Pse orthodhoks dhe jo ortodoks?

[une jam Z...]

Nuk e di po kohet e fundit duke lexuar site-n e Kishes ORTHODHOKSE Autoqefale Shqiptare (i thencin) kam konstatuatr se fjalen Ortodoks ata e shkruajne Orthodhoks, kurse Albo i "plotfuqishmi" i forumit e shkruan Orthodoks (as mish as peshk).
Nuk e di ne eshte hapur me pare kjo teme po cila eshte menyra e drejte e shkrimit pasi edhe une po corientohem tani.
Ortodoks
Orthodoks
apo Orthodhoks?

[dolcecandy]

nuk jam e sigurt po Orthodhoks e thone Greket besoj

Une e kam ditur Orthodoks edhe ashtu e them, po nuk e di kush eshte me e sakta nga te treja.

[*~Rexhina~*]

Edhe une e kam ditur Orothodoks

[glaukus 001]

Varianti zyrtar ne faqen e Kishes autoqefale e shkruan keshtu:

ORTHODHOKSE

tek --> http://www.orthodoxalbania.org/

Le qe edhe fjala autoqefali nuk eshte shqip... por besoj ndikimi/respekti ndaj trungut meme i detyron keto emra.

Po ashtu mund te krahasohet me kete rast edhe fjala musliman e cila eshte edhe menyra se si besimtaret shqiptare quhen zyrtarisht megjithese ka edhe nga ata qe jane mesuar ta quajne veten -myslimane ... ( kujtim se fene e morem nga turqit )

[ChuChu]

Te njejten pyetje i kam drejtuar dhe une dikujt dikur, dhe me derguan artikullin e meposhtem qe per fat e mire e kam ruajtur.


