"Qyteterimi shqiptar"

[murik]

Lexova se ne mes te Korces vidhet busti i rilindasit Naum Veqilharxhi.
Me poshte argumentohej se eshte vjedhur per tu shitur si skarp,dhe se vlera ne peshe e sasise se bronxit sillej rreth 50 mije lekeve.
Keto detaje nuk kane rendesi fare,por i solla ne formen qe shtypi shqiptar i paraqet.Lexon njeriu perdite absurditete nga me te pabesueshmet,por nuk gjen kerkund nje analist qe te trajtoje tema te tilla si keto raste te perseritura te dhunimit te trashegimise kombetare.
Mjafton nje udhetim ne cilindo drejtim te Shqiperise per te pare anes rrugeve ose ne hyrje te qendrave te banuara lapidare me lloj lloj grafiti mbi to,te tjera gjysem te rrenuara,te tjera rrafsh me token.Keshtu eshte edhe me kalate e vjetra apo urat e vjetra.Por edhe ne objekte fetare ndodh e njeta gje,vidhen,dhunohen ne menyre sistematike.Me kujtohet para disa disa javesh pashe nje emision me nje grup te huajsh(me duket se ishin britanike) qe vizitonin pjesen e bregut,dhe me te vertete qe ishte nje emision i bukur deri ne momentin kur diku ne nje fsaht aty shfaqet nje kishe shume e vjeter,dhe ne momentin qe ata futen ne kishe gjeja e pare qe te bie ne sy jane zhgaravinat neper muret e brendeshme te kishes.O Zot sa turp.Ju kujtoj rastin e shkaterimit te bustit te Shotes ne Fushe-Kruje,rastin e dhunimit te varrit te Faik Konices,dhe shume te tjera si keto.
E bera nje hyrje te gjate,por desha te dal diku tjeter:

Ne pretendojme rendom se armiku na shkateroi treshegimine tone kulturore,e keshtu me rradhe.Por po te shohesh realitetin duket se nuk ka nevoje armiku fare te shkateroje asgje,sepse vete ne i shkaterojme ato pa meshire.Bile duket se kur kemi qene nen sundime te huaja gjerat jane ruajtur shume me mire.
Me kujtohet nje debat per armet e Skenderbeut qe jane ne Vjene: E pra le te rrine atje se mire jane,se ne nuk do te jemi ne gjendje ti mbajme edhe sikur eventualisht te ndodhte.Dikush do te kerceje si gjel dhe do te me thote se fukarralleku keshtu e ashtu i ben njerezit te tille,por kjo nuk qendron aspak.Kete e ka treguar historia boterore,kur popuj te ndryshem edhe ne kushte shume me te veshtira se keto qe po kalojme ne,kurre nuk ngriten dore kunder trashegimise se tyre kombetare.Tani po te kerkohet me qiri mund edhe te gjehet ndonje rast i izoluar,por tek ne ndodh perdite.Pra ku eshte kultura jone?C'fare nenkuptojme ne me kulture?Ku eshte ineligjencia shqiptare?Ku jane figurat morale te kombit tone?(ne qofte se ka ngel ndonje).
Nuk e di,por personalisht u lodha me keto fenomene qe nuk po i duket fundi.

[Borix]

Populli yne eshte apatik ndaj hedhjes se baltes mbi figurat e civilizimit tone. Kjo apati vjen nga mungesa e kultures. Per pasoje, rrjedhin edhe mungesa e respektit, nje raport i larte i individualizmit - po aq i larte ky raport sa edhe ai i fodullekut. Por kjo teresi epitetesh ka nje shkak te pergjithshem qe sjell pasoja kaq te urryeshme - mungesa e nje ideali agregat te popullit tone per vendin tone. Deri dje, populli shqiptar ushqehej me ideale partiake dhe pjeserisht nacionaliste. A ndodhnin te tilla gjera? Tani, shqiptareve i duhet nje ideal qe te percaktoje identitetin e tyre kombetar dhe per pasoje edhe civilizimin e historine tone. A nuk eshte ky ideal me i larte se sa ai partiak? Nje gje e tille nuk mund te arrihet, sepse drejtohemi nga figura spordhiake, pa nje princip ne moral, por cuditerisht te zgjedhura nga populli. Atehere cfare te presim nga ky popull, nese figurat e zgjedhura prej tij jane te tilla? Mund te them qe edhe populli eshte i tille, mbase me keq. Por zgjidhja e vetme eshte zgjimi nga apatia dhe ngritja e zerit aty ku duhet. Nuk e kuptoj pse ju cudit kjo ndodhi, duke ditur c'mendje kane sot shumica e shqiptareve...

[Brari]

Vepra e krijuar nga Skulptori i Popullit, Odhise Paskali është shkatërruar gjatë natës. Dy autorë në pranga

Shkatërrohet e shitet për bronz busti i Veqilharxhit


Jorgjeta Gjançi

KORÇË- Prej mëse njëzet vjetësh, busti i Naum Veqilharxhit lartohej mbi një piedestal në qendër të qytetit të Korçës, por në orët e para të mëngjesit të djeshëm, ai është shkatërruar dhe shitur me kilogramë për bronz. Ngjarja e rëndë që ka indinjuar jo pak qytetarët korçarë, ka ndodhur rreth orës 02.00 të mëngjesit të djeshëm, ku zhurmshëm është shkatërruar një prej veprave të çmuara historike. Busti i krijuar në vitin 1979 nga Skulptori i Popullit, Odhise Paskali mbartte vlera artistike e historike dhe i ishte kushtuar patriotit të Rilindjes Kombëtare, Naum Veqilharxhit, që shkroi të parën abetare të gjuhës shqipe. Gjurmët e lëna pranë piedestalit tregojnë se autorët e kësaj vjedhjeje kanë vepruar me dhunë e vandalizëm, duke e shkatërruar krejtësisht bustin.
Shkatërrimi
Vjedhja e bustit është realizuar duke e sharruar përfundi, ç’ka ka krijuar mjaft zhurmë dhe ka zgjuar banorët e shtëpive aty pranë. Kanë qenë këta qytetarë që i kanë telefonuar policisë në orët e para të mëngjesit, duke e sinjalizuar për vandalizmin që po kryenin disa djem të rinj. Punonjës të policisë kanë shkuar në vendngjarje brenda pak minutash dhe pas kryerjes së veprimeve të para hetimore, janë vënë në ndjekje të autorëve të kësaj vjedhjeje. Zyrtarët e policisë lokale kanë pohuar se është kryer identifikimi i katër autorëve të shkatërrimit dhe vjedhjes së bustit dhe dy prej tyre kanë përfunduar në pranga. “Autorë të vjedhjes së bustit janë Orlent Koleci, 23 vjeç, dhe vëllezërit Edion dhe Artan Agolli, përkatësisht 26 dhe 25 vjeç. Me mjetin e Kolecit, busti i është çuar në orën 05:30 Bujar Latkës në Pojan, i cili e ka copëtuar në 14 copa, me qëllim që të ishte i lehtë për t’u trasportuar në dyqanet që grumbullojnë materiale bronzi”,-pohuan për “Shekullin” burime nga grupi hetimor.
Arrestimet
I pari që përfundoi në pranga ishte Orlent Koleci, i cili u kap teksa kthehej nga Pojani në Korçë. Ai akuzohet për “vjedhje të veprave të artit, në bashkëpunim”. Pak kohë më vonë, policia arrestoi në Pojan Bujar Latkën, i cili akuzohet për “shkatërrim të veprave të artit, në bashkëpunim”, ndërsa dy vëllezërit Agolli rezultojnë të zhdukur për policinë. Ata janë shpallur në kërkim nga Prokuroria e Rrethit të Korçës. Nuk është hera e parë që në qytetin e Korçës dhunohen veprat e artit që ndodhen në mjediset dhe lulishtet publike. Kështu, katër vjet më parë disa persona hoqën nga piedestali bustin prej bronxi të “Pionierit”, natën që gdhihej Dita e Dëshmorëve. Ashtu sikurse u vërtetua më pas, qëllimi ishte lirimi i lulishtes për t’u përdorur si shesh ndërtimi për një vilë katërkatëshe, që tashmë është ndërtuar aty. Kohë më parë janë vjedhur basorelievët prej bronxi të shtatores së patriotit Themistokli Gërmenji, gërmat prej bronxi të disa monumenteve dhe lapidarëve në qytet, për të mos renditur dëmtimet e veprave të artit dhe të objekteve të kultit në fshatra e zona historike e kulturore të rrethit dhe prefekturës së Korçës. E nëse këto vepra arti, që mbartin vlera historike dhe kulturore mbi identitetin tonë kombëtar do të vazhdojnë të dëmtohen, “piedestalet”, në pamundësi të krijimit të veprave të tjera, janë të destinuara të mbeten bosh.


INDINJATA

Vladimir Topi: Veprim makabër, u dhunua identiteti kombëtar

KORÇË- Akti vandal i shkatërrimit të bustit të Naum Veqilharxhit është pritur me indinjatë nga banorë të qytetit të Korçës dhe veçanërisht nga anëtarët e shoqatës së arteve figurative. Skulptori Vladimir Topi, njëherazi kryetar i kësaj shoqate dhe drejtor i Qendrës Kulturore “Vangjush Mio” e cilësoi grabitjen e bustit një veprim që para se të godiste artin, ka goditur identitetin kombëtar. “Ky veprim është një makabritet. Të dhunosh veprën e artit kushtuar një figure të shquar të popullit do të thotë të dhunosh identitetin tënd. Kush e ka bërë këtë akt, tregon se është pa emër. E sa për bustin, rregullohet apo nuk rregullohet, mban emra të shquar: atë të hartuesit të së parës abetare shqipe, Naum Veqilharxhi dhe të Skulptorit të Popullit, Odhise Paskali. Të dhunosh të bukurën do të thotë që nuk je njeri ”-e ka dënuar aktin e mëngjesit të djeshëm skulptori Topi.


REAGIMI

Floriana Paskali: Vepra e fundit e babait, dhunimi s’është rastësi

TIRANË- Dhunimi i bustit të rilindasit, pionierit të lëvizjes kulturore patriotike, Naum Veqilharxhit dhe ndarja copash mesnatën e të martës në qytetin e Korçës, për Floriana Paskalin nuk është rastësi. Trashëgimtarja e Skulptorit të Popullit, Odhise Paskali, i cili e realizoi veprën në fjalë në vitin 1979 e komenton këtë akt në vijimësinë e precedentëve që kanë një të përbashkët: abuzim me veprën e artistit për përfitime ekonomike. “Pas gjithë asaj që ka ndodhur deri tani me disa vepra të babait, edhe këtë akt mbi veprën e fundit të tij të vitit 1979, nuk e quaj të rastësishëm”, -tha Paskali, e cila ka kërkuar të theksohet fakti se kjo është një vepër që ka një autor dhe jo thjesht një bust në bronz i një patrioti. Vetëm brenda këtij viti, bija dhe biri i Paskalit, i cili u nda nga jeta 21 vjet të shkuara, kanë bërë disa denoncime ku më i rëndësishmi është ai i një personi që mendohet të jetë pjesë e një rrjeti që ka riprodhuar në mijëra kopje, madje dhe trafikuar buste në allçi të Skënderbeut, Enver Hoxhës dhe një variant të miniaturë të Skënderbeut mbi kalë. Ky person është duke u hetuar në gjendje të lirë.




03/08/2006
KATEGORIA: Kronike nga rrethet


shekulli

[shkodra13]

Pritni qe shqiptaret te nderojne bustet e njerezve te shquem!!!

Po a s'jane shqiptare ato qe njerezit tane ma te shquem (pikerisht pse te tille) i torturuen, masakruen, burgosen, pushkatuen, varen me familje e fis?! E ju pritni nderim per bustet kur masakratoreve nuk i dridhet as qerpiku ne mes te Tiranes.

[Edvin83]

Kjo tregon "dashurine" e madhe qe ka kjo shoqeri per atdhetaret e saj, per ata qe i bene te mundur te shkruajne gjuhen e tyre, per ata qe i nxoren nga erresira dhe u munduan t'i bejne njerez sic jane dhe ne anet tjera te botes.
Po ajo qe eshte me e keqja eshte se shqiptaret idonjohen e kercejne perpjete per gjera te kota sic ishte shkrimi i Gills-it por as qe e cajne koken per shkaterimin e bustit te atij qe u beri te mundur te lexojne e te shkruajne gjuhen e tyre.
Ky akt makaber ishte nje sulm jo vetem ndaj Naumit, por ishte nje sulm ndaj kombit, kultures e historise tone. Cdo shqiptar u sulmua me kete veper. Autoret duhet te marrin denimin maksimal qe e lejon ligji.
Imagjino cfare do te ndodhte sikur dikush te copetonte bustin e Benjamin Franklin apo te ndonje figure tjeter te SHBA.....Do te ishte nje gje e paimagjinueshme per cdo amerikan dhe me siguri do t'i linçonin autoret.
Ndersa ne Shqiperi as nuk e can kush koken, se pse ta cajne kur ketu nuk e duan veten e tyre.

[Albo]

Murik, nuk je i vetmi qe perjeton kete indinjim dhe kete shokim, ajo ndahet nga te gjithe intelektualet shqiptare qe kane nje integritet dhe moral te larte njerezor. Shqiperia ka arritur ne ate shkalle degradimi shpirteror (e kane kaluar degradimin shoqeror e politik tashme) sa akte te tilla percillen ne shtyp apo ne edicione lajmesh si rubrika te dores se dyte.

Po ajo qe eshte me e keqja eshte se shqiptaret idonjohen e kercejne perpjete per gjera te kota sic ishte shkrimi i Gills-it por as qe e cajne koken per shkaterimin e bustit te atij qe u beri te mundur te lexojne e te shkruajne gjuhen e tyre.

Kjo eshte ajo qe do te thosha dhe une. Akte te tilla duhet te irritojne dhe shtyjne te gjithe inteligjencen shqiptare qe te reagoje fort dhe fuqishem ne mbrojtje te kultures shqiptare dhe vlerave te saj me te mira.

Kjo eshte nje beteje e heshtur midis shqiptareve qe duan te mbrojne e trashegojne keto vlera te pazevendesueshme, dhe atyre qe jane gati te bejne gjithcka per te siguruar te mira materiale per veten e tyre. Dhe roli i shtetit ne kete rast duhet te jete paresor, pasi emancipimi i shoqerise do te kerkoje dekada te tera, por mbrojtja e trashegimise kulturore kerkon mbrojtjen e forte te ligjit sot.

Albo

[adolfi]

po me pune te kota po mirni,po qka ka ndodhur ne Shqiperi 91 e 97,qfare rendesie ka vjedhja e nje busti, me keto vite Shqiperia (si e njoh europen)kur nuk do ti takoj botes civilizuese

[Edvin83]

po me pune te kota po mirni,po qka ka ndodhur ne Shqiperi 91 e 97,qfare rendesie ka vjedhja e nje busti, me keto vite Shqiperia (si e njoh europen)kur nuk do ti takoj botes civilizuese

Ajo vjedhja e atij bustit ka nje domethenie teper te madhe dhe eshte alarmuese, por persa i perket ketij me lart nuk po e kuptoj se cfare ka shkruar megjithese fjalet jane shqip.....Nuk po arrij t'i nxjerr kuptimin e ketyre fjalive. Ke fjali pa lidhje fare Adolf!

[murik]

O Edvin,interpretimi i fjalive te mesiperme eshte pak a shume ky:

Vjedhja e bustit te Naum Veqilharxhit nuk eshte asgje po te krahasohet me ato qe ndodhen ne Shqiperi kryesisht ne 1997,dhe me imazhin qe ka Shqiperia ne Europe kurre nuk do te mund te jete pjese e saj.

[adolfi]

Ajo vjedhja e atij bustit ka nje domethenie teper te madhe dhe eshte alarmuese, por persa i perket ketij me lart nuk po e kuptoj se cfare ka shkruar megjithese fjalet jane shqip.....Nuk po arrij t'i nxjerr kuptimin e ketyre fjalive. Ke fjali pa lidhje fare Adolf!

edvin te behem me i kjart,ndaj shqetesimin me ty per vjedhjet te monumenteve,ka rendesi per ty e per disa,po per qyteterimin shqiptar(pasi ashtu titullohet tema)nuk ka shume rendesi dhe ska ndonje mare para civilizimit pas asaj qe ndodhi ne Shqiperi ne vitet 91 e 97