Arnavut - Ai që nuk kthehet prapa

[Marmara]

Arnavut - Ai që nuk kthehet prapa



Suat Jëllmaz (Suat Yilmaz), i cili në fillim të viteve 90’ kishte ardhur në Shqipëri për të hapur shkollë, tregon: “Duke vozitur në Durrës, kisha hyrë në drejtim të gabuar. Pas një kohe më ndali policia për të më gjobitur. Pasi mori vesh se ishim turq, polici nxorri nën këmishë një Kur’an (me gjasë ia kishin dhënë shoferët turq të maunave dhe me mallëngjim e mbante në krahëror afër zemrës) dhe tha: ‘Elhamdulilah edhe unë jam musliman’ dhe vazhdoi: ‘A nuk e patë tabelën? Keni hyrë në drejtim të kundërt. Kthehuni prapa dhe shkoni kah rruga tjetër.”

Duke ma treguar këtë ngjarje, z.Suatit iu mbushën sytë. Në një periudhë prej 45 vjetësh, makthi i quajtur Enver Hoxha, jo vetëm që ndaloi jetesën fetare, por edhe dëshiroi të shlyente në shoqëri çdo aspekt të shprehjes dhe formave fetare. Me ndryshimet kushtetuese të vitit 1965 feja ishte ndaluar ndërsa ateizmi ishte shpallur ideologji zyrtare. Gjithashtu edhe sovjetikët më 1937 në kushtetutë theksonin se “Detyrë shtetërore është përpjekja kundër murtajës, malaries dhe fesë”.

Në Shqipëri ende është i freskët kujtimi i dhimbjeve të mëdha i muslimanëve dhe komuniteteve tjera të krishterë. Gratë, mundoheshin që fshehurazi nën jorgan t’ua mësonin fëmijëve të tyre disa lutje të mangëta e me gabime, që u kishin mbetur në kujtesë.

Enver Pashai, njëri nga gjeneralët itihadistë (xhonturk), që kishte ndërmarrë një fushatë ushtarake për të arritur deri tek turqit e Lindjes së Mesme, ishte bërë simbol i shpresës dhe dëshirës në shumë familje të botës islame. Prandaj shumë prej tyre fëmijët e posalindur i pagëzonin me emrin Enver. Kështu ishte me familjen e Enver Hoxhës në Shqipëri apo edhe me familjen e Enver Sedatit në Egjipt.

Që nga Bosnja deri në Indi, nga Krimea në Jemen, muslimanët asnjëherë nuk e humbën vetëdijen e të qenët ummet. Megjithëse rënia e Perandorisë Osmane shkaktoi një shokim anembanë, muslimanët arritën të ruajnë shpresën.

Gjatë qëndrimit në Tiranë, në një simpozium ku trajtoheshin disa mendime të Fet’hullah Gylenit, ato të cilat i dëgjova aty, më siguruan për këto mendime. Shqiptarët e dalë nga një regjim i egër, po mundohen të tejkalojnë hutinë që i kishte kapluar. Njerëzit e këtij vendi, në të cilin ishin rrënuar xhamitë e kishat, në të cilin ishte e ndaluar martesa mes personave me fe të njëjtë, mundohen të kapërcejnë atë periudhë të errët.

Interesant, ne i themi Arnavut. Bota i thotë Albania. Unë u interesova se nga vjen kjo fjalë (arnavut) kaq e dashur për ne. Më thanë se në persisht “Arna - vut” ka kuptimin e “trimit që nuk kthehet prapa”. Përgjithësisht për shqiptarët thuhet se janë këmbëngulës dhe megjithëse mund të flitet për “inatin / këmbëngulësinë e shqiptarit”, në fakt kuptimi i vërtetë është “trim, i cili nuk kthehet prapa”. Kthimi prapa është i turpshëm. Nëse i referohemi historisë por edhe nëse e shikojmë aktualitetin vërtetojmë se shqiptarët me të vërtetë janë “trima që nuk kthehen prapa”.

Edhe pse nacionalistët shqiptarë e madhërojnë Skënderbeun, për mua, shqiptari më trim, më fisnik dhe që çdoherë ishte i lidhur me veten, jetën, besimin, me qëndrim dinjitoz në rrugën në shërbim të All-llahut dhe Islamit, është ai të cilin e respektoj tepër: Mehmet Akif Ersoji. Zemra ime i ka dy poetë të dashur: njëri shqiptari Mehmet Akif Ersoj, tjetri pakistanezi me prejardhje hindase Muhammed Ikball. Kjo dëshmon për gjendjen e njëjtë shpirtërore të muslimanëve që nga lindja në perëndim, nga jugu në veri.

Në simpozium edhe unë u paraqita me një referencë. Do të doja të flisja pak për këtë simpozium mjaft produktiv. Por duke paur parasysh fjalën arnavut, do të ishte e udhës të bëhet fjalë për ata të cilët kishin shkuar atje (në Shqipëri), për “trimat që nuk ishin kthyer prapa”, për shembull Xhelal Ergyder nga Hataji, Kadri Fidanogllu nga Dijarbakëri, Murat Allkani dhe të gjithë ata trima, të cilët qe 20 vjet gjenden atje për të hapur shkolla, universitete, dhe për t’ua mësuar moralin e mirë fëmijëve shqiptarë. Të gjithë nga ata kanë nga një histori të ndjeshme.

Në një afat mjaft të shkurtër kohor, më pëlqyen shumë njerëzit e mirë të Shqipërisë. Tre libra të mi janë përkthyer në gjuhën shqipe. Ua dhashë fjalën turmës së njerëzve që më rrethonin se do të ndaj më shumë kohë që të shkoj përsëri në Shqipëri. Dhashtë Zoti që kjo të realizohet!