Statusi perfundimtar i Kosoves - lajme, analiza, komente

[ideus]

Një grup ekspertësh ndërkombëtar nga zyra e përfaqësuesit special të KB për Kosovën Marti Ahtisarit priten të arrijnë sot nga Vjena në Prishtinë për të shqyrtuar se ku do të mund të formoheshin komuna të reja në kuadër të procesit të decentralizimit.

Në prag të kësaj vizite ministri kosovar i pushtetit lokal dhe zëvendëskryeministër Lutfi Haziri ka deklaruar se autoritetet e Kosovës nuk kanë marrë kurrfarë kërkese për të ju ndihmuar ekspertëve të zyrës së Ahtisarit gjatë kësaj vizite.

[ideus]

Fjalimi javor i Kryeministrit të Kosovës Agim Çeku, përmes valëve të Radio Kosovës, sot I kushtohet Ditës së Paqeruajtësve. Me këtë rast kryeministri Çeku ka falënderuar të gjithë ata ndërkombëtarë të cilët në qershor të vitit 1999 hyn në Kosovë, për ta mbështetur vendin në ditët më të vështira. Ai gjithashtu ka shprehur besimin se edhe kosovarët së shpejti do të jenë pjesë e kontingjentit paqeruajtës në anët tjera të botës.

Kryeministri I Kosovës Agim Çeku, sot ka rikujtuar qershorin e vitit 1999, kur forcat paqeruajtëse u futën në Kosovë. Fjalimi javor, sot adresohet në Ditën e Paqëruajtësve të Kombeve të Bashkuara, me ç’ rast, kryeministri Çeku ka shprehur falënderime të gjithë atyre që iu gjetën Kosovës në ditët e vështira. “Lufta jonë, për liri, demokraci e pavarësi vështirë se mund të imagjinohet pa prezencën ndërkombëtare, pa paqeruajtësit e botës të cilët, krahas nesh, po bëjnë përpjekjet fisnike për të ndihmuar Kosovën drejtë ndërtimit të një shteti funksional e demokratik ku sundon ligji, tolerance dhe respekti për tjetrin: tha Çeku.
Duke folur për sigurinë në vend, kreu i Qeverisë vlerësoi lart punën e Shtyllës së I të UNMIK-ut në formimin dhe ngritjen e kapaciteteve të Shërbimit Policor të Kosovës. Që nga viti 1999, mbi 4 mijë e 700 policë ndërkombëtarë kanë shërbyer në Kosovë.

[ARIANI_TB]

BEOGRAD
Platforma e pushtetit në Beograd për Kosovën parasheh që ajo të mbetet pjesë e Serbisë, me autonomi të lartë dhe ndërkombëtarisht të garantuar, ka deklaruar në Beograd Sllobodan Samarxhiç, koordinatori i ekipit negociator të Serbisë.
Duke prezantuar dokumentin me të cilin Beogradi do paraqitet në bisedimet për statusin e Kosovës ai tha se zgjidhja e statusit nuk bën të vërë në pyetje sovranitetin dhe integritetin territorial të Serbisë. Ai me këtë rast ka thënë se kjo platformë e Beogradit sot i është dorëzuar Grupit të Kontaktit, Bashkimit Evropian dhe ndërmjetësuesit, Marti Ahtisari.
Palët nënshkruese të dokumentit do të ishin Serbia, institucionet e përkohshme në Kosovë dhe Kombet e Bashkuara, derisa marrëveshja do vlente për 20 vjet. Koordinatori tjetër i ekipit negociator të Serbisë, Leon Kojen ka thënë se me këtë dokument Beogradi do të mbante kompetencat në politikën e jashtme, kontrollimin e kufirit, mbrojtjen e të drejtave të njeriut, politikën monetare e doganore dhe mbrojtjen e trashëgimisë kulturore dhe fetare.
Po sot shefi i diplomacisë së Beogradit, Vuk Drashkoviç ka përsëritur se imponimi i pavarësisë së Kosovës nga bashkësia ndërkombëtare do të shkaktonte trazira në Ballkan.

