Kontinenti I Përgjysmuar

[Iliriani]

KONTINENTI I PËRGJYSMUAR

Europa është në krizë, por ajo që të godet më shumë në këto kohëra është mungesa totale e saj në debatet kombëtare dhe europiane. Janë mbajtur zgjedhjet gjermane: për gjithçka është folur e grindur gjatë duelit Merkel - Shrëder, edhe për Shtetet e Bashkuara dhe Turqinë, por heshtje lidhur me të ardhmen e Europës. Njëlloj në Poloni. Në Itali dhe në Francë skenari paralajmërohet pakashumë identik: në fushatat elektorale, faktikisht të nisura në të dyja vendet, natyrisht që do të përplaset për gjithçka, përfshi Europë dhe euro, ama sa për të shkëmbyer akuza reciproke, jo për të projektuar dhe debatuar ide të reja të Europës, një vizion më modern dhe koherent të së nesërmes europiane në botën globale. Përse Europa, përjashto retorikën, është zhdukur nga axhenda e punimeve, por në mënyrë të veçantë nga horizonti i ambicjeve kolektive? Për disa aspekte, Europa mund të duket si viktima e shkëlqyer e sukseseve të veta. Gjatë njëzet viteve, këtyre të fundit, nuk ka bërë gjë tjetër veçse është rritur me gjëra gjysmake. U fillua në vitin 1985 me reformën e Aktit Unik për realizimin e tregut të madh pa kufij: një ndërmarrje deri më tani e papërfunduar, është e vërtetë, por ama një shtyrje madhështor gardheve kombëtare, një injektim i shëndetshëm liberalizimi dhe konkurence në strukturat sklerotike të ekonomive të bëra gjithësesi tepër të vogla sa të mund të krijonin iluzionin se të vetme, pa një masë të duhur kritike mbi shpatulla, do t'u qëndronin konkuruesve të mëdhenj të erës globale. U vazhdua me një aventurë tjetër, akoma më revolucionare: Traktatin e Maastrihtit të vitit 1991 dhe lançimin e ëndrrës së vjetër të monedhës së përbashkët. Një bast për shumë aspekte i pabesueshëm, jo rastësisht i rrethuar nga skepticizmi i përgjithshëm qysh nga fillimi. Heqja dorë nga sovraniteti kombëtar mbi monedhën dhe ai mbi valvolën shfryrëse të zhvlerësimit, mbi politikën e taksave e të inflacionit: kjo është gjëja më e madhe në lojë. Së fundi, në vitin 2001, euro ka lindur e madhe dhe jo e vogël, siç u mëshua dhe u urua nga pjesa më e madhe e vëzhguesve. Ka lindur nga shkrirja e 11 monedhave të mira europiane, të bëra më pas 12 me hyrjen e vonuar të Greqisë. Ka lindur me pjesëmarrjen imediate edhe të të ashtuquajturave vendeve të Club Med-it, të tilla si Italia, Spanja, Portugalia, të frikësuar nga virtuozët e Veriut si rreziqe të vërteta publike prej prirjes së tyre të mëparshme dhe të rrënjosur ndaj financës së gëzuar. U vazhdua me ethen e zgjerimit. Fillimisht hyrja në vitin 1986 e dy vendeve iberike. Pastaj, në vitin 1995, ardhja e tri vendeve të reja të Veriut, Suedi, Austri e Finlandë. Pastaj u bë përqafimi i Lindjes. Rënia e Murit të Berlinit në nëndor 1989, ribashkimi i Gjermanisë me aneksimin me pas nga Bashkimi Europian të 5 landeve të ish Gjermanisë Lindore, kanë filluar që ta destabilizojnë projektin dhe ekuilibret në gjirin e Komunitetit Europian të vjetër të imagjinuar nga Etërit Themelues menjëherë pas Luftës së Dytë Botërore. Pavarësisht kësaj, dëshira për t'u rritur ose ndoshta edhe vetëm inercia e lëvizjes së filluar u kanë hapur dyert e Bashkimit Europian 10 vendeve përnjëherësh, me pak fjalë ribashkimit europian të festuar më 1 maj 2004. Teorikisht, një reformë e re institucionale - ajo e quajtur me emrin bombastik, por të pamerituar, Kushtetutë Europiane - duhet të të garatonte qeverisjen e Bashkimit Europian të madh, të heterogjeniteteve të tij tashmë të shtuara deri në të pabesueshmen, midis disekuilibreve abisale të zhvillimit ekonomik, largësishë socio - politike dhe historiko - kulturore të gjitha për t'u sheshuar. Duhej të kishte hyrë në fuqi në nëndor të vitit 2006 e ashtuquajtura Kushtetutë