Shqipëria dhe Maqedonia ftojnë Gazprom të investojë në Ballkan

[Cimo]

Gazeta disponon detaje konkrete lidhur me marrëveshjen e ministrit të Ekonomisë, Genc Ruli me gjigandin rus të gazit, “Gazprom”. E firmosur në mënyrë sekrete në Algjeri, kontrata me shoqërinë ruse i paraprin marrëveshjes së firmosur në gusht të vitit 2006 me “Prometheus gaz”, ndaj të cilës rusët zotërojnë 50 për qind të aksioneve ndërsa pjesa tjetër nga shtetit grek. Nëpërmjet kësaj kontrate, rusët do të fusin në vendin tonë sasi të konsiderueshme gazi nga pjesa Juglindore e Shqipërisë (Korçë), përtej nevojave të konsumatorëve pasi pjesa tjetër do të shkojë për TEC-in e Vlorës.Pasi është rënë dakord paraprakisht në 2 gusht të 2006 me firmën e zëvendësministrit Gjergji Bojaxhi, shoqëria “Prometheus gaz” hartoi projektin me afat 25 vjet, me efekt zbatimi duke filluar në 2010, e firmosur nga administratori Kostas Vassiliadis, palët ranë dakord për fillimin e punimeve. Kjo pasi u pa studimi i bërë nga shoqëria ruso-greke, sipas të cilës, përveç ndërtimit të gazsjellësit, në zonën e Korçës do të ndërtohej dhe një TEC me fuqi prodhimi 300 MË, implementimi i gjithë kësaj do të vinte vetëm pas një firme zyrtare. Pikërisht kjo e fundit ka mbajtur peng zhvillimin e projektit, pasi pala shqiptare u tregua e lëkundur për fakte që lidhen me politikën. Biznes-plani i hartuar nga “Copelouzos grup”, përfshin periudhën e zbatimit të projektit për 25 vjet me radhë, e cila parashikon ndërtimin e një TEC-i në prefekturën e Korcës dhe të gazsjellësi i cili do të prekë zonën në veri të Greqisë, Nea Messimvra, pranë Thessalonki. Mendohet se projekti do të kushtojë rreth 120 milionë dollarë, ku ndërtimi i gazsjellësit do të kryhet nga “Prometheus gaz” dhe “Transbalkan Energy Sources” në formë jonit-venture. Transportimi i gazit të niste në 2010 me 50,000 kNm3, duke vijuar në 2011 me 100.000 kNm3, 2012 me 150.000 nKm3, 2013 me 220.000 nKm3 dhe 2015 me 300.000 nKm3. pas kësaj periudhe e deri në 2035 sasia e gazit do të ketë këtë nivel kapaciteti. Nga marrëveshja, mësohet se 200.000 nKm3 gaz do të shkojnë për nevoja konsumatore ndërsa 100.000 për industritë. Lidhur me pjesën Shqiptare, gazsjellësi do të ketë gjatësi 25 km ndërsa në Greqi 175 km. Edhe pse nuk bëhet e qartë, dokumentet tregojnë se pika fundore e gazsjellësit rus do të jetë Korça. Lidhur me kostot, për pjesën greke ajo do të kushtojë 520 mijë euro kilometri ndërsa për pjesën shqiptare 460 mijë euro/km. Tashmë ministri i Ekonomisë gjendet mes presionit rus për të zyrtarizuar nisjen e punimeve dhe asaj amerikane, rasti konkret AMBO. Burime nga ministria bëjnë me dije se Ruli po përgatitet për një vizitë speciale në Rusi, nga ku pritet të mësohet për faktin e kësaj kontratë, që Berisha e mësoi papritur nga zyra e Ambasadës Amerikane.

SOT

[Albo]

