk i kujtohen, e s’ka faj. Çfarë duhet të mbajë mend më parë i mjeri ish Sekretar i parë i asaj diktature të shëmtuar që vazhdoi për afro pesë dekada?!
Por, le ta mbyllim parantezën e të shohim cilët ishin viktimat e kësaj periudhe të zezë. Viktimat e kësaj miqësie të shëmtuar me qinemaqinin komunist, që nostalgjikët e qajnë me lot edhe tashti mbas 15 vjetësh të ashtuquajtur demokraci.
Sigurisht që ata janë shumë, hekurat e duarve patën punë sërish edhe atë periudhë që e drejtonte Ramizi reformator. Kë të kujtosh e të marrësh më parë: Patër Pjetër Meshkallën legjendar që guxoi dhe ja shkroi atë letër burrash kriminelit Mehmet Shehu apo sa të tjerë në Shkodër, Gurëz, Milot, Durrës e Tiranë, që u torturuan dhe u burgosën me atë rast dhe në atë periudhë. E, nuk mund të ndalemi edhe tek të gjithë ata që u pushkatuan pa ju ditur as varri i tyre ende sot si Dom Shtjefen Kurti me shokë. Po ndalemi vetëm tek një gjyq “model” që u zhvillua në Shkodër, në ish Kishën e Murgeshave që sapo ishte kthyer në Kino Teatër Rinia, dhe me këtë rast edhe në salle gjyqi. Atë e filmuan me “pompozitet e madhështi” edhe në kaseta filmash e kinemaje, për të treguar se sa e fortë ishte diktatura e sa shumë ishin ligështuar e transformuar ata të mjerë klerikë të mbetur sa gjallë. Sheh urtinë dhe njerëzinë me të cilën përgjigjen klerikët e shkretë se si i kanë shërbyer idealit të tyre, se nuk kanë mohuar Zotin të cilit i kanë besuar gjithnjë, se i kanë dhënë njëherë fjalën e zemrën Papës se Vatikanit, si bariu shpirtëror i të gjithë atyre dhe sheh kapadaillëkun e “burrërinë” mizore të tyre që drejtonin gjyqin si Aranit Çela, Faik Minarolli, Nuri Resnja e sa e sa tjerë mbi to e në to, të cilët i përkthenin përçudërisht si tradhti ndaj atdheut, veprimtari armiqësore e agjentura të atij e atij armiku të Shqipërisë, Francës, Italisë, se Vatikanit po se po.
E sot, ata dhe bijtë e tyre, nuk të lënë shteg e radhë që t’i flasësh dy fjalë për demokracinë, lirinë e të drejtat e njeriut, Helsinkin e Strasburgun.
Janë ata, e veç ata, sërish, kompetentet më të mëdhenj dhe ekspertët më të përgatitur edhe të kësaj periudhe që kalojmë, edhe të kapitalizmit, edhe të Helsinkit, edhe të dreqit. Kanë në krye sërish Ramizin që ndër bëmat e tij tregon deri si e “ruajti” bibliotekën e françeskanëve dhe Zonjën e Zezë që gjithçka bëri në të mirë të Shqipërisë e shqiptarëve e farë padrejtësisht ja vunë këmbën demokratët.

10 Maj 1968
Pushkatohen
D. Zef Bici-D. Mark Dushi

Me burgim te rende
D. Frano Ilia-D. Mark Hasi-P. Gege Luma etj..

[NoName]

