
Postuar më parë nga
Seminarist
Hyj njeriu,
nuk gjykohet keshtu sic propozon ti. Ne radhe te pare, nenet e nje kongresi si ai i Beratit ne 1922, nuk bejne gje tjeter vecse shprehin ne menyre laike nje situate konkrete politike te viteve 20-te.
A je ne gjendje ti te me thuash se sa VLLEHE, anetare te atij kongresi, kane qene miratues te atij neni? Lexoji njihere listat e emrave, se besimtaret ortodokse te Tiranes, Durresit, Elbasanit, Kavajes e shume qyteteve te tjera, qe gjenden aty, duken qe nga mbiemrat qe jane vllehe.
Mirepo, a nuk do te ishte kontradiktore qe vllehet te votojne nene statutesh kishtare, me formulime gjuhesore qe shprehin mentalitet anti-kristian, ne te cilat te ndalohet berja, jo vetem e Kryepeshkopit por madje cdo peshkopi nqs ky nuk ka gjuhe, nenshtetesi e gjak shqiptari.
Viti 1922 ka qene fillimi i perndjekjes se Ortodoksise, si fe e krishtere, nga ana e shtetit. Ortodoksia filloi, ne miniature te perandorise otomane, ti nenshtrohej mbetjes se saj myslimano-shqiptare, duke u bere vegel-lolo ne duart e saj, ashtu sikurse u be edhe me vone gjate sistemit komunist.
Dalim pra tek tema se autoqefalia qe do te thote mevetesi nga nje fuqi e huaj dhe jo kishtare, ne rastin tone nuk eshte vecse varesi nga fuqia jo kishtare e shtetit. Autoqefalia politike ne kete rast eshte hipokrizi e paster.
Ndersa romano-katoliket jo autoqefale, te varur nga Roma, kane pasur ne vitet 20 e 45-67) autoqefali te vertete nga anti-kristianizmi.
Gabimi i shqiptarizimit te ortodoksise se atyre viteve ka qene:
1) hundefutja pa mare parasysh mbarevajtjen e fese ne fjale dhe implikimet nga ana e shtetit.
2) ateizmi, politik-aferizmi i figurave ortodokse autoqefaliste, ne kundershtim te plote me frymen e fese ortodokse.
Fan Noli, i admiruari i gjyshes tende (gje qe eshte e habitshme sepse nga eksperienca e thelle ne keto pune, s'para shkon qe nje plake besimthelle te jete edhe noliste, perkundrazi besimthellesia ka qene nje tipar i filogrekeve nder ortodokse, ndersa filo-shqiptaria tipar i ortodokseve te perendimezuar dhe bere ateiste, humaniste, pragmatiste - nder ta shume vllehe te shqiptarizuar), ka qene ateist. Kete ta pohon me kompetence, nder shume, vete i madhi Mustafa Kruja, ne leterkembimet e veta.
Visarion Xhuvani, qe une do te habitesha nqs ky njeri nuk do te ishte VLLEH Elbasani (me origjine vlleho-maqedone), po ashtu, ka qene nje figure obskure. Nder shume raporte negative per te (lexo della Rocca-n), te ftoj te lexosh librin e Zoi Xoxes "Kujtimet e nje gazetari", se si e shpalos karakterin e Xhuvanit ne te.
Ne vitet 90-te, serish filloi te ndiqej nje politike e viteve 20-te. Ne 95-sen mos gaboj, ne skene u nxorr po nje vlleh me mbiemrin Koja.
Eshte e qarte qe pra ne ate nen nuk shprehet vecse viktimizimi i ortodokseve prej shtetit, shume prej te cileve vllehe, duke i bere ata te shprehen me nje gjuhe te kohes me nota ateiste.
Sic e kam spjeguar ne tema te tjera, krahu besimthelle ne kishen ortodokse ne ate kohe ka qene fatkeqsisht krahu filo-grek, ndersa krahu filo-shqiptar po fatkeqsisht ka qene ai formal-ortodoks, si Noli qe ne 1919 u vete-shppal peshkop me arsyetimin e tij para popullit se perderisa, sipas logjikes se habitshme per nje njeri me kulture, peshkopi i pare i bie te jete bere i tille nga populli (!!!!), keshtu edhe peshkopi i pare i shqiptareve ka te drejten morale te shpallet i tille nga populli. Xhuvani, per te krijuar sinodin e vete, fton nje peshkop serb ne menyre qe te mundete te shuguronte peshkope te tjere. Ky edhe pse nuk eshte veprim anti-kanonik, megjithate shpreh nje mentalitet jo edhe aq patriot-besnik.
Sidoqofte, nenet, madje vete ekzistenca e autoqefalise kishtare ne ortodoksi, e humben fuqine 1967. Pas 90-tes, ardhja e nje autoriteti te huaj per te mundesuar rikrijimin e strukturave kishtare ka qene nje domosdoshmeri dhe nga bota ortodokse askush nuk e ka prioritetin ne kete aspekt pervec patrikanes ekumenike, i derguari i se ciles ka qene Janullatosi.
Ideja jote se vllehet dhe minoritaret nuk duhen te kene pune ne kishe, eshte sa anti-ortodokse po aq edhe anti-shqiptare, sepse nqs do te kishte truall politik per te sjelle klerike te huaj ne Shqiperi, ky do te ishte krijimi i nje kishe me vete ortodokse minoritare ne Shqiperi, e cila do te qeverisej nga peshkope perkates qe do vepronin ne kete rast si dikur ambasadoret politike te Frances dhe Austrise ne mbrojtje te komuniteteve te tyre.
Pra, ti or mik, nuk je duke ditur se per cfare po flet!
Krijoni Kontakt