“AMBO” dhe Korridori i Tetë mbledh ministrat e katër vendeve

Nga A.Maho

Projekti “AMBO” dhe Korridori i 8-të do të mbledhë së shpejti ministrat e Jashtëm të katër vendeve: Bullgari, Maqedoni, Shqipëri, Itali. Intensifikimi i bashkëpunimit dhe rritja e volumit të punës për ndërtimin sa më shpejt të këtyre dy projekteve të mëdha, kanë qenë ndër temat e bisedës mes ministrit të Jashtëm të Shqipërisë, Lulëzim Basha dhe homologut të tij maqedonas, Antonio Milloshovski. Të dy ministrat i kanë konsideruar si tepër të rëndësishëm për zhvillimin e dy vendeve projektet në fjalë dhe janë shprehur për shtimin e përpjekjeve, me qëllim përfundimin e tyre sa më shpejt. Burime zyrtare bënë të ditur se në takimin dypalësh është diskutuar edhe në lidhje me ngritjen e linjave të transmetimit të energjisë mes dy vendeve. Kriza energjitike që pritet pas mbylljes së centraleve të Bullgarisë, kërkon gjetjen e rrugëve të reja për burim energjie dhe të dy bashkëbiseduesit kanë rënë dakord në këtë pikë. Në bisedimet Basha-Milloshoski, vend të rëndësishëm zunë edhe çështjet e lehtësimit të qarkullimit ndërmjet dy vendeve si nëpërmjet lehtësimit të mëtejshëm të regjimit të vizave, ashtu edhe nëpërmjet hapjes së vendkalimeve të reja kufitare. Për këtë qëllim, pala shqiptare ka hequr praktikën e vizës hyrëse për qytetarët e Maqedonisë dhe uljen e tarifës për vizat në 1 Euro gjatë sezonit turistik. Në takim u bisedua edhe për përpjekjet e përbashkëta për integrimin në NATO. Të dy ministrat vlerësuan bashkëpunimin në kuadër të Kartës së Partneritetit ndërmjet Shqipërisë, Maqedonisë, Kroacisë e SHBA-së, veçanërisht për periudhën në vazhdim deri në samitin e ardhshëm të aleancës, kur edhe shpresojmë të marrim ftesën për anëtarësim. Ministrat Basha dhe Milloshovski vlerësuan se takimi i afërt i kryeministrave të vendeve të A3 me presidentin Bush, gjatë vizitës së tij në Tiranë është një mbështetje e fortë e synimeve dhe përpjekjeve tona për integrimin në NATO. Në kontekst të këtyre proceseve, zoti Basha theksoi nevojën që ecuria e reformave dhe fryma e zhvillimeve të brendshme të jetë e tillë që të mos bëhet pengesë për proceset integruese, duke përshëndetur me këtë rast tejkalimin e disa problemeve me dialogun politik e parlamentar në Maqedoni dhe duke theksuar rëndësinë e zbatimit të tërësishëm të marrëveshjes së Ohrit.

Tema

[DYDRINAS]

