Huazimet e gjuhëve të huaja nga gjuha shqipe

[dp17ego]

Qendrimi i pergjithsem i gjuhetareve rumune sot eshte se keto fjalet qe gjenden ne te dy gjuhet e kane prejardhjen ne nje gjuhe paraindoevropiane (hipoteza e substratit) kurse sic eshte treguar nga gjuhetare si Jokli, Densusianu, Cabej etj keto jane me prejardhje shqipe.

Kur thua me prejardhje shqipe cilat vite nenkupton?Pra qe kur e fillon shqipen?

[dp17ego]

Mua me duket qe Heri dhe Dhora nuk jan shume te ngjajshme, dhe nuk mund te flitet per nje evolution te gjuhes Greke nga e vjetra ne te rejen, por per dy gjuhe shume te ndryshme.

Dmth ti Zeus mendon qe greqishtja e re nuk ka rrjedhur nga e vjetra, por jane dy gjuhe te ndryshme?

[sadete71]

te ne shqiptaret te sapo cliruar nga roberia shekullore, flase per ne qe jetojme ne kosove, per shkaqe te ndryshme, mbisundon nje rremuje e pergjithshme e sidomos ka shkelje te normave dhe vlerave te gjuhes, si kryevlere e kryevecori kombetare. Andaj, proverbi popullor shqiptar"MBROME, ZOT, NGA I IMI, SE NGA I HUAJI MBROHEM VETE" NUK ESHTE KRIJUAR RASTESISHT, POR NGA PERVOJA E GJATE JETESORE E POPULLIT TONE.

[sadete71]

Po qe se huazimet gjuhesore nga gjuhet e huaja behen duke u bazuar ne kriteriumet e percaktuara shkencore, ato pervetesohen pas nje kohe te shkurter te perdorimit dhe behen prone e pandashme e fjalise sone (Leksikografise sone) duke iu nenshtruar ligjeve fonetike, rregullave morfologjike dhe kriteriumeve sintaksore.

[dp17ego]

Po qe se huazimet gjuhesore nga gjuhet e huaja behen duke u bazuar ne kriteriumet e percaktuara shkencore, ato pervetesohen pas nje kohe te shkurter te perdorimit dhe behen prone e pandashme e fjalise sone (Leksikografise sone) duke iu nenshtruar ligjeve fonetike, rregullave morfologjike dhe kriteriumeve sintaksore.

Ti qenke e mrekullueshme sadete71. Pikerisht kjo menyre "te arsyetuari" na duhet. Cka eshte shkencore mirsetevije, por po ashtu ajo qe eshte dialektizem, kokfortesi, snobizem apo edhe ksenofobi nuk duhet te zere vend.
Ne kemi vuajtur nga keto kompleksitete te te qenit vend i vogel. Por te jesh vend i vogel nuk do te thote qe s'mund te kesh je gjuhe te zhvilluar, dhe po ashtu as qe duhet te mbivleresosh te tjeret.
DP

Ajo qe ti thua eshte e vlefshme edhe per ne Shqiperi.

[dp17ego]

Darkman, e di qe disa gjuhetare shqiptare jane te mendimit se ndarja e dialekteve te shqipes filloi qysh para dyndjes se sllaveve ne Ballkan, dhe se rrotacizmi (rrotacioni) paraqet nje nga dukurite me te vjetra te toskerishtes. Une i kam lexuar veprat e atyre gjuhetareve dhe mund te them qe me gjithe perpjekjet qe kane bere, argumentet e tyre ne favor te nje ndarjeje te hershme te shqipes, para dyndjeve sllave, nuk jane bindese.

Eshte e vertete qe rrotacizmi (rrotacioni) i 'n' ne 'r' eshte nje nga inovacionet e para te shqipes jugore, dhe se me te fillon, te themi ashtu, diferencimi i toskerishtes nga gegerishtja, por ama ky inovacion ne toskerisht nuk ndodh para dyndjes se sllaveve, por disa shekuj pas vendosjes se tyre ne Ballkan. Ka disa te dhena qe flasin per nje ndarje me te vone te dialekteve te shqipes, dhe me saktesisht per rrotacizmin si nje dukuri qe (fillon te) paraqitet vetem pas shekullit te XII-te.

Nje nga keto te dhena apo deshmi ka te beje me emrin mesjetar te shqiptareve, qe sic e dime na paraqitet ne dy forma: 'arben' ne gegerisht dhe 'arber' ne toskerisht. Ky emer, sic mund ta dish nga historia, per here te pare haset ne veprat e kronisteve bizantine te shekullit XI, ne formen e pa-rrotacizuar te gegerishtes: 'arbanitai, arbanites'. Kjo forme e pa-rrotacizuar e gegerishtes haset me vone edhe ne veprat e kronisteve sllave dhe atyre latine (venedikas) ne format perkatese: sll. arbanasi, dhe lat. albanenses.

Per me teper, po kjo forme e parrotacizuar e gegerishtes eshte perdorur dhe perdoret nga te gjithe popujt fqinje, perfshi ketu edhe popujt fqinje te jugut (greqerit, arumunet, bullgaret - qe sunduan Shqiperine e jugut per me shume se 2 shekuj) per t'ju refereruar shqiptareve te sotem apo arberve te mesjetes.

