Lypësit: Për ne kanë ardhur ditë të vështira
Urdhri i Bashkisë ndalon lypjen në rrugë. “Policët na kërcënuan se do të na fusin në burg”
Autori i Lajmit: Mimoza Kërmezi
E premte, ora 13.00. Përballë xhamisë në qendër të Tiranës, të ulur në sixhadet e shtruara buzë rruge, me kokën e ulur në drejtim të tokës, sheh besimtarët muslimanë, që bëjnë faljen e së premtes. E ndërsa, përbri tyre, syri veçon një grua të ulur mbi një karton me fëmijën në krahë, dorën e shtirë... “Më fal ndonjë lek, të ruajtë zoti”. Njerëzit atë ditë janë më të ndjeshëm se ditët e tjera të vitit dhe për bamirësi ndonjëri e kthen kokën dhe fal ndonjë lekë. Tabloja të kujton lypësin e vogël të Migjenit: “Më fal një lek zotni”, dhe përgjigja vjen “Zoti të dhashtë”. Rubie Zyberi, nëna e 13 fëmijëve, nga fshati Yzberisht i rrethit të Tiranës, endet çdo ditë rrugëve, për të fituar ndonjë lek. Dikur fitonte më shumë. Vetë ajo e ka konstatuar një gjë të tillë, duke thënë se “ne tani fitojmë shumë pak. Ja, ndoshta ndonjë ditë të premte, prekim pak sedrën e besimtarëve, kurse ditët e tjera fitojmë shumë pak. Edhe njerëzit nuk kanë më lekë, s’kanë dhe ata çfarë të japin, se janë keq për vehte”. Në përfundim të faljes, kur ora shënon 13 e 30, momenti kur të gjithë besimtarët braktisin xhaminë, të gjithë lypësat rreth e rrotull xhamisë, rendin kush e kush më shpejt për të zënë i pari shkallët e xhamisë, në të cilat do të zbresin besimtarët. Në këtë kohë zërat dhe lutjet e tyre përzihen me njëri-tjetrin dhe njerëzit që dalin, duke u falur diçka përpiqen t’u shpëtojnë fëmijëve, që i kapin për dorën dhe me shpresën se dhe zoti do t’ua shpërblejë. Të endet rrugëve me dorën e shtrirë dhe lutjen “Më fal ndonjë lek” është kthyer në një gjë të zakonshme dhe në profesion për Rubien. Të njëjtin “profesion” u ka dhënë dhe fëmijëve, që janë rritur bashkë me të ëmën në rrugët e kryeqytetit. E paqartë sesi do të vazhdojë jeta e saj, shpreson që vajzat dhe djemtë një ditë do të fillojnë një punë dhe nuk do të enden më rrugëve si kanë bërë deri më sot. Por hallet për ta mesa duket nuk kanë të sosur. Një urdhër i Bashkisë së Tiranës, për ndalimin e lypësave nëpër rrugë, duket se ua ka shtuar hallet. Rubia rrëfen historinë e jetës së saj, dhe sesi ditët e fundit janë kthyer në një ankth të përzeier me indiferencën e njerëzve, varfërinë dhe, së fundmi, frikën nga policët e Bashkisë...
E dini që ka dalë një urdhër nga Bashkia për ndalimin e lypësave?
E di, se e kam hequr vetë në kurriz. Para një jave policët kapën dy djemtë e mi dhe i kishin kërcënuar se nëse i shohin dhe një herë do t’i fusnin në burg. Atë ditë vetëm i kishin shtyrë dhe i kishin larguar nga vendi, ku ishin duke lypur, por tani ata i njohin dhe mund edhe t’i fusin në burg. Nga një anë, ata e kanë mirë që thonë se shfrytëzohen fëmijët. Në disa raste kam qenë vetë dëshmitare, kur prindërit kanë dashur të shisnin fëmijën e tyre edhe për 100 mijë lekë të vjetra. Dhe kush i ble këta fëmijë, ata që duan të përfitojnë prej tyre. Po ç’të bëjmë ne? Me se të jetojmë? Të kujtohen njëherë për ne. Djalin e madh e kam 25 vjeç, punoi ca ditë duke bërë llaç, mori 70 mijë lekë, po me ato lekë çova këtë të voglin në spital se dhe doktorët s’të lënë rehat, duan lekë që të marrin në dorë. Përpara se të nxjerrë ligjin, Qeveria të na japë njëherë punë, se dhe ne s’kemi qejf të dalim rrugëve. Pse dua unë që vajza ime, që është bërë për t’u martuar, të dalë rrugëve? E di si thotë tjetri, kë, atë që lypte rrugës, dhe s’ma merr vajzën. Po për të vjedhur nuk vjedh dot, as prostitutën s’e bëj dot. Dua ta kem faqen e bardhë. Zgjidhja e vetme mbetet të lyp.
