Shpëtoni ambientin!

[Dorontina]

Prit sa te kthehemi ne pensioneret nga vendet e ndryshme te botes qe te punojmi pa nderprere ne ruajtjen e ambientit ose me mire te themi; ta pastrojmi vendin ! Na duhet nje buxhet krejte i vogel duke filluar me antarsimin e vullnetarve te pjekur e qe keta ti nxisin te rinjet qe gjate pushimeve verore nxensit e shkollave te marrin aksione, kuptohet pas 30 dite pune ne psatrimin e natyres keta nxenes duhet shperblyer me 7 dite pushime te merituara ne pllazhet tona te bukura e te pasterta. Aty do vrehet puna e tyre, do e shofish se keto inciativa do kene sukses !

Po ato kimike e shimike ,industriale??? kush do ti pastron ? keto jan pjes e shtetit !

[Kreksi]

Me frigojne vetem ato pesticidet e huaja, prodhimet shqiptare te gjitha do i riciklojmi se jane tonat, normal...
Por edhe do vemi parulla; ndalohet hedhja e levoreve te bostanit, hedhja e kalaveshit te rrushit etj, mbi te gjitha do gjobiten aat qe pshtyjne ne vende publike !besa denohen edhe ata qe kruhen....mos thoni se do vejm nje regjim tiranikë por ndryshe si do mbajmi shtet moj Doruntina e dashur ?

[Lioness]

Mjedisi dhe Politika e Re

Është për t'u përshëndetur fakti që, në kuadër të përgatitjes së programit të ardhshëm qeverisës dhe të dialogut me Shqipërinë, një forcë politike vlerëson çështjet mjedisore si një nga prioritetet e saj. Përkundër disa zërave mosvlerësues, mbrojtja e mjedisit është sot një çështje mjaft e rëndësishme që lidhet me jetën e gjithsecilit prej nesh.

Shpesh krenohemi se Shqipëria është një vend i pasur me burime e bukuri natyrore, por ende jemi vendi më i varfër në Europë, dhe kjo edhe si pasojë e marrëdhënieve të gabuara që kemi vendosur, veçanërisht ata që na kanë qeverisur deri më sot, me mjedisin dhe burimet natyrore. Për këtë qëllim, trajtimi i çështjeve mjedisore që në krye të debatit të një force politike me zgjedhësit duhet vlerësuar si një ogur i mirë, për një qëndrim ndryshe të politikës ndaj çështjeve mjedisore dhe për një të ardhme më të mirë për mjedisin në Shqipëri.

Enciklika e Dytë, e përgatitur si përmbledhje e "Dialogut me Shqipërinë për çështjet e mjedisit", organizuar nga PS, përmbledh gati të gjitha shqetësimet e ngritura nga qytetarët e Shqipërisë lidhur me cilësinë e mjedisit që i rrethon dhe me shfrytëzimin e pakontrolluar që po i bëhet pasurive tona natyrore. Materiali paraqet me shifra konkrete, edhe pse rrëqethëse, gjendjen e rëndë të mjedisit dhe burimeve natyrore në Shqipëri. Ndotja e ajrit në qytetet kryesore, keqmenaxhimi i mbetjeve të ngurta e të lëngëta, shfrytëzimi barbar i shtretërve të lumenjve, prerja pa kriter e pyjeve, shkatërrimi i faunës së egër, janë vetëm disa nga shqetësimet mjedisore në Shqipëri.

Enciklika mbi mjedisin jo vetëm evidenton, por edhe analizon pothuajse të gjitha problemet më shqetësuese që ndikojnë në ndotjen e mjedisit dhe shkatërrimin e burimeve natyrore. Ajo tenton të identifikojë shkaqet kryesore të degradimit të mjedisit në Shqipëri, dhe jep edhe disa orientime për diskutime të mëtejshme, lidhur me masat që duhen ndërmarrë për të kapërcyer këtë situatë të vështirë dhe për të përmirësuar gjendjen e mjedisit dhe burimeve natyrore në vend.