Alarmi i BE-së për Gazpromin dhe Gazprom-istët ballkanikë


Shumëkujt iu duk disi i habitshëm shqetësimi dhe ndërhyrja e Komisionit Europian në çështjen e shitjes së industrisë serbe të naftës, Serbisë për kompaninë gjigande ruse të energjisë, Gazprom. Zëdhënësja Kristina Nagi deklaroi më 10
janar se “komisioni shpreson që shitja e një aseti të rëndësishëm si kompania serbe e naftës,, do të jetë e hapur dhe e udhëhequr nga interesa objektive tregtare dhe ekonomike”. Shumëkujt iu duk disi e habitshme kjo ndërhyrje, sepse në pamjen e parë kemi të bëjmë me një çështje tregtare mes dy shteteve, Serbisë dhe Rusisë, të cilët nuk janë asnjeri anëtar i Bashkimit Europian. Vërtet dhënia e NIS-it Rusisë paraqitet skandaloze, sepse po i jepet Gazpromit për 400 milionë euro, kur vlerën tregtare e ka 2 miliardë, po i jepet pa tender ndërkombëtar, se kështu kërkuan rusët, po i jepet me kushtin që Serbia e ka të ndaluar të importojë naftë pas marrëveshjes, sepse duhet ruajtur monopoli energjetik rus në Serbi, etj, etj. Por parimisht është e drejtë e çdo shteti të shesë asetet e tij strategjike, sipas interesave të veta dhe të aplikojë format e shitjes, që i mendon me interes për të.
Bashkimi Europian dhe Komisioni Europian nuk është shprehur dhe as ka ndërhyrë, kur janë shitur me parametra dhe kushte të diskutueshme kompani shtetërore të rëndësishme në Shqipëri apo Maqedoni apo në ndonjë shtet tjetër ballkanik. Madje, BE-ja nuk ka reaguar as kur në projektet apo në marrëveshjet me Gazpromin janë përfshirë shtete anëtare të saj, si Bullgaria e Greqia, sepse e ka sigurinë e kursit europian të strategjisë së dy shteteve anëtare. Nga ana tjetër, çështja e dhënies së industrisë së naftës të Serbisë tek Rusia nuk cenon ndonjë interes të drejtpërdrejtë tregtar apo ekonomik të Bashkimit Europian dhe nuk prish as ndonjë ekuilibër në hartën dhe planet energjetike të Bashkimit Europian.
Ndonëse zëdhënësja e Komisionit Europian shprehu një shqetësim në dukje tregtar, e vërteta është se nuk kemi të bëjmë me një shqetësim tregtar, por kemi të bëjmë me një shqetësim politik, të cilën zëdhënësja e Komisionit Europian, për arsye diplomatike, e shmangu që t’i vërë emrin. Shqetësimi është se dhënia e industrisë serbe të naftës tek Rusia përbën një lëvizje strategjike antiperëndimore dhe antieuropiane dhe ushqen politikën obstruksioniste të Rusisë ndaj çështjes së pavarësisë së Kosovës dhe ndaj progresit euroatlantik të Ballkanit. Që çështja është politike, e provon edhe fakti se tratativat kryesore për të janë zhvilluar në nivel politik nga Kryeministri i Serbisë, V.Koshtunica, me Presidentin e Rusisë, V.Putin, dhe kushtet e marrëveshjes mes Gazpromit dhe qeverisë serbe i ka paraqitur në Beograd ambasadori i Rusisë në Serbi, dhe jo ndonjë punonjës i Gazpromit.
Për hir të së vërtetës duhet thënë se Bashkimi Europian është disi i vonuar në reagimin e tij ndaj hapave të marshimit të ri strategjik të Rusisë në Ballkan. Dhënia e industrisë serbe të naftës tek Rusia për të fituar veton e Rusisë kundër pavarësisë së Kosovës nuk doli sot, kur Perëndimi është më shumë se kurrë pranë çastit të marrjes së vendimit të datës së pavarësisë dhe kur Rusia është më e egër se kurrë kundër kësaj pavarësie.
Që më 13 gusht 2006 ne kemi analizuar në faqet e kësaj gazete planin, i fshehtë në atë kohë, të Serbisë për t’i dhënë Rusisë privatizimin strategjik të industrisë së tij të naftës, në shkëmbim të vendosjes së një vetoje ruse në Këshillin e Sigurimit kundër pavarësisë së Kosovës. Natyrisht nuk mendojmë se diplomacia e BE-së nuk ishte në dijeni të atij plani. Por ishte koha kur vendimi për statusin dukej ende larg dhe në disa qarqe diplomatike të BE-se kishte ende iluzione se Rusia nuk do të shkonte aq larg sa të vinte veton. Tani pazari strategjik dhe politik mes Serbisë dhe Rusisë është publik dhe në ditët e fundit të konkretizimit të tij. “Disa analistë, - shkruante BBC më 10 janar, - kanë thënë se shitja e industrisë serbe të naftës mund të jetë e motivuar politikisht, në këmbim për kompaninë kryesore serbe të naftës Rusia do të japë mbështetjen për Kosovën”.
Shqetësimi i tanishëm i BE-së është pra politik dhe i drejtë.