Europiane, por, midis fundit të majit dhe fillimit të qershorit të kaluar, të thirrur për ta miratuar nëpërmjet referendumeve popullore, francezët dhe hollandezët kanë menduar më mirë që ta hedhin poshtë, që mund të ngjallë pak dyshime. Hyrja në fuqi e saj kërkon unanimitetin e ratifikimeve. Modifikimi eventual i saj duket i papërdorshëm jo vetëm se një negociatë e re do të hapte një kuti Pandore rivendikimesh të ndërthurura vështirësisht të menaxhueshme, por në mënyrë të veçantë edhe sepse refuzimi i dyfishtë është shkaktuar më shumë nga një pakënaqësi konfuze e privuar ekzistenciale sesa nga kontestime lidhur me pika të sakta apo politika specifike të parashikuara nga Traktati i ri. Veç të tjerash, rinegociata nuk do të zhvillohej më në një Bashkim me 25 anëtarë, por me të paktën 27 të tillë. Krizë ose jo, uria e zgjerimit në fakt nuk është ndalur: në vitin 2007 do të vijnë në familje edhe Rumania e Bullgaria. Pastaj do të jetë radha e Kroacisë dhe, pas 10 - 15 vjetësh ose të paktën kështu thuhet, do të vijë edhe Turqia, me të cilën pas një paradhome shumë të gjatë, kanë filluar më 3 tetor në Luksemburg traktativa open-ended, domethënë me rezultat jo automatikisht të garantuar. Por në dyert e Bashkimit Europian trokasin republikat e tjera ballkanike dhe Ukraina, si dhe vende të tjera, europianë ose jo, ndoshta do t'i shtohen në të ardhmën radhës së pritësave. Lista e të gjitha këtyre sukseseve europiane është e gjatë dhe e padiskutueshme, por ama tregon vetëm një pjesë të historisë, atë të fasadës, që është e lehtë të ekzaltohet. Si të lihesh të ekzaltohesh, pa injoruar atë ta padukshme, por jo për këtë arësye më pak e vërtetë. Që është pastaj ajo e cila shpjegon sesi, në apogjeun e një success - story pa zgjidhje të dukëshme vazhdueshmërie, herët a vonë, Europa ka bërë masë me rrezikun që të shpërthejë në vetëvete. Nëqoftëse shikohet prapa, shikohet se të gjitha zgjedhjet e mëdha europiane rregullisht janë bërë përgjysëm. Tregu unik ka lindur cung (dhe i tillë mbetet akoma sot) nga dimensioni financiar, sa për të përmendur vetëm rastin më të bujshëm. Edhe monedha e vetme ka dalë në dritë me një hendikap të dyfishtë: mungesën e stërlinës angleze, që ka preferuar të qëndrojë në dritare. Pastaj ajo e një politike unike makroekonomike dhe bilanci, për të bërë kundëraltarin logjik dhe koherent ndaj krijimit në vend të një politike unike monetare me shumë Bankë Qëndrore Europiane të krijuar apostafat për t'i siguruar menaxhimin krejtësisht të pavarur. E vërteta është se qeveritë dhe sistemet respektive ekonomiko - financiarë përballë perspektivave të vetëzhveshjes komplete nga pushtete respektive, hapësira të manovrës, tregje dhe të ardhura pozicionale, kanë preferuar të mos ekzagjerohen në lëshime ndaj Europës. Kanë kryer disa hapa përpara, por jo të gjitha ato që do të kishin qenë të nevojshme për të kryer një hop të vërtetë cilësor që t'i bënte të pakthyeshme arritjet dhe njëkohësisht ta transformonin Bashkimin Europian në një protagonist të vërtetë të skenës globale, me të gjitha kartat në rregull dhe bazën në lartësinë e sfidës. Për momentin, objektivi vazhdon të mbetet një aspiratë e thjeshtë. Kurajoja e ndrojtur që ka shoqëruar lindjen e tregut dhe të monedhës unike nuk është e huaj ndaj shumë fatkeqësive për të cilat debatojnë Bashkimi Europian dhe vendet anëtare të tij. Fshikullima e dinamizmit ekonomik, shtytja ndaj ristrukturimit të sistemit prodhues dhe ndaj modernizimit të modelit europian janë realizuar vetëm përgjysëm dhe vetëm në vendet që kanë vendosur lirisht që t'i bëjnë ato (duke grumbulluar dividendë të shkëlqyer në termat e rritjes ekonomike dhe të riabsorbimit të papunësisë). Nuk ka qenë lëvizja korale që duhej të ishte, kështu që nuk