Dokumenti me të drejtë vë në dukje faktin se, politika dhe politikanët duhet t'i kushtojnë një vëmendje më të madhe ruajtjes së mjedisit dhe miradministrimit të burimeve natyrore dhe vëmendje më e madhe nuk do të thotë vetëm më shumë hapësirë në fjalimet dhe konferencat e shtypit, por vullnet politik për të ndryshuar gjendjen dhe raportin me mjedisin dhe natyrën, angazhim real në zgjidhjen e problemeve mjedisore, shtim të burimeve buxhetore për ruajtjen e mjedisit, dhe forcimin e institucioneve qe merren me ruajtjen e mjedisit dhe menaxhimin e burimeve natyrore.

Natyrisht që dokumenti i përgatitur është një material mbi të cilin duhet punuar dhe diskutuar në fazat pasardhëse, në mënyrë që ai të përfshijë sa më mirë opinionet dhe sugjerimet e të gjithë atyre që mendojnë se duhet bërë diçka për të ndryshuar sjelljen tonë ndaj mjedisit dhe natyrës, se duhet bërë diçka për të ndalur babëzinë dhe makutërinë e qeveritarëve gjithfarësh në shfrytëzimin e burimeve natyrore, duhet bërë diçka për të përmirësuar mjedisin ku jetojmë sot dhe ku do të rriten brezat e ardhshëm. Në kuadër të masave për përmirësimin e gjendjes së mjedisit në Shqipëri, Enciklika mund të përfshijë në të ardhmen hapat konkretë që duhen ndërmarrë në këtë drejtim duke filluar që nga përmirësimi i legjislacionit, tek përfshirja e problemeve mjedisore në të gjitha strategjitë e zhvillimit të sektorëve të ndryshëm të ekonomisë, ristrukturimin e institucioneve ekzistuese dhe forcimin e kapaciteteve të tyre, fushatat e ndërgjegjësimit dhe edukimit mjedisor, etj. Në kuadër të promovimit të zhvillimit të qëndrueshëm, Enciklika mund të shtojë edhe çështjet e lidhura me problemet e zhvillimit të turizmit natyror.

Edhe pse, shpesh, theksohet që zhvillimi i turizmit është një nga përparësitë e zhvillimit ekonomik të Shqipërisë, pothuajse e vetmja fushë ku Shqipëria ende mund të konkurrojë me vendet e tjera të rajonit është turizmi natyror, apo turizmi ekologjik, i cili bazohet në ruajtjen, vlerësimin dhe miradministrimin e vlerave natyrore, të cilat fatmirësisht natyra na i ka falur me bollëk, por që fatkeqësisht po keqpërdoren e shfrytëzohen barbarisht.

Në fund, mund të themi se ky dokument arrin të përmbledhë problemet kryesore të vendit, trajton me vërtetësi dhe shifra çështjet kryesore që shqetësojnë komunitetin sot dhe përbën një dokument bazë për diskutimin e mëtejshëm të problematikave të tjera mjedisore dhe identifikimin e politikave për zgjidhjen e tyre. Le të shpresojmë se mjedisi do të jetë edhe në vazhdim një prioritet i politikës së re shqiptare, që ndonjëherë nuk njeh ngjyrime të ndryshme, por kërkon zgjidhje dhe kujdes të përbashkët.

[[Perla]]

Prej dhjetë vjetësh duke ndjekur gjurmët e një mallkimi të pathënë jetojnë nën ajrin e rëndë të qiellit që mbulon Porto Romanon. Janë mbi 15 mijë banorë që nuk e njohin të vërtetën e tokës së ndotur me lëndë vdekjeprurëse. Nuk e kuptojnë prej nga iu vjen e keqja, bëjnë zhurmë vetëm e vetëm që Fabrika e Lëkurëve të mos rihapet. Ndërkohë çdo ditë thithin me hundë, pijnë me ujë ose nëpërmjet qumështit helmin vdekjeprurës që nuk do vonojë shumë për t'u kthyer në kancer.

