Atë Pjetër Meshkalla S.J.

[Brari]

heu bre Labeat.. si nuk e kam pa kte temen..
Eh ti kjofsh bekue qe po shkruan per Legjendarin Pader Meshkallen..

moti mka tregue nje njeriu im per pader Meshkallen ..
ishim fmi thoshte ai e luanim ne oborrin e shkolles (besoj shkolla kuqe ne Tiran) futboll e arbiter kishim.. pikerisht msusin Pader pjeter Meshkallen..
ai lunte me ne si me qen shoku jone.. e na mesonte shum e shum gjera te bukura e me vlere..

jemi rrac e keqe o labeat sepse pikerisht shum nga femijet qe ai i mesoi.. ne tiran Shkoder e gjetke.. u bene me vone antar me rendesi te regjimit gjakatar envero-stalinoist.. por nuk guxuan me vone kur u bene burra ta mbrojne te ngratin Pjeter nga ganxhat e diktatures..dhe shpifjet qe hodhi per te parteja e qelbur e puns..

por jemi dhe rrac fisnike pikerisht se kemi nxjere Burra te medhej si Pader Meshkalla..

Ne burgjet e Enverit ran malsor e fusharak.. doktor e profesora.. gjeneral e ministra.. por askush nuk ka qendruar aq burrnor e i pathyshem si AI..

I perjetshem qofte kujtimi e vepra e tije..

Respekt per ty Labeat.. qe je thesar i ketij Forumi..






..

[Labeati]

faleminderes o Brar,

se pari falenderimi i takon z.F.radovani qe i shkroi e botoi mandej mua.

Mgjse ndokujt mund ti duken histori te shkuara mendoj se eshte mire ti kujtojme se cfare ndodhi ne kete vend jo thjesh per P.Meshkallen po realiteti i 50 vjeteve.

Se shpejti do te postoj edhe pjesen e fundit qe permban nje nder kulmet e jetes se tij, konfliktin qe pat me kryeministrin M.Shehu te cilit i shkroi nje leter te "pa-imagjinueshme" ne vitin 1967.

Per kete leter dhe qendrim burreror, perpara arrestimit, ish PPSH dhe Sigurimi organizoi nje mbledhje demaskuese ne auditorin e ish-Institutit pedagogjik ku "ajka" pseudo-intelektuale e Shkodres si dhe disa qindra vete te instrumentuar u vune perballe ketij prifti shtatvogel, por qe i perballoi si burrat dhe kur ju dha fjala mbajti nje fjalim te pashoq kunder regjimit duke predikuar edhe fundin e tij mu ne mes te Shkodres, dhe meqe "gjyqi" zhvillohej me altoparlant, e degjoi e u mahnit gjithe Shkodra.

Natyrish qe nga salla e "debatit" te Institutit fluturoi fill e ne "auditorin" e birucave e burgje-kampeve....

por le ti'a leme autorit ne postimet ne vijim...

[D&G Feminine]

. Shkrimtarja jep një përshkrim të hollësishëm të kishës së Oroshit dhe famullisë së zonës, në kohën kur famullitar ishte ipeshkv Frano Gjini. Imzot Gjini pati zënë më 1929 vendin e abatit nullius të Mirditës, Preng Doçit, vdekur disa vjet më parë. .

Falemnderit per pergjigjen por ketu nuk kuptohet nese eshte ky abati per te cilin po pyes. Shiko shkrimin me poshte, Durham permend vetem "Abati" pa emer.

THE RETURN OF PRENK PASHA
"Hail to the Chief who in triumph advances!"

THE return of Prenk Pasha to his people was the final act in the great drama of the Coming of the Constitution.

The other Christian tribes had light-heartedly rejoiced, filled only with child-like belief that any change must be for the better, and a wild hope that some Power was about to intervene and save them. Mirdita and Kthela alone hung back, silent, cautious. They would not exchange their little lamp of liberty for the patent flarelight of the New Constitution, till they felt satisfied of the truth of its much-advertised advantages. Others sang and fired volleys; the men of the Mirdite mountains remained dumb among their rocks.

"The Mirdites are coming to-morrow," said Rumour–"on Thursday–on Saturday–one day next week." But they gave no sign. Then the Djimiet (Young Turk Committee) in Scutari became anxious and annoyed. It believed that a brain, and a canny one, was responsible. The Young Turk is the son of the Old Turk, and the Djimiet thought to attain its end by assuming a bullying attitude. It sent a letter to the Archbishop of Scutari, bidding him inform the Abbot of the Mirdites that if his tribe did not at once come down to Scutari and accept the Constitution, he must take the consequences. To this the astute Abbot replied, with the courtesy for which he is renowned, that, in the first place, he was not under the Archbishop of Scutari; in the second, he was possessed of purely spiritual power; he therefore could not interfere in temporal affairs; the Mirdites, of course, had a Prince, but he, most unfortunately, was in Constantinople, and there was no one to command them. He added that it had never been the custom of the Mirdites to meet in Scutari, but always at the centre point of the tribe, the old Church of Shpal (St. Paul).

The Djimiet realised of a sudden that even Young Turks make mistakes sometimes, communicated at once with Constantinople, and after nearly thirty years of exile, Prenk Pasha was returned to his native land, almost as fast as it was possible to send him.

The Abbot had conquered. The excitement was great. The Moslems of Scutari were furious–talked of shooting Prenk when he arrived. But the Christians were filled with a great joy. The-Man-that-was-born-to-be-Prince was coming, and all would be well. I learned much of the Divine right of Kings–the mediæval faith that put the fate of a people in one man's hands. Of Prenk Pasha himself, folk could tell me nothing at all. They were uncertain even whether he could still speak Albanian. But of his capacity to rule, to set wrong right, they had no shadow of a doubt. "He is the son of Bib Doda, and the blood of the Dukaghins is in his veins."

The restoration of an exiled Prince to his people in a wild, mediæval land–in the twentieth century–was an event that for dramatic interest could have no rival. It cried to me, and I went.

The gathering of the tribesmen was fixed for September 30, 1908. Prenk Pasha was to be two days on the way.

Marko and I left early, so as to be well ahead, and rode over the parched plain and through the shrunken Drin, which was yet deep enough to flow over the tops of my boots, though I twisted my feet up as high as they would go.

We pulled up at the han at Naranchi, on the borders of Mirdita. The hanjee, a Scutarene, was all agog with the approaching event. The men of Mnela, the border village of the Dibri bariak, were coming in force to hail and escort their chief.

In another half-hour down they trooped at a double, all of a pack, firing as they came–small, dark men for the most part, wiry and eager–the most notorious robbers and skilled cattle-lifters of the district. Rattle, clatter, over the loose stones, followed their priest–a long, black figure, on a strong, white horse. The wall of a ruined cottage, burnt for blood, served as a look-out post, whence the Mnela men took it in turn to scan the plain anxiously. The rest sat, as is their wont, in a circle, and debated the coming event.

At first sight of the distant cavalcade there was a great cry, and a party rushed off to meet it. The remainder drew up in rude order by the wayside–tense, listening. Distant shots–the replying ones–he is coming, he is coming! In a cloud of white smoke, and the dan-dan-dan of the rifle-shots, Prenk Pasha–befezzed, and in uniform gold-corded–cantered up on a white horse with his escort, drew rein, and threw himself from the saddle. A roar of rifles rang out, as Mnela, in a solid mass, fired over our heads. And then it was obvious that Prenk Pasha was a stranger in the land. He recoiled, deafened from what, to the tribesmen and myself–for I had been under fire on and off for two months–was only a pleasing exhilaration.

Prenk Pasha had arrived. There was a certain irony about the fact that the man who had left as a prisoner–treacherously kidnapped on board a Turkish warship–was now returning to the land of his birth, in Turkish uniform, as aide-de-camp to the Sultan, and attended by two Turkish guardian angels–Young Turks in officers' uniforms.

The halt was short. It was already late. We remounted. The Pasha, with his cousin, Kapetan Marko, and his escort, pushed on, I following, up the valley of the Gjadri. We were stopped to receive hospitality at the house of a headman–the most celebrated cattle-lifter of them all–where we sat on a scarlet carpet, drank rakia, and ate tepid mutton with our fingers, the Young Turks kindly pulling off lumps from the main animal for me.

The Pasha showed no desire to prolong this meal. We remounted, and hustled up the mountain-side towards Mnela as fast as the shades of night allowed. The sun had gone down sullen in a purple storm-cloud, leaving blood-red gashes over the indigo mountains. We clattered up a zigzag–I following the white horse in front of me, that showed as a luminous spot in the gloom–till we saw the sudden red blaze of beacon fire, beyond the small oak wood that hid the priest's house.

It was an unusually large house; but even so I do not know how guests, escort, and servants all crowded into it–but they did.

I dined in state with Prenk Pasha, Kapetan Marko, the Padre, and the two guardian angels.

The Pasha, like a man in a dream, overwhelmed by a whirl of half-remembered, half-forgotten bygones, paced the room uneasily, too much excited to eat. "What tricks I played here when I was young!" he said, half dazed, "and now all the old generation are gone! I know no one–no one." He broke off abruptly, and I thought of "The Man that was." "You know, Mademoiselle," he added, with a laugh, "it is said that they are all robbers, and I am a robber chief!"

The Young Turks were hungry, and did justice to the boiled mutton. They were Djimiet young men, and held golden views of the Constitution. Not having been up country themselves, they were most anxious to hear how I had found things. One was fluent in French; we got on well. I told of the state of things at Djakova and Luria, and the views of Kosovo vilayet.

He was rather taken aback. The idea of possible difficulties surprised him.