Sa kohë keni që lypni?
Që kur më vdiq burri, para 5 vjetësh, dhe më la pas 13 fëmijë. Nuk dija se ç’të bëja, s’kisha asnjë mundësi për t’i ushqyer fëmijët. U detyrova të dilja rrugëve dhe të lypja së bashku me ta. Në fillim e kisha të zorshme, por tani jam mësuar dhe s’më bën më përshtypje. Mësova dhe fëmijët. Ç’të bësh?! Më bëri halli të tillë. Tani kemi mësuar dhe zanatin. Zakonisht, unë bashkë me fëmijët rrimë te “Tajvani”, kurse ditën e premte më gjen këtu. Mezi e presim këtë ditë se mund të mbledhim ndonjë gjë, por kjo varet edhe nga fati. Megjithëse kishte shumë njerëz mezi mblodha vetëm 700 lekë, ndërsa goca ime 300. S’ke ç’t’i bësh?! Jemi shtuar shumë këto kohët e fundit.
Sa lekë fitoni në ditë?
Bashkë me fëmijët dalim çdo ditë nga mëngjesi deri në darkë, me shpresën se kjo ditë do jetë më me fat se ajo më parë. Por duket se çdo gjë shkon më keq. Mund të mbledh deri në 500 lekë në ditë, por nuk është keq, të paktën më mjafton për të ngrënë. Po çfarë të bëj më parë: të ha apo të zgjidh hallet e tjera? Kam lekë borxh, që i mora për të varrosur burrin. Ç’të bëja, ta lija pa varrosur?! Po këto lekë duhen larë, se të vjen tjetri të zë derën. Po tani edhe për ne kanë ardhur kohë të vështira, se dhe njerëzit nuk kanë lekë. Ata mezi kalojnë ditët për vete dhe jo më të mendojnë për të bërë sevap. Fitimi ynë varet me ditë, por dhe njerëzit nuk kanë ç’të bëjnë, lekë s’ka, po dhe ne lypsarët e rrugëve jemi shtuar shumë. Por dhe ne e kemi nga halli.
Më parë sa fitonit?
Përpara nuk dilnim pa 1000 lekë në ditë. Tani është bërë shumë keq. Ka shumë prej tyre që thonë, “ma liron mua vendin tënd”. Kështu siç është bërë në Shqipëri, pa punë pa gjë, do bëhen të gjithë lypësa. Qeveria gjithmonë na ka harruar. Çdo qeveri, që vjen në pushtet, nuk kujtohet asnjëherë për ne. Po pse ç’kemi ne? Nuk jemi si gjithë të tjerët, që na shohin me përçmim?! Askush nuk ka qejf të shtrijë dorën për të fituar bukën, por e bëjmë nga halli. Jetojmë pa një ndihmë sociale, pa përkrahje, pa asistencë. Shpesh jam ankuar te kryetari i komunës, por thonë se keni tokë. Jam nga Yzberishti dhe para disa vjetësh shtëpia m’u dogj dhe për të mos fjetur nëpër kartona u detyrova ta shes tokën dhe të bëj një kasolle për të futur kokën, se s’rrihet në shi e diell përjashta. Kam shkuar në Zyrat e Ndihmës Sociale, për të kërkuar përkrahje për fëmijët e mbetur jetim, më sorrollasin sa andej-këndej e më kërkojnë para. Por unë, po të kisha, nuk shkoja e tu lutesha atyre dhe të shtrija dorën rrugëve.
Përgjigju Duke Cituar
Postuar më parë nga vajze_mire
Krijoni Kontakt