Drejtshkrimi, një standart i detyrueshëm
Nga Kristina Jorgaqi

Një afërm i imi, që i takon besimit ortodoks dhe e praktikon atë rregullisht, më pyeste një ditë për do fjalë, që ndryshe i dëgjon të fliten e të shkruhen përditë dhe ndryshe në predikimet në kishë apo në gazetat e librat që boton ajo. Fjala vjen, ajo që e njohim të gjithë si “Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqipërisë”, thirret e shkruhet në këto mjedise “Kisha Orthodhokse Autoqefale...”. Po kështu, shkruhen, madje afishohen publikisht emërtime, si: “Kryepiskopata Orthodhokse”, “Qendra Diagnostikuese Orthodhokse”, “Pashkët orthodhokse” etj. Për ç’arësye “orthodhokse” dhe jo “ortodokse”, kur e para s’është veçse një trajtë dialektore e shqipes, kurse e dyta një trajtë letrare e ngulitur tashmë? Historia jonë gjuhësore na dëshmon se një prej ndikimeve të hershme e jo të vogla të gjuhëve të tjera mbi shqipen i përket një gjuhe fqinje si greqishtja. Ky ndikim nisi aty nga Mesjeta e hershme (shek. VI - VII), kur greqishtja qe gjuhë zyrtare e Perandorisë Bizantine, nënshtetas të së cilës ishin edhe shqiptarët e vazhdoi pa prerë në shekujt e mëvonshëm. Në trevat me popullsi të krishterë ortodokse këtë ndikim e mbajti gjallë dhe e ruajti fort edhe kisha ortodokse, gjuhë e së cilës për shekuj me radhë qe po greqishtja. Në greqisht, gjithashtu, u shkolluan e u formuan jo pak nga pjesëtarët e elitës kulturore të Rilindjes sonë Kombëtare. Për të gjitha këto arsye, por edhe të tjera, numri i greqizmave të shqipes sot është vërtet i konsiderueshëm, qoftë i atyre që kanë hyrë përmes gjuhës së folur, qoftë përmes gjuhës së shkruar e ku kryet e vendit e mban pa dyshim terminologjia fetare ortodokse. Sot, natyrisht, jo të gjithë greqizmat apo trajtat e tyre i takojnë gjuhës standarde. Shumë syresh janë arkaizma (fjalë që nuk janë më në përdorim); të tjerat dialektalizma, d.m.th. fjalë e trajta që gjallojnë vetëm nëpër disa të folme të shqipes. Ndër këto të fundit bën pjesë edhe trajta “orthodhoks”.
Fjalët me origjinë greke në shqipe nuk janë, megjithatë, fryt vetëm i marrëdhënieve të drejtpërdrejta mes shqipes e greqishtes. Si huazime të natyrës kulturore kanë depërtuar në shqipe përmes gjuhësh të tjera, kryesisht italishtes e frëngjishtes, edhe një numër fjalësh me prejardhje nga greqishtja e vjetër. Është fjala për krijime diturore e terma fushash të ndryshme, të tilla si: analizë, antologji, apokalips, aritmetikë, demokraci, eksod, entuziazëm, estetikë, horoskop, kataklizmë, ortodoks, ortodoksi, simpati, sintezë, telepati, telefon etj., që sot konsiderohen fjalë me përhapje ndërkombëtare (ndërkombëtarizma). Këto greqizma kulturore, së bashku me latinizma të po kësaj natyre, që kur nisën të lulëzonin në periudhën humaniste, sidomos në Itali e Francë, deri në ditët tona, nuk kanë reshtur së pasuruari gjuhët e botës, duke u bërë pjesë edhe e pasurisë kulturore - gjuhësore të shqipes moderne. Këtu huazimet në fjalë shfaqen me një “fytyrë” latine, çka do të thotë se ato shqiptohen sipas veçorive tingullore të latinishtes diturore, italishtes apo frëngjishtes (ortodoks, ortodoksi) dhe jo sipas atyre të greqishtes së re (orthodhoks, orthodhoksi). Sipas kësaj të fundit, shqiptohen vetëm fjalë të huazuara drejtpërdrejt prej greqishtes, kryesisht përmes kontakteve gojore dhe që kanë një shqiptim të vetëm e të ngulitur, si: “dhaskal”, “dhespot” (si titull fetar, por “despot” në kuptimin “tiran”), “dhjak”, “dhjakon” etj. Të gjitha këto prej kohësh janë sanksionuar pikërisht te “Drejtshkrimi i gjuhës shqipe” (1973). Shtrirja e shqipes letrare edhe në ligjërimin fetar, qoftë atë të folur, qoftë atë të shkruar, përbën pa dyshim një risi të këtyre dhjetë - pesëmbëdhjetë viteve të fundit. Nuk bëhet fjalë, natyrisht, për një zbatim të rreptë, pedant të normës, po për zbatimin e saj elastik, çka nënkupton respektimin e traditës në këtë fushë. Standard i detyrueshëm, përkundrazi, duhet konsideruar në ligjërimin fetar zbatimi i drejtshkrimit. Botimet fetare të bëra në Shqipëri përgjithësisht na dëshmojnë përqafimin e normës drejtshkrimore. Trajta si ajo “orthodhoks” e “orthodhoksi” janë përjashtime krejt të pamotivuara, shenjë komprometimi jo thjesht gjuhësor.

[une jam Z...]

Postuar më parë nga Kuqalashja
Trajta si ajo “orthodhoks” e “orthodhoksi” janë përjashtime krejt të pamotivuara, shenjë komprometimi jo thjesht gjuhësor. [/i]

Ketu pra doja ta vija theksin dhe une tek "kompromentimi" i dyshimte qe nuk eshte bere me vetedije nga pala Shqiptare.

[Toro]

Nga ana drejtshkrimore eshte "ORTODOKS" ne shqipen e sotme, pas Kongresit te Gjuhes ne 1972.
Por ......Disa preferojne ta thone ne dialekt, disa e thone ashtu sic e degjojne ( ose e kane degjuar nga te vjetrit) , disa te tjere e thone ashtu sic ne greqisht "ORTHODHOKS".

Origjina e ORTODOKS nuk eshte nga greqishtja. E kemi huar nga sllavet, te cilet e kane huar nga greqishtja ( sllavet nuk thone dot as TH, as DH). Dhe meqe ishim "vellezer" deri ne 1948 me ta, huam dhe nga ata dhe menyren se si thuhen dhe fjalet e huaja.
Si geget ashtu dhe tosket e thone dhe TH dhe DH perfekt.
Shume fjale origjinalisht greke i kemi huar nepermjet gjuheve te tjera si latinishtes, italishtes, frengjishtes, rusishtes apo serbishtes dhe jo drejperdrejt nga greqishtja. Natyrisht i kemi huar ashtu sic i shqiptohen respektivisht ne keto gjuhe, jo si shqiptohen ne gjuhen "origjinale" -greqisht.