PRISHTINË
Qeveria e Kosovës hedh poshtë platformën e fundit për bisedime të qeverisë serbe, sipas së cilës Kosova do duhej të mbetej në Serbi, dhe do të gëzonte një autonomi te gjerë.
Zëvendëskryeministri i Kosovës Lutfi Haziri e ka quajtur të papranueshme platformën e fundit të qeverisë.
Zyrtarët e qeverisë kanë thënë se pavarësia është kompromisi i fundit i ofruar nga pala kosovare.

[ideus]

Në Vjenë sot do të mbahet takimi i përfaqësueseve të Prishtinës dhe Beogradit, ku do të diskutohen çështjet e ekonomisë. Ekipi i Kosovës është mjaft i përgatitur, ka thënë me të arritur në Vjenë, Skënder Hyseni kryesues i delegacionit kosovar. Hyseni tha se agjenda që e ka propozuar moderatori i takimit parasheh diskutimet lidhur me borxhet e jashtme dhe ndarjen e tyre si dhe për pronën.

Delegacioni i Kosovës paralajmëron se në takim do të shtrohen edhe çështje të tjera siç janë pensionet dhe kursimet devizore. Ndërkaq nuk mund të anashkalohet çështja e dëmeve që Serbia ka shkaktuar në Kosovë gjatë okupimit, theksoi Skënder Hyseni.

[ideus]

Qeveria e Kosovës hedh poshtë platformën e fundit për bisedime të qeverisë serbe, sipas së cilës Kosova do duhej të mbetej në Serbi, dhe do të gëzonte një autonomi te gjerë. Zëvendëskryeministri i Kosovës Lutfi Haziri e ka quajtur të papranueshme platformën e fundit të Beogradit.Zyrtarët e qeverisë së Kosovës kanë thënë se pavarësia është kompromisi i fundit i ofruar nga pala kosovare.

Edhe platforma e “re” e pushtetit të Beogradit lidhur me statusin e ardhshëm të Kosovës parashikon që ajo të mbetet pjesë përbërëse e Serbisë, me autonomi të lartë, e cila do të ishte garantuar ndërkombëtarisht. “Platformën e re”, të paralajmëruar para një muaji nga kryeministri Koshtunica, Beogradi zyrtar e ka publikuar në prag të vazhdimit të negociatave të sotme në Vjenë, kushtuar çështjeve të ekonomisë. Ndërsa Leon Kojen tha se Kosova do të kishte kushtetutë dha pavarësisht do t’i ushtronte të gjitha kompetencat me përjashtim të një numri që do t’i takonin Serbisë.

[ideus]

Bisedimet për statusin e Kosovës duhet të jenë të ndershme dhe nuk duhet të paragjykojnë përfundimin, ka deklaruar ministri i jashtëm rus, Sergei Lavrov pas takimit me kryenegociatorin për statusin e Kosovës, Marti Ahtisari.

"Bisedimet duhet të sjellin një rezultat të pranueshëm për të dyja palët" ka thënë Lavrov, sipas të cilit Serbia duhet trajtuar ndershmërisht në këto negociata.

[ideus]

Pas takimit të rregullt ndërmjet kreut të UNMIK-ut Jesen- Petersen dhe kryeministrit Çeku, u njoftua se do të formohet Këshilli i Sigurisë për Komunitete në Kosovë. Ky këshill do t’i paraprijë Këshillit Kombëtarë të Sigurisë. Këtë këshill do ta udhëheq Kryeministri i Kosovës dhe, do të përbëhet nga KFOR-i, UNMIK-u, policia e UNMIK-ut, SHPK-ja dhe TMK-ja. Në takim është rikujtuar se, derisa rezoluta 1244 do të jetë në fuqi, stafi i UNMIK-u do të qëndrojë në Kosovë.

Çështja e sigurisë në Kosovë tash e tutje do të adresohet edhe në Këshillin e Sigurisë për Komunitete- këshill ky i cili është formuar sot dhe do t’i paraprijë Këshilli Kombëtarë të Sigurisë. Kryeministri Çeku, pas takimit të rregullt me kryeadministratorin Petersen, bëri të ditur se do të jetë udhëheqës i këtij këshilli i cili do të përbehet nga pjesëtarë të UNMIK-ut, policisë vendore dhe ndërkombëtare, TMK-së dhe KFOR-it. Ai tha se pasiguria tek komuniteti serb është vetëm ndjenjë e tyre e jo realitet. “Problemi është se ata e kanë të garantuar dhe janë të sigurt në Kosovë, e kanë këtë të drejtë, ne këtë të drejtë ua garantojmë, por është problem se ata këtë të drejtë nuk e shfrytëzojnë e kanë krijuar një bindje se nuk janë të lirë të lëvizin dhe nuk janë të sigurt. Këshilli i sigurisë për Komunitete, do t’i adresojë këto çështje, do të bisedojë me komunitete se ku qëndrojnë problemet dhe do të punojë që të merren masa që ata të binden se janë të sigurt në Kosovë”, tha Çeku.
Me këtë qëndrim është pajtuar edhe Kryeadministratori i Kosovës, Jesen-Petersen, duke shtuar se çdo qytetar i Kosovës duhet të jetë i përgjegjshëm të mos bie në provokime dhe të ketë incidente ndëretnike. Duke folur për ndryshime në misionin ndërkombëtar në Kosovë, Petersen tha se misioni i UNMIK-ut do të qëndrojë në Kosovë deri në atë kohë kur të ndërrohet edhe rezoluta 1244 nga Këshilli i Sigurimit. "UNMIK është i angazhuar për zvogëlim tani për së paku vitin e fundit. Kemi filluar me 1 Korrik të vitit të shkuar, sepse jemi duke u përgatitur për dalje, kur rezoluta e KËshillit të Sigurimit të aprovohet, dhe ajo do të definojë statusin e Kosovës dhe 1244 do t’i vijë fundit dhe disa muaj më vonë edhe misionit të UNMIK-ut do ti vije fundit” tha Petersen.
Ai ka shtuar se fati i Kosovës është i qartë, dhe është në duar të udhëheqësve dhe popullit kosovar, duke sqaruar se roli i UNMIK-ut është duke ndryshuar. E ardhmja e Kosovës është në Evropë, procesi i standardeve është parapërgatitje për integrim Evropian, tha ai.
Sa i përket zgjedhjeve lokale në Kosovë, Petersen tha se pas takimit të nesërmen me Ekipin negociator të Kosovës do të ketë një deklaratë rreth kësaj çështjeje.

[ideus]

Në takimin e fundit në Vjenë, Kosova ka mbrojtur pozicion të qartë për sa i takon borxhit të jashtëm dhe këtë çështje e sheh si pjesë të sukcesionit mes dy vendeve. Ajo e pranon marrëveshjen e Vjenës të vitit 2001 për sukcesion që është arritur mes disa njësive të ish federatës Jugosllave.

Kështu thanë anëtarët e delegacionit kosovar me tu kthyer nga Vjena ku morën pjesë në raundin e gjashtë të bisedimeve teknike me delegacionin serb, për statusin ku kësaj here temë e bisedimeve ka qenë borxhi i jashtëm prona, zhdëmtimet e luftës, kursimet devizore etj. Delegacioni kosovar në Vjenë ka prezantuar pozicionin e qartë të Kosovës se është e gatshme të pranoi marrëveshjen e Vjenës të vitit 2001 për suksesion që është arritur mes disa njësive të ish federatës Jugosllave tha kryesuesi i delegacionit kosovar në takimin e Vjenës, Skënder Hyseni, në paraqitjen para gazetarëve me të mbërritur në Aeroportin e Prishtinës:“ D.m.th ne në Vjenë qartazi kemi prezantuar qëndrimin se Kosova është e gatshme t’i marrë të gjitha obligimet ndërkombëtare që dalin nga sukcesionet që nënkupton pasi Kosova të jetë bërë shtet i pavarur dhe sovran”.Ndërsa anëtari tjetër i delegacionit Muham Mustafa tha se vetë fakti se flitet për borxhet ne kemi filluar ndarjen me Serbinë dhe po i pastrojmë llogaritë ekonomike.“Çështja e borxheve është një çështje e rëndësishme për arsye se është një hyrje në suksesionin e mëtejshëm edhe një vendkalim për tu anëtarësuar në institucionet financiare ndërkombëtare, prandaj disa komente se duhet të pritet me diskutimin e borxheve mendoj se nuk janë reale”.Delegacioni i Kosovës ka qenë bindës në prezantimet e veta dhe ka arritur që ta argumentoj fort pozicionin e vet para bashkësisë ndërkombëtare, tha kryesuesi i delegacionit Skënder Hyseni.
“Nuk mund të thuhet se është arritur asnjë përparim në raport me palën serbe të cilët kishin ardhur në Vjenë me të vetmin qëllim që ti bëjnë obstruksione gjithë procesit e në veçanti të përpiqen ta ndalojnë procesin e privatizimit”.Anëtari tjetër i delegacionit Lutfi Hairi tha se ka pasur takim me ekspertët e Zyrës së Kryenoegociatorit Marti Ahtisari për çështjen e decentralizimit. Ai tha se takimi ka qenë vetëm konsultativ dhe i paraparë të mbahet në Prishtinë gjatë kësaj jave . Delegacioni kosovar tha se ka qenë shumë i përgatitur dhe kompetent ndërsa ka mohuar akuzat e bëra nga Bashkimi i Sindikatave të Pavarura të Kosovës se delegacioni ka shkuar i papërgatitur në Vjenë .

