Studiuesit kanė zbuluar njė gen, qė zgjat jetėn
Studiuesit amerikanė kanė zbuluar njė gen, qė zgjat jetėn tek krimbat e tokės, kur ata hanė shumė mė pak se sa normalisht. Njerėzit kanė gene tė ngjashme dhe nė se ato funksionojnė njėsoj si tek krimbat e tokės, njė ilaē qė kopjon kėtė funksionim, mundet nė tė ardhmen, nėse nuk e zgjat jetėn, tė paktėn ta bėjė atė mė tė shėndetshme.
Studimet qė prej viteve 1930-tė kanė treguar se kafshėt, qė nga mizat e uthullės, deri tek majmunėt e shtojnė jetėgjatėsinė deri nė 40 pėrqind, nė se ato jetojnė vetėm me njė djetė minimale, vetė sa pėr tė mbijetuar. Njė avanatazh i dytė ėshtė, njė rrezik mė i vogėl, pėr tu prekur nga kanceri, diabeti, sėmundjet e zemrės dhe sėmundje tė shkaktuara nga degjenerimi i nervave.
Ngrihet pyetja: Pse ka pėrfitime nga njė dietė e tillė? Pėrgjigja nuk ka qėnė e qartė, por studjuesit nė Institutin Salk pėr Studime Biologjike nė universitetin La Jola nė Kaliforni thonė se kanė gjetur njė faktor gjenetike. Nė njė artikull tė botuar nė revistėn Natyra, ata identifikojnė njė gen i quajtur Fa-4, qė i bėn krimbat e urritur tė tokės tė jetojnė mė gjatė.
Ky ėshtė geni i parė qė ėshtė shumė i rėndėsishėm dhe specifik pėr gjetjen e pėrgjigjes qė lidhet me kufizimin e dietės.
Studjuesi Endrju Dillin i Institutit Salk thotė se eksperimentet e tij zgjatėn ose shkurtuan jetėgjatėsinė e krimbave tė tokės, duke ndryshuar ndikimin e genit Fa-4. Kėta krimba me nivele normale tė geneve Fa-4 jetuan mė gjatė kur ishin nė njė dietė me kalori shumė tė ulėt. Kur studiuesit pėrforcuan genin, krimbat jetuan edhe mė gjatė, edhe kur hanin normalisht. Nė kushtet normale tė genit, krimbat kishin njė jetėgjatėsi standarte.
Zoti Dillin thotė se njerėzit kanė 3 gene tė ngjashme me Fa-4, madje sugjeron se ato janė pjesė e njė mekanizmi tė brėndshėm mbrojtės kundėr urisė.
Nuk ka dyshim qė tė pangrėnėt tė shkurton jetėn, por edhe dieta me kalori tepėr tė larta po ashtu tė shkurton jetėn. Por ekziston njė nivel i mesėm qė nė fakt shton jetėgjatėsinė tek gjitarėt me 30 deri 40 pėrqind. Pra ekziston si tė thuash njė dritare shumė e vogėl, nė kufirin midis kalimit nė uri dhe tė qėnit i shėndoshė. Kjo ėshtė pikėrisht dritarja e kalorive tė kufizuara, qė nė fakt zgjat jetėn.
Studiuesi Dillin thotė se ia vlen tė studjohet nėse versionet e genit Fa-4 tek njerėzit funksionojnė nė tė njėjtėn mėnyrė si tek krimbat e tokės. Objektivi do tė ishte prodhimi i njė ilaēi qė do ti aktivizonte ato nė mėnyrė qė njerėzit tė pėrfitojnė prej tyre pa qėnė nevoja qė tė mbajnė njė diet duke ngrėnė fare pak.
Studjuesi thotė se objektivi nuk ėshtė nė se njė gjė e tillė do tė zgjaste apo jo jetėn e njeriut. Objektivi duhet tė jetė pakėsimi i sėmundjeve qė lidhen me moshėn. //ze//
Krijoni Kontakt