Ne forum shumica shkruan me dialekte. Duke filluar nga ai i Jugut, korcar, vlonjat, tiranas dhe duke mbaruar me te folme te ndryshme te gegerishtes si shkrodrance ose te folmen e Kosoves.

Sa per "gabimet", nuk e di a behen me vetedije apo jo, por Kisha nuk eshte institucion shteteror ku duhet te shkruaje patjeter gjuhen letrare. Kisha katolike psh perdor gegerishten . Edhe ketu behen me "vetedije" gabime? Ju lutem , mjaft me "teorirat e konspiracionit: se u bene boze.

P.S. Tani lexova dhe postimin e Kuqkes....Thote pak a shume te njejten gje... lol

[Julius]

Fjala ortodoks apo orthodhoks vjen nga greqishtja dhe do te thote lavderim i drejte orthi- doksia (doksasia) Se si duhet shqiptuar nje fjale e tille nuk ka te beje me gjuhen letrare sepse eshte fjale e huazuar.
Nuk ka rendesi se si do te shqiptohet, kjo teme po kthehet ne banale, po behet boze sic thote edhe Toro.

[Albo]

Kur doni te mesoni emrin e nje komuniteti, pyesni anetaret e atij komuniteti pasi eshte si puna e asaj femijes qe e pyesin si e ke emrin. Disa nga ju me lart i thoni femijes, ti mund ta kesh emrin ashtu, por une do te quaj keshtu qe sot e tutje, sepse keshtu me vjen mua per mbare. (E kuptoni se cfare menyre provinciale te menduari eshte kjo).

Imzot Fan Noli kur e shpalli Kishen Orthodokse Shqiptare Autoqefale e mbiquajti ORTHODHOKSE, emer qe kisha e mban edhe sot e kesaj dite. Duke qene se shumica e jo-orthodokseve jane injorante ne drejtimin e historise apo beses orthodokse, e shprehin kete injorance te tyre duke dale me fjale si "ortodokse" dhe e shesin kete si "fjale shqiptare". Sic e shpjegoi edhe Toro me lart Ortodoks, rrjedh nga sllavishtja dhe jo nga shqipja apo greqishtja qe e ka Orthodhoks.

Vetem njerezit e vegjel kapen me emertime dhe nuk i kushtojne rendesi substances. Per mua nuk ka kurrfare rendesie se cfare emri mban Kisha ime, per mua e rendesishme eshte qe Kisha te beje detyren e saj ne predikimin e drejte te Fjales se Zotit dhe tu vije ne ndihme gjithe besimtareve shqiptare.

Injorancen nuk e manifestojne vetem jo-orthodhokset, pasi ketyre u falet deri ne nje fare mase. Injorance manifestojne edhe klerike te ndryshem orthodhokse shqiptare ne bote, qe gjejne kohe te shkruajne romane per "emertimet" e Kishes, por nuk gjejne kohe te predikojne Fjalen e Perendise dhe tua shpjegojne ate atyre besimtareve qe kane deshire te mesojne me shume per fene orthodhokse, si per doktrinen e saj, liturgjine, edhe per historine e saj 1943 vjecare ne tokat shqiptare.

Te tille mendjendritur une i kam hasur me heret kur jane perpjekur te me korrigjojne mua ne lidhje me "28 Nendorin" qe tani na u shkruaka 28 Nentor. Une e shkruaj Nendor per te nderuar te gjithe shqiptaret qe u mblodhen ne Vlore ate dite per te shpallur pavaresine. Kane arritur edhe aty sa me kane korrigjuar edhe emrin, nga Ilirjan ne Ilirian.

Perendia na falte urtesine per te duruar idiotesira te tilla.
Albo

[glaukus 001]

Bukur megjithese edhe pak me shpate ballit se edhe fjalen injorant shume e permende. Nqs do qe shqiptaret te mesojne tregojua atyre me miresine orthodokse se me fjale fyese zor se afron njeri.

Po per moton e Zogut qe ke ne fund (Atdheu mbi gjithcka) te kane thene gje se edhe Ai nuk shkonte shume me Fan Nolin fetar.

Mqs na shpjeguat fjalen themelore. na tregoni se nga vjen ajo fjala tjeter ''shqipe'' - autoqefale ?

Mire eshte qe te dime sa me shume per besimet e njeri-tjetrit prandaj mos e merrni kuriozitetin per ''nderhyrje'' a mistrecllek aq me teper kur keni shpirt shqiptari ...