Niveli i Diplomacise Shqiptare

[erzeni]

Kush ka mendime mbi punen e ambasadave tona jashte ne se do le te shkruaje ketu.
.........

Ne gazeten Shqiptare ka nji shkrim per Agim Fagun.
..........

Në katër vjet diplomaci në Britaninë e Madhe

Fagu, ambasadori që u hapi dyert emigrantëve


--------------------------------------------------------------------------------

Nga Londra Muhamed Veliu

Ambasada shqiptare në Londër ka një nga historitë më të rralla të diplomacisë shqiptare në botë. Ambasadorit Fagu i është dashur, që pas gjashtë muajve që diplomatët shqiptarë me në krye ish-ambasadorin Rudolf Marku, kishin kërkuar azil politik, të shkonte dhe të hapte vetë derën e pluhrosur të zyrës së tij.

Kishte muaj të tërë që në atë rezidencë nuk kishte banuar njeri dhe përvec kësaj, atij i duhej që të rregullonte imazhin diplomatik të njeriut shqiptar.
Kjo do të ishte një nga sfidat më të rënda të jëtës së tij.

Ai pasi thërret, fillimisht të gjithë shqiptarët e përçarë të Londrës, pa paragjykime partish e kthen rezidencën e vogël shqiptare në shtëpi të të gjithë njerëzve që kishin për nder ta quanin veten shqiptarë. Fillon të shfaqet në publik, tregon respektin real për Shqi-përinë dhe për Mbre-tërinë e Bashkuar.

Njihet nga afër me hirësinë e saj, mbretëreshën Elisabet e cila jo vetëm e njeh, por përgjatë të gjithë mandatit të tij diplomatik e takon disa herë dhe e pyet për hollësira për vendin vazhdimisht të trazuar të Ballkanit.

Zoti Fagu e gjeti ambasdën, në një ndërtesë të vjetër dhe tepër të ngushtë në afërsi të "Victoria station". Krahas ambicjes për të paraqitur Shqipërinë dhe shqiptarët me dinjitet ai ndërron godinën e ambasadës në një ambient të denjë për punë dhe më me tepër hapësirë.

Zyrat e reja të zgjedhuara nga ai dhe stafi i ambasadës, gjenden ve-tëm 100 metra larg nga pallati mbretëror "Buckingham Palace".

Në këto katër vite pune tepër intensive për zotin Fagu primare për të ka qënë krijimi i një komuniteti shqipatr pa dallime, i një komuniteti të fortë për t'i shërbyer shqiptarëve dhe interesave të tyre.

Padyshim një vënd të veçantë gjatë këtyre viteve për të, ka pasur dhe çështja e Kosovës. Ai ka ndarë të gjitha ditët e luftës opinionin e tij dhe ndihmën diplomatike për çështjen e Kosovës. Ai së bashku me ish- përfaqësuesin e UCK-së në Londër, zotin Pleurat Seidiu, gjatë ditëve të luftës u bënë njerëzit më të intervistuar nga shtypi i Londrës, si dhe nga stacionet më prestigjoze si BBC, dhe CCN duke dhënë opinionin e vendit të tyre rreth konfliktit.

Personalisht që nga Janari 1999, kur për herë të parë kam takuar zotin ambasador, në një ceromoni përkujtimore të zhvilluar në Ilford Essex për nder të Adem Jasharit, ne vazhdimisht jemi takuar si miq.

Në të gjitha takimet që kemi pasur sëbashku, unë si dhe qindra shqiptarë të tjerë kam ndjerë ngrohtësinë mikpritjen, thjeshtësinë e një njeriu për të cilin ne emigrantët shqiptarë në Britaninë e Madhe kishim nevojë. Sa herë që shkoja në ambasadën shqiptare më dukej vetja sikur shkoja në shtëpinë time në Shqipëri.Dera e ambasdës ka qenë e hapur për këdo që ka pasur nevojë, në çdo kohë dhe kjo nuk është pak për ne emigrantët në Britaninë e Madhe.

Zoti Fagu dhe i tërë stafi i tij i ka trajtuar problemet e emigrantëvë me dinjitet dhe për këtë ne shqiptarët ne Britaninë e Madhe i kemi një borxh , për të gjithë jetën. Sepse në Londër nuk ka ndodhur si në disa ambasada të tjera ku vellezërit dhe motrat tanë emigrantë u është dukur vetja të huaj ne ambasadën e tyre dhe për të marrë një dokumet u është dashur të presin me ditë të tëra.

Do t'i kujtoj me tepër nostalgji bisedat me të, se si Zoti Fagu shpesh herë i shqetsohej faktit se si shqiptarët në Londër e etiketonin vetveten si shqiptarë të Shqipërisë dhe shqiptarë të Kosovës. Në të njëjtën kohë ai ishte i shqetësuar për fenomene negative në rritje që zënë vënd shpesh herë në komunitetin tonë këtu në Britani.

Ambasadori Fagu largohet nga Londra me një mision të ri diplomatik drejt Gjermanisë. Vendin e tij do ta zëvendësojë Zoti Kastriot Robo.

............

[Enri]

Ju Ftoj te gjitheve ne kete teme te problematizohemi sado pak, duke u bazuar ne ate qe secili prej nesh keto vita ka vezhguar, per sa i perket nivelit te diplomacise shqiptare.

Te gjithe jemi shqiptare dhe shume prej nesh ndodhen dhe larg atdheut. Do te ishte me vlere te sjellim secili prej nesh eksperiencen e tij kur ne nje toke te huaj kemba te shkel ne nje cope dhe qe esht "i yti", e kam fjalen per Ambasadat dhe Konsullatat Shqiptare. Por te pikon ne zemer kur e shikon se si jane katandisur, si sillen , etj.

Sa e dobishme do te ishte hapja e nje akademie Diplomatike pikerisht ne Tirane? Pse gjithe te rinjte shqiptare qe duan te vazhdojne per Diplomaci (dhe s'jane pak) largohen per master dhe phd ne vende te tjera?

Te gjitha keto mendime e probleme pra ju ftoj ti hedhim e diskutojme ne kete teme.

[Brari]

enrush..a shikon qe kjo teme eshte hapur me pare . pra vazhdo aty diskutimet.

moderatoro..

po munde bashkoi kto temat mbi punen e ambasadave tona jashte e tema tjera te peraferta.


ja nje shkrim ne SHEKULLI ku mes tjerash trajtohet dhe puna diplomatve tane..


"Ishte akuzuar për trafik droge në shtetin fqinj. Familjarët kundërshtojnë: U nis vetëm me një çantë ku kishte rrobat e tija


Seri Meta, shqiptari që vdiq në burgun italian


Në familjen e 40-vjeçarit vlonjat që, sipas policisë italiane, vdiq në burg pas 3 muajsh grevë urie

VLORË - Të mërkurën e kaluar u kthye nga Italia trupi i pajetë i vlonjatit Seri Meta, i quajtur ndryshe Sotir Sotaj, rreth 40 vjeç, i cili vdiq në burgun "San Nikola" të Leçes. Sipas autoriteteve të shtetit fqinj, shqiptari vdiq pas një greve urie disamujore, si kundërshtim ndaj akuzës së ngritur nga policia italiane, që e akuzonte atë për trafik droge. Vdekja e tij, që për familjen mbetet enigmatike, ka hidhëruar gjithë pjesëtarët e saj, gruan, tre vajzat, vëllezërit dhe të afërmit e tjerë. Ai kishte ikur në Itali në qershor të këtij viti, së bashku me një grup klandestinësh të tjerë shqiptarë, por u kap nga policia italiane vetëm 2 km larg bregut të detit me një çantë në dorë, që, sipas policisë italiane, kishte drogë (familjarët thonë se kishte rroba). Policia italiane e akuzoi për trafik të lëndëve narkotike dhe e dërgoi në burg, ndërsa vlonjati Meta kërkoi disa herë që të lirohej, pasi ishte i pafajshëm. Familjarët e tij tregojnë se Seriu kishte shkuar në Itali për shkaqe ekonomike, pasi donte të punonte që të ushqente tri vajzat e tija. Autoritetet italiane deklaruan se shqiptari Sotir Sotaj (Seri Meta) vdiq në burg, pasi qëndroi tre muaj në grevë urie, duke mos pranuar kurrë fajësinë për trafik droge. Familja e Seriut nuk e beson këtë variant dhe shprehet shumë e shqetësuar për këtë mungesë të theksuar humanizmi nga ana e italianëve."Ne kërkojmë drejtësi nga ana e shtetit shqiptar dhe atij italian, pasi nuk mund të lihet një njeri, qoftë edhe me faj të rëndë, që të vdesë, ndërkohë që Seriu ishte krejt i pafajshëm",- thanë për gazetën familjarët e tij.


Kush ishte Seri Meta?
Agron Meta, vëllai i shqiptarit që vdiq në burgun italian, tregon për "Shekullin" se Seriu, dikur, në kohën e monizmit, kishte punuar në kombinatin e konservave të Vlorës (rreth 20 vjet). Pas ndryshimit të sistemeve dhe hyrjes së demokracisë, ai u largua nga puna, pasi kombinati u shpërbë. I mbetur pa punë, tentoi disa herë të shkonte si klandestin apo emigrant në Itali, me synimin për të punuar disa vjet, që të rregullonte ekonominë e shtëpisë së tij dhe jetën e tri vajzave. Tentativat për të shkuar në Itali për të punuar kanë qenë të pasuksesshme. "Ka shkuar disa herë. E kanë kapur dhe e kanë kthyer përsëri, derisa tentoi për herën e fundit. Por mori burgun e përjetshëm",- thotë me dhembjes vëllai i Seriut. "Do t'i lutesha shtetit shqiptar dhe ambasadës shqiptare që të verë dorë mbi shqiptarët, pasi vëllai im ishte krejt i pafajshëm. Unë nuk e besoj që vëllai im të ketë ndenjur tre muaj e gjysmë në grevë urie, pasi nuk ka njeri në botë që të rrijë jo më shumë se 10 ditë në grevë urie.
Nëse vëllai im ishte i fajshëm, atëherë shteti italian duhet t'i jepte atë që i takonte dhe nuk kishte përse ta linte të vdiste",- thotë Agroni. Ai tregon se dy vëllezërit e tjerë që janë në Itali dhe që kanë 12 vjet që punojnë dhe jetojnë atje, po kontaktojnë me avokatin e Seriut. "Avokatja e Seriut, me sa kemi dijeni, është shprehur se, po të kishte qenë një shtetas italian, nuk do ta kishin lënë të vdiste",- thotë Agroni. Seriu la jetimë tre vajzat e tija, të cilat tani kanë mbetur pa të ardhura dhe pa punë. "Vajzën e madhe e ka në shkollë. E mbanin me vështirësi, vetëm e vetëm që ajo të vazhdonte shkollën",- thotë Agroni. Tre vajzat e Seriut nuk do ta shohin më babanë e tyre.

Në familjen Meta
Shtëpia e të ndjerit Seri Meta ose Sotir Sotaj, siç njihej në Itali, gjendet në lagjen "10 Korriku" të qytetit të Vlorës, pranë urës që ndan kufirin me lagjen "Pavarësia". Është një shtëpi e thjeshtë njëkatëshe, si shumë të tjera në këtë zonë. Gjatë kohës që po bisedonim me vëllanë e të ndjerit Seri Meta, në dhomën tjetër, gratë vajtonin për humbjen e tij. Kur e pytëm Agronin për fëmijët që ka lënë pas i ndjeri, ai na tha se ka lënë tri vajza dhe njoftoi që ato të vinin përpara nesh. Vajza e madhe ishte 15 vjeçe, e dyta 9 vjeçe dhe e treta ende nuk kishte shkuar në shkollë. Ato tani janë nën kujdesin e nënës së tyre, Dallëndyshes, por edhe xhaxha Agronit, i cili shprehet se do të sakrifikojë për të ndarë bashkë atë që u ndodhet. "I kërkoj shtetit shqiptar që të çojë nderin e vëllait tim në vend. Nuk dua që shteti të vërë dorën në zemër, pasi nuk jemi bërë për të vënë dorën në zemër, por i kërkoj të gjejë të drejtën e vëllait tim, por edhe të të gjitha nënave shqiptare, që po u vdesin dhe po u mbyten djemtë",- thotë Agroni. Janë lindur dhe rritur në lagjen "10 Korriku". Agroni thotë se edhe prindërit e tij aty janë lindur dhe kanë jetuar prej vitesh, mes fukarallëkut, si të gjithë shqiptarët. "Dhe prapë nga fukarallëku nuk pamë një ditë të bardhë. Na iku një njeri",- thotë mes dhembjes ai. "Dua të di kush ma vrau vëllanë. E kisha në burg të gjallë, pa asnjë sëmundje, pa asnjë lloj motivi, pa asnjë lloj shqetësimi dhe vëllai më ka ardhur i vdekur në moshën 40-vjeçare",- thotë ai.
Ilir Ruci

Akuza për konsullatën shqiptare
Vëllezërit e tjerë në Itali, thotë Agroni, pas marrjes së lajmit për vdekjen e Seriut, i janë drejtuar konsullatës shqiptare në Bari, por konsullata shqiptare i sorollati lidhur me një faks, që kishte të bënte me lejen e varrimit apo për diçka tjetër. Kur nusja e vëllait, vijon ai, nxori nga protofoli 100 euro dhe ia dha punonjëses së konsullatës shqiptare, ajo u ngrit menjëherë nga karrigia dhe tha se faksi kishte mbërritur, duke kryer më pas veprimet e duhura. "Nuk duhet të veprojë kështu shqiptari ndaj shqiptarit në fatkeqësi. Shteti shqiptar duhet ta shikojë këtë problem të punonjëses së konsullatës shqiptare në Bari, pasi nuk kishim dasmë, por vdekje. Ajo duhej të kishte bërë të gjitha përpjekjet maksimale, pasi ishin shqiptarë, bashkëkombës të saj në fatkeqësi",-u shpreh i revoltuar ai. Agroni, mes lotëve, tregon se nuk e di datën e vërtetë se kur ka vdekur i vëllai. "Njëri më thotë se vdiq sot, tjetri thotë se vdiq dje. Dua të di çfarë bëri kjo konsullatë apo ambasada. A shkoi ajo dhe u interesua?"


Ja pse mbante dhe emrin Sotir Sotaj
Kur e pyet Agronin se përse Seriu mbante edhe emrin tjetër Sotir Sotaj, Agroni thotë se, si të gjithë shqiptarët në këto kohë të vështira, edhe vëllai im është paraqitur me një emër tjetër dhe jo me emrin e tij të vërtetë. Kjo për arsye se, gjatë tentativave disaherëshe për të kaluar në Itali, vëllai është kapur dhe kthyer nga policia italiane, e cila kishte marrë të gjitha të dhënat e identitetit të tij. "Në këto kushte, ai u paraqit me emër tjetër, me synimin se këtë herë do të kalonte, por fati nuk deshi",- thotë ai. "Ndihemi shumë të braktisur nga shteti shqiptar dhe kërkojmë nga ky shtet të gjendet e drejta e vëllait tim dhe t'i sigurohen fëmijët, pasi ka tri vajza. Vëllai im u nis në Itali për të rregulluar gjendjen ekonomike të familjes dhe nuk vajti për kontrabandë jashtë",- shprehet Agroni.


Letra: "Për çfarë akuzohem, dua gjykatësin"
Bashkëshortja e viktimës tregon se ka marrë një letër nga Seriu, pas 7-8 ditësh nga nisja e tij në Itali. "Më njoftonte se e kishin kapur rreth 2 km larg bregut të detit. E kishin pyetur se ku do të shkonte dhe ai u kishte thënë se punonte si murator dhe ishte baba i tre fëmijëve",- citon ajo fjalët e bashkëshortit. Pas dy orësh, sipas letrës, Seriu është dërguar në burg në Brindisi, ku dhe i kanë kërkuar të firmoste një fletarresti, të cilën ai nuk pranoi ta firmoste. Më pas e kanë transferuar në burgun e Leçes nga ku kemi siguruar një letër, të cilën ai ua drejtonte autoriteteve të drejtësisë italiane. Në letër shprehej shqetësimi dhe habia për akuzën që i bëhej, ndërsa kërkonte një gjykatës për këtë. Në këtë letër, e vogël sa një recetë mjeku, Seriu shkruante vetëm këto fjalë: "Për çfarë akuzohem, dua gjykatësin, çfarë janë gjithë këto akuza". "E dija që ndodhej në burg dhe prisja nga dita në ditë që të më dërgonte lajm. Por nuk mora. Mora vetëm lajmin e zi. Na thanë se kishte vdekur të premten. Trupin na i sollën pas 5 ditësh, të mërkurën ",- thotë Dallëndyshja mes lotëve .

Nëse vëllai im ishte i fajshëm, atëherë ligji italian le ta dënonte si të gjithë të tjerët dhe jo ta linte të vdiste në qeli

Familjarët tregojnë: "Iku vetëm për punë"


Të afërmit kërkojnë të gjendet e vërteta mbi vdekjen misterioze në burg të Seri Metës

VLORË- "Seriu u nis në Itali vetëm për shkaqe ekonomike". Kështu këmbëngulin familjarët e Seri Metës, shqiptarit që vdiq në burgun italian, ku mbahej nën akuzën e trafikut të drogës. Kështu thotë bashkëshortja e tij, Dallëndyshja, së cilës tani i duhet të rritë e vetme tri vajzat e saja. Kështu thotë dhe vëllai i tij, Agroni. Agroni thotë se nuk do ta lërë në mes këtë punë. "Do t'i drejtohem presidentit të Republikës, zotit Alfred Moisiu, kryeminisitrit Fatos Nano, ministrit të Jashtëm, Ilir Meta, si dhe gjitha organizmave ndërkombëtarë, që mbrojnë të drejtat e njeriut",- u shpreh këmbëngulës ai.

Rrëfimi i familjarëve
Seriu u nis drejt Italisë me gomone, ashtu si të gjithë klandestinët e tjerë shqiptarë, thonë familjarët. Ai u nis rreth orës 9.00 apo 10.00 të natës, siç nisen klandestinët hallexhinj për një jetë më të mirë në Itali. "Nuk mund të them se me cilën gomone u largua, pasi atëherë niseshin disa të tilla, por mund të them se ishin rreth 30 klandestinë",- thotë Agroni. Ai tregon se nuk morën asnjë njoftim për mbërritjen e vëllait në Itali. Pas disa kohësh, Seriu i dërgoi një letër bashkëshortes së tij, përmes së cilës e njoftonte se e kishin kapur rreth 2 kilometra larg bregut të detit. "Jam i pafajshëm. Edhe policët italianë që më kapën janë të ndërgjegjshëm që më kanë kapur fare bosh",- citon Agroni fjalët e Seriut të shkruara në letër. Seriu do të shkonte tek dy vëllezërit e tjerë, që prej 12 vjetësh janë në emigracion, në Itali. "Ai kishte një garanci strehimi dhe pune dhe shpresonte se do të bëhej me dokumente",- thotë Agroni. Sipas tij, akuzat e hedhura nga policia italiane nuk janë aspak të vërteta. Në emër të familjarëve, ai i lutet shtetit shqiptar që të gjendet e drejta. "Vëllai im ishte i pafajshëm. Nëse vëllai im ishte i fajshëm, atëherë ligji italian le ta dënonte si të gjithë të tjerët. Ama do të ishte i gjallë dhe do të komunikoja me letra",- thotë Agroni. Ai dhe familjarët e tij nuk besojnë se Seriu ka bërë tre muaj grevë urie, pasi kjo gjë nuk mund të pranohet. Agroni thotë se, përpara opinionit shqiptar dhe atij ndërkombëtar, kërkon të gjendet e vërteta mbi vdekjen misterioze të Seriut. "Si ka mundësi të vdiste në grevë urie vëllai im . Shteti italian nuk kishte mundësi ta izolonte dhe t'i vendoste serumin? Ky shtet përse e la në grevë urie deri në momentin që të vdiste",- thotë ai. Agroni akuzon dhe shtetin shqiptar, ambasadën shqiptare në Romë, konsullatën shqiptare në Bari, për mungesë interesimi për fatin e vëllait tim dhe të mijëra shqiptarëve që po trajtohen si qytetarë të dorës së fundit, si qenie pa gjak. "Ne ndihemi të braktisur nga shteti shqiptar, pasi konsullata shqiptare në Bari nuk u interesua fare për jetën e vëllait tim, por e la atë të vdiste, kur ai thërriste me të madh se po flijohej fare kot dhe ishte krejt i pafajshëm",- shprehet i revoltuar Agroni. Ai thotë se familja e tij nuk do ta lerë këtë punë me kaq. "Do t'i drejtohemi organizatave për mbrojtjen e të drejtave të njeriut, në Shqipëri dhe në botë, për të zbuluar të vërtetën e vdekjes së vëllait tonë.Vëllai im shkoi në Itali për të punuar, për të rregulluar ekonominë e familjes. Kërkoj të di nga policia italiane, nga shteti italian, vëllanë tim e kapi me drogë apo e kapi bosh, ndërkohë që avokatja e tij ka thënë se policia ka thënë se është kapur vetëm me qeskën e rrobave dhe asgjë tjetër. Si mund të akuzohet një njeri për trafik droge, kur ky njeri është kapur rreth 2 km nga bregu i detit dhe fare bosh",- përfundon ai. Edhe bashkëshortja e Seriut kërkon që drejtësia të bëjë të pamundurën për të zbuluar të vërtetën. "Unë punoj vetë në spitalin psikiatrik dhe i di mirë rregullat. Kur vjen një i sëmurë, ne jemi të detyruar ta lidhim dhe t'i japim ushqimin me pahir",- thotë ajo. Dallëndyshja, mes lotëve, thotë se donte që Seriu të ishte me frymë dhe të thoshte diçka me gojën e tij. Ajo thotë se tani i ka rënë një barrë e rëndë. Në sytë e saj duket qartë dhembja për humbjen e bashkëshortit të saj, babait të tri vajzave në rritje e sipër. "I kërkoj avokates së tij që të zbardhë të vërtetën. Nuk besoj që burri im kishte qëndruar tre muaj në grevë urie. Si ka mundësi që të qëndrojë tre muaj në grevë urie dhe autoritetet e burgut të mos tregojnë asnjë përgjegjësi",- pyet Dallëndyshja.



Në shtëpinë e të ndjerit Seri Meta kishte dhe shumë njerëz të tjerë të afërm të tij që ngushëllonin të vëllanë, Agronin. Krushku i tij, Mino Mino, thotë se edhe sikur Seriu të kishte qenë krimineli i vetes, ata nuk duhet ta kishin lënë të vdiste. "Për humanizëm, si shpirt njerëzor, ata duhet ta ndihmonin, ta çonin në spital apo t'i jepnin ushqim me pahir, pavarësisht se ai mund të rezistonte. Ka mjete për ta detyruar",- u shpreh ai. Ndërkohë, këtu ndërhyn edhe njëherë Agroni. Ai i lutet dhe njëjherë shtetit të interesohet për të vërtetën dhe të mbrojë shqiptarët që punojnë jashtë se po i marrin nëpër këmbë. "Kërkoj të drejtën e vëllait tim",- përfundon mes dhembjes për vëllanë e humbur, Agron Meta.
Ilir Ruci
............


e more shoke vlonjater..
kur iket me skaf..ska asnji borxh konsullata te merret me ty.


gjynaf i shkreti...

[Enri]

Brari,
E shoh qe e paske te shpejte pergjigjen por desha te thoja dicka me teper ne lidhje me ato qe shkruajta dhe ato qe desha te prek.
S'kam asgje me temen tuaj, perkundrazi eshte teper aktuale he problem i prekshem, por duhet te kuptosh qe une po flisja ne nje nivel me teper teorik sesa praktik apo gazetaresk per te qene me te sakte.
Une desha te hapja nje teme qe s'egziston akoma ne forum dhe qe ka te beje me teper me disa aspekte te Diplomacise shqiptare te pafuqishme ne nivelin e marrdhenieve me vendet fqinje ne rajonin tone, por dhe me gjere. Me rolin qe diplomacia jone duhet te kete ne mbrojtje te interesave te shtetit shqiptar ne nje rajon ku diplomacite e shteteve te tjera jane shume me teper te perparuara (duhet ta pranojme) sesa niveli qesharak i diplomateve shqiptare. Sic mbrohet dhe perfaqesohet nje qytetar i thjeshte ne organet e nje shteti (parlament, etj) ashtu dhe shtetet perfaqesohen ne marrdheniet e tyre nderkombetare nga diplomatet , ata jane syte tane ne bote.

Fakti qe ne Shqiperi s'ka akoma nje Akademi Diplomatike ne nje kohe kur ne shume vende te tjera (te rajonit, per te mos shkuar shume larg) ato kapin nje jetegjatesi dhe 100 vjecare ju thote gje? Shqiperia ka nevoje per ta, ne kemi nevoje per ta!

Pres mendimet tuaja... per te vazhduar dhe une mendimet e mia Qe te mos e bej monolog
Me Respekt, Enri

[Brari]

Ok Enri..tash ju kuptova.


Pash nji shkrim ne Shekulli qe besoj eshte interesant per Temen.

.................................................. .....

Nje histori diplomacie


Nga Artur Hadaj, historian

Dy janë pikat më të skajshme që e kufizojnë boshllëkun diplomatik 45 vjeçar midis Shqipërisë dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës: 14 nëntori 1946, dita kur personeli diplomatik amerikan largohet me forcë, e në mënyrë poshtëruese, me një rimorkiator nga Durrësi, për te destrojeri amerikan që i priste 10 milje larg bregdetit shqiptar; dhe 22 qershori 1991 rivendosja e marrëdhënieve diplomatike kur kombi shqiptar e kishte marrë vrullin drejt lirisë dhe e mirëpriti Sekretarin e Shtetit të ShBA, Xhejms Bejker, në një miting madhështor në Tiranë ku valëvitej një det me flamuj shqiptarë dhe amerikanë.
Diplomaci inatçore(1945-1946)
ShBA nuk e njohu regjimin e Enver Hoxhës, edhe pse ai i kishte dërguar një letër personale Presidentit Ruzvelt, më 5 gusht të 1944 ku i kërkonte që Sh. B. A. ta njihte qeverinë provizore shqiptare. Një kërkesë të ngjashme ai u kishte dërguar gjithashtu Çurçillit dhe Stalinit. Tre ishin argumentet kryesore që përdorte Enver Hoxha në letrën e tij për t'i bindur Aleantët: përfaqësuesit e qeverisë shqiptare ishin zgjedhur në mënyrë demokratike; populli shqiptar nuk kishte ndonjë qeveri tjetër as brenda dhe as jashtë vendit; dhe njohja e qeverisë provizore do t'i nxiste më tej përpjekjet e shqiptarëve në luftën e tyre kundër pushtuesit gjerman.
Asokohe në politikën e tyre të jashtme Shtetet e Bashkuara ndiqnin udhëzimet e presidentit Ruzvelt, në fjalimin e tij të mbajtur para Kongresit Amerikan, sipas të cilave ata nuk mund të njihnin asnjë qeveri provizore pa u siguruar më parë se ajo nuk i pengonte të drejtat dhe liritë e popullit të vetë. Prandaj, Departamenti i Shtetit kishte udhëzuar komandatin e forcave të Mesdheut, gjeneralin Kërk, që të takohej me përfaqësuesin e Shqipërisë në Bari dhe t'ia bënte atij të qartë se qeveria e SH. B. A. nuk planifikonte t'i kthente ndonjë përgjigje zyrtare letrës së Enver Hoxhës. Gjenerali Kërk duhej t'i thoshte përfaqësuesit të Shqipërisë se Sh. B. A. nuk mund të merrnin asnjë vendim pa e shqyrtuar më parë gjendjen në Shqipëri duke dërguar një mision jozyrtar verifikues, të cilin ata ishin të gatshëm ta nisnin sa më parë në Shqipëri.
Mirëpo, Kongresi i Përmetit kishte miratuar tashmë disa resoluta të cilat e ndalonin kthimin e Zogut në Shqipëri, nuk njihnin qeveri tjetër përveç asaj të Beratit, dhe i anullonin të gjitha marrëveshjet e bëra nga qeveria e Zogut me qeveritë e huaja, marrëveshje të cilat ishin në dëm të popullit shqiptar. Kjo ishte bërë nergut për t'i shfuqizuar traktatet e nënshkruara midis Italisë dhe Shqipërisë të cilat e kishin kthyer Shqipërinë në një shtet vasal.
Por pikërisht ky vendim do të bëhej pengesa kryesore që Shtetet e Bashkuara të mos ta njihnin qeverinë provizore shqiptare. N. Kosta në librin e tij me titull: 'Albania, a European Enigma' përshkruan orvajtjet e diplomacisë amerikane.
Misioni verifikues amerikan që erdhi në Shqipëri drejtohej nga një zyrtar me përvojë, Xhozef Xhejkobs, i njëjti diplomat, që më prill 1945 kishte marrë udhëzime rreth mënyrës së komunikimit me Enver Hoxhën ose me çdo përfaqësues tjetër të qeverisë së përkohshme shqiptare. Pjestarët e misionit duhej të bënin një studim të gjendjes në vend dhe të analizonin qëndrimin e popullit ndaj qeverisë si dhe përcaktonin se sa ajo e përfaqësonte popullin. Udhëzimet gjithashtu theksonin se anëtarët e misionit nuk duhej të flisnin ose të vepronin në mënyrë të atillë që t'iu krijonin qeveritarëve shqiptarë mendimin se ata gëzonin mbështetjen e qeverisë amerikane, përkundrazi ata duhet të linin përshtypjen se misioni kishte ardhur thjesht për një punë rutinë që shumë qeveri e bëjnë zakonisht në vende të ndryshme para se të vendosin nëse do ta njohin ose jo qeverinë e vendit përkatës.
Ditën që Misioni Xhejkobs mbërriti në Shqipëri më 8 prill 1946, e gjithë Europa po festonte kapitullimin e Gjermanisë Naziste, fundin e natës së zezë të barbarizmit, burgjeve dhe urisë. Mjaftuan vetëm tre muaj pas ardhjes në Shqipëri që misioni t'i hartonte konluzionet e veta dhe pak më vonë, më 15 gusht 1945 t'i dërgonte ato në Uashington në formën e një raporti së bashku me një listë me rekomandime. Raporti rekomandonte që Sh. B. A. duhej ta njihnin qeverinë shqiptare sa më shpejt që të ishte e mundur, por gjithashtu theksonte se qeveria më parë duhej të bënte zgjedhje të lira dhe demokratike dhe duhej që t'i akordonte personelit amerikan të drejta konsullore dhe diplomatike. Raporti përmendte gjithashtu faktin se në qoftë se Shtetet e Bashkuara nuk do të vepronin në kështu, Shqipëria do të afrohej edhe më shumë më sovjetikët dhe jugosllavët. Raporti thoshte se qeveria gëzonte mbështetjen e shumicës së popullit dhe se anëtarët e saj ishin partriotë dhe dëshironin të mirën e vendit.
Qeveria shqiptare e plotësoi kërkesën e amerikanëve për zgjedhjet e lira, por disa çështje të tjera si statusi i ishullit të Sazanit, kthimi i kriminelëve të luftës, njohja e kufijve, dhe dhënia e vizave për qeveritarët shqiptarë që të informonin diasporën rreth luftës dhe vuajtjeve të shqiptarëve gjatë pushtimit, mbetën ende pa përgjigje. Qeveria amerikane vendosi të mos u japë viza anëtarëve të qeverisë shqiptare, me përjashtim të dy gazetarëve shqiptarë. Për çështjen e kriminelëve të luftës amerikanët iu përgjigjën se ata e njihnit të drejtën e popullit shqiptar për t'i gjykuar ata që kishin kryer krime lufte por Amerika druhej se mos kjo mund të përdorej si pretekst për të zhdukur kundërshtarë politikë. Kjo u pranuan nga qeveria shqiptare. Përsa i përket çështjes së kufijve shtetërore, Sh. B. A. u shprehën se ata ishin kundër çdo orvatjeje nga ana e shqiptarëve apo e fqinjëve të tyre për t'i ndryshuar kufijtë e paraluftës.
Në tetor të 1945-ës kryetari i misionit amerikan, Xhejkobs, udhëtoi për në Londër ku u takua me Xhejms Dan, zëvendës sekretar i shtetit për çështjet europiane. Pas këtij takimi, Dan i rekomandonte përsëri Departamentit të Shtetit që të njihej sa më shpejt qeveria shqiptare. Një muaj më vonë, më 8 Nëntor 1945, qeveria e Sh. B. A. i dërgoi një letër zyrtare Enver Hoxhës ku thuhej se Sh. B. A. ishin të gatshme ta njihnin qeverinë shqiptare, veçse qeveria shqiptare duhej paraprakisht t'iu konfirmonte se asnjëra nga marrëveshjet tashmë të miratuara midis dy shteteve nuk do të shfuqizohej.
Kur kjo letër iu dorëzua Enver Hoxhës nga Harri Fulc, ish drejtori i shkollës së mesme teknike të Tiranës, Enver Hoxha tha se arkivat e shtetit shqiptar ishin djegur gjatë betejës për çlirimin e Tiranës dhe se ai nuk mund të merrte dot vendim pa i parë dhe pa u njohur me këto marrëveshje.
Në 15 nëntor përfaqësuesi i missionit amerikan njoftoi Enver Hoxhën se Sh. B. A ishin të gatshme t'i dërgonin kopjet e të gjitha marrëveshjeve por Shqipëria duhej të zbatonte parimet dhe ligjet ndërkombëtare dhe t'i njihte traktatet e nënshkruara nga qeveritë paraardhëse.
Por Shqipëria vazhdonte të mbante të njëjtin qëndrim. Më parë njohjen e qeverisë shqiptare, pastaj diskutimin për marrëveshjet. Xhejkobs u takua përsëri me Enver Hoxhën në shkurt të 1946, por ky i fundit theksoi edhe një herë se Shqipëria kërkonte prej ShBA njohje të qeverisë para se të mund të flitej për marrëveshjet dhe statusin e Amerikës si kombi më i privilegjuar. Para se të nisej për në Konferencën e Paqes në Paris Enver Hoxha u mundua t'i përmirësonte sadopak marrëdheniet me ShBA duke i dërguar një letër Xhejkobsit.
Në këtë letër ai thoshte se shumë prej traktateve të nëshkruara nga regjimi i Zogut para 7 prillit 1939 ishin në dëm të Shqipërisë. Megjithatë, shtonte ai, marrëveshjet midis Shqipërisë dhe ShBA nuk ishin të kësaj natyre dhe se Shqipëria ishte e gatshme t'i njihte të 11 marrëveshjet multilaterale. Përsa i përket 4 marrëveshjeve bilaterale të nënshkruara midis Shqipërisë dhe ShBA ai thoshte se Shqipëria do të ishte e gatshme të bisedonte për to me ministrin amerikan në Tiranë, pasi ai të kishte paraqitur letrat kredenciale. Përsa i përket statusit të kombit më të privilegjuar, taksave të hyrjes për nënshtetasit amerikanë në Shqipëri dhe marrëveshjes për transfertat e parave, Enver Hoxha vendosi të mos i përmendte ato.
Shqipëria mollë sherri
Shqipëria u bë arenë e ballafaqimit të Luftës së Ftohtë dhe e përpjekjeve jugosllave për ta shndërruar atë në një republikë të shtatë. Pasi Shqipëria u vetë-shpall Republikë Popullore më 11 janar 1946, po atë muaj Bashkimi Sovjetik hapi legatën e tij në Tiranë. Veprimtaria anti-amerikane e miratur dhe e nxitur nga personeli jugosllav dhe ai sovjetik, shërbeu për ta minuar më tej punën e misionin diplomatik amerikan. Rritja e veprimtarisë dhe qëndrimeve anti-amerikane nga ana e zyrtarëve shqiptarë bëri që z. Xhekobs të dërgonte një raport, ku thuhet se gjithçka që bën qeveria shqiptare drejtohet nga sovjetikët dhe jugosllavët dhe se ai dyshonte nëse shqiptarët janë me të vërtetë të interesuar që të lidhin marrëdhënie diplomatike me ShBA.
Ajo që e bën më interesant këtë episod është se ai përmendet edhe në librin e Bardhë Jugosllav me titull, Marrëdhëniet Jugosllavo-Shqiptare 1939-1948, ku thuhet se 'miqtë e huaj' ndërhynë te regjimi i Hoxhës që të mos pranohej kërkesa e ShBA për statusin e kombit më të favorizuar. Vetëkuptohet që këta 'miq të huaj' ishin jugosllavët dhe sovjetikët. Tani Shqipëria ndodhej para një realiteti ku Beogradi nëpërmjet një varg traktatesh ekonomike, kishte formuar kompani me aksione të përbashkëta, kishte hartuar një program të pabarabartë për unifikimin e çmimeve dhe kishte filluar bisedimet për bashkimin doganor. Gjuha serbo-kroate ishte futur në shkollë. Sipas planit jugosllav Shqipëria do të ishte furnizuesja e saj me lëndë të para dhe shumë shpejt ajo do të bëhej republika e saj e shtatë.
Pëveç ndërhyrjeve të lindjes, ftohja me amerikanët erdhi edhe për vetë gabimet e perëndimit. Hedhja nga ajri e fletushkave dhe trakteve propagandistike të Aleatëve gjatë LNÇ, në gjuhën greke dhe serbo-kroate, mbolli farën e dyshimit se Aleatët Perëndimorë kishin vendosur që ta coptonin Shqipërinë midis armiqëve të saj të vjetër. Më vonë ky dyshim u forcua akoma më tepër kur Sekretari i Shtetit, Xhorxh C. Marshall i përkrahu argumentat që Shqipëria të mos përfshihej në diskutimin për Traktatin e Paqes me Gjermaninë sepse ajo zyrtarisht nuk i paskesh shpallur luftë Gjermanisë.
Jo vetëm kaq, por Senati i ShBA miratoi 'Rezolutën Pepper" në 29 qershor 1946 për çështjen e 'Epirit të Veriut.' Enver Hoxha ngriti akuzën në Konferencën e Paqes kundër amerikanëve se ata kishin pranuar që kjo çështje të futej në rendin e ditës së Konferencës. Një gjë e tillë për Enver Hoxhën ishte njëlloj sikur të votoje kundër Shqipërisë. 'Gjeneral,' i drejtohet përfaqësuesi amerikan Enver Hoxhës, cili do të ishte reagimi i juaj, fjala vjen, sikur Shqipëria të kërkonte që të futej çështja e Kosovës në rendin e ditës së Konferencës? A nuk do të mendonit ju se të paktën ju gëzoni të drejtën që pretendimi i juaj të diskutohej dhe të studjohej? I shtangur nga kjo analogji e papritur Enver Hoxha i përgjigjet se 'analogjia e juaj nuk qëndron sepse ne nuk kemi pretendime ndaj aleatit tonë Jugosllavisë, për Rajonin e Kosovës.'
Në janar të 1946 Sh. B. A. votuan kundër antarësimit të Shqipërisë në OKB. Një letër që iu dërgua Enver Hoxhës thoshte se megjithëse Sh. B. A. ishin pro anëtarësimin e Shqipërisë në OKB ata nuk mund ta miratonin këtë antarësim në qoftë se qeveria shqiptare nuk i respektonte marrëveshjet me Amerikën dhe në qoftë se nuk merrte masa për ndalimin e keqtrajtimit të misionit amerikan në Tiranë.
.................................................. .....

[Eni]

Enri,

nga sa di une sivjet ne Tirane eshte hapur si dege ajo e Shkencave Politike, ku nder to nderthuren e marredheniet diplomatike.

