Skandali, kryeministri favorizon EVN për Banjën

[Ujku'80]

18/11/2007 - 09:17
• Genc Kondi

Tenderi për një nga veprat madhore të hidroenergjetikës shqiptare do të përfundojë nesër, por publiku vendas një gjë të tillë ka mundësi ta marrë vesh vetëm nga njoftimet e kompanisë së huaj, që, sipas të gjitha gjasave, e ka fituar atë pavarësisht nga ofertat e tjera të mundshme. Në një njoftim të grupit austriak EVN, të ditës së mërkurë, thuhet se “procesi përfundimtar tenderues në Shqipëri për dhënien me koncension të ndërtimit të tre hidrocentraleve mbi lumin e Devollit, mbyllet më datë 19 nëntor 2007”. Në asnjë njoftim zyrtar, deri tani, qytetarët e këtij vendi nuk kanë patur mundësinë të njihen me datat e këtij procesi. Duket se qeverisë Berisha i leverdis që ky proces të kryhet në një errësirë të plotë informative.
Projekti
Ka qenë Këshilli Kombëtar i Ujit, që ka miratuar, në mbledhjen e datës 30 qershor të këtij viti, projektin e ndërtimit të tre hidroçentraleve mbi lumin Devoll. Vendimi u miratua nga Këshilli, bazuar në projektet e kompanisë së njohur austriake EVN. Kjo kompani, sipas kryeministrit, kishte paraqitur projekte për ndërtimin e tre HEC-ve me kapacitet rreth 400 megavat së bashku. Këto HEC-e do të ndërtohen bazuar në një sistem tunelesh rreth 50 km të gjatë. Shuma e investimeve për realizimin e tyre do të jetë nga 700 milionë deri në 1 miliardë euro. Qeveria do të miratojë së shpejti çeljen e tenderit për ndërtimin e këtyre hidrocentraleve, tha Berisha gati pesë muaj më parë. Duke folur për projektet e shfrytëzimit të energjisë ujore në tërë kaskadën e lumit Devoll, kryeministri Berisha e vlerësoi atë si një zhvillim të madh, si një vepër ndër më të veçantat e këtij lloji në Shqipëri dhe në Europë. Kryeministri theksoi se kjo vepër respekton tërësisht mjedisin dhe bën shfrytëzimin më optimal dhe më ekonomik të ujrave të këtij lumi. Kompania austriake EVN, që ka sjellë projektin e para, ka 10% të pikëve më shumë se kompanitë e tjera të mundshme, tha ai.
Qeveria
Rreth gjysmë muaji më pas, Këshilli i Ministrave ka miratuar Vendimin nr. 463, me anë të të cilit vendosi që autoriteti kontraktues për kryerjen e procedurave ligjore, për dhënien me koncesion, të formës “BOT” (ndërtim, operim dhe transferim), të hidrocentraleve, në kaskadën e lumit Devoll, nga kuota 805-100 m mbi nivelin e detit, përfshirë edhe ndërtimin e hidrocentralit të Banjës, është Ministria e Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës. Si dhe faktin që bonusi prej 10 për qind të pikëve, për rezultatin teknik dhe financiar, në procedurën konkurruese përzgjedhëse (propozim i pakërkuar), i jepet shoqërisë “EVN” sh.a. paraprakisht.
Projekti
Projektet për kaskada mbi lumenj kërkojnë 10-20 vjet kohë. Ka deklaruar kështu para pak ditësh ministri i Energjetikës Genc Ruli. Drejtori i EVN-së për Maqedoninë, Gynter Hofner, i tha para pak muajsh kryeministrit Berisha se iu janë dashur vetëm disa muaj për të përfunduar një projekt të tillë madhor.



Berisha përplasje me Rulin, ministri ia dha Banjën djalit të Shtrausit

Lidhjet e ngushta të pushtetarëve më të lartë me kompaninë austriake përmbysën projektet hidroteknike, të miratuara shumë vjet më parë, për shfrytëzimin e lumit Devoll. Por, këtë herë, ato vepruan edhe duke larguar për herë të dytë nga vendi ynë familjen e njohur bavareze Shtraus. Burime nga Ministria e Energjetikës bëjnë të ditur për “Gazetën” se ministri Genc Ruli kishte nënshkruar një dokument, në bazë të të cilit angazhohej t’i jepte me koncension hidrocentralin e Banjës kompanisë me kapital të përbashkët gjermano-shqiptar “B&S”, ku aksioner kryesor është Max Strauss. Ky është i biri i Franz Joseph Strauss-it, i cili, nga pozitat e kancelarit të Landit të Bavarisë, u përpoq pa sukses të normalizonte marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Perëndimit në fillim të viteve ’80 të shekullit të kaluar. Angazhimi në fjalë duket se nuk ishte marrë me dijeninë e kryeministrit Berisha, i cili, ndërkohë, kishte zhvilluar takime me drejtues të lartë të kompanisë austriake, të cilët, sipas zërave ende të pakonfirmuar, janë ftuar në Shqipëri nga vajza e kryeministrit dhe një biznesmen nga diaspora. Ndërkohë, edhe një HEC tjetër, ai i Bratilës, mbi lumin e Devollit, tashmë duhej të konsiderohej si i dhënë me koncension. Ky objekt i ishte dhënë nga qeveria e mëparshmë shqiptare kompanisë islandeze “Landsvirkjun”, operator kombëtar i rrjetit energjetik të Islandës.

[Ujku'80]

Që nga dita e premte, kompania austriake EVN, ndodhet në qendër të një skandali, që rrezikon të dëmtojë marrëdhëniet midis Maqedonisë dhe Austrisë. Ajo ka njoftuar se planifikon të rritë menjëherë në masën 16 për qind tarifat e energjisë elektrike në këtë vend për konsumatorët familjarë dhe në masën 12% për industrinë. Por, pa marrë më parë leje nga autoriteti shtetëror, i cili ka të drejtë ekskluzive të përcaktojë ndryshimin e çmimit të energjisë elektrike. Që, ashtu si edhe në vendin tonë, është Enti Rregullator i Energjisë. Një vendim i tillë i njëanshëm ka sjellë reagimin e menjëhershëm të autoriteteve qeveritare maqedonase. Por, EVN ka deklaruar se, si investitor i huaj, ka të drejtat e veta, të sanksionuara nga legjislacioni maqedonas dhe ka kërcënuar ta hedhë në gjyq ndërkombëtar qeverinë e Shkupit, si dhe të ndërhyjë për të dëmtuar marrëdhëniet midis këtij dhe Vjenës.
EVN në Maqedoni është një investitor i fuqishëm, ku, ashtu si edhe në Bullgarinë fqinje, operon në fushën e energjetikës. Në të dy këto vende, ajo furnizon me energji 2,2 milionë klientë sëbashku. Por, kontrata midis kompanisë dhe Maqedonisë është lidhur me qeverinë e mëparshme. Ekzekutivi aktual ka marrë në shqyrtim të gjitha kontratat e mëparshme, për të zbuluar shkelje të ligjit, por EVN duket se ka në dorë një kontratë që e favorizon atë.
Qeveria
Ka reaguar ashpër dje, në një konferencë për shtyp, numri dy i Ekzekutivit maqedonas, Zoran Stavreski, lidhur me paralajmërimin, e bërë nga kompania austriake. Sipas tij, investitori i huaj nuk ka asnjë të drejtë mbi ndryshimin e çmimit të energjisë elekrtike, e cila hyn tek produktet strategjike të ekonomisë dhe, si në çdo vend, ka një trajtim të veçantë. Madje, sipas tij, edhe sikur Enti Rregullator i këtij vendi të binte dakord me kërkesën e EVN, e cila nuk i është paraqitur, shifra që mund të pretendohej do të ishte jo më e madhe se 11%, si pasojë e faktit që shteti maqedonas ka paguar për humbjet e energjisë në rrjet, duke i marrë mbi vete ato, si humbje për shkak të investimeve të munguara, kur ndërmarrja e energjisë elektrike ishte shtetërore.
Investimet
Por, zëvendëkryeministri Stavreski ka nxjerrë në pah një problem tjetër, shumë më të madh se arbitrariteti i ausitriakëve me çmimin. Sipas tij, Ministria e Ekonomisë e këtij vendi konstaton se, nga 40 milionë euro investime, që EVN duhej të kishte kryer në Maqedoni deri tani, ka realizuar faktikisht vetëm 10 milionë.
Një gjë e tillë është kundërshtuar nga ana e përfaqësuesve të kompanisë në mediat vendase, por, gjithashtu, i shtohet skandalit që ka plasur tashmë, duke implikuar dy vendet, Austrinë dhe Maqedoninë.
Ndërkombëtarët
Nddërkohë, austriakëve nuk u ka lënë shpresë në pretendimet e tyre kryetari i Misionit të Fondit Monetar Ndërkombëtar për Maqedoninë, Mark Grifits. Sipas të cilit, koha kur shteti lejohej të jepte subvencionim për prodhimin, qoftë edhe të energjisë elektrike, ka përfunduar. Ashtu si edhe Misioni i FMN-së në Shqipëri, ndërkombëtarët kanë kundërshtuar idenë që qeveria të financojë me fonde të pakthyeshme korporatat elektroenergjetike. ge.ko.