Së pari, ai është shqetësim për zhvillimet e brendshme negative politike në Serbi, ku forcat nacionaliste po dominojnë kursin e ecurisë së jetës dhe orientimeve politike të Serbisë. Sepse është pikërisht Kryeministri V.Koshtunica arkitekti kryesor i kësaj dhënie xhaba të industrisë serbe të naftës Rusisë. Rusia do t’i favorizojë këto qarqe që të ruajnë kontrollin ekonomik dhe financiar të pasurive në vend, duke i bërë pjesëtarë në tregun energjetik, që do të thotë një forcim i pozitave të nacionalizmit serb dhe një largim i vendit nga kursi i integrimit euroatlantik.
Çështja e dhënies së NIS-it tek Gazpromi ka shkaktuar përplasje të forta mes grupit nacionalist të drejtuar nga Kryeministri dhe grupit të forcave proeuropiane. Kryetari i grupit G-17 dhe ministër i Ekonomisë, Mladan Dinkiç, dha dorëheqjen nga grupi ministror i punës, i cili zhvillon tratativat me Gazpromin rus, sepse ai nuk ishte dakord me koncesionet e njëanshme dhe favorizimin skandaloz që i bëhet Rusisë. Kjo përplasje ndodh pikërisht tani, kur Serbia ndodhet në kulmin e fushatës së zgjedhjeve presidenciale të 20 janarit, dhe ku përplasja mes grupit të Koshtunicës dhe grupit të Tadiçit favorizon kandidatin e forcave ultrancionaliste serbe.
Se dyti, është shqetësim i drejtë politik i BE-së për çështjen e Kosovës, sepse veprimi serb acaron situatën diplomatike ndërkombëtare dhe tratativat ndërkombëtare për pavarësinë e Kosovës. Rusia merr një detyrim politik për hatër të fitimit të monopolit të saj energjetik në Serbi, dhe ashpërson më shumë kundërshtimin për pavarësinë e Kosovës, ashpërsim i cili mund të shndërrohet në tensionime apo provokime shpërthyese në rajon. Ajo po e përkrah Serbinë kundër Kosovës, jo për të mbrojtur gjoja legalitetin apo parimet e marrëdhënieve ndërkombëtare, por për të fituar terren influence. Gazeta ruse, “Vremja novostjej” citonte deklaratën e një prej drejtorëve të Gazpromit, Aleksandër Shtok, i cili thoshte se Moska aktivisht po mbështet Beogradin në çështjen e Kosovës, kështu që kompania mund të mbështetet në përkrahjen e Beogradit për blerjen e NIS-it si këmbim.
Së treti, aktualisht jemi para një marshimi të ri të Rusisë në Ballkan, një kthimi strategjik të Moskës në Ballkan, siç e ka përkufizuar Putini. Marshimi nuk është vetëm energjetik, por është politik dhe strategjik. Energjia është pararoja e vendosjes së influencës ruse. Dhe po ndodh në një rajon, ku të gjithë shtetet, duke përfshirë edhe Serbinë, kanë shpallur kursin zyrtar të integrimit te tyre europian. Me një fjalë, është një rajon të cilin Bashkimi Europian e konsideron oborr të natyrshëm të influencës së tij. Rusia po i bën sfidë këtij vizioni strategjik europian dhe në mënyrë të vrazhdë po i kundërvihet interesave strategjike të BE-së dhe nxit Serbinë të tërhiqet nga kursi i saj i integrimit në Europë. Nuk është rastësi që Kryeministri nacionalist, V.Koshtunica ka kërkuar që nënshkrimi i Marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit të Serbisë me BE-në të jetë në një paketë me nënshkrimin e marrëveshjes me Gazpromin. Madje, për ironi, ka kërkuar që të nënshkruhen në të njëjtën ditë.
Reagimi i BE-së ndaj dhënies së industrisë serbe të naftës tek Gazpromi i Rusisë evidenton një dilemë të madhe rajonale të karakterit strategjik. Marrëdhëniet dhe marrëveshjet me Gazpromin e Rusisë nuk janë dhe nuk mund të jenë thjesht tregtare apo energjetike dhe nuk mund të justifikohen me përrallat fëmijërore të frymëzimit qeveritar për ngrohjen e qyteteve ballkanike. Reagimi dhe alarmi i BE-së i drejtohet Serbisë dhe rajonit njëkohësisht. Atë është mirë ta mbajnë vath në vesh edhe “Gazprom-istë” qeveritarë në shtetet e tjera të Ballkanit, duke përfshirë edhe Shqipërinë. Ato forca apo personalitete, që kërkojnë të fshehin nostalgjinë apo ndonjë lloj venerimi tjetër për atdheun e Gazprom-it, duhet të kenë parasysh se çfarë u bëri Gazpromi Ukrainës apo Bjellorusisë, shtetasit të cilave janë kushërinj të shtetasve të Gazpromit. E pse duhet të ketë iluzione se do të jenë më të ëmbël me, p.sh. shqiptarët, të cilët konsiderohen armiq të vëllezërve të tyre serbe?