[piter]

sipas mendimit tim, te gjitha concluzionet qe do te nxjerim nga kjo teme do te jene negative.
perse: sepse, ne shqiptaret te gjithe, (studente, emigrante, etj.) jemi nje fare ambasadoresh ne vendet ku studiojme ose jetojme.
ne prezamtojme shtetin tone nepermjet sjelljes dhe fakteve qe kryejme. sa me shume te fillojme te sillemi mire dhe te kryejme gjera pozitive aq me shume emri shqiperi do te kete nje kuptim me pozitiv.
persa i perket, stafeve diplomatike qe jane ne misione diplomatike neper bote, te cilet jo vetem qe nuk jane te specializuar ne kete fushe por edhe nuk ju behet vone per nenshtetasit shqipetare qe kane ndonje hall.
jam ne te njejtin mendim me enrin per hapjen e nje akademie diplomatike ne tirane, dhe jo ne rradhe te fundit dua te theksoj se fakulteti i shkentave politike ne tirane mund te pergatite diplomate shume te zote.
ne si shtet vuajme per diplomate dhe politikane kariere
duhet ta zhvillojme kete fushe



miqesisht

piter

[Enri]

Diplomacia dhe linja e re Tirane-Moske
Ish-ministri i Jashtem, Paskal Milo, vlereson levizjet e fundit te diplomacise shqiptare per forcimin e marredhenieve me Beogradin, Mosken dhe Pekinin

Ministri i Puneve te Jashtme, Ilir Meta sapo ka perfunduar nje vizite zyrtare ne Moske. Nderkohe nje muaj me pare ai pati bisedime zyrtare me Beogradin, te vleresuara te suksesshme dhe pritet te vizitoje se shpejti Pekinin. Ne pozicionin e ish ministrit te Jashtem, si i komentoni levizjet e fundit te diplomacise shqiptare, qe synojne ridimensionimin e marredhenieve me ish-aleatet e dikurshme te Tiranes?

Vizita e z. Meta ne Moske eshte e rendesishme dhe shenon nje vazhdimesi e koherence te politikes se jashtme te Shqiperise te viteve te fundit. Ne marredheniet me fuqite e medha, qe kane nje peshe ne arenen nderkombetare, si Rusia dhe Kina, eshte bere nje kthese ne krahasim me pese vitet e para te tranzicionit postkomunist, kur keto marredhenie shenuan nivelin me te ulet te ketyre 12 viteve te fundit. Gjithsesi vizita e z. Meta, me cilesine e ministrit te Puneve te Jashtme, nuk eshte e para vizite zyrtare e nje ministri te jashtem shqiptar, por e dyta. Personalisht kam qene dy here per vizite zyrtare ne Moske. Vizita e pare daton me 1997, i ftuar nga ish-ministri i Jashtem Evgjeni Primakov dhe e dyta ne qershor te vitit 2000, me ftese te ministrit aktual Igor Ivanov. Per fat te keq, ne vitet 2001-2002 marredheniet me Rusine pesuan renie, pasi Ministria e Jashtme nuk e vleresoi sa duhet raportin e marredhenieve me keto dy vende te medha. Prandaj, edhe vizitat paten nje ngadalesim, apo shtyrje. Madje edhe vizita e z. Meta ne Kine ishte parashikuar te zhvillohej ne gusht te ketij viti, menjehere pas inagurimit te qeverise, por u shty. Nderkohe qe nje shtyrje te vogel pati edhe vizita ne Moske. Si ish-minister i Puneve te Jashtme e vleresoj se tepermi viziten e z. Meta ne Moske. Qeveria shqiptare nuk ka patur dhe nuk duhet te kete medyshje, as paragjykime ne marredheniet me Rusine, pasi, sic e thashe, ajo eshte nje vend i madh, anetar i Keshillit te Sigurimit te Kombeve te Bashkuara dhe nje vend specifikisht i vecante ne Evrope dhe bote. Se ciles do t'i vije duke iu rritur roli ne arenen nderkombetare dhe rajonin tone. Per te gjitha keto arsye, eshte mire qe nje vend si Shqiperia, i hapur ne politiken e jashtme dhe qe kerkon ta beje me dinamike ate, te kete parasysh faktoret e tille me peshe ne planin nderkombetar, duke u perpjekur te kete marredhenie sa me te zhvilluara me to ne te gjitha aspektet, politike, ekonomike etj. Por sidomos te perpiqet te neutralizoje efektet negative te politikes se nje fuqie te madhe, qe jo gjithnje mund te perputhet me interesat e kombit apo te Shqiperise. Nga kjo pikepamje, vizita e z. Meta mori vlera te vecanta, sepse po zhvillon me tej disa nga objektivat qe ka patur politika e jashtme e Shqiperise deri ne vitin 2001, sic jane nenshkrimi i disa marreveshjeve, te projektuara prej kohesh, dhe i Traktatit te Miqesise e Bashkepunimit me Rusine. Traktat i shtyre disa here ne kohen e qeverisjes se z. Berisha. Nuk u arrit, qe edhe Presidenti Meidani ta nenshkruante kete Traktat me ish-Presidentin Jelcin e me vone me Presidentin Putin. Ky Traktat, qe pritet te nenshkuhet ne pranveren e vitit 2003, do te shenoje nje nivel te larte te marredhenieve dhe besimit reciprok. I njejti vleresim vlen edhe per Beogradin.

Cilat mendoni se jane problematikat, te cilave duhet t'u kushtoje vemendje diplomacia shqiptare ne marredheniet me keto vende?

Besoj se problemi i pare dhe kryesor qe na mbetet ne marredheniet me keto vende eshte padyshim perqasja e ndryshme ndaj ceshtjes se Kosoves. Sic dihet, pozicionet jane disi te ndryshme. Nderkohe qe Rusia dhe Kina, si anetare te perhershme te Keshillit te Sigurimit te OKB, mbeshtesin zbatimin e rezolutes 1244, kete gje e ben edhe Serbia, e deklaron edhe Shqiperia. Por ajo qe i ndan keto vende eshte menyra e interpretimit. Shqiperia mund ta shikoje ndryshe te ardhmen e Kosoves dhe rruget qe te cojne atje, nderkohe qe Serbia ka nje perqasje tjeter dhe synon te krijoje rrethana, qe Kosoven ta shohe si nje me mentalitetet e se kaluares. Dhe ketu, ne keto ndryshime qendrimesh, duhet te qendroje dhe aftesia e diplomacise shqiptare, per te afruar sa te jete e mundur me shume qendrimet e dy fuqive te medha per te cilat po bejme fjale me qendrimet me realiste ne drejtim te statusit final te Kosoves. Pervec kesaj ceshtjeje, ne marredheniet mes dy vendeve tona ka shume probleme qe duhet te marrin perparesi, sic jane ato te bashkepunimit ekonomik. Ka shume rendesi, qe Shqiperia te hape tregun e vet per mallrat e lira dhe te nevojshme qe mund te vijne nga Rusia dhe Kina. Ka shume rendesi qe bashkepunimi teknik, shkencor dhe kulturor te pershpejtohet e te thellohet, pasi keto dy vende perfaqesojne vlera te medha te kultures e te tradites boterore, per te cilat te gjithe jane te interesuar. Tashme Shqiperia ka disa prioritete ne politiken e jashtme, pa i mohuar ato, mendoj se duhet te ngrihet niveli dhe te rritet intensiteti i marredhenieve edhe me Kinen dhe Rusine. Ne kete kontekst, vizitat e z. Meta duhen pergezuar dhe duhet qe ato te sjellin ne Shqiperi homologet e tij ne nje te ardhme te aferme. Ne kete menyre do te kemi nje proces te dyanshem bashkepunimi dhe te respektuar nga pikepamja protokollare.

Cfare i sugjeron ish-ministri i Jashtem Milo, aktoreve te politikes se jashtme te Shqiperise ne marredheniet me keto vende?