Dom Zef Bici


Ka lindur në katundin e Bregut të Matës me 19 maj 1919, prej prindërve Dedë Ujk Bici dhe Dile Preçja.
U pagëzua në katundin Gurëz, në Kishën e Shën Mëhillit prej D. Ndue Lleshit me 22 qershor 1919. Shkollën fillore e kryen ne katundin Gurëz në vitet 1927-1932. Në vitin 1934 hyn në Seminarin Papnor ku vazhdon për katër vite edhe teologji. Me 1939, me vdekjen e Imzot Pjetër Gjurës - Arqipeshkëv i Durrësit dhe administrimin e Arkidioqezit e muer Imzot Gaspër Thaçi, për arsye shëndetësore, largohet përkohësisht prej seminarit dhe rrin pranë Imzot Thaçit. Ne Arqipeshkvinë e Shkodrës rrin edhe mbasi u zgjodh Imzot Vinçenc Prennushi Arqipeshkëv i Durrësit. Pra qëndronte pranë Imzot Thaçit duke qenë gjithnjë seminarist i Arkidioqezit të Durrësit i cili mbante një seminarist të Shkodrës në vend të tij. Në vitin 1944 merr pjesë në dramën “Kështjella e Alkaxarit”, pjesë që demaskonte krimet komuniste në Spanjë, vënë në skenë nga Dom Pjetër Gruda, asokohe ende pa u bërë meshtar edhe ai. Me 2 shkurt 1946 shugurohet meshtar ne Katedralen e Shkodrës, prej Imzot Gaspër Thaçit dhe të nesërmen thotë Meshën e tij të parë po aty, tue pasë gjithnjë kumbarë Imzot Thaçin. Me 21 prill 1946 thotë Meshën e tij të parë në Tiranë dhe të nesërmen në Durrës. Me 10 maj 1946 është në Durrës pranë Dom Anton Zogajt si ndihmës famullitar ndonëse ende pa dekret emërimi, vetëm dërguar verbalisht nga Imzot Prennushi. Me 6 nëntor 1946 është në Tiranë edhe këtu pa dekret emërimi vetëm me transferim verbal nga Imzot Prennushi ku shërben si ndihmës Famullitar deri në vitin 1952 së bashku me Dom Mark Dushin. Në marsin e vitit 1952 shkon në Shkodër, pranë Kryesisë së Kishës Katolike duke u emëruar si shef administrate, shef personeli e shef kulture.
Gjatë kësaj periudhe është edhe Rektor i Kishës së Rusit, Rektor i Kishës së Zojës, Rektor i Kishës së Shën Jozefit e zëvendës Famullitar i Shirokës. Ndërkohë thuajse drejton mbledhjet e përpjekjet për pranimin e Statutit. Ne 1955 zhgarkohet nga detyrat pranë Kryesisë së Kishës dhe qe nga 1 janari 1956 është në dispozicion duke shërbyer për pak kohë si ndihmës Famullitar në Shirokë. I propozohet të qëndrojë në Arkidioqezën e Shkodrës por nuk pranon dhe vihet në dispozicion të Ordinarit të Arkidioqezës Dom Luigj Gashit- Vikar Kapitullar i Arkidioqezës që i propozon të shkojë në Durrës apo Zhejë. Pranon të shkojë në Zhejë në vitin 1956 duke thënë meshën e parë atje me 25 marsin e vitit 1956 duke e paraqitur para popullit Dom Frano Ilia, Sekretar i Kurjes. Me propozimin e Ordinarit Dom Luigj Gashi kthen sërish në Tiranë, duke zëvendësuar Dom Mark Dushin që kishte kërkuar të largohej prej Tirane. Me 28 prill 1957 është famullitar i Tiranës duke e marrë në dorëzim atë nga Dom Mark Dushi që shkonte famullitar në Zhejë-Mamurras. Është njëkohësisht edhe administrator për famullitë e Vlorës dhe Elbasanit. Me 12.9.1957 zgjidhet Vikar Kapitullar i Arkidioqezit të Durrësit, nga këshilltarët Dioqezanë, me vdekjen e Dom Luigj Gashit. Me shkresën N.1 /12 dt. 18.11.1957 njoftohet i aprovuar nga Kryesia e Kishës e nga Këshilli i Ministrave sipas Dekret-Ligjit mbi Komunitet fetare, Neni 13 që me emërimin e tij si Vikar, administrimin e famullisë së Vlorës ja lëshon Dom Mark Dushit.
Qëndron në famullinë e Tiranës deri në nëntorin e vitit 1964 që arrestohet e dënohet për moskallëzim krimi, duke u zëvendësuar nga Dom Ndoc Sahatçija. Lirohet pas një viti por pa të drejtën e qëndrimit në Tiranë, dhe emërohet në Dioqezën e Lezhës si famullitar i Mërçijës dhe Rraboshtës ku qëndron deri në marsin e vitit 1967. Mbas kësaj date kalon pranë familjes së tij për të rënë viktimë e Revolucionit kulturor kur arrestohet me 4 korrik 1967. Gjykohet në Kishën e Motrave Stigmatine - Shkodër, kthyer ne Klub Rinie dhe dënohet me vdekje - pushkatim me 25 prill 1968 për “tradhti të lartë ndaj atdheut”dhe “agjent i Vatikanit”.
Pushkatohet në 10 maj 1968. Eshtrat e tij, si edhe të Dom Mark Dushit, do të gjenden 25 vjet më vonë, në një fushë të Dobraçit me 12.9.1993 dhe kthehen në një pllakë përkujtimore pranë Kishës së Zemrës së Krishtit në Tiranë.
Dekorohet si Martir i Demokracisë, se bashku me Dom Mark Dushin si dhe Dom Shtjefën Kurtin me eshtra ende të pagjetura.