Analizat
Ka qenë një organizatë UNEP (Programi i Kombeve të Bashkuara për Ambientin) ajo që ka bërë analizat dhe ka publikuar shifrat alarmante të ndotjes në Porto Romano. Ish-ndërmarrja Kimike në Durrës, është mbyllur në vitin 1990. Deri në momentin që është mbyllur ajo ka prodhuar Bikromat Natriumi për përpunimin e lëkurës si edhe pesticide si Lindan dhe Tiram. Duke iu referuar këtyre analizave të UNEP-it, kërkohet urgjent ndërhyrja e shtetit me qëllim që të mbrohet shëndeti dhe siguria e fëmijve dhe të rriturve. Si pasojë e këtyre proceseve, zonat më të ndotura, janë ato ku ka qenë ish-ndërmarrja si edhe një depo e braktisur kimikatesh. Si pasojë e kimikateve është ndotur rëndë edhe uji që banorët e përdorin për t'u larë. Studimi tregon se zona më e ndotur është ajo ku ndodhej ndërmarrja. Aktualisht ngjitur me murin e saj banojnë disa familje. UNEP ka marrë disa monstra ujë nga puset e ujit që fshatarët e përdorin për larje, ujitje dhe shumë veprimtari të tjera. Një monstër ujë nëntokësorë e marrë prej një pusi uji përmbante 4,4 miligram për litër klorbenzen, që është 4 mijë herë më tepër se niveli i pranueshëm për ujin e pijshëm në disa vende të Bashkimit Europian. Ekspozimi i vazhdueshëm ndaj sasive të mëdha të klorobenzenit mund të shkaktojë pasoja negative në sistemin nervor, palcën e kockave, mëlçi, veshka, gjak dhe në organet riprodhuese. Analizat e hollësishme të UNEP-it janë shtrirë edhe mbi kafshët shtëpiake që banorët e ardhur nga zonat e skajshme të Shqipërisë i përdorin për qumësht. Këshu një monstër qumështi e marrë nga një lopë shtëpiake ka rezultuar me përqëndrim të izomerit beta HCH 100 herë më të lartë se në disa vende të Bashkimit Europian. Monstrat e marra nga toka kanë rezultuar me përqëndrime jashtëzakonisht të larta të izomerit HCH në shkallën 1 290 miligram për kilogramë deri në 3 140 miligram për kilogramë.

Kimikatet kancerogjene
Lindani në përgjithësi konsiderohet si një nga kimikatet më të rrezikshme. Ai është një substancë kancerogjene që shkakton kancer të mëlçisë. Po kështu ekspozimi në nivelet mesatare ka shkaktuar kancer të mëlçisë, të veshkave dhe sistemit imunitar. Lindani gjithashtu është i qëndrueshëm në mjedis dhe i bioakumulueshëm në zinxhirin ushqimor. Kromi 6 valent është një tjetër burim serioz shqetësimi. Sipas analizave të UNEP, monstrat e marra nuk kanë teguar nivele të larta të kromit, një kancerogjen ky i njohur. Megjithatë sipas UNEP-it, nevjiten urgjentisht kërkime të mëtejshme për këtë formë si edhe format e tjera. Veç kësaj janë përdorur për shtrimin e rrugëve lokale dhe mbetje të pasura me krom të ndërmarrjes. Të gjitha këto kushte paraqesin rrezikshmëri të lartë për shëndetin e njerëzve. Ndërkohë që masa më e mirë mbrojtje për jetën e 15 mijë qytetarëve të Porto Romanos është evakuimi nga zona më e ndotur e gjithë Ballkanit, po merren thjesht masa për të përmirësuar infrastrukturën e kësaj zone që ata të mos largohen nga aty. Po për këtë është Banka Botërore që ka dhënë 250 milionë dollarë për pastrimin e kësaj zone nga mbetjet kimike. Në të vërtetë Lindani vdekjeprurës, kromi dhe squfuri kanë depërtuar thellë tokës, dhe që Lindani të bëhet i padëmshëm duhet të kalojnë shumë dekada.