është shfrytëzuar masa kritikee asgjësuar dhe e çmuar europiane në krahun e hekurt me një konkurencë gjithnjë e më luftarake. Rezultati: mefshtësi e vazhduar e rritjes në ekonomitë e mëdha. Impakti i globalizimit, dalja e vrullshme në skenë e gjigandëve si Kina e India, por edhe e vendeve të tjera aziatike, kanë bërë pjesën tjetër. Kështu, pas ethes së integrimit, ka shpërthyer në Europë ethja e nacionalizmave servile, e proteksionizmave të parrëfyer, por realë, ndërsa reformat strukturore të domosdoshme për të rindezur motorin ekonomik në tri ekonomi të mëdha - në Gjermani, Francë e Itali - kanë filluar me vonesë dhe tepër ngadalë, përveçse rregullisht gjysmake. Sikur të mos mjaftonte kjo, baza socio - ekonomike ka rënë ndesh me buliminë e zgjerimit, e cila edhe një herë akoma ka qenë zgjedhje gjysmake. Duhet të ndodhte në kontekst me forcimin e strukturave institucionale të Bashkimit Europian: zgjerim bashkë me thellim institucional, për ta thënë me një sllogan të vjetër. Në të vërtetë e para ka shpërthyer drejt, e dyta është akoma në blloqet e nisjes. "Jo"-ja ndaj Traktatit Kushtetues, megjithë modestinë e brendisë së tij, ka rënduar akoma më tej hendekun. Në Bashkimin Europian të madh kanë hyrë shumë premtime për të nesërmen, por për të sotmen një ushtri të varfërish të rinj me grintën e revanshizmit, të konkurencës fitimtare për të dalë sa më shpejt nga prapambetja e tyre relative. Midis Europës plakë në amulli të plotë ekonomike, e bërë histerike dhe e pasigurtë nga perspektiva e humbjes së pjesës më të madhe të garancive të shtetit të saj të pasur social dhe asaj të të resë plot ankth për të përfituar ndihma dhe huamarrje, përplasja psikologjike ka qenë e pashmangëshme. Refuzimi i Kshtetutës Europiane në Francë ka qenë edhe një jo ndaj konkurencës të të famshmit "hidraulik polak" (por inekzistent në Francë). Por ka qenë mbi të gjitha manifestimi i brohoritur i një sëmundje ndaj Europës që ka ardhur duke u maturuar në vitet e sukseseve të saj. Nga njëra anë, Bashkimi Europian është bërë në fakt një realitet gjithnjë e më shumë invaziv, një lloj "Big Brother" i gjithëpranishëm; nga ana tjetër ka mbetur një entitet i largët dhe i pakuptueshëm. Shumë shpesh armiqësor me apelet e tij për reforma dhe liberalizime, për konkurencë dhe hapje tregjesh. Pa llogaritur që qeveritë, që megjithëse bëjnë e zhbëjnë vendimet e Bashkimit Europian, nuk reshtin së bëri kokën e turkut komode të masave të tyre më të papërtypëshme. Duke injoruar këmbanat e alarmit të rëna nga opinionet publike europiane, siç tregojnë prej kohësh të gjitha sondazhet, jo të kënaqur që kanë parë të dalë nga binarët Traktati Kushtetues, pavarësisht jokomoditetit socio - ekonomik që vazhdon t'i rrethojë, 25 qeveritë e Bashkimit Europian nuk kanë gjetur më mirë sesa të hapin edhe negociatat e aderimit me Turqinë, ama duke i rrethuar ato me piketa, kushte dhe diferencime të paprecedent. Sigurisht, kishte impenjime për t'u mbajtur, por mësimi i gabimeve të koleksionuara deri tani dukshëm që nuk ka mësuar kushedi se çfarë. Aderimi i Ankarasë, nëqoftëse dhe kur të bëhet, nuk do të jetë një zgjedhje si gjithë të tjerat. Do të paraqesë çështjen e kufijve dhe të identitetit europian, dy tabù që këmbëngul se nuk do t'i ndeshë. Do të paraqesë atë të bashkëjetesës midis shoqërishë, kulturash dhe besimesh fetare gjithnjë e më heterogjene dhe të largëta, do të paraqesë në mënyrë akoma më urgjente problemin e bashkëjetesës brenda mureve të shtëpisë më botën islamike që flirton me terrorizmin. Do të paraqesë problemin e qeverisjes europiane, të institucioneve të papërshtatshëme për të mirëpritur një vend të madh, një ish Perandori, një Gjermani tjetër me një ndjenjë shumë të fuqishme identiteti. Po pse Europa