Gazeta Shqiptare

[BARAT]

"Gazprom"-i do të sjellë investime në Serbi

Serbia është tregu më i rëndësishëm dhe më i vjetër për "Gazprom"-in. Kemi histori të gjatë të bashkëpunimit me përfitime të dyanshme. Në vitin 2008 bëhen saktësisht 30 vjet që kur dërgesat e para të gazit natyror arritën nga Rusia në Jugosllavinë e atëhershme. Interesat tona në Serbi janë komerciale dhe ne shohim këtu biznes premtues. Megjithatë, bashkëpunimi ynë nuk do të jetë në asnjë mënyrë një rrugë me njërin kah. Nëpërmjet pjesëmarrjes në industrinë energjetike dhe në infrastrukturën serbe, "Gazprom" mund të sjellë investime, rezerva, modele pune dhe siguri energjetike në Serbi.

Furnizimi me gaz natyror mbetet me rëndësinë më të madhe. Në vitin 2006, eksporti i gazit arriti në 2,1 bilionë metra kub dhe do të mbetet në këtë nivel edhe në 2008. "Gazprom" ka një numër të madh projektesh konkrete, që do të thellojnë partneritetin tonë në sektorin e gazit dhe do t‘i kontribuojë sigurisë së energjisë, e cila është mjaft lart në listën e prioriteteve të Serbisë dhe gjithë Evropës.

Gazsjellësi "Rryma Jugore" është një shembull tjetër se "Gazprom" aspiron për furnizim të qëndrueshëm e të sigurt me gaz, pasi ai do të garantojë sasi shtesë të gazit natyror për konsumatorët serbë. Para pak më shumë se një vit, më 20 dhjetor 2006, qeveria serbe, Srbijagas dhe "Gazprom-eksport" nënshkruan memorandumin për mirëkuptim.

Ka dy trase të mundshme për pjesën tokësore të gazsjellësit "Rryma Jugore", i cili do të sjellë gaz rus në Evropë, duke kaluar nëpër Detin e Zi.

Vendimi përfundimtar për zgjedhjen e trasesë së jugut ose të veriut nuk është marrë akoma. Megjithatë, është e sigurt se mundësia e ndërtimit të gazsjellësit nëpër territorin serb do të sjellë përparim të madh në ekonominë serbe.

Rikonstruksioni i depove nëntokësore në Banatski Dvor-it është një projekt tjetër i mundshëm. Përfundimi i ndërtimit dhe përdorimi i mëvonshëm i depove nëntokësore të gazit në Banatski Dvor mund të bëhet projekt i përbashkët (ruso-serb). Realizimi i këtij projekti do të mbulonte në fazën e parë të gjithë kërkesën për gaz gjatë periudhës së dimrit në Serbi e Bosnjë-Hercegovinë.

Zhvillimi i mëtejshëm i saj mund të lidhet me tranzitimin e gazit dhe lidhjen e tij me më shumë konsumatorë, si dhe në realizimin e marrëveshjes për ndërtimin e gazsjellësit nëpër territorin e Serbisë. Nuk është vendosur akoma asgjë, por për momentin po bisedohet me Srbijagas-in.

Privatizimi i NIS (Industria Serbe e Naftës) është prioritet i lartë i Beogradit. Më lejoni të jem mjaft i qartë. Vendimi se a do të privatizohet dhe si do të privatizohet NIS, varet plotësisht nga qeveria serbe. Por, po ashtu do të doja të theksoja se në rast se Serbia vendos ta shesë kompaninë ose disa pjesë të saj, në cilëndo formë, "Gaspromnjeft" do të ishte i interesuar të merrte pjesën më të madhe, si investitor strategjik. Është e qartë se ne e shohim këtë si rast për biznes.

Por sa dobi ka NIS nga kjo? Përgjigjja është e thjeshtë. Përvoja e "Gazprom"-it, ekspertiza dhe lënda e parë, do ta mbështesin NIS në rrugën e konkurrimit më të madh dhe me efikasitet. Fakti është se ne kemi histori të gjatë të bashkëpunimit me Serbinë. Por, ne këtu shohim akoma më shumë hapësira për një bashkëpunim më të afërt në të ardhme, që do të krijojë situatën në të cilën secili të fitojë, si aksionerët e "Gazprom"-it, ashtu dhe Serbia e pjesa tjetër e Evropës.

gazeta shqip - 16/01/2008

[Conquistador]

Bashkimi Evropian ka prezantuar planin e vet am
bicioz për gazsjellësin jugor, përmes të cilit do
të transportohet energji nga burimet në Azinë e Mesme
për vendet e BE-së dhe vendet tjera perëndimore,
qëllimi themelor i së cilës është zvogëlimi i
varësisë nga gazi rus. Sipas mediave londineze, në
2009, BE-ja do të krijojë një konsorcium të veçantë
të kompanive evropiane, të cilat do të blejnë gaz nga
rajoni i Detit Kaspik dhe nga Azerbajxhani, përmes
Turqisë, vendeve të Ballkanit dhe Austrisë do ta transferojnë
në Evropë. Transporti i gazit të mesëm aziatik
për vendet perëndimore duhet të fillojë nga viti
2013, ndërsa BE parashikon dy rrugë kalimi. E para,
kalon përmes Rumanisë dhe Hungarisë, ndërsa e
dyta përmes Maqedonisë, Kosovës, Shqipërisë, Malit
të Zi, BeH-së, