Pater Frane Dushaj

[NoName]

Krenohem që jam bariu i malësorëve bujarë e atdhetarë

-- nga Klajd Kapinova, Manhattan, New York

Darka fondmbledhëse në përkrahje të 7-të projekteve
të Qendrës Shpirtërore "Shejta Krygjë" në Malësi


Eshtë bërë traditë prej vitesh që bashkatdhetarët të bashkohen për të mbledhur fonde financiare në përkrahje të vendlindjes. Si gjithnjë, bujaria e përhershme e malësorëve u shpreh në ndihmë të përfundimit të projektit kombëtar e fetar të ideuar e zbatuar nga padër Fran Dushaj. Për të kurorëzuar me sukses përfundimin e 25% të punimeve të mbetura, u organizua darka argëtuese me këngë e valle popullore. Rreth 500 malësorë të trojeve etnike shqiptare, që jetojnë e punojnë në SHBA, u mblodhën të dielën mbasdite në një darkë të shtruar në restorantin luksoz "Maestro’s Caterers" në Bronxdale Avenue në New York. Kishin ardhur për të marrë pjesë shqiptarë nga New York-u me rrethina, Detroiti, Bostoni, New Jersey, Philadelphia, Chicago etj. Njerëzit shkëmbyen fjalë përgëzuese e uruan françeskanin, morën autografe dhe fiksuan me aparate çaste gëzimi me të. Morën pjesë udhëheqësit shpirtërorë të kishës "Zoja e Shkodrës", të përndershmit dom Pjetër Popaj, padër Fran Dushaj, dom Nikolin Përgjini dhe më i riu dom Viktori, që prej disa muajsh ndodhet në SHBA, pas një ndërhyrje kirurgjikale të suksesshme në sy.
Për t’i shoqëruar meshtarët dhe miqtë e ftuar në tavolinën e nderit, Këshilli organizator kishte caktuar disa bashkatdhetarë të njohur në New York që njihen për veprimtari të gjithanshme. Darka festive me këngë e muzikë shqiptare ishte organizuar nga Kisha "Zoja e Shkodrës" në Harsdale, New York, nën udhëheqjen shpirtërore të meshtarit të përndershmit dom Pjetër Popaj, Këshilli i Kishës me kryetar z. Gjeto Dushaj dhe grupi organizator i fondmbledhjes i udhëhequr nga aktivistët, Gjon Dedvukaj, Prelë Sinishtaj, Nikollë Junçaj, Zef Ujka Lulgjuraj, Kolë Zef Cacaj etj.
Para se të fillonte darka, salla ishte përfshirë nga tingujt e muzikës popullore të trevave shqiptare. Në fillim, sipas zakonit e traditës, u bë bekimi i darkës nga dom Pjetër Popaj. Në fjalën e tij, Dom Pjetri tha: "Është kënaqësi e nder i madh që marrim pjesë në tubime të tilla, që doni Zotin e kombin, ku shprehet dashuria si të krishterë dhe shqiptarë. Projektet për vendlindjen nxjerrin në pah zemrën bujare të popullit të Malësisë. E kemi me borxh të ndihmojmë popullin tonë kudo që gjendemi".