"The plan was," he said, "to send Hodjas to the mosques, all through Ramazan, to explain liberty and equality to the people–all would be arranged. They were only ignorant."

I suggested that ignorance was one of the most dangerous of enemies, and reflected that the preaching of the Hodjas would not mend matters–which was the case. It was even then Ramazan, the towns swarmed with Hodjas, and that Ramazan was the worst on record for years.

"Alors vous trouvez Mademoiselle que notre Constitution n'a pas encore réussi?" he asked naively.

"Succeeded!" said I. "How can a Constitution succeed in a few weeks? You have not begun yet. All the difficulties now begin. There are the Serbs, the Albanians, the Bulgarians, the Turks, the Greeks, the Vlahs, who all are of different temperaments and have quite different ideas. It is true that they all disliked the old Government, but if they will like the new one–that is quite another thing. The Albanian question, for example, is of great difficulty, and needs quite special treatment."

"Oh mon Dieu, mon Dieu," said he, "il faut arranger quelquechose." He harped a great deal on the Albanians. England's help was what he reckoned on. If only England would help. He was very young, and, according to his own account, had not been much in the interior of his country at all.

The blessed word Constitution seemed to be to him a sort of talisman, certain to put all right. But it leaked out later that, in spite of his optimism, he was aware that there were "flies in the ointment." He became confidential.

"After you had left, Mademoiselle," he said, "a certain Englishman arrived here. He, like you, wished to go up to Djakova and Prizren. We discussed if we should send him, and decided to send him with a guard of suvarris." He looked at me interrogatively.

"That," said I wickedly–for I knew perfectly well what escorts are for–"was not necessary. Under your Constitution all is peace, is it not? For myself, I have travelled everywhere without arms or escort in those parts without difficulty."

We looked at one another. He knew that I knew–and I knew that he knew, and he said sweetly: "That is true, but see, Mademoiselle, this was a little affair of politics. It appears that this Monsieur was the secretary of a political society, very powerful, which has even worked much for Bulgarians. Therefore we thought it better he should travel with an escort. Vous comprenez, n'est pas?"

"Perfectly," said I.

"And," he continued triumphantly, "it appears that we succeeded even marvellously. All that he saw impressed him so well that already he has held a conference about our Constitution, full of enthusiasm." We both laughed. All the world's a stage. I wondered if I were watching the last scenes of a farce or the beginning of a great tragedy. The Constitution seemed the link that joined the sublime and the ridiculous.

Prenk Pasha wisely made no remarks.

At Kalivaci, where I pulled up at the han at noon next day, the farcical element predominated. Marko and I, not wishing to cumber the Pasha's train, had started early by another trail.

The hanjee, flushed and excited, was swinging by his arms from a beam over his gateway.

"Don't come here," he cried; "I can do nothing for you. Prenk Pasha is coming to-day, and I am quite drunk."

On learning that we should be satisfied with the loan of a cooking-pot, a fire, and some water, he asked us in, and dropped from his beam, and, while Marko blew up the fire, which was in the yard, and warmed up the remains of yesterday's lunch, told us that he had been thirty years in this place, and had twelve packhorses. Had tried to do a little business exporting sumach and hides, and importing sugar and coffee, but had suffered greatly. Whenever the pay of the Mirdite zaptiehs was in arrears (and, as it depends on the Turkish Government, this is often the case), they close the road, and "hold up" all goods upon it till the pay is forthcoming. They were quite honest, he said, and always returned the goods, but the hides were often ruined by a fortnight's detention–not to speak of loss of work through delaying the horses along with them.

"But now Prenk Pasha is coming. We shall have law and order, and all will go well. I'm going to be drunk and happy all day."

He sat and beamed on us, but refused a glass of our rakia on the grounds that he was quite drunk enough, and did not mean to be too drunk to greet Prenk Pasha with gunshots when he arrived.

We left with many promises to return some day when he was sober, and dine sumptuously; and, leaving the valley, struck up over hills that, thick with sumach scrub, blazed in a glory of gold and crimson against the intense blue of the mountains beyond; for the sumach, one of Mirdita's chief exports, lives usefully and dies beautifully.

At even we came to the church of Kacinari, high on the hillside. The priest was not yet home, but the cavernous, black-raftered kitchen was full of company. We sat round a great fire that burnt in the middle of the floor; while one tinkled music on a tamboritza, another roasted coffee and turned the fragrant seeds, smoking and black and shiny, on the carved shovel-shaped tray to cool–and all talked.

Mirdita did not mean to give itself away. Would accept no Moslem rule; brook no interference with its privileges, and was in no mood for conciliation, for the Catholics, so cruelly persecuted last winter and spring (1907-1908) near Djakova and Prizren, were, for the most part, of Mirdite blood. Mirdita had been on the point of descending to protect and avenge them, and would have done so by now had it not been for the universal besa, which it could not refuse to swear, all other tribes having accepted it. All their hopes were centred on now on Prenk Pasha. As for the Constitution, it was only one more Moslem trick, "a flam of the Devil." European intervention was the only possible cure.

Our host, two more large priests, and one small Franciscan came in soon, all bound for Shpal on the morrow.

September 30th dawned bright and breezy. We started early, the Franciscan heaped up on a wonderfully active donkey, the rest of us on horseback, and all the men of Kacinari trailing snake-like after us over hill and dale. Our journey was neatly timed. We arrived at the trysting-place just before the Pasha. The wood round the little church, the heart of Mirdita, was full of tethered horses; the bare hillside beyond, crowded with Mirdites, grouped according to their bariaks. The men and boys of Prenk Pasha's house stood foremost, anxious and eager for the first glimpse of their Head. And the man upon whom all hopes hung came at the head of his escort, upon his white horse, and rode around the great gathering. A mighty cry arose. Some thousand bullets ripped with a tearing swish between the hills as he passed.

The impossible had happened; the Prince had returned to his people. He dismounted with the air of one that knows not if he be asleep or awake. It is hard to be called on suddenly to play the part of a demi-god.

We thronged into the wood, where, under a great tree, was spread a carpet. He took his seat upon a chair, his crimson fez making a brilliant blot on the greenleaf background. Then all his male relatives–many born since he was exiled–were presented to him. I thought of the Forest of Arden, where they "fleeted the time pleasantly as in the Golden Age"–as each in turn strode up, "an hero beauteous among all the throng" dropped on one knee, and did homage, kissing his chieftain's hand with simple dignity. The tribesmen stood around in a great circle, the sunflecks dancing on their white clothes, and glinting on gunbarrel and cartridge-belt.




There came a pause. Nature, exhausted by emotion, needed food; moreover, it was midday. I shared a cold sheep's liver with the two Young Turks, who though it was Ramazan, made each a hearty lunch, as was noted by the tribesmen with contempt, for a Mirdite holds that to break a fast is the one unpardonable sin. The red wine flowed, and the cold mutton was hurled about in lumps. A few minutes emptied the bottles and bared the bones.

We awaited the coming of the Abbate. Mirdita without the Abbate is "Hamlet" without the central figure. Nor had we long to wait. His gold-banded cap shone over the heads of the crowd, that parted and let him through on his fat white horse, gay with a gold saddlecloth, followed by the rest of the priests of Mirdita.

We went out on to the bare hillside. There was no room among the trees for the great concourse now assembled. The men of the five bariaks–Oroshi, Fandi, Spachi, Kusneni, and Dibri–and the neighbor tribe of Kthela squatted or knelt in a huge and dense circle.

It struck me suddenly that among some two thousand five hundred armed men I was the solitary petticoat. The Young Turks and I were the only anachronisms–blots on the old-world picture. The Abbate stepped into the middle, and spoke with a great voice that rang over the land. His words were weighty–"The Constitution was the will of the Sultan. Mirdita would remain loyal to him–but would retain, as before, her privileges, and be self-governed according to the Cannon of Lek Dukaghin–from this day forth those laws would be truly enforced. Blood-vengeance was to cease. Peace was to be sworn until Ash Wednesday, 1909, by which time all bloods were to be pacified; and hereafter any man that kills another shall be banished, not only from Mirdita, but from all Albania. Robbery between the tribes was to be stopped, and the law enforced (for one thing stolen two should be returned), even were it necessary to summon three battalions from Scutari to help to enforce it."
Prenk Pasha briefly confirmed the Abbate's speech; Kapetan Marko stepped forward and emptied his revolver over us; the circling crowd fired in return, and broke up at once into the five bariaks, which withdrew–each with its priests–to discuss the momentous announcement.



It was a very momentous announcement. I could only admire the skill and policy of the Abbate, who, after working for fifteen long years with all the means in his power to cleanse the land of the curse of blood in vain, had seized this supreme moment in the tribes' existence–the return of the man whom they were born to obey–to make a bold effort to crown his labour and wipe out the custom finally and for ever. If he succeeded, this day was the end of the old life, its sins and sorrows.

The Mirdites are a silent people. The meetings of other tribes are a continuous roar, as each shouts the other down. But there was no clamour from the five groups that discussed in earnest undertones the question of "to be or not to be." How was a man to keep his honour clean if he might not shoot? vexed many an honest soul. It is better to die, said they, than to live dishonoured. It seemed doubtful, very doubtful, if the tribe, as a whole, would accept the terms that had taken but a few moments to explain. Finally, hereditary loyalty to the Chief triumphed over private passions–each priest came forward and announced that his flock was agreed. Peace was proclaimed till Ash Wednesday, 1909, and by then ways and means were to be determined.

The five bariaks spread again in a great circle. The Abbate had triumphed. He stood erect in the centre, ordering with uplifted arm the final volleys, as the Pasha rode round acclaimed by all.

The great meeting was over, the white groups melted away, like snow on the mountains. The Pasha, the Abbate, and all the chief actors in the scene filed in long procession down to the valley of the Fani i vogel, on their way to the Abbate's Palace at Oroshi. Soon none were left on the historic spot, but the dead asleep in the lonely graveyard. A chill wind arose, and the autumn leaves fell in showers. For better or for worse, a page had been turned in Albania's history. The summer had gone, the year was dying. I had seen the Land of the Living Past.

[Labeati]

(vijim)

Fritz RADOVANI

PJESA E KATËRT

AI NUK PËRKULEJ !

(shenim: postohet me pak shkurtime qe lidhen me situaten e pergjithshme dhe jo direkt me P.Meshkallen shen.im. - Labeati)

Një studim ma i plotë që kanë me ba studiuesit kjoftë shqiptarë apo të huej, në lidhje me diktaturën komuniste dhe luftën e saj kundër Fesë e besimeve në Shqipni, ka me nxjerrë në dukje aq shumë gjana sa, më të vërtetë do të çuditët bota (edhe pse kujton se i di), si ka mujtë me u ba ky tmer GENOCIDI mu në zemër të Evropës, ndaj një populli me pak mashumëse njëmiljon banorë?
........

Atdhetarët e vërtetë, politikanët, ushtarakët dhe intelektualët u shfarosën të parët, ky ishte edhe pikësynimi i shovenistëve jugosllavë.

Të gjitha besimet, besimtarët dhe klerikët e tyne, për komunistët ishin armiq! Edhe sikur të kishte rrugë marrveshje nuk pajtohej në asnjë pikë ideologjia prandej, lufta në mes tyne ishte e paevituëshme dhe e pashmangëshme. Kjo, dhe vetëm kjo, ishte arsyeja që Kleriket Katolik, Bektashinjë, Orthodoks dhe Myslimanë, përkatësisht simbas rënditjes, u pushkatuan dhe vuajtën pafund ndër hetuesitë, kampët e burgjët e shfarosjes komuniste. Për secilin besim kjo luftë marksiste-leniniste, ka pasë ngritjet dhe zbritjet e veta deri në pikën e “shkrimjës” së plotë, që mund të thirrët dhe ishte “Revolucioni Kultural”.

Lufta me Orthodoksët, mbas pushkatimit të shtatë klerikëve ma të njohtun dhe të pregatitun me në krye Imz. Kissin, që konsiderohëj ndër kryesorët e klerit për bashkimin e kishave me katolikët, pëson një zbritje për vetë faktin e lidhjeve dhe varësisë sonë nga shtetët Sllave. Bektashinjtë e paguan ma shtrenjtë se Myslimanët sunitë, mbasi jo vetëm nuk u pajtuan me komunistët gjatë luftës po edhe e kundërshtuan politiken e tyne të egër, fanatike, anadollake, antikombëtare e antifetare.

Klerikët Myslimanë që kishin pikëpamje evropjane u pushkatuan ndër të parët, ndërsa, pjesa tjetër që përfaqësonte shumicën e popullsisë nga xhelati Enver Hoxha, u quajtë e pakulturë kështu, që, nuk i prishte shumë punë “kulturës së madhe” që kishte ai vetë.

Me Klerin Katolik lufta ka kenë e vazhduëshme, e pandërpreme, e njëtrajtëshme, shumë e përgjakëshme dhe pakompromis. Pushkatimët dhe vrasjët fillojnë me 5 mars 1945, me Don Lazër Shantojën, pak ditë mbrapa me Don Ndre Zadêjën e Don Nikoll Gazullin dhe, vazhdojnë deri me vdekjën në burg të Don Pjetër Grudës, me 13 janar 1989, pak ditë para daljës nga burgu, mbas 15 vjetësh i dënuem përherë të dytë. Ndër klerikët e parë që asht arrestue në vitin 1945, asht At Gjergj Vata, i cili u lirue në vitin 1987. Nga 200 e pak klerikë që kishte Shqipnia në vitin 1944, u pushkatuan, vdiqën në hetuesi, ndër tortura e kampe shfarosjet, mashumëse 65 priftën, ndërsa, burgosë janë 121 klerikë, që sëbashku kanë vuajtë ma shumë se 881 vite burg, pra, gati 9 shekuj. Vetëm klerikët e pushkatuem kanë pasë moshën mesatare 47 vjeç.
....................

Në fillim të vitit 1946, mbyllën shkollat fetare dhe seminarët e nalta. Kjo ishte shuêmja e vatrave të shkëndijave të para të kulturës.

Në vitin 1946, mbas pushkatimeve të bame gjoja për pjesmarrje në Organizatën “Bashkimi Shqiptar”, jezuitët u dëbuan nga Shqipnia. Njëkohësisht me Lëvizjën e Postribës, organizohët po në Shkodër, nga Sigurimi i Shtetit komunist, futja e armëve në Kishën Françeskane të Gjuhadolit dhe Kuvendi kthehët në burgun e mnershëm të Kishës së Fretënve, me 15 nandor 1946. Ky vit zbuloi me vepra fëtyrën e vërtetë të të gjithë komunistëve në krejtë Evropën, Lindore e Përendimore.

Përpjekjet e Qeverive komuniste për shkëputje të Klerit Katolik nga Vatikani, u banë në një kohë në të gjitha vendet e Lindjës, ashtusi futjet e armëve nga Sigurimi i këtyne shteteve ndër Kisha. Kjo gja dokumentohët prap ma vonë me statutët e konkordatët e përpilueme ndër pothuej të gjitha të ashtuquejtunat “Demokraci Popullore” dhe, vërteton në mënyrë të pakundërshtueshme se organizimi i luftës kundër besimeve qendrën e kishte në Moskën stalinjane.

Fatkeqësisht, vendët me disa besime u kthyen në kasaphane të verteta, sepse, nën maskën e komunizmit ngritën krye edhe fanatikët fondamentalistë e separatistë. Për shqiptarët kjo vërtetohët masëmiri me proçesin e bamë në Kosovë, në Prizren, po në mes të vitit 1946, ku, At Bernardin Llupi, Maria Shllaku, Kol Parubi e Gjergj Martini, me 15 nandor 1946 pushkatohën, ndërsa, 23 shqiptarë të tjerë dënohën randë se gjoja kanë formue një “Katoliçeskaja Banda”.... Në Shqipni, në Mal të Zi, Kroaci, Poloni, Çeki etj. mijra e mijra faqe proçese false, me të njajtën përmbajtje... “Të gjithë klerikët katolikë të këtyne vendeve kanë dashtë me përmbysë pushtetin “popullor” me dhunë tue pregatitë kryengritje të armatosuna... tue mbajtë armë e municione ndër Kisha etj. etj...”.

[Labeati]

(vijon nga postimi i maparshem - pjesa e 4)

AI NUK PERKULEJ (me shkurtime)

......
Ndër ata që, nuk u përkulën kurrë e që nuk janë kenë pak ishte edhe At Pjetër Meshkalla.

Do të paraqes vetëm disa pjesë të shkurta të shtypit të kohës, ku, spikatë guximi me të cilin Ky vigan nxjerrë PENËN, dhe lufton...si burrat përballë shpatës së gjakosun dhe të pathame kurrë të diktatorit:
.........

E martë, 21 gusht 1945 (nga Gazeta Bashkimi)

“Në një kishë katolike të kryeqytetit është shkruar ky program për të luturat: “Të lutemi, që popujt e Lindjës, që, u shkëputën nga kisha e jonë, të bashkohën prap, siç kanë qenë më parë.”

Gjithënjë lutjët e besnikve në çdo kishë jane drejtuar për problemët e ditës, për hallët, për rreziqet e për aspiratat e popullit... Gjynahët dhe krimët e fashistave, që dikur bëhëshin “më Papë se Papa”, e shkatrruan njerëzimin dhe Evropën dhe na hodhën në një katastrofë, që kurrë s’e ka parë historia. Dhe, tani, besnikët tanë, në vent që të lutën ashtu siç lutët populli që të çfarosën këta fashista, që të çfarosët politika e tyre dhe, të vijë lumturia e paqa në botë. Në vent që të shohin me sy gjendjën tonë dhe rrugën që kemi zenë, të bekojnë ata që prunë këte paqë e liri dhe, që, përpiqën ti mbajnë këto, hidhën në disa lutje si ajo “për bashkimin e popujve të Lindjës me Kishën tonë.”

Ku është qellimi e ç’duan të thonë këto lutje?

...Por, Përëndia nuk i do luftrat, prandaj, nuk besojmë t’ua dëgjojë lutjën besnikëve të Kishës Katolike të kryeqytetit.”

E ënjte, 13 shtator 1945, (gazeta “Bashkimi”).

“...Është e vërtetë se trafiletisti ka bërë gabime datash...po nuk mund të rrimë pa thenë, se pikën e shtatë të shpjegimëve Z. Pjetër Meshkalla, e ka kuptuar keq dhe, se, në pikën gjashtë ka fshehur një pjesë të së vërtetës, që del në shesh, po të kujtohët lufta kundër Abisinisë dhe fushata e sotme kundër politikës antifashiste të Bashkimit Sovjetik. Ajo që dëshrojmë është që të gjithë pjestarët e klerit katolik, të bashkohën me përpjekjët e gjithë popullit shqiptar.....

Po botojmë këtu poshtë disa shpjegime që jep Z. Pjetër Meshkalla:

Në datën 21 gusht, të k.v. në gazetën “Bashkimi” u duk një trafilet, që u-akuzohej “një kishë katolike e kryeqytetit...” Nuk mungojnë në këte trafilet insinuacione të pavend dhe pohime historike të gjymta.

Prandaj, e ndjejmë detyrën me dhanë disa shpjegime...

1. Kisha Katolike e Kryeqytetit për të cilën bahët aluzion, asht Kisha e re e “Zemrës së Krishtit”, në rrugën e Kavajës.

2. Ai program të lutunash nuk kje shpikun në Tiranë. Janë programe për tanë botën që formulohën njëherë në vjetë, prej Drejtorisë së Përgjithshme të Apostullimit të Uratës, për sejcilin muej të vjetit dhe, i paraqitën Papës për aprovim.

3. Të njejtin program e kemi botue në fletëzën mujore të Apostullimit të Uratës, për muejn gusht, tue pasue me një koment plot simpati e lavdi, për Kishat e Lindjës. Fletëza u botue me aprovimin e Ministrisë së Shtypit e Prop. K.P.

4. Dhe, ta dijë trafiletisti, se, na nuk pushojmë tue u lutë edhe, grishim besimtarët me u lutë, për problemët dhe hallet e ditës...

5. Nuk besojmë t’u vijë keq popujve e Kishave të Lindjës, pse na lutemi për bashkim, kurse, ata vetë në Liturgjinë e tyne, lutën përherë për bashkimin e Kishave, simbas dëshirit të Krishtit, i cili, don që të bahët një grigjë e vetme me një Bari të vetëm. Tek e mbramja, gjithkush ka të drejtë me u dishrue të tjerëve një të mirë që e beson se e ka ai vetë.

6. Nuk e kuptojmë “ku asht qellimi e ç’duan me thanë: “...insinuacionet për gjynahët e krimet e fashistave, që dikur bëhëshin “më Papë se Papa”. Gabime jane ba shumë, në të kaluemën e largët e të afërt, edhe në lamën Kishtare. Këto gabime të gjithë njerëzit e drejtë i kanë vajtue e dënue. Por, duhët kërkue e vërteta në shpirtin e së vërtetës. Na nuk njohim kush asht “ma Papë se Papa”. Na njohim Papën ! Gjithkush e din shka ka ba Papa Piu i XII, për me largue prej Botës rrezikun e luftës, për me shpejtue paqën, o, së paku, për me lehtësue mjerimet e saja materiale e morale. Ndër çastët ma delikate e kritike, me guximin ma heroik. Ai ka demaskue e dënue trathtitë, mizoritë, krimet barbare kundër popullsive të pafajshme, kundra çifutënve, mizoritë ndër fushat e përqendrimit të Gjermanisë...

7. Sa për insinuacione politike fashiste e për nostalgji për Përandorinë e Romës, ta dijë trafiletisti, se, ka gabue destinacion. Por, ka shkrue ndoshta, pa dijtë mirë, se me ke po flet!...

8. Ai ban mandej një konfuzion të madh, kur, shkruan: “Siç dihët, në Sinodhin e 1050-ës, që u bë në Konstantinopol, në kohën e Patrikut Foti, Kisha e Romës, u nda vetë, siç u nda edhe Përandoria e Romës...” . Perandoria Romane kje nda definitivisht në vj. 395. Ndërsa, Kisha mbeti e bashkueme për 500 vjet të tjera... Në kohën e Patrikut Foti u ba të ndamit e parë zyrtar i Kishës së Konstantinopolit prej Kishës së Romës. Por, Foti vdiq kah 891, prandej, asht e pamundun, që Sinodhi i vj. 1054 (jo, 1050), të jetë bamun në kohën e tij. Ky Sinodh u ba në kohën e Patrikut Mihajl Cerularit, kur, u ndanë definitivisht të dy Kishat. Me insistue se cila u nda prej tjetrës, asht lojë fjalësh sofistike. Edhe arsyenat e ndamjës janë të shumta e komplekse.

9. As aluzioni i Luftës 30 vjeçare nuk tregon seriozitet e kompetencë. Na besojmë se nuk asht kjo rruga për bashkimin e zemrave.

10. Sa për Përëndinë, ai, që beson në Té, ka të drejtë me e lutë si të duan. Mjaft që të ketë qellimin e mirë e, t’u bindet urdhnave të Tija. Përëndia din vetë se si me ia ndigjue lutjen, pa kenë nevoja me ba presion mbi Té e, me e sugjestionue!

Pjetër Meshkalla S.J.


V.O. Në tekst nuk janë përsëritë vetëm fjalët e gazetës “Bashkimi”, mbasi ato janë në tekstin e gazetës së masipërme të pandryshueme. (shen. em).

Dy artikuj të tjerë të P.Meshkallës, që i dergoi asaj gazetë nuk u botuan asnjëherë me gjithë kambnguljën e P.Meshkallës, për me i botue. Arësyeja asht e kuptueshme nga cilido lexues.

Kjo del në dosjën nr. 1303 (Arkivi i Ministrisë së Mbrendshme Tiranë), dokumenta të cilat i kam pa mbas botimit të librit parë. Sigurisht, materiali asht i gjymtë, i cunguem dhe tregon shumë pak nga realiteti por, megjithatë nga ata pak rreshta shihët qendrimi burrnorë i Këtij Tribuni

[Labeati]

(vijon nga postimi mesiperm)
''''''''''''''''''''
Dhe, me të vërtetë me datën 22 nandor 1946, ora 08.00, në mëngjez P. Meshkalla, fillon hetimet në Degën e Mbrendshme të Tiranës. Mbas një përshkrimi të shkurtë të biografisë dhe vendeve ku ka punue, dukët se pyetja ka fillue nga predikimët që ky ka ba, mbasi Padër Meshkalla, fillon e përgjigjët kështu:

“...Pushtetin komunist e kam luftue në të gjitha predikimët e mija. Me rastin e vdekjës së Imzot Bumçit, i kam ba thirrje nanave të dëshmorëve që mos me kerkue gjak, mbasi kjo ngjallë vëllavrasje...Me Luftën Nacional-Çlirimtare u bashkuan edhe komunistët e më që këta nuk njofin dhe nuk respektojnë Fenë, unë nuk jam pajtue me komunistët... Aktivitetin propagandistik kundër Partisë Komuniste Shqiptare e kam fillue në vitin 1943. Kjo parti atëherë drejtonte Luftën N.Çl. por unë tue kenë kundër komunizmit kam luftue edhe punën e tyne. Këte propagandë e kam ba edhe ndër familjet ku kam shkue për vizita e raste tjera...At Troshani asht kenë eprori em. Ai nuk merrëj me politikë, edhe ai si unë, nuk e donte fashizmin...Unë kam dërgue një letër në Misionin Francez, ia kam dorëzue në dorë Briotit për me e dërgue në Vatikan. Këte letër e kam shkrue bashkë me At Frano Kirin, ku kam tregue ndalimin e lirisë së Fesë, fjalës dhe shtypit... Një letër ia shkrova edhe Komandantit të Përgjithshëm, Enver Hoxhës, por nuk mora përgjigje... Për lirinë e shtypit tonë unë kam kërkue me u takue me Nako Spiron, por ky më ka çue njeri tjetër... Për votime nuk kam kenë dakord që mos me pasë secili mendimin e vet për partinë që don... Mendimi em ishte se, në Shqipni, Pushtetin nuk duhët ta marrin komunistët, mbasi nuk do të na ndihmojnë shtetët e Evropës, mbasi atje ka vetëm Parti Demokristjane, gja, që, do të ishte e mirë me e pasë edhe na....Imzot Frano Gjini me ka ngarkue me shkrue një letër për Enver Hoxhën, ku bahëj fjalë për përkrahjen që duhët me na dhanë shteti né dhe për padrejtësitë që na baheshin... Jam kënaqë, kur një i ri nuk ka marrë tesëren e BRASH-it, se kjo organizatë udhëhiqet nga komunistët dhe i kam thanë: “brravo të kjoftë” dhe i kam shtërngue dorën...Raste të tilla si ky janë kenë të shumta...Mbas çlirimit e rihapa Rrethin e “Shën Pjetrit”, se mu lutën të rijtë dhe unë e pashë të nevojshme me e rihapë mbasi rinia kishte fillue me u implikue me komunista...”.
Hetimët vazhdojnë nga nandori i 1946 e deri në gjysmën e prillit 1947.

........ Tue u nisë edhe nga pamundësia me e ngarkue Atë edhe me gjana të tjera të pakenuna për vetë faktin e njohjës së Tij, nga populli i Tiranës për aktivitetin e Tij fetar, kulturor dhe atdhetar në muajn prill 1947, shoqnue me një relacion shumë të ashpër dhe të rrezikshëm për jetën, P. Meshkalla, i përcillet Gjykatës Ushtarake të Garnizonit të Tiranës, për dënim. Poshtë po jap materialin që u botue atëherë në organët e kohës:

Marrë nga gazeta “Bashkimi”, me datën 18 prill 1947, Tiranë ATSH:

“Dje, Gjykata Ushtarake e Garnizonit të Tiranës dha vendimin e saj, kundra një grupi klerikësh, armiqë të Popullit Shqiptar, që të veshur me petkun fetarë, kanë punuar për rrëzimin e Pushtetit Popullor, duke qenë në lidhje me agjentë të huaj, prej të cilve kane marrë të holla e udhëzime....

Në këte grup bëjnë pjesë: Dom Shtjefën Kurti, Pjetër Meshkalla, Rrok Oboti dhe Peshkopi Irené Banushi.

Në bazë të këtij vëndimi, i pandehuri Dom Shtjefën Kurti u dënua me 20 vjet privim lirie e punë të detyruar dhe, me humbjën e të drejtave për 5 vjet.

Pjetër Mëhill Meshkalla u dënua me 15 vjet privim lirie e punë të detyruar dhe, me humbjën e të drejtave për 5 vjet.

I pandehuri Rrok Oboti u dënua me 8 vjet privim lirie e punë të detyruar dhe, me humbjën e të drejtave për 5 vjet.

Peshkopi Irené Banushi u dënua me 5 vjet privim lirie e punë të detyruar dhe, humbjen e të drejtave për 3 vjet.

Vendimi i kësaj gjykatë është i formës së prerë.

....Pjetër Meshkalla pohon se, në Kallnor të vitit 1945, me nisiativën e tij bëri një mbledhje me klerin jezuit të Tiranës, ku, merrnin pjesë: At Troshani, Padër Fausti, Gjadri, etj. Në këtë mbledhje ai përpiloi një relacion që fliste kundër Pushtetit Popullor... Në këtë relacion jezuiti Meshkalla e cilësonte Pushtetin tonë si “terrorist” dhe si “përsekutonjës i fesë katolike”....


Në këtë gjyq, Ai nga i akuzuar u këthye në akuzues dhe, mundë të themi në kuptimin e plotë të fjalës, e mbërtheu me shpatulla për muri trupun gjykues. Ai nuk pranoi akuzën që i bëhëj si organizues dhe pjesmarrës i ndonjë organizatë të “Bashkimit Kombëtar”, por, pranoi se kishte kritikuar në disa raste mungesën e plotë të lirisë së fesë dhe të mendimit, që ishte në kundërshtim të hapët edhe me vetë Kushtetutën ekzistuese. Kryetari i gjyqit e pyeti se, pse, këto kritika nuk i kishte shprehur në ndonjë organ të shtypit, si “Bashkimi” etj. por, i kish përshpëritur andej e këndej?... At Meshkalla u përgjigj se dy artikuj i kishte dërguar në gazetën “Bashkimi” për këtë çeshtje, por asnjëri nuk ishte botuar.

“Pse nuk e ke ngritur zërin me lart?” – e pyeti Kryetari i gjyqit, duke u përpjekur ta zinte ngushtë të akuzuarin. At Meshkalla u përgjigj, se dy letra i kishte dërguar Enver Hoxhës, duke ia venë në dukje këto shkelje të lirisë së fesë e të mendimit, por asnjë përgjigje nuk kishte marrë as nga ai...Unë, nuk dij kujt me i shkruar më lartë, tha Ai...

Atëherë, ndërhyri prokurori, duke iu drejtuar trupit gjykues, tha: “Shokë gjykatës, të pandehurit nuk i pëlqen demokracia proletare, por, atij i pëlqen që edhe në Shqipëri të kemi një demokraci borgjeze si në Greqi!”...

At Meshkalla, me qetësinë dhe gjakftohtësinë karakteristike të Tij u përgjigj: “Nuk kam qenë asnjëherë në Greqi dhe nuk dij çfarë demokracie ka atje, por tue lexue artikujt e lajmët e botueme në gazetën “Bashkimi”, kam marrë vesht se atje veprojnë lirisht parti të ndryshme politike, tue përfshi edhe partinë komuniste Greke. Madje, partia komuniste Greke, ka organin e saj të shtypit “Risospastis” e cila, qarkullon lirisht si gazetat tjera. Kurse, këtu në Shqipni, jo vetëm që nuk lejohët asnjë parti politike opozitare dhe asnjë shtyp opozitar, por, për një fjalë të vetme në kundërshtim me vijën e partisë komuniste, arestohësh dhe të sjellin para gjyqit, siç keni veprue me mue.”.

Për këto fjalë që konsiderohëshin “faje” të rënda, At Meshkalla, u dënua 15 vjet burg, dënim të cilin e vuajti pjesën më të madhe në burgun e tmershëm të Burrelit.”.

.............................

Kurrë mos harroni se Kleri Katolik Shqiptar, këte veprim e bante në vitët 1945 – 46, prandej edhe asht Opozita e vetme antikomuniste!

....................
Z. Agim Musta, bashvuajtës i Padër Meshkallës, shkruan: “Padër Meshkalla ishte këthyer në një mësues shpirtëror i të gjithë bashvuajtësve të çdo Feje. Atë e respektonin të rinjtë, pleqtë dhe e adhuronin të gjithë për forcën e Tij shpirtërore”.

Z. Leka Toto, shkruan: “Ai të tëra gjërat që kishte, i ndante me të burgosurit e varfër pa berë asnjë dallim, Ai i ndante ato, siç do ti ndante vetë Jezusi!”.

Z. Riza Kuçi, shkruan: “Në vitin 1972, ra një epidemi e rendë gripi në kampin e Ballshit. Në një moment tek shtrati ku lëngoja unë, u afrua P. Meshkalla, dhe më dha një gotë çajë të ngrohtë, të pregatitur nga Ai vetë. Mund të merrët me mendë, se çfarë emocionesh shkaktoi në përsonin tim, veprimi njerëzor i Padër Meshkallës...”.

Prof. Arshi Pipa, shkruan këto fjalë me rastin e vdekjës së At Pjetër Meshkallës, në “BULETINI KATOLIK SHQIPTAR” Vol. 10, viti 1989, SAN FRANCISKO U.S.A. :

“Çka i ndriste syni ja shkrepte gjuha...”.

(fundi pjeses se 4 - vijon pjesa e 5)

[Labeati]

Fritz RADOVANI

PJESA E PESTË (me shkurtime)

AI NUK THEHEJ !

Viti 1961 ka kenë vit i shpresave të mëdha. Në Shkoder vritët nga vetë Sigurimi, kryexhelati, gjeneral Hilmi Seiti. Pragu i vitit 1962, kur, ndër shtyllat e elektrikut të shetitoreve të qyteteve nuk u varën ma flamujt e kuq të “Bashkimit lavdishëm Sovjetik” dhe, shpallja “nën za” e prishjës së mardhanjeve me té, ngjallën shpresën e lirisë “së vdekun” për aq shumë vite ndër zemrat e Popullit Shqiptar. Takimi historik i Presidentit amerikan Xhon Kenedi me Nikita S. Hrushovin, dhe fjala e Kenedit, në Paris, ku, tha : “Mund të ketë turbullira prapa perdës së hekurt, për shkak të lidhjeve të dobta që ekzistojnë, në një gjendje në të cilën Shqipëria është radhitur përkrah Kinës komuniste në grindjën ideologjike me Bashkimin Sovjetik...Kjo është arsyeja, -tha Kenedi,- që rrota e historisë po rrotullohet në favor të botës së lirë, dhe jo të komunistëve.”
(“Përgjigje zotit Kenedi” marrë nga gazeta “Zëri i Popullit”, 9 qershor 1961, Nr. 139 (3982), fq. 4.).

Kjo për né nuk ishte ma andërr e dishrueme, po një realitet. Kenedi filloi me rrotullue me shpejtësinë e tij Globin e përgjumun!..

Papa Gjoni XXIII-të përshëndeti për herë të parë nga Vatikani, në gjuhën shqipe Popullin Shqiptar: “Për shumë mot Pashkët!”...Filloi agimi i Lirise! Haxhubej me “Isvestia” në dorë gjujzohët para Papës...

1963 - 9 Tetor – vdes Papa Gjoni XXIII-të.

Me 23 nandor 1963, në mëngjez herët u hap si rrëfeja lajmi i vrasjës së Kenedit e, bashkë me Té, u vra edhe shpresa e Lirisë ndër gjithë zemrat e shqiptarëve e pse jo, në krejt Evropën Lindore!...

Nikita S. Hrushovi, i rrethuem me tanke në Kremlin, jep “dorheqjën”! Lajmët vijnë: “I pari udhëheqës sovjetik që u largue nga posti ma i larte i Partisë dhe Shtetit, pa u pushkatue!..”. Një “çudi”!!

Në krye të Bashkimit Sovjetik vjen Brezhnjevi, një maskë e keqe e Stalinit “pa mustakë”! Në gusht 1968, në Pragë “vyshkët pranvera”...

Shqipnia “humbë” rrugë me sy në ballë!...

..........

Aty nga mesi i vitit 1966, në Shqipni fillon me ardhë era rùb! Diçka kishte fillue me u djegë!....Por, flaka nuk i kishte dalë ënde... Kina e Madhe po realizonte me sukses njëfarë “Revolucioni Kultural”, që vetëm me kujtue thirrjët e virrmat e mijra “gardistëve të kuq” me librat e “citatëve” në dorë para pallatit të Çu En Lait, nuk të merr gjumi tue mendue, kur këtij kërkojnë me i heq kaptinën, po çka asht tue u ba me qindra e mijra studentë apo me profesorët e tyne që dinin gjuhë të hueja, me shkrimtarë e artistë, me ingjënjerë e doktorë që kanë kenë për ekspëriencë ndër vendët përëndimore?.... -Ja një fakt:

Një kinez i shtrimë përtokë priste vdekjën, -tregonte një ishoficer Sigurimi, aty nga viti 1993. Në vitin 1966, ky, ishte kenë për me marrë eksperiencë në Kinë, e mandej me ardhë në Shqipni dhe me i zbatue ato tortura që shihnin në hetuesitë e Lindjës së kuqe-. Hetuesi kinez kishte mërrijtë me “sukses” me bërë “të pandehurin”, me pranuar “fajin” për të cilin ishte torturuar 28 ditë rresht, në prani të oficerëve shqiptarë. “I pandehuri”, shpjegon hetusi kinez, nuk ka patur dijeni fare për grupin që né e akuzojmë, por Partisë i duhët ky deponim....prandaj, unë veprova kështu dhe, ia arrijta qellimit... Nesër, do të jap një kinez tjetër të pafajshëm ty shoku Nevzat Haznedari e, ju, do ta detyroni për të pranuar këta faje që keni të shkruara këtu!...-Siurdhëron, shoku hetues! -I është përgjigjë Nevzati. Të nesërmën në mëngjez Nevzati filloi detyrën. Vazhdoi në mënyrën e njohur të tij nga eksperienca që kishte dhe, nga përvoja e madhe e torturave në labirintët e Ministrisë së Mbrendshme në Tiranë e gjetkë,...dhe....mbas tri ditësh hetuesi kinez zgurdullon sytë, kur sheh Nevzatin, që i kishte ngulë thonjtë në fyt kinezit të shkretë që po i merrëj fryma e, kokordhokët e syve i kishin dalur jashtë nga tmerri, koka i ishte nxi, veshët i kishin shpërthyer gjak..e, duke parë vetën dy pëllembë të shkëputur nga toka, të mbërthyer në çaponjtë e gjakosur të kriminelit shqiptar.... mbasi e lagën me ujë...e ulën në një karrigë dhe,...nënshkroi “me qejfë” vdekjën!..”.
Hetuesi kinez, që jepte instruksione ishte drejtue nga ekipi shqiptar dhe iu kishte thanë me buzë në gaz, ashtusi flasin kinezët: “Gabim që iu kanë sjellur juve këtu,...shumë shpejtë do të vi unë në Tiranë për të marrë eksperiencë tek ju!...”. Me të vërtetë në vitin 1967, ai kishte ardhë në Tiranë. E, pse mos të vinte kinezi këtu, pak laboratore me shokët e Nevzatit kishte aso kohe Shqipnia?

Viti 1967, asht viti ma fatzi për historinë e Shqipnisë, ai solli me vedi fortunën ma shkatrrimtare të kulturës, të ndërgjegjës dhe të ekonomisë së shpartallueme të Popullit Shqiptar.

Fjalimi “programatik” i Enver Hoxhës, me 6 shkurt 1967, hapë në historinë e Shqipnisë etapën ma të turpëshme e ma të egrën që njeh historia e Shekullit XX-të. Populli Shqiptar priste vendimin e Pilatit!

Atdheu i Gjergj Kastriotit – Skënderbeut dhe i Nanë Terezës, Nanës së gjithë Botës, shpallët: “PA FÉ”.

Si ujk në kohë nate në portarën e grigjës pa bari, ulërinte Enver Hoxha: “Të djegim me zjarr!...” e, kopetë e kafshve të egra të Sigurimit, të urituna për gjak u lëshuan mbi popullin e ngratë të lidhun e të pambrojtun...“Fletë – rrufetë” mbuluan dyert e Kishave e të Xhamive. Organizatat e Frontit “Demokratik”, ato profesionalet, të rinisë e deri tek pionierët, ishin të gjitha të gatëshme me zbatue porositë e Partisë së Punës, nën “kujdesin” e Sigurimit të Shtetit.
Vlonin komitetët, vlonin shkollat e mesme, vlonin ndërmarrjët, vlonin makinat e Sigurimit, vlonin spijunët në të katër anët e vendit me kasketa e pa kasketa e, mbas orës 8 të darkës nuk shihëj asnjëri në rrugë përveç, punëtorëve që ndrronin turnët e punës...Frikë, heshtje, tmer , terror e fukarallek i pashoq në çdo votër!... Edhe fëmijët u banë spijunë të prindve të vet. Deri këtu mërrijti halli ynë... Ky ishte me pak fjalë pikësynimi i këtij “Revolucioni Kultural”!... Shkatrrimi përfundimtar edhe i familjës...

Ato ditë binte në sy angazhimi i madh i oficerëve pensionistë të Sigurimit dhe, i disa kuadrove të cilët Partia i kishte lanë në njëanë. Sigurisht, ishin ata që i duheshin në kohë fushatash. Këta ishin njerzë pakurrfarë përsonaliteti dhe të gatëshem me ba keq. Qendra e varësisë së tyne mendore dhe materiale prej kohësh ishte Sigurimi i Shtetit. U rrinin afër kryetarëve të lagjeve dhe zyrave të kuadrit ku, kryenin dy punë, jepnin informacione nga rradhët e pafund të dyqaneve dhe njëkohësisht përgjonin aktivitetin e këtyne zyrave, tue iu sugjerue edhe “mendime” nga eksperienca e vjetër e tyne. Ky angazhim i këtyne përsonave u shoqnue me një “qarkullim kuadri” nga sferat e larta të Partisë dhe të Shtetit. U krijue përshtypja se tirani Enver Hoxha, po spastronte njerëzit që kishte pranë, por, jo, ai me këte rasë provoi “besnikërinë” e tyne ndaj tij dhe, aftësinë me ba keq e ma keq në momente të caktueme si “dikur”, kur ia lypte nevoja atij. Këto prova i bani tue fillue nga Hysni Kapo e, deri tek spijunët ma të lanun që kishte të angazhuem në Sigurim të Shtetit. Ato ditë ai me djallëzi si gjithnjë i kërkoi mendim Hysniut dhe Ramizit, “si me veprue” me fenë!?... Përgjigja e tyne ishte vetëm provë “besnikrije” per té, në rast të kundërt i niste tek shokët e “armëve”...

Në mëngjez herët të gjithë njerëzve që ke muejt me takue tue shkue në punë, “iu hapej goja” vetëm nga pagjumsia...Shumicën nuk e zënte gjumi nga frika se po vijnë me më marrë e, priste, kur po i troket dera...ndërsa, pjesa tjetër punonte si me lanë pagjumë të gjithë ata që mund të mendonin ndryshej nga Partia, për “Revolucionin”....

Kurrë, kurrë, asnjëherë ata që nuk e kanë jetue atë kohë nuk kanë me e besue sesi mundët me ndodhë, që një popull i tanë me ra me fjetë në një kohë, me u zgjue në një kohë, me hangër njëlloj, me u veshë njëlloj, me folë njëlloj, me mendue njëlloj, me jetue me frikë njëlloj, me vdekë njëlloj dhe, me u varrosë përsëgjalli njëlloj...

Depërsonalizimi i njeriut dhe këthimi i një populli në një kopé, janë pikësynimet e sistemeve socialiste e komuniste totalitare, në të gjithë botën. Ky eksperiment po bahej me Popullin e ngratë Shqiptar!
Themelët e këtyne sistemëve janë te vendosuna mbi gjak, notojnë përsa dekada në gjak dhe kanë nevojë të vazhdueshme me u forcue me gjak. Pa gjak, terror dhe vuajtje sistematike ata nuk qendrojnë! Rrëzohën!

(vijon)

[Labeati]

(vijon pjesa e 5 e P.Meshkalles

AI NUK THEHEJ

Ndër ato ditë që ky tmer “Revolucioni Kultural”, po zhvillohej në Shkodër, nën drejtimin e skiles së vjetër të Enver Hoxhes, dhe veglës besnike të tij, Ramiz Alisë, me qendër në Institutin Pedagogjik dyvjeçar, nana eme takon në rrugë P. Meshkallën, i cili, e thirri në shtëpi dhe i dha me vedi disa skica që kisha fillue me ilustrue vjershat e Tija tue i thanë: “...Merri me vedi mbasi unë nuk do ti mbajë ma, sepse mund të më arrestojnë e nuk due me mi gjetë kush skicat e Fritzit këtu!..”.

Kur nana e pyet; nëse, kishte ndigjue gja në lidhje me arrestimin Ai, i tha: “Jo!..por, kjo do të ndodhin, mbasi para pak ditësh jam ulë në gjunjë para statujës së Zojës (aty, ku Ai thonte meshën çdo ditë në dhomën e Tij) dhe i kërkova Asaj, me më mësue se shka me ba në këte kohë kaq të vështirë? Zoja ma shndriti mendjën dhe unë i shkrova një letër Mehmet Shehut, kështu kjo letër do të bahët shkak me më arrestue, njëkohësisht, këta do të më dënojnë për përmbajtjën e letrës që i kam shkrue atij dhe nuk kanë me më pyet se shka kam bisedue sa në një shtëpi e, sa në një tjetër, mbasi unë ashtu do të marr në qafë gjithë dyrnjanë, sepse unë kam hi e dalë në të gjitha shtëpijat e Shkodrës. Mbasandej, ajo që ka randësi asht se edhe ndonjë meshtar që ka pas kenë në burg ka vdekë e, asht e nëvojshme me hi dikush prej nesh mbrendë, se aty ka shumë nevojë për meshtar, mbasi ndër burgje janë shumë të rinjë dhe njerzë që janë disprue nga mërzia dhe vuejtjet e randa që janë tue kalue tash sa vite. Asht e nëvojshme prania e jonë aty...”
Mandej, i kishte lexue letrën që i kishte dergue xhelatit dhe, i kishte tregue edhe vendin se ku kishte mëshef kopjën e saj, mbas një kornizës së vjetër të një fotografije të varun në dhomën e tij.

Nana, posa erdhi në shtëpi e tronditun për atë që do të ndodhte, me tregoi ngjarjën dhe përmbajtjën e letrës. Në botimin e parë, unë kam shkrue shka kam mujtë me mbajtë ndër mend po, mekenëse, në vitin 1998, mu ba e mujtun prej një mikut tem (Z.T.M.), me gjetë origjinalin e saj të ruajtun në arkivë, unë po botoj tekstin e plotë të saj:

Letër e At Pjetër Meshkallës S.J.

Kryetarit të Këshillit të Ministrave

Mehmet Shehu
Tiranë
Shkëlqesë,

Pardje, me 3-IV-1967, ora 19, pjesa ma e madhe e klerikëve katolikë që gjendët sot në Shkodër, kjemë thirrë në Sallën e Kandit të Kuq të Komitetit Ekzekutiv. Na u komunikue, ndër tjera, se do të denonconim gjithëshka kishim, me përjashtim të teshave personale të domosdoshme të veshjës dhe të fjetjës, pse të tjerat të gjitha ishin të popullit dhe popullit duhët ti këthehën; dhe se nuk do t’ushtronim asnjë sherbim fetar, as edhe privatisht: Këte e ka vendosë populli.

Mendova të drejtohem me këte letër Shkëlqesës s’Uej, për me i çfaqë mendimin tim, jo ndryshej, por si njeriu njeriut.

Sa për libra të mij, gjana kishtare etj. le të vinë e ti marrin kur të duen: nuk asht e para herë që unë dal në rrugë të madhe.

Por, unë dëshroj të çfaqë disa mendime në përgjithësi: Dorëshkrimet janë pronë e shenjtë dhe e paprekëshme e Autorit, në mos i dorëzoftë ai vetë e në mos kjofshin kundra Sigurimit të Shtetit.

Sa për pasuni të tjera, as bujarija e burrënija e popullit, as ligji natural ma elementar nuk e pranon që një gja që asht falun njëherë njaj përsoni o njaj enti të caktuem, të kërkohët rishtas prej dhuruesit si gja e tija. Spekullimet e shpërdorimet goditën.

Dhe, e vërteta asht se populli, pothuejse në çdo vend e ka përcjellë priftin e vet (të mirë o të dobtë) me vajë, si përfaqësuesin e fesë së vet.

Një hije e zezë ka ra mbi popull kur ka pa tue u mbyllë Kishat, tue u rrëzue kumbonarët e sidomos tue u lejue të viheshin në lojë përsonat dhe gjanat fetare, tue fye kështu thellë ndjenjat kaq të shenjta të besimit.

Po atë efekt kanë ba fushatat e çfrenueme diskredituese antifetare zhvillue me të gjitha mjetët e propagandës. Si përgjigje, populli ka mbushë Kishat deri në çastin e mbylljes së tyne. Çë vlerë ka atëherë qendrimi i një pakice të pandërgjegjëshme o të frikësueme me lloj lloj presionesh?

Sidomos pjesa e friksueme me kërcnime, presione, premtime e pushime nga puna, pëson torturën ma të madhën, sepse e lidhun nga kafshata e bukës, shtërngohët me mohue me gojë atë që beson; dhe kështu fushata që po bahët synon me formue një brezni pa kurajo civile, pa burrëni, opurtuniste, servile, tue prishë karakterin e Shqiptarit në dam t’Atdheut. Njerëzit kane frikë m’u takue, m’u përshëndetë rrugës me miq që janë në sy o të “prekun”. E kush po di se cilët janë! –Flitët shumë për Inkuizicionin e sot 500 vjetëve, dhe jo fort objektivisht. Po për këte të Shek. XX-të?

Vi tash tek unë. Unë vijën e tanë jetës sime nuk mund e ndryshoj, por do ta vazhdoj derisa të kemë frymë. Pengesa e jashtme e forcës madhore do të bajë në mue vetëm atë efekt që ban guri o dheu që pengon rrjedhën e ujit: Populli më njeh dhe e din mirë si kam shkri jetën për té.

Unë tham se, me këte luftë kundra fesë neve edhe po diskreditohemi faqe botës, së cilës i kemi dhanë premtime solemne për liritë dhe të drejtat njerëzore në Shqipni. Kur, në vj. 1945, në Tiranë, me 8 mars, unë, u takova me Juve, Shkëlqesë, se kishëm ndigjue prej komunistëve fjalët: “Këte Kishë do ta bajmë kinema”; Ju m’u përgjigjët: “Kjo asht propagandë armiqësore!”.

Me të vërtetë, as anmiku ma i tërbuem i Pushtetit s’ka muejt me u ba një propagandë ma anmiqësore në 22 vjetë, sa i keni ba vedit.

Nuk më ka shty me Ju shkrue Shkëlqesë, as urrejtja, as ambicioni, as interesi, por vetëm ndërgjegja, e vërteta dhe e mira.

Krytarit të Kësh. të Ministrave Me nderime

Mehmet Shehu Pjetër Meshkalla
në Kryeministri – Tiranë meshtar katolik i Shoqënisë Jezu.

5 Prillë 1967.
__________________________

Vetëm dy faqe.....

Vetëm dy faqe jane ato, të një fletorës me kuadrate, ku çdo fjalë asht: 1 edhe 1 bajnë 2.

Vetëm dy faqe janë përmbajtja e një libri të pashkruem...

Vetëm dy faqe janë historia e jonë e mjerueshme!...

Vetëm ato dy faqe do të flasin për vite të tana...e, jo ma pak, po do të tregojnë gjithmonë në mënyrë të saktë ku kishim vojtë!...

Po, po, ato dy faqe të shkrueme me dorën e Tij, do ti tregojnë botës nëpërmjet mendjës së ndritun të P. Meshkallës, se kush kje dhe si qëndroi në Shqipni gjithë Kleri Katolik, përballë diktaturës dhe terrorit të mnershëm komunist gjakatarë gjysëmshekullor !
......................

“Dorëshkrimet janë pronë e shenjtë dhe e paprekëshme e Autorit..”. Vetëm kjo fjali asht ma e papranueshmja mbasi që nga 1944, vetëm tue plaçkitë e grabitë bibliotekat e sirtarët e klerikëve kanë ndejë “intelektualët” komunistë e, bashkë me ta edhe agjentët e Sigurimit të Shtetit. Vetëm zyrtarisht dihën mbi njëmijë tituj punimesh shkencore (që janë në inventar të Bibliotekës Kombëtare në Tiranë), që i janë marrë klerit e intelektualëve përdhunisht nga Shteti, janë shtetizue, përdorë nga spijunët, që me paturpësi në kopertinat e librave që kanë botue kanë vue emnat e vet, tue përfitue tituj e grada shkencore deri në dekanë e rektorë universitetësh. Thesarët e veprave të artit apo ata muzeale të Gjeçovit e Fishtës që ishin ndër Kisha e biblioteka ku janë? Ku janë dorëshkrimet e priftënve Nikoll Gazulli, Aleksandër Sirdani, Mark Harapi, Pjetër Çuni e sa e sa të tjerëve që nuk ju ndigjohët zani?
...............................

“Një hije e zezë ka ra mbi popull kur ka pa tue u mbyllë Kishat, tue u rrëzue kumbonaret e sidomos tue u lejue të viheshin në lojë përsonat dhe gjanat fetare, tue fye kështu thellë ndjenjat kaq të shenjta të besimit”.......
Mbyllja e Kishave e Xhamijave, rrëzimi i kumbonarëve e minarëve prej popullit besimtar as nuk mendohëj, madje, një andërr asisoji do të ishte një trishtim, një mnerë, një zgjumje e llahtarshme, por ata me të vërtetë po shkatrroheshin e shka asht ma e keqja, ajo që shpartallon shpirtin e çdo njeriut asht -tallja-, vuemja në lojë, përqeshja, që u bahëj nëpërmjet grupeve të estradave të “artistëve” komikë e bastardhë, që bredhnin sa andej këndej tue u toç në raki për veprat e turpshme që shkruanin e recitonin këta papagalë të Partisë dhe të Sigurimit. Kjo ishte mënyra me të cilën Partia, Sigurimi dhe Shteti, fyenin thellë në zemër ndjenjat shumë të Shenjta dhe të shtrenjta të besimit të mbarë një Populli, që kurrë nuk ka vue gojë në Zotin, por kur asht kenë rasa me diftue forcën e besimit ndaj Tij ka dhanë edhe jetën.

A mund të pranohët se një popull që i këndon Zotit ndër njëzet shekuj, çmendët e prishë veprat e Tij?!... Atëherë!?.... – Kjo, pra asht arësyeja që ka ra hija e zezë mbi Popullin dhe Tokën Shqiptare!

Po, përgjigja e popullit cila ishte? Ja çfarë shkruan P. Meshkalla: “Si përgjigje, populli ka mbushë Kishat deri në çastin e mbylljes së tyne.”

A mund të mohohet fakti i mbylljës se Kishës së Zojës tek Kalaja, kur spijunët e Sigurimit prisnin me përfundue meshën Don Mark Hasi, për me i marrë çelsat, ndërsa populli puthte Elterët dhe prakun e derës me lot për faqe... A mund të mohojë kush faktin se për vite të tana rreth thëmeleve të asaj Kishë, njerëzit silleshin me rruzare në dorë tue u lutë mbi gurë e ferra me shpresë për të ardhmën ?

“Çë vlerë ka atëherë qendrimi i një pakice të pandërgjegjëshme o të friksueme me lloj lloj presionesh?” Meshkalla kujt ia drejton pyetjën? Për ke flet?– Pikërisht atyne përfaqësuesve të asaj pakice të pandërgjëgjeshme që po kryenin këto veprime të turpëshme e, bashkë me këte pakicë ishte edhe ajo pjesë e frikësueme me lloj lloj presionësh, tue fillue nga frika e pushimit nga puna, transfërimet, përjashtimet nga Partia, humbja e privilegjëve dhe, në fund edhe dera e burgut për ata që nuk iu bindëshin urdhnit. Shumica e kësaj turme ishte nën diktat te frikës.

Kjo “pjesë e frikësueme me kërcnime, presione, premtime e pushime nga puna, pëson torturën ma të madhën, sepse, e lidhun nga kafshata e bukës, shtërngohet me mohue më gojë até që beson.”... Një popull i tanë i frikësuem, një popull i tanë i kërcnuem, një popull i tanë i gënjyem që pëson “torturën ma të madhën”, e cila asht kjo torturë ? - Ai, “me mohue me gojë até që beson!” (pra, jo me zemër!), sepse: “ASHT I LIDHUN PËR KAFSHATËN E BUKËS”.

Dhe, si pasojë, “fushata që po bahët, synon me formue një brezni pa kurajo civile, pa burrëni, oportuniste, servile, tue prishë karakterin e Shqiptarit në dam t’Atdheut”. Ky, pra, ishte “Revolucioni Kultural”! Ky, pra, ishte “njeriu ynë i ri”! Ky, pra, ishte “socializmi që ndërtonin masat e gjëra të popullit”! Kjo, pra, ishte “jeta e lumtur e popullit tonë”! Ky, pra, ishte “fanari ndriçues i socializmit në botë”! Kjo, pra, ishte parulla: “Se çka don populli bën Partia dhe, ç’thotë Partia bën populli”!
............
At Meshkalla shpjegon kjartë se: “jeni tue prishë karakterin e Shqiptarit në dam t’Atdheut!”, shpjegim që ban të ditun publikisht se tue lanë në një anë Fenë të cilën nuk e ndanë nga Atdheu, po nuk e përzinë me Té, mbasi çeshtjët që i përkasin Fesë nuk janë çeshtje që duhën identifikue me çeshtjët e Atdheut. Kleri, intelektualët dhe katolikët shqiptar, këto dy çeshtje nuk i kanë përzi kurrë, derisa asnjë katolik nuk ka quajt joshqiptar, kjoftë edhe një bashatdhetar të një besimi tjetër. Kjo do të ishte një fatkeqësi e madhe sikur të ndodhte, se Ideali i Shenjtë – Feja – do të luante rolin e kundërt, rolin e ideologjisë, po të identifikohëj Feja me nacionalitetin. Nuk asht e thanun se ateistët jane atdhetarë ose jo, por ata që janë: “pa kurajo civile, pa burrëni, oportunistë, servilë,...”, prishin gjithmonë karakterin e Shqiptarit në dam t’Atdheut. Ateistet mundën mos me kenë komunistë dhe, janë Atdhetarë, por kur janë edhe ateistë edhe komunistë, atypëraty ata janë antiatdhetarë, sepse ata i drejton në kokë ideologjia materialiste drejt internacionalizmit proletar, parim bazë i komunizmit materialist ateist. Meshkalla lufton për dinjitetin njerëzor prandej nuk ka frikë asnjëri.

Ai ka bindjën e plotë se shqiptarët janë para një genocidi të vërtetë dhe këte e tregojnë rreshtat e fundit të letrës, ku shënon: “Vi tash tek unë.” Deri këtu pata punë me ju, tashti, merrni vesh se kush jam unë: “Unë vijën e tanë jetës sime nuk mund e ndryshoj, por do ta vazhdoj derisa të kemë frymë”. A merrni vesh se vijën e jetës Ai nuk e ndryshon, pra, rrugën së cilës i ka kushtue jetën Ai nuk ka ndërmend me e lanë dhe kjo rrugë do të vazhdohët prej Tij, derisa të kenë frymën.

Gurt e balta nuk kanë asnjë forcë para furisë Meshkallës!

Ai i thotë haptas Enver Hoxhës: Veprat tueja do ti marrë lumi!
.............

P.Meshkalla i kujton Mehmet Shehut se: “Kur në vj. 1945 në Tiranë, me 8 mars, unë u ankova Juve, Shkëlqesë, se kishëm ndigjue prej komunistëve fjalët: “Këte Kishë do ta bajmë kinema”; Ju m’u përgjigjët: “Këjo asht propagandë anmiqësore!”.
Përgjigjën që P. Meshkalla, i ka dhanë atëherë në atë takim nuk ia ka shkrue në letër sepse, ka ruejt rasën me i thanë ma shumë tashti. P. Meshkalla, atëherë, i ka thanë: “...Në kjoftë se keni me e pasë të gjatë sundimin kanë me dalë fjalët e mija, se, ju, nuk mund të delni jashta parimëve tueja e, ato parime ti i njeh mirë se i ke pa në Spanjë...” etj.
................

Ky ishte At Pjetër Meshkalla, që burrnisht ua përplasë në surrat tiranëve e katilëve të pashoq komunistë!

Ka shumë mundësi, që sa herë i ka kujtue këta dy rreshta të kësaj letre Enver Hoxha, “e kanë shtye” me vra shokët e vet që i kanë ba 22 vjetë atë propagandë, sepse, ata ishin “armiqtë e tërbuem të Partisë e të Pushteit të tij përsonal”!... Ai zgjohëj somnambul dhe shihte çdo natë një njeri në kolltukun e tij e vërriste si kafshë e tërbueme: “... Ishte pikërisht ... ki... armiku i Partisë, ishte pikërisht ki,...armiku i kllasës, po, po, ... ki ishte, për ideal.... e kam parë,... nuk më gënjen mua njeri.... ki ishte..., hiqjani kokën ju them!...se kështu na mëson Partia!”....
..................

Në sistemin komunist “kafshata e bukës”, asht si stoli nën kambët e të lidhunit për fyt me konop. I hoqe stolin....litari ban punën e vet. Kështu, me këte ankth, tmer e frikë, gjithnjë i survejuem nga spijunët e Sigurimit, ka mbijetue për 50 vjet Populli Shqiptar!..jo, pak!

Po, kush guxoi me e thanë këte? –Vetëm një Burrë!...

- E, Ky Burrë, ka guximin me iu kujtue bishave të tërbueme komuniste se jam unë që nuk me tutët syni nga ju e, qé ku më keni:

-Jam Pjetër Meshkalla, meshtar katolik i Shoqënise Jezu.... e, nuk keni çka më bani!...

-Jam Ai,... Padër Meshkalla i vitit 1945 e, qé, jam prap sot në 1967!... “E, do të jem prap edhe mbas jush!... se s’keni çka më bani!”

Nënshkrimi: “Me nderime, Pjetër Meshkalla, meshtar katolik i Shoqënisë Jezu.”

Letra mbyllët në këte mënyrë që përnjëherësh Kryeministri tue lexue fjalën e fundit “Jezu”, me vue shënimin e tij që merrët me mend nga kushdo: “demaskojeni dhe veni prangat!”.

Kush e fitoi betejën?

(ne vijim do te postoj edhe pjesen e 6 ku pershkruhet "beteja" e P.Meshkalles me "intelektualet" komuniste me altoparlant ne Institurin e Shkodres dhe pjesa e fundit e jetes)

[Brari]

Pergezime i nderuar Labeat..

Kur te kemi nje shtet te vertete besoj se.. do behet nje film per jeten e ketij Burri te pa shoq, pader Meshkalles.. nje film i madh sikurse ai filmi qe ban per Gandin e Indise..
..
Der ather dasht Zoti nuk e prish Shkodren e vjeter (ose mbetet dicka prej saj) qe do duhet si sken e filmit .. kjo babezitja kapitaliste.. e shkodrajve te rinj te pangopun.. qe spo lejn bahce e mure e porta pa i ba kioska garazhe per njato teneqe-kerra te qelbta qe lshojn tym e bloz e prej te cillave breshnon kallashi..
E kuptoj se.. po don buka me u hanger.. kur thon kosovaret.. qe halli po i shtyn shkodrejt me ja vnue kazmen Shkodres antike.. por asht mkat.. se ajo ashtu e vjeter vlen ma shum se biljonat e bill geicit..
I thon ..cdo port e shpi e bahce asht Histori.. e dicka duhet ba..


A ka ne Shkoder ndoj lagje te shpallun muze..pra te paprekshme?
Po shtepija ku ka lindun Pader Meshkalla a ekziston?
Gratacielizmi i ka hy ne shpirt krejtve.. e jo se dun me u ngjit lart me fol me Zotin..por prej shpirt-gacinuc-llykit...
E ne kte egersi spo ja lajn mangut as blut e le ma te kuqt prej fares hisllit..
Le te ngrihet nji Shkoder e re me pallate te nalta matan Bahcallekut.. a ne Koplik..
e te ruhet cka ka mbet me u rujt ne at Shkoder te vjeter pllamb e histori.. e ne cdo shpi ka nji personalitet te nxjerrun..nder vite.
Me vjen mire qe jeni dy shkodran ktu ne forum ti e shkoder 13-ta..
Cdo te mire..
Vazhdo..

[Labeati]

Ke te drejte o Brar,

Edhe ne Shkoder 50 vjet komunizem e 14 vjet tranzicion e kane ba punen e vet.

Gjynah qe vlerat muzeale po shkatrrohen prej mungeses se pareve dhe ma fort prej indiferentizmit,si psh shtepia e L.gurakuqit, ndertesa e fundit tipike e shek 17 qe u shemb para 3-4 vjetesh se "qeveria" po as Bashkia nuk binin dakord me pronarin e "ri" si me i nda paret e meremetimit.

E tash po mbijne pallatet vend e pavend. Edhe une mendoj se si cdo qytet i hershem edhe Shkodra duhet te kete qendren e vjeter (rruget me ndertesat e fillimshek 19 te projektuara nga Idromeno) dhe ate te re, qe le ta ndertojne buze liqenit apo ne livadhet perreth.

Eshte interesant se Idromeno nji arkitekt "amator" ka lene nje urbanistike me ndertesa shtepi-dyqane shume me te bukur e funksionale se keta rrushat e KKRRT me diploma e specializime, he "mos i pacin" me mire si e gjymtuan qytetin e s'lane lulishte kund...

Shpresoj te filloje edhe per Shkodren nji plan i ri


Po ti kthehemi temes......