Ps. Pergjigjia?! Heshtje......

[Edvin83]

Ate letren e Enciklikes e kam marre disa here ne email por nje gje nuk kuptoj une-kunder kujt duhet te protestojme? Se per pastrimin e Tiranes ne japim leke por bashkia nuk pastron gje, prandaj Rama na kerkon te protestojme; mos duhet te fillojme nga ai ne fillim?

[Qendi]

Edhe ne Kosovë shënohet Dita Ndërkombëtare e Mjedisit

Me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Mjedisit, përpara Shtëpisë së Sporteve, Ministri Gjini bashkë më sportistët kosovarë dhe afër 200 fëmijë mbollën pisha si dhe morën pjesë në pastrimin e hapësirave të blerta në rrugën " Nëna Terezë" dhe përpara Sallës së Sporteve " 1 Tetori ".

Ministri Gjini tha se MMPH-ja katër vitet e fundit ka punuar për të qenë sa më efektive në fushën e mbrojtjes se mjedisit. " Kosova shumë shpejt do të kalojë në planin e zbatimit të legjislacionit mjedisor dhe veprimet simbolike do të jenë vetëm mbështetje në atë drejtim", tha Gjini.

Nga ana tjetër drejtuesi i Komitetit Olimpik të Kosovës, Besim Hasani tha se ky organizim ka për qëllim vetëdijesimin e njerëzve për rëndësinë e mbrojtjes së ambientit. " Qëllimi i Komitetit Olimpik të Kosovës është që të kontribuojë në ndërtimin e paqes dhe të një bote më të mirë përmes të rinjve të cilët praktikojnë sportin duke respektuar parimet themelore të olimpizmit në ambiente të pastra", tha ai.
Frode Mauring, koordinator i Agjencisë së Kombeve të Bashkuara për Zhvillim në Kosovë, shprehu kënaqësinë e tij që ishte i pranishëm në një ditë si kjo, ditë e cila festohet në tërë botën.

Shqipe Zogiani, kryetare e Komisionit Olimpik tha se ka marrë këtë iniciativë për të ndikuar sadopak në ndërgjegjen e qytetarëve për mbrojtjen e ambientit. " Mendoj që edhe institucionet tjera të marrin sa me shpesh iniciativa të tjera dhe ta ruajmë ambientin tonë, sepse është shumë i rëndësishëm për secilin njeri", tha ajo, duke shtuar se megjithatë mungon vetëdijesimi për mbrojtje të ambientit.

[Edvin83]

Ne si qytetare te Tiranes duhet te shprehim protesten tone ndaj organeve qeveritare (qendrore e lokale) duke dalur neper rruge apo protesta me maska te bardha qe jane kunder pluhurit. Ne kete menyre mbrojme mushkerite tona nga pluhuri dhe shprehim protesten tone ndaj moskokecarjes se atyre qe na marrin parate per pastrimin e qytetit.
Une do te jem i pari qe do te shkoj kudo duke mbajtur nje maske te bardhe antipluhur para gojes time.

[oliver55]

Ta mbrojmë ambientin tonë, të financuar nga OSBE-ja


Në kuadër të projektit të Asamblesë Rinore , u mbajt edhe një debat për vetëdijesimin se si mundemi ta mbrojmë ambientin ku jetojmë. Ky debat u mbajt në Qendrën Rinore “ Shtëpia e Felbahut” ku hapjen e këtij debati e bëri kryetarja e Asamblesë Rinore Znj Artina Hamitaga, e cila i përshëndeti të pranishmit dhe tha se Asambleja Rinore në Suharekë po mundohet që nëpër mes këtij projekti të arri deri te një vetëdijesim i qytetarëve, që në këtë rast një kontribut sa më të madh ta japin Institucionet relevante të cilat merren me këtë çështje dhe të gjithë qytetarët tjerë që ne vet të mundohemi ta mbrojmë ambientin tone. Ku mes tjerash tha se më mirë asht secili prej nesh ta qet nga një pikë uji në oqean, pra të kontribuojmë secili nga ne e sidomos të rinjtë që ta mbrojmë ambientin. Debati pati një efekshmëri dhe ishte shumë frytdhënës pasi që shumë pyetje u bënë nga ana e të rinjve , andaj në hollësi dha informacione Drejtori i Ambientit Z. Sadri Amerllahu, i cili tha se ambienti në tërësi nuk është në gjendje të keqe në komunën tonë, ka ndryshime pozitive, mirëpo për ta poseduar një ambient të mirë atëherë duhet të punojmë të gjithë së bashku për ta mbrojtur ambientin në komunën tonë. Mendime dhe komente të ndryshme rreth ndotjes , dhe si mund ta mbrojmë ambientin pati edhe nga ana e pjesëmarrësve në këtë debat.

[DoLpHiN]

Nje nga pyetjet e provimit final qe kisha sot ishte edhe pyetja per NGO-te ( non-governmental organizations ) dhe mu kujtua Greenpeace. Mendoj se kjo organizate meriton me shume se gjithcka tjeter te jete pjese e kesaj teme.
Fillimisht ishin nje grup aktivistesh qe kundershtonin testet nukleare te Amerikes ne nje ishull afer Alaskes qe themeluan Greenpeace (ne 1971) . Zona ne te cilen do beheshin testet nukleare mbante ne gji rreth 3000 specie te rralla.
Aktivistet ne fjale u nisen me nje varke nga Kanadaja drejt Amchitkas (ishulli qe do beheshin testet). Megjithese varka u ndal pa arritur ngjarja beri buje te madhe ne publik.
Ne ditet e sotme zyrat qendrore te Greenpeace jane ne Amsterdam , megjithese ka zyra ne 42 vende te ndryshme te botes. Organizata financohet nga rreth 2,8 milione vullnetare si dhe nga fondacione te ndryshme.
Qellimi i Greenpeace eshte te mbroje ambjentin. Nder aktivitetet me te rendesishme mbrojtese jane : Mbrojtja e oqeaneve (kryesisht balenat) , mbrojtja e pyjeve , mbrojtja nga mbetjet toksike , kundershtimi i testeve nukleare , parandalimi i ndryshimit te klimes ( kjo eshte e pergjithshme qe ndikohet pak nga te gjitha ) etj.
Midis sukseseve te tjera vihet re sensibilizimi i OKB per te ndaluar testet nukleare ( megjithese kjo ka ngelur vetem teori ) dhe detyrimi i kompanise "Shell" te hiqte disa impiante nafte qe kishte vendosur neper oqeane.
Keto ishin vetem pak informacione per Greenpeace , organizaten me te madhe ne bote per mbrojtjen e ambjentit.

[Lioness]

Nevojë për teknologji të pastra

(Nga Jeffrey D.Sachs*)

Bota bëri një hap të rëndësishëm në kontrollin mbi ndryshimin e klimës, pasi arriti marrëveshje për Planin e Veprimit, në Bali të Indonezisë, gjatë negociatave globale para pak kohësh. Plani mund të mos duket arritje e madhe, përderisa ai detyron botën për bisedime të mëtejshme dhe jo për veprime konkrete, por jam optimist për tri arsye. Së pari, vendet e botës demonstruan unitet, gjë që detyroi Shtetet e Bashkuara të Amerikës t'i jepnin fund intransigjencës së tyre. Së dyti, plani përmban një balancë të arsyeshme konsideratash. Dhe, së treti, ekzistojnë zgjidhje realiste, të cilat i lejojnë botës të kombinojë zhvillimin ekonomik dhe kontrollin mbi shkarkimet e gazrave serë.