Politika e jashtme shqiptare duhet te mos te vuaje nga paragjykimet, perkundrazi te jete e cliruar prej tyre, e emancipuar dhe bashkekohore. Besoj se po ecet ne kete rruge, qe ajo te mos mbetet peng e disa ndenjave ekstreme nacionaliste, qe disa individe perpiqen t'i infiltrojne edhe ne politiken e jashtme te Shqiperise, ne emer te gjoja mbrojtjes se interesave kombetare. Tashme jetojme ne epoken e globalizmit e te integrimit dhe kjo filozofi integruese duhet te perfshije dhe politiken e jashtme. Beogradi pavaresisht se eshte ende ne nje proces te ngadalte transoformimi, nuk eshte ai i kohes se Milloshevicit dhe nuk do te mbetet i tille. Dhe nxitja nga jashte do ta beje Serbine, sigurisht me veshtiresi, nje vend demokratik, gradualisht do ta zhveshin nga sentimentet e vjetra nacionaliste, qe kane zene rrenje ne ndergjegje, kujtesen dhe traditen e serbeve. Nga kjo pikepamje, politika e jashtme shqiptare duhet te tregohet me e guximshme, jo vetem perkundrejt hapave qe duhet te hedhe, por per t'u ruajtur nga te ashtuquajturit patriote qe ndodhen me bollek ne Shqiperi e Kosove, te cilet po kritikojne hapat qe po hedh qeveria shqiptare ne marredheniet me Beogradin. Sigurisht nuk jam per te vrapuar me galop ne keto marredhenie, por duhen hedhur hapa te kujdesshem, te matur, por edhe te vendosura. Sepse Serbia eshte nje faktor ne Ballkan, qe nuk e zhvendosim dhe nuk mund ta nenvleresojme. Ashtu sikunder Shqiperia dhe shqiptaret jane bere nje faktor shume i rendesishem ne rajon per paqen dhe sigurine e tij.

Rikthehemi tek ceshtja e Kosoves. Shefi i diplomacise ruse, Igor Ivanov, ne nje konference per shtyp me homologun Meta, duke iu referuar Kartes Kushtetuese per shtetin Serbi-Mali i Zi, deklaroi se per Kosoven nuk mund te vendose, as Serbia dhe as Mali i Zi. Mendoni se kjo deklarate mund te konsiderohet si nje terheqje e Moskes nga pozicioni i saj i vjeter?

Deklarata e ministrit te Jashtem rus Ivanov eshte per t'u pershendetur, sepse shenon nje hap perpara pozitiv dhe realist ne vleresimin e situates ne rajon, vecanerisht ne lidhje me Kosoven, te diplomacise e politikes se jashtme te Rusise. Sigurisht ky qendrim nuk eshte vetem merite dhe vendim i ministrit te Jashtem Ivanov, per te cilin ruaj nje konsiderate te larte per kohen kur kemi bashkepunuar, por eshte nje qendrim zyrtar i Rusise, nje reflektim qe ajo i ka bere zhvillimeve ne rajonin tone dhe perspektives se zgjidhjes se problemeve delikate qe ekzistojne. Ne deklaraten e Ivanov jepet nje mesazh i nenkuptuar. Qe do te thote, se ceshtja e Kosoves nuk eshte me nje ceshtje e Serbise, por nje ceshtje me karakter nderkombetar. Vete Ivanov, nese nenkupton kete gje, ka plotesisht te drejte dhe ketu eshte ne gjysmen e rruges me pozicionin shqiptar dhe ate realist nderkombetar. Gjysma tjeter eshte marrja ne konsiderate e vullnetit te kosovareve, te cilet duhet dhe do ta shprehin nje dite kete vullnet. Zgjidhja e statusit final te Kosoves do te jete nje proces i dyanshem, ne dy kahje dhe me veprimin e dy faktoreve kryesore. Se pari, Kosova do te shkoje cdo dite e me shume drejt manifestimit te mevetesise, jo vetem nga pikepamja institucionale, por edhe nga ajo e te qenurit nje faktor me personalitet rajonal. Statusi final i Kosoves do te zgjidhet permes bashkeveprimit te faktorit te brendshem, pra shprehjes se vullnetit te njerezve te saj, me nje vendim te faktoreve nderkombetare. Qe mund te jete ose nje rezolute tjeter e Keshillit te Sigurimit, ose nje Konference Nderkombetare me pjesemarrjen e aktoreve te medhenj boterore, OKB dhe te aktoreve rajonale, per te vulosur statusin final te saj. I cili nuk besoj se do te mund te zgjidhet shpejt. Tani qe ka filluar te diskutohet ceshtja e statusit me shume nga OJQ dhe qarqe specialistesh evropiane dhe amerikane, ky proces nuk mund te ndalet. Eshte e rendesishme qe te filloje nje debat i hapur, jo per te ndikuar ne politike, por per te ndricuar politiken per te gjetur zgjidhjen me te mire.

Doni te thoni se zgjidhja eshte ende larg ...

Po. Personalisht besoj se statusi final i Kosoves do te jete nje proces, qe do te shkoje ne dy shina paralele. E para, drejt hedhjes se hapave integruese ne Evrope ne menyre specifike ne raport me vendet e tjera te rajonit, per shkak te ketij statusi per te cilin po flasim dhe se dyti, do te hedhe gjithnje e me teper hapat drejt nje pavaresie relative te kushtezuar qe do te gjeje zgjidhje gjithnje ne kuadrin e integrimit evropian te rajonit. Ky proces do te shkoje krah procesit te integrimit ne BE te Shqiperise dhe Serbise. Ne te ardhmen, ajo do te jete nje problem qe do te kondicionoje procesin e integrimit te ketyre vendeve ne BE. Pak a shume do te jete si ceshtja e Qipros. Sot Qipro po diskutohet te futet si entitet dhe shtet me vete ne BE. Do te vije koha, qe edhe per Kosoven do te mund te gjendet nje zgjidhje e tipit te Qipros, qe te mund te futet si entitet me vete ne BE. Duke krijuar nje "casus" ne marredheniet nderkombetare. Si perfundim, mendoj se integrimi i rajonit do te jape nje zgjidhje te vecante jashte Serbise edhe per Kosoven, ne nje te ardhme relativisht te larget.

23/12/2002
Enri

[Enri]

Shqiperi-Kosove, marreveshje e Tregtise se Lire ne 2003

Shefi i diplomacise shqiptare Ilir Meta nenshkruan ne Prishtine memorandumin e mirekuptimit me kryeadministratorin Mikael Shtainer per fillimin e negociatave per marrveshjen e tregtise se lire. Shefi i UNMIK-ut vlereson vizitat e Metes ne Beograd dhe Moske. Dje takime edhe me Rugoven, Rexhepin dhe Thacin