[Albo]

Nuk e kapa dot une kete, ma shpjegon dot njeri apo eshe botuar ne ndonje nga ato gazetat qe shpikin skandale?

Skandali qenka qe qeveria i ka dhene prioritet nje firme austriake e specializuar ne kete pune e jo nje firme "gjermano-shqiptare" ku investitori kryesor qenka i biri i nje kancelari bavarez?

Ne cilin planet jetoni njerez? Une do te ndihesha i skandalizuar nese qeveria do te kish bere te kunderten, ti jepte prioritet djalit te kancelarit bavarez para nje firme si EVN.

Dhe mos na cudisni me brockulla te tilla pasi ne te tilla raste qeveria duhet pergezuar e nuk duhet sulmuar. Apo ngelen cakejte shqiptare pa ngrene ndonje kocke nga tenderat e qeverise e hajt ta nxjerim si skandal ne gazetat qe sponsorizojme vete?!

Albo

[ganoid]

Ne workshopin e organizuar ne daten 14 nentor per privatizimin e Operatorit te Sistemit te Shperndarjes, moren pjese 3 kompani ENEL, EVN dhe AES.

E para eshte kompani Itailane e cila i ka hedh rrenjet ne Shqiperi qe ne kohen e Harasanit dhe vazhdon ende e perfaqsuar nga kompania keshilluese Terna, bije e ENEL. ENEL eshte shume i interesuar per KESH-in por e do me gjithe Hidrocentralet (dmth divizionin e prodhimit). Tarifat e saj jane nga me te lartat ne Evrope. Nisur nga eksperiencat e kaluara ku kompanite Italiane nuk kane bere asgje dhe kane deshtuar ne me te shumten e projekteve (kalivaci, vonesa prej tyre e linjes se interkonjeksionit elbasan-tirane) mendoj/shpresoj se nuk do marrin gje edhe pse jane me te interesuarit.

E dyta eshte kompani shume e respektuar dhe ka shprehur gjithashtu interes. Duke qene se me austriaket kemi vetem eksperienca te mira besoj/shpresoj qe EVN te jete nje nga kandidatet potencial.

E treta eshte kompani amerikane por qe eshte shume e shperndare neper bote. pra eshte tipike globale. Perfaqsuesi i saj tha se nr me i madh i punonjesve jane rus-foles. Kjo kompani ka filiale ne Ukraine ne Kazakistan por eshte e prirur ndaj vendeve te evropes lindore. Ka pas eksperience ne gjeorgji por pas vrasjes se nje menaxheri aty e shiti kompanine.
Kjo kompani nuk eshte shume e interesuar por duke marre parasysh potencialet strategjike te Shqiperise dhe interesimin politik te USA-ve ne Ballkan mund te jete nje nder investitoret e mundur. Per kete kompani nuk kam preferenca te vecanta.

Gjithsesi per tu kthyer ne teme kompania austriake EVN ishte shume e interesuar nderkohe qe aty nuk figuronte asnje kompani Gjermane. Prandaj mendoj se gazetat duhet te jene me te kujdeshme dhe mos te kepusin kodra pas bregut.

Une jam i mendimit se nese EVN ka marre persiper ta beje kete investim, ka per ta bere brenda afateve te percaktuara.