Mire do te thuash ti popujt fqinje te veriut (serbet, malazezet etj) qe kane qene ne kontakt me geget e kane perdorur (apo e perdorin) formen e pa-rrotacizuar 'arbanas', por popujt fqinje te jugut, qe kane qene ne kontakt te vazhdueshem me arberit jugor, pra me folesit e toskerishtes, perse e perdorin formen e pa-rrotacizuar te gegerishtes: (gr). arbanites, (bl). arbanasi, (ar). arbinesi?

Sikur rrotacizmi ne toskerisht te kishte ndodhur qe ne shekujt e V - VI, pra para dyndjes se sllaveve, atehere forma 'arber' ne gjuhet e fqinjeve jugor do te duhej te reflektonte kete dukuri te rrotacizmit, dhe ne vend te fjaleve arbanites, arbanasi, dhe arbinesi, do te kishim: arbarites, arbarasi, dhe arbiresi?! Mirepo kjo gje nuk ndodh, qe don te thote se rrotacizmi ne dialektin tosk ka ndodhur me vone, me saktesisht pas shekullit te XII, vetem mbasi qe forma e pa-rrotacizuar e gegerishtes 'arben' tashme kishte hyre ne fjalorin e popujve fqinje te jugut, prandaj edhe ndryshimi i 'n' ne 'r' qe ndodhi ne toskerisht, nuk u reflektua dhe nuk e ndryshoi formen e vjeter te pa-rrotacizuar qe egzistonte tek popujt fqinje te jugut.....

Mjaft bukur dhe sakte

[murik]

Stina e veres ne spanjisht thuhet "Verano" dhe e mer kete emertim nga latinishtja
Ver/Veris qe ne fakt do te thote pranvere "Ver primus"=ne hyrje te veres.
"Estiva tempora" eshte ne fakt forma korrekte qe duhet te ishte ne vend te" Verano" qe i thone sot ne spanjisht.Nga Estiva tempora rjedh edhe fjala "estival'
e cila i referohet periudhes se veres.Ne frengjisht per shembull kemi "les vacances estivales" pushimet verore.Ne italisht 'estate' dhe ne frengjisht "ete" jane shume te ngjashme me formen origjinale latine.Interesant eshte ngjashmeria e Veres shqipe me Verano te spanjishtes.

[ajzberg]

DDardhanus te pershendes per te gjitha ato shpjegime qe per mua jane shume te sakta.Nuk dua te kembngul por fjala KUZINE nuk mendoj se eshte aty ku zin nje ushqim por eshte aty ku asht zi ne kuptimin aty ku asht ba pis nga tymi .Pra po te kemi parasysh vendin e gatimit (po flasim per njerezit e hershem)ky vend ishte oxhaku nje cengel ku varej kusia apo nje ene gatimi .GJithmon me ka bere pershtypje mosgjetja e shkrimeve te vjetra shqipe.Ky ka qene nje argument gjoja i forte i komshijve tane por une po ju them lexoni Librat dhe studimet e
Nermin Vlores te botuar ne Kosove te bindeni se sa e vjeter eshte gjuha shqipe lexoni librin e Dhimiter Pilikes qe te bindeni kush jane shqiptaret.Dikush ne forum e permend shpesh shprehjen zoti flet shqip edhe une po e mbyll me kete shprehje

VERTET ZOTI FLET SHQIP

[DYDRINAS]

A mund te kete ndonje lidhje me gjuhen shqipe dhe emri i Mosheh (Moses, Moisi), profeti, prifti dhe mbreti i Izraelit?
Ne gjuhen shqipe fjala mesheh, mceh, meshef, mshef, fshef, fsheh, mshe(sipas perdorimeve te ndryshme krahinore) ka te njejtin kuptim me ate qe eshte perdorur per te emertuar nje profet, prift dhe mbret sipas legjendes izraelite?

"According to the Hebrew legend, Mosheh was born during the Captivity of the Israelites in Egypt, at a time when the Egyptian Pharaoh had ordered the infanticide of all male Hebrew children. To protect him, his mother hid him in an ark of bulrushes, sealed with pitch, and set it at the edge of the Nile. It was discovered by Pharaoh's daughter, who returned the child to his mother to be nursed. Later, the mother brought the child to Pharaoh's daughter, who named him Moses (meaning "saved from the water"), and he grew up at Pharaoh's court".

[dp17ego]

DDardhanus te pershendes per te gjitha ato shpjegime qe per mua jane shume te sakta.Nuk dua te kembngul por fjala KUZINE nuk mendoj se eshte aty ku zin nje ushqim por eshte aty ku asht zi ne kuptimin aty ku asht ba pis nga tymi .Pra po te kemi parasysh vendin e gatimit (po flasim per njerezit e hershem)ky vend ishte oxhaku nje cengel ku varej kusia apo nje ene gatimi .GJithmon me ka bere pershtypje mosgjetja e shkrimeve te vjetra shqipe.Ky ka qene nje argument gjoja i forte i komshijve tane por une po ju them lexoni Librat dhe studimet e
Nermin Vlores te botuar ne Kosove te bindeni se sa e vjeter eshte gjuha shqipe lexoni librin e Dhimiter Pilikes qe te bindeni kush jane shqiptaret.Dikush ne forum e permend shpesh shprehjen zoti flet shqip edhe une po e mbyll me kete shprehje

VERTET ZOTI FLET SHQIP

Kjo eshte shume shkencore