[NoName]

Dom Mark Dushi


Ka lindur ne Gjakovë të Rrafshit të Dukagjinit - Kosovë me 19 nëntor 1920 nga prindërit Pjetër e Tereze Balto Geci prej Shkupit. Pagëzohet në Gjakovë, në Kishën e Apostujve Pjetër e Pal nga Pader Marjan Glasinovic dhe në moshën gjashtë muajsh largohet me familje e vjen ne Shkodër. Kryen klasën e parë në shkollën françeskane në Shkodër e pas një viti e vazhdon në Tiranë në konviktin Naim Frashri -1929. Në vitin 1934, i dërguar nga Imzot Pjetër Gjura, është konviktor në jetimoren e Zemrës se Krishtit duke mos pas vend ne Seminar. Kryen vitin e parë së bashku me studentët e Seminarit Papnor dhe të Kolegjës Saveriane. Në vitin 1935 është student në Seminarin Papnor Shqiptar me Arkidioqezën e Durrësit. Në periudhën 1935-1942 kryen edhe tri vjet Filozofi po në Shkodër dhe katër vjet Teologji. Merr pjesë në dramën e shfaqur në vitin 1944 “Kështjella e Alkaxarit” kundër luftës komuniste spanjolle. Shugurohet meshtar nga Imzot Vinçenc Prennushi, Arqipeshkëv i Durrësit, në Kishën famullitare të Tiranës me 2 shkurt 1946 dhe po aty thotë të parën Meshë tue pasë si kumbarë, në mungesë të P. Pjetër Palladinit, i cili në ato ditë u riatdhesua, P. Pjetër Meshkallën, Rektor i Kishës së Zemrës së Krishtit dhe Drejtor i Veprimit Katolik në Tiranë.
Që në vitin 1945 është mësues Besimi në 16 shkolla fillore të Tiranës deri në gjysmën e vitit 1946.
Emërohet kooperator në famullinë e Tiranës me famullitar Dom Shtjefën Kurtin. Me 30 tetor 1946, mbas arrestimit të Dom Shtjefën Kurtit është Vikar i Përgjithshëm i Arkidioqezës së Durrësit dhe famullitar i Tiranës, emëruar verbalisht prej Imzot Prennushit. Qëndron në këtë detyrë deri në vitin 1950 kur emërohet Dom Pjetër Dema, atëherë famullitar i Milotit, Vikar e Kapitullar i Arkidioqezit të Durrësit. Gjate viteve 1946-1954 shërben në kishën famullitare por edhe në atë të Zemrës së Krishtit, si Rektor i saj. Është Kapelan i dy spitaleve shtetërore, Civil e Ushtarak të Tiranës në vitet 1946 - 1947, si edhe rrëfyes i motrave Ancelle të këtyre spitaleve.
Në vitin 1950 merr pjesë në një Konferencë Paqe mbajtur në Tiranë me përfaqësues të besimeve të tjera fetare, shkrimtarë dhe artistë etj., kundër armëve atomike e në favor të paqes dhe për fjalimin e mbajtur falënderohet e përgëzohet nga Frederic - Joliot – Curi, President i Komitetit të Kongresit të Partizanëve të Paqes me 13 tetor 1950. Është pjesëtar i Komisionit për përpilimin e Statutit e të Rregullores së Kishës Katolike të Shqipërisë dhe ndërmjetës i Kryesisë së Kishës në lidhjet me Shtetin. Ka grumbulluar të dhëna historike për famullinë e Tiranës, Durrësit, Vlorës, Elbasanit, Prevezës, Janinës, Zhejës, Bushneshit, Delbënishtit etj., si dhe një “Status animarum” të famullisë së Tiranës.
Gjatë viteve 1946-1954 është Administrator i Kishës Katolike Unite në Elbasan si edhe Administrator i Kishës Famullitare në Vlorë për periudhën 1946-1966. Me 13 dhjetor 1952 është Këshilltar Dioqezan që e kryen deri në 12 shkurt 1967. Me 14 nëntor 1961 emërohet Zv. Famullitar i Delbënishtit, ndërsa me 12 tetor 1966 kalon në famullinë e re të Gurëzit.
Me mbylljen e institucioneve fetare kthen pranë familjes së tij. Arrestohet me 23 shtator 1967, mbas atij “Fjalimi Programatik” të diktatorit që fillonte fushatën e mbylljes së Kishave dhe dhunimit të kulteve fetare. Akuzohet se kur ka shkue në Vlonë me thanë meshën, ka mbledhë informata ushtarake për Pashalimanin, Grykën e Koçiut, Sazani etj. Është në grupin e tij me Dom Zef Bicin, Dom Mark Hasin, Dom Frano Illinë dhe të tjerë në gjyqin publik që i bëhet në Kishën e Motrave Stigmatine në Shkodër.
Me 25 prill 1968 dënohet me vdekje - pushkatim për “tradhti të larte ndaj atdheut” dhe agjent i Vatikanit. Pushkatohet në 10 Maj 1968..