Dom Pjetri, i gëzuar për pjesëmarrjen familjare nga të gjithë trojet shqiptare shtoi: "Kjo është bujaria që e kemi bartë nga trojet etnike shqiptare dhe kultivuar më tej në Amerikë. Padër Frani është shërbestar punëtor i popullit, që ka treguar me vepra konkrete shpirtin e palodhur. Ai ka realizuar 7 projekte të domosdoshme për shqiptarët në vendlindje". Ju e dini, tha ai, se "meshtarët gjithmonë kanë besim në Zotin deri në dhimbje", sikurse ka thënë Nënë Tereza. Ndonëse i sëmurë, frati është i ripërtërirë e frymëzuar për të përfunduar veprën e përbashkët. Puna e fratit tonë të dashur, sjellja e gjithçka që bën ai është shumë e madhe në misionin shpirtëror e kombëtar...".
Më pas, mbrëmjen e hapi udhëheqësi i darkës, Kolë Zef Cacaj, i cili në fillim falënderoi klerikët e nderuar pjesëmarrës, bashkëtadhetarët vëllezër e motra, që u bashkuan në mbrëmje, duke qenë i lumtur që iu dha nderi e kënaqësia të hapë darkën. Ai tha: "Qëllimi është për të nderuar padër Fran Dushajn, për punën e palodhur, veprimtarinë bamirëse e përkushtimin e veçantë për popullin tonë". Ai vuri theksin në mbledhjen e fondeve për përfundimin e punimeve në Qendrën Shpirtërore "Shenjta Krygjë" në Malësi, duke përsëritur, se shpesh bashkatdhetarët e kanë treguar veprën e tyre humanitare e fetare ndaj meshtarëve. Ai shtoi: "Padër Fran! Ju keni ndihmuar vëllezërit kosovarë gjatë dëbimit nga masakrat e përgjakshme të serbëve, shqiptarët pas përmbysjes së komunizmit në Shqipëri, ndihmuat Malësinë në kohën kur ndihmat e përkrahja ishin aq të nevojshme, që asnjë shtëpi të mos mbetet pa ujë, bukë e ushqim, qysh në majë të bjeshkëve e deri buzë liqenit."
Kjo veprimtari u organizua në bashkëpunim me Fondacionet: "Malësia", "Dedë Gjo’ Luli", etj. Ndihmë të pakursyer dha aktivisti Gjon Pashk Dedvukaj. Me duartrokitje u përcoll gjesti bujar i aktivistit Gjelosh Gjokë Dedvukaj, që kishte dhuruar 10 hektarë tokë për ndërtimin e qendrës së re fetare e kombëtare. Ai në mbrëmje ishte i pari që dhuroi 10 mijë dollarë, duke u pasuar më tej nga dhurime financiare të tjera. Në këtë mbrëmje malësorët bujarë dhuruan afërsisht 72 mijë dollarë për përfundimin e punimeve të projektit. Pas disa muajsh do të botohet "Libri përkujtimor", ku do të shënohen të gjithë emrat e dhuruesve financiarë dhe shuma e tyre, që bëri të mundur ndërtimin e projektit në vendlindje.
Atmosfera në darkën e rastit u bë më e ngrohtë, kur rifilluan tingujt e këngëve dhe valleve të bukura popullore shqiptare. Të pranishmit i argëtuan me zërat e tyre melodiozë këngëtarët e mirënjohur të komunitetit. Me shumë duartrokitje, u shoqëruan këngëtarja e re, Lirie Dedvukaj, këngëtari i talentuar David Stanaj, këngët e bukura melodioze të të cilëve u shoqëruan me valle tradicionale popullore. Koncerti i tyre ishte një vepër bamirësie për punën e fratit të nderuar. Orkestra me instrumentistët, Behar Neli, Aleks Stanaj luajti shumë pjesë popullore shqiptare, duke krijuar një atmosferë shqiptare dhe familjare.

Padër Frani nismëtari i zbatimit të projekteve në Malësi

Padër Franin në vendlindje e SHBA të gjithë e thërrasin "bariu i përkushtuar i popullit". Një meshtar i përvujtur, por shumë energjik.
Ai ka lindur në katundin Arrëz të Traboinit, Hot, Malësi. Shkollën fillore i kreu në Arrëz, ndërsa gjimnazin klasik në Kroaci, kurse teologjinë i kreu në Kroaci e Gjermani. Për disa vjet shërbeu si meshtar në ishullin Rab të Dalmacisë, në Kroaci. Prej vitit 1989 shërben në Misionin Françeskan në Tuz, si famullitar i Traboinit (dhe tërë Hotit). Me ardhjen në famulli, punon me përkushtim të posaçëm të njoftojë popullin e Malësisë me paraqitjen e Zojës së Bekuar më Megjugorje (Mes maleve) në Hercegovinë. Në veprimtarinë bamirëse, ishte një dorë e parë për të ndihmuar popullin shqiptar. Prej 3 vjetësh kujdeset përherë për hapjen e ujit nëpër Malësi. Ai themeloi Bukën e Shna Ndout në ndihmë të skamnorëve e fëmijëve të hendikepuar (sakatë) në Malësi. Më pas i përkushtohet punës në ripërtëritjen dhe ndërtimin e kishave, kapeleve, rregullimin e varrezave në Malësi. Pas sëmundjes së rëndë dhe operimit kritik në Gjermani ditën e Shën Ndout më 1995, u kthye në Malësi me një ide të madhe për të ndërtuar një Qendër shpirtërore në Shnakruq (Santa Crucis) të Malësisë.
Rëndësia më e madhe në kompleksin e Qendrës shpirtërore i kushtohet përgatitjes së kushteve për kujdesimin e edukimin parashkollor të fëmijëve e mandej, sipas mundësive dhe interesimit, do të vijojë edukimi fillor e i mëtejshëm i tyre. Paralelisht me këtë punë, Padër Frani punoi në projektin e ndërtimit të Kryqit në Kodrën e famullisë te kisha e Traboinit, ndërtimin e varrit përkujtimor të padër Leonard Zef Tagajt, martir i fesë dhe atdheut, një famullitar i paharruar i Hotit në kishën e Traboinit.
Padër Frani, ka ndihmuar popullin, fëmijët me difekte fizike, skamnorët, ka siguruar autobuza për fëmijët e katundeve të largëta, ilaçe, veshmbathje, ndihma materiale e financiare për nevojtarët. Ndonëse i sëmurë prej shumë vitesh, ai ka bërë organizimin e ardhjes së ndihmave financiare e materiale nga Gjermania në trojet etnike shqiptare në Mal të Zi etj. Ai çdo ditë bën thirrje që të ndalet emigrimi i shqiptarëve nga trojet etnike, zbrazja e shtëpive e largimi në kurbet. Kjo plagë, shikohet me një shqetësim nga bariu shpirtëror. Frati gëzon respektin dhe përkrahjen e bashkatdhetarëve në SHBA. Kush nuk i kujton porositë e vlefshme të tij nga elteri i kishës në Malësi, vizitat në vatrat e shqiptarëve, interesimi që fëmijët të shkojnë në shkollë, vajzat të arsimohen deri në universitet, duke ruajtur vijimësinë e traditës së kulturës shqiptare.
Ai sot ecën i sigurtë në rrugën e prelatëve të kishës, për të ruajtur gjuhën, traditat e kulluara shqiptare, nën shembullin e Matrengës, Bogdanit, Bardhit, Budit, Fishtës, Mjedjes, Gjeçovit, Bumçit, Prenushit, Zadejës, kardinal Koliqit e shumë martirëve të tjerë që u pushkatuan gjatë ateizmit në Shqipëri. Kjo ka qenë e mbetet porosia e përhershme e diasporës në SHBA. Ai nuk ka qenë i vetëm, por i përkrahur nga Këshilli i Kishës së Shën Markut në Shtoj të Malësisë, bashkatdhetari z. Palokë Rudaj etj.

Çfarë përmban projekti?

Qendra përbehet prej 7 objekteve. Biblioteka "At Gjergj Fishta", është projekti i parë dhe i përkushtohet rinisë e fëmijëve. Ata do të njihen e përdorin librat e "Poetit Kombëtar" at Gjergj Fishta. Objekti i dytë është çerdhja e fëmijëve "Nënë Tereza", me kapacitet 200 vende nga mosha 3-7 vjeç, ku, fëmijët mund të zhvillohen psiqikisht, fizikisht e shpirtërisht. Objekti i tretë është kisha e Qendrës, si shpirti i projektit, me kapacitet 1000 vetë, me funksion fetar, shpirtëror e koncerte muzikore klasike. Më pas vjen salla sportive për fëmijë e të vegjël, të lënduar fizikisht e psiqikisht, ku, do të luajnë tenis, ping-pong, basketboll, vallëzime të ndryshme. Është menduar që në objektin e tretë të bëhet shpërndarja e ujit, ushqimit për familje me nivel të ulët ekonomik, ilaçe etj. Objektet e tjera janë: Kuvendi Françeskan "Shën Françesku", salla festive "Padër Pio", banesat, Insituti "Antonianum" me funksione të tjera.
Padër Frani nuk dëshiron të flasë për punën dhe misionin e tij, pasi para meje ishte projekti i hedhur në një fletëpalosje kushtuar rrugës së vështirë për zbatimin e tij. Tani fëmijët e vegjël shqiptarë, do të kenë pas disa muajve një vatër të ngrohtë fetare, kulturore e atdhetare. Në fillim u deshën 4 milion dollarë investime. Ai tregon, se ishin fëmijët e vegjël të Malësisë, ata që me kartolinat e shitura dhuruan burimet e para financiarë për Qendrën. Më pas pasuan dhurata financiare të shqiptarëve në SHBA, Evropë dhe vendlindje. Frati i palodhur mendon, se në verë të vitit 2003, për herë të parë në historinë e Krishtërimit ndër shqiptarë, në Malësi mund të zhvillohet Kongresi Ndërkombëtar i Eukaristisë, duke e kthyer Malësinë në një Qendër Ndërkombëtare evropiane dhe botërore.