Ministri i Jashtem Ilir Meta zbriti dje pwr herw tw parw, pasi mori drejtimin e politikws sw jashtme, nw Prishtinw. Kryediplomati shqiptar dhe kryeadministratori i Kombeve tw Bashkuara nw Kosovw, Mikael Shtainer nenshkruan ne pranine e mediave memorandumin e mirekuptimit per fillimin e negociatave per nenshkrimin e marreveshjes se tregtise se lire mes Shqiperise dhe UNMIK-ut. Negociatat per kete marreveshje do te nisin ne fillimin e vitit 2003 per t'u nenshkruar brenda ketij viti. Ne konferencen e perbashket per shtyp, ministri Meta pasi vleresoi rendesine e takimit me shefin e UNMIK-ut u shpreh se ky vit ka qene mjaft i sukseshem per marredheniet ne mes te Shqiperise dhe Kosoves, duke nenvizuar nenshkrimin e disa marreveshjeve te rendesishme gjate kesaj periudhe, vecanerisht gjate viztes se Shtainerit ne Tirane. Sipas tij, nuk ka me pengesa ne qarkullimin e lire te shqiptareve dhe njekohesisht ne zhvillimin e bashkepunimit ekonomik, ku maksimalisht u vleresua memorandumi i mirekuptimit i nenshkruar ne Prishtine. "Dita e sotme, -tha Meta,- eshte nje ngjarje tjeter e shume e shenuar per marredhenet mes Shqiperise dhe Kosoves. Kjo deklarate mirekuptimi e nenshkruar sot per te filluar negociatat ne fillim te vitit te ardhshem per nenshkrimin e marreveshjes se tregestise se lire mes Kosoves e Shqiperise brenda vitit te ardhshem tregon qarte se edhe pengesat e fundit per marredhniet dhe bashkepunimin tragetar dhe ekonomik po bien". Nga ana e tij, ryeadministratori Shtainer u shpreh se qellimi i marreveshjes eshte eliminimi i barrierave ne tregetine e lire ne te gjitha vendet e rajonit. Ai kujtoi problemin e perbashket qe e kane Shqiperia dhe Kosova ne mungesen e energjise elektrike dhe u angazhua per nje zgjidhje te perbashket. Ai theksoi se "te dy palet do t'i drejtohen bashkesise nderkombetare, qe te marrim ndihme financiare per investim ne ndertimin e linjes transportuese te energjise elektrike prej 400 kilovatesh, qe do te beje te mundur shfrytezimin e perparesive te prodhimit te hidrocentraleve ne Shqiperi dhe termocentraleve ne Kosove. Nje vleresim te vecante dha shefi i diplomacise shqiptare per perpjekjet e Shtainer per zgjidhjen e problemit te Mitrovices. "Kthimi i shqiptareve ne Mitrovicen veriore, njekohesisht i serbeve ne pjesen tjeter te Kosoves, pra kthimi i qytetareve ne Kosove pa dallim etnik ne shtepite e tyre ne liri te plote, ne paqe dhe ne harmoni me njeri-tjetrin, do te jete nje nga arritjet me te rendesishme per afirmimin e metejshem te nje Kosove demokratike dhe Evropiane", theksoi Meta. Jo pa intereses kaloi vizitat qe Meta zhvilloi se fundi ne Beograd dhe Moske, te cilat Shtainer i vleresoi konstruktive dhe ne interes te rajonit. Gjithashtu Meta u takua me Presidentin e Kosoves, Ibrahim Rugova, kryeministrin Bajram Rexhepi dhe kryetarin e Partise Demokratike, Hashim Thaci. Per ministrin Meten kjo ishte vizita e pare ne Kosove qe prej vitti 2000. Kjo vizite behet vetem pak dite pasi eshte miratuar kushtetuta e shtetit Serbi-Mali i Zi, qe e perfshin Kosoven si pjese te Serbise, e kundershtuar nga kosovaret. Gjithashtu Meta zbriti ne Prishtine pas nje turi takimesh ne Beograd dhe Moske, ku nje nga temat kyce te bisedimeve ishte ceshtja e se ardhmes se Kosoves.

[Enri]

Partitë e reja politike që lindën fill pas rënies së sistemit totalitar në Shqipëri, vunë në programet e tyre zgjidhjen e çështjes kombëtare të shqiptarëve. Pothuajse të gjitha këto programe, përmbanin në vetvete kërkesa që edhe sot duken shumë larg. Në kushtet e reja të krijuara, vlerësohet se kërkesat e politikanëve shqiptarë po bëhen me këmbë në tokë, madje nganjëherë edhe me këmbë nën tokë. Ndër politikanët shqiptarë të Kosovës, askush nuk ka nguruar të shprehet, se pavarësia e Kosovës është statusi më optimal për të stabilizuar rajonin e Ballkanit, pavarësisht se kërkesat në këtë drejtim, jepen në mënyra të ndryshme. Partia e Rugovës, ka ruajtur qëndrimin e saj konstant se pavarësia e Kosovës është zgjidhja më e mirë, duke nënkuptuar edhe zgjidhje të tjera më të buta, ndërsa partitë e dala nga lufta, këmbëngulin se pavarësia e Kosovës, është e vetmja zgjidhje. Jashtë këtij segmenti idesh dhe deklaratash të hedhura prej kohësh në Kosovë, noton politika e Tiranës, e cila në dy tre vitet e fundit, asnjëherë nuk ka patur guximin të shprehet qartazi në ligjëratë të drejtë, që është për pavarësinë e Kosovës.
Në kushtet e një protektorati ndërkombëtar siç është Kosova sot (pas një luftë për pavarësi), të gjithë faktorët influentë, e kanë të qartë që aq e lehtë është t’i njihet asaj statusi i pavarësisë, sa ç’është e vështirë të mos i njihet ai. Ndonëse politikanët shqiptarë të Kosovës janë treguar të duruar në lidhje me kohën e diskutimit të statusit, kanë paralajmëruar se çdo zgjidhje që do të kishte të bënte më mospavarësimin e kësaj krahine, do të bëhej shkas për konflikte të reja. Në këtë linjë, deklarimet e kryeministrit Rexhepi, nuk janë thjesht kërcënime, po shprehje e një realiteti të fuqishëm që ekziston sot në Kosovë.
Duke menduar më tepër për integrimin e saj në BE, Tirana zyrtare (si e zënë ngushtë), ka ardhur duke moderuar qëndrimin e saj, në lidhje me statusin e ardhshëm të Kosovës. Politika zyrtare e shtetit amë, është ruajtur vazhdimisht nga gjoja keqkuptimet e faktorit ndërkombëtar. Lëvizjet e fundit të diplomacisë shqiptare, ndër të cilat spikasin vizitat e kryediplomatit Meta në Beograd, Moskë dhe Prishtinë, padyshim që mund të vlerësohen si thyerje akujsh, të krijuara në marrëdhëniet dypalëshe. Në Beograd përveçse për marrëveshjet ekonomike dypalëshe, është folur edhe për Kosovën, të cilën kryediplomati shqiptar e ka vlerësuar natyrshëm si një çështje që nuk mund të zgjidhet ndërmjet Tiranës dhe Beogradit. Por vetëm kaq. Në Moskë, Meta ka arritur të shkëpusë qëndrimin e kryediplomatit rus, për mbështetjen e rezolutës 1244, përkundrejt përpjekjeve serbe për të përfshirë në preambulën e tyre kushtetuese Kosovën, si pjesë e territorit të tyre. Ndërsa në një vizitë të para dy vjetëve në Prishtinë, në pozicionin e kryeministrit, Meta kishte deklaruar se për çështjen e statusit, Shqipëria do të respektonte vullnetin e popullit të Kosovës, duke e nënkuptuar pavarësinë, por pa u shprehur në ligjëratë të drejtë. Sidoqoftë, qëndrimet e Metës duken më të avancuara, përkundrejt lëvizjeve të kahershme të kryeministrit të sotëm Nano.
Politika e Tiranës jo vetëm që duhet të shprehet hapur se është për pavarësinë e Kosovës, por duhet të japë edhe argumente të besueshme se përse një zgjidhje e tillë, do të ishte e domosdoshme. Pavarësia e Kosovës është tashmë një nga opsionet e diskutuara në politikën ndërkombëtare, veçanërisht në politikën amerikane.
Mosshprehja qartë në ligjëratë të drejtë e politikës së Tiranës, rreth statusit përfundimtar të Kosovës, le shtigje për ekuivoke të tjera të shtyra gjatë në kohë, të cilat do ta mbanin peng dhe vetë Shqipërinë, drejt integrimit të saj në BE. Duke qenë shtet dhe duke patur mundësitë më të mëdha, madje të vetmet e këtij lloji që mund të kenë shqiptarët, Shqipëria është në qendër të vëmendjes së tyre, sa herë që është fjala për argumente në lidhje me Kosovën. Qëndrimi i Shqipërisë, duhej të ishte pa ekuivoke edhe sikur të ishte fjala për zgjidhje të tjera ballkanike, që nuk kanë të bëjnë direkt me shqiptarët. Kjo do të kishte të bënte thjesht, me qëndrimin e një shteti ballkanik ndaj një zgjidhjeje të rëndësishme të përmasave të rajonit të tij. Politika e inferioritetit ndaj faktorit ndërkombëtar jo vetëm ndaj çështjeve të tilla të rëndësishme rajonale, por edhe kur është fjala për të krijuar protokolle të panevojshme, nuk do të jetë dobiprurëse për të shpejtuar procesin e integrimit të vetë Shqipërisë.