Hapi i parë në Bali, ishte thyerja e bllokimit që kishte dëmtuar reagimin global ndaj ndryshimit të klimës qysh nga nënshkrimi i Protokollit të Kiotos, 10 vjet më parë. Kësaj here bota u bashkua, madje, duke fishkëllyer negociatoren kryesore të SHBA-ve, derisa e detyruan të ndërronte shpejt pozicionin e saj dhe të ishte dakord të nënshkruante Planin e Veprimit të Balit. Po ashtu, edhe mungesës së dëshirës së vendeve të mëdha në zhvillim si Kina e India për të nënshkruar këtë plan, me sa duket, gjithashtu do t'i jepet fund, ndonëse, natyrisht, mbetet të bëhet shumë punë për të arritur në një marrëveshje globale, të pranuar si nga vendet e pasura, ashtu dhe nga ato të varfra.

Sfida më e rëndësishme është ulja, dhe pashmangshmërisht pothuajse eliminimi i shkarkimeve të dioksidit të karbonit që formohet nga djegia e naftës, gazit natyror dhe qymyrit. Këto lëndë djegëse janë palca e ekonomisë botërore moderne, duke furnizuar rreth 4/5 e burimeve energjitike komerciale të botës. Këto shkarkime mund të eliminohen ose me rifutjen e formave të rinovueshme të energjisë, ose me uljen e shkarkimeve nga djegia e lëndëve djegëse.

Kemi nevojë për teknologji të pastra ekologjikisht. Për shembull, centralet elektrike, por edhe uzinat e mëdha, mund të përdorin energji diellore ose të marrin masa sigurie për shmangien e dioksidit të karbonit, që del nga djegia e hidrokarbureve. Automjetet mund të projektohen për një kilometrazh shumë më të madh me anën e teknologjisë hibride, që kombinon përdorimin e baterive dhe benzinës. Banesat mund të ulin nevojat e tyre për ngrohje nëpërmjet materialeve termoizoluese më të mira ose nëpërmjet kalimit nga ngrohja me naftë në atë elektrike, të përftuar me anë të teknologjive të pastra.

Sipas vlerësimeve më të mira ekonomike dhe inxhinierike, nëse sektorët kyç të ekonomisë zhvillojnë dhe fusin teknologji të pastra ekologjikisht në dekadat që po vijnë, bota, do të jetë e aftë të ulë dukshëm shkarkimet e karbonit jo më pak se 1 për qind të të ardhurës vjetore globale, duke shmangur kësisoj dëmin afatgjatë, i cili do të kushtonte shumë më tepër. Dhe vendet e pasura do të jenë në gjendje t'i lejojnë vetes të ndihmojnë vendet e varfra për të paguar teknologjitë e reja, më të pastra.

Me kaq shumë kriza që kanë prekur botën tonë, mbase, është i pashmangshëm cinizmi për një tjetër konferencë globale, e cila nuk solli gjë tjetër, përveç premtimit për të vazhduar bisedimet. Por le ta shohim nga një aspekt pozitiv: 190 vende u morën vesh për një plan të arsyeshëm, meqenëse shkenca dhe teknologjia, që qëndrojnë në themel të planit, na japin shpresa të reja për arritjen e tij. Përpara na pret një punë e konsiderueshme dhe e vështirë, por situata është më e mirë si rezultat i diskutimeve në Bali. Tani është koha të përveshim mëngët dhe të mbajmë premtimet tona.

*Xhefri D.Saks (Jeffrey D.Sachs) është Profesor i Ekonomiksit dhe Drejtor i "The Earth Institute" pranë Universitetit të Kolumbias (Columbia)

Shën.Red. Botohet me shkurtime. Titulli është i redaksisë. Titulli në origjinal: "Shpresë e re për zgjidhjen e problemit të ndryshimit të klimës"