vazhdon me kokëfortësi të bëjë zgjedhje të mëdha gjysmake? Motivi është shumë i thjeshtë, por patjetër preokupues për evolucionin e ardhshëm të saj: deri më tani jo Bashkimi Europian i 25-shes, por ai më i vogël i 15-shes para zgjerimit në lindje nuk e ka zgjidhur konfliktin që bartet prej dhjetëra vjetësh: atë midis një vizioni integrues sipas modelit të Etërve Themelues, megjithëse për t'u riparë dhe korrigjuar, dhe një ambicjeje pak më shumë se liberisto - shkëmbyes sipas doktrinës nordiko - anglosaksone. Për momentin, dueli midis dy doktrinave, fajtor shpejtësia e zgjerimit, shikon në avantazh të plotë shkollën e dytë të mendimit. Edhe pse nga e para janë zhdukur mbështetsit e projektit federal. Tashmë në fakte synohet për një Bashkim Europian që të jetë thelbësisht një koncert vendesh, pakashumë i çimentuar në brendësinë e tij nga politika të përbashkëta. Prej kohësh po dobësohet parimi i barazisë midis shteteve anëtare, ai i kohezionit dhe i solidaritetit, ai i bashkimit në diversitet. Jo fjalët, por faktet e tregojnë se në kontekstin e ri tentohet gjithnjë e më shumë të mbizotërojë ligji i më të fortit, brenda ose jashtë rregullave të traktateve, midis vendesh anëtare gjithnjë e më shumë në konkurencë me njëri tjetrin në një Bashkim Europian që duket gjithmonë e më pak familje dhe gjithnjë e më shumë treg, bile edhe politikash. Nëqoftëse kjo është panorama themelore, atëhere nuk është e lehtë të shikohet një rrugëdalje nga kriza aktuale. Sigurisht, modeli i Etërve Themelues e ka bërë të tijën. Sigurisht, nevoja e Europës sot është më urgjente se kurrë me globalizimin që nuk të lë të marrësh frymë. Ama për të rifilluar marshimin e saj të gjatë, Europa ka nevojë për një legjitimim të ri: paqëtimi i pasluftës tashmë është konsumuar me sukses, të rinjve nuk u thotë më asgjë. Nga ana tjetër, zgjedhja e një Pape gjerman është prova më evidente se Gjermania tashmë është në të gjitha aspektet një vend normal, ashtu sit ë tjerët. Pothuajse me siguri ka nevojë për një identitet të ri, që mund të bëhet euroaziatik nëqoftëse Turqia futet në klub. Ka nevojë për një qeverisje të re nëqoftëse dëshiron që të vlejë diçka dhe të mos e lejojë veten të shkojë në një dimension të pastër merkantilist. Një drejtori, një bërthamë e fortë integrimi me rrathë koncentrikë? Heshtje. Heshtje e programuar për të paktën dy vjet të tjera, në pritje që të kalojnë stuhirat elektorale. Por Europa nuk mund të presë më: sa më shumë kohë kalon, aq më shumë rrezikon të ngatërrohet, të humbasë copëra dhe ambicje të përbashkëta, të dobësohet në mënyrë të frikshme. Megjithatë, sot mbi të ardhmen mbretëron sovran vetëm çinteresimi kolektiv.


Përgatiti: ARMIN TIRANA

[Iliriani]

Mendimi ime eshte se Europa si Treg Europian sic qe para 92shit funksionon me mire, e zgjidh shume probleme qe i mer persiper kote tani.

Nje kontinet qe ka dy mije vjet nacionalizma lokale eshte e veshtire ti kaloj ato shpejt, e kurre nuk ka per te qene me te vertet nje shtet.

Eshte ironike qe vendet qe iniciuan kete bashkim nga tregu i perbashket ne nje shtet, thellesisht per interesat e tyre qe te drejtonin kete teritor te madh, jane ato qe largohen tani. [Franca e me radhe]

Franca [larg idealizmave qe shiten ne publik, e qe bien si gjethet ne vjesht] me teper donte me ane ti ketij shteti te madh qe do ta kontrollonin ata te rivendoste hegjemonine e saj globale te humbur perball anglise e amerikes,po po shikon se po humb ate kontinentale ne vend te fitonte globalen.

E ironira pa fund qe ka ky bashkim.

Per mua sic e thash nje bashkim do qe i sukseshem aty ku e si qe shume i sukseshem , e u vertetua, po marja persiper e shume gjerave pas 92 me teper e ka komplikura e ka shtuar baren e asaj qe funksiononte shume mire.