[ideus]

Analizave të këtyre ditëve për Kosovën ju bashkangjit edhe një tjetër e përditshme amerikane, gazeta me e njohur e Californisë, The Los Angeles Times, e cila parasheh që Kosova së shpejti do t’i bashkangjitet Malit të Zi në rrugën e pavarësisë. Kolumnisti i njohur, profesor i studimeve evropiane në Universitetin e Oksfordit, Timothy Garton Ash pasi thekson se Malit të Zi ju rikthye shtetësia që e kishte gëzuar në shekullin e kaluar, shkruan se rishfaqja e Podgoricës në hartën politike evropiane është një humbje tjetër e projektit nacionalist për Serbinë e Madhe. “Kur Kosova do ta pasojë Malin e Zi me pavarësinë e saj, e këtë do ta bëj me siguri, atëherë Serbia do të mbetet krejtësisht e mbyllur dhe një humbëse e mavijosur në historinë evropiane”.

Analisti Ash thekson më tej se pavarësia e Malit të Zi njëkohësisht është edhe një humbje për disa vende perëndimore evropiane të cilat bënin përpjekje ta mbanin Jugosllavinë unike, në krijesën e shpartalluar Serbi e Mal i Zi që quhej me nofkën Solania sipas arkitektit të saj, udhëheqësit evropian të politikës së jashtme, Havier Solana. Gazeta thekson se Solana i frikësohej pavarësimit të Malit të Zi për faktin se kjo do t’i inkurajonte shqiptarët e Kosovës dhe serbët e Bosnjës të bëjnë të njejtën. Dhe porosia e gazetës është se nëse popujt duan të shkurorëzohen brenda kufijve që kanë dhe në shtete funksionuese atëherë kjo duhet t’u mundësohet. E rëndësishme është që këtë ta bëjnë në mënyrë paqësore, kushtetuese dhe me mjete demokratike. Sepse, gjatë pesë vjetëve të fundit, çështja e pazgjidhur e statusit kushtetues dhe sovranitetit ka gjymtuar përpjekjet për reformë ekonomike dhe sociale në Serbi, Mal të Zi dhe në Kosovë, thekson The Los Angeles Times.

[ideus]

Zëdhënësja e kryenegociatorit për statusin e Kosovës, Hua Jiang, ka thënë dje se Marti Ahtisari së shpejti do të dalë edhe me disa sugjerime si për Prishtinën ashtu dhe Beogradin në lidhje me decentralizimin. Ajo tha se Ahtisari pret më pas nga palët në bisedime që të arrijnë një lloj marrëveshjeje, por jo edhe imponim të zgjidhjes për decentralizimin.
Ndërkohë, anëtari i ekipit kosovar, Fehmi Mujota, thotë se nuk mund të përjashtohet mundësia që niveli më i lartë politik i delegacionit të Kosovës të tregohet fleksibil në lëvizje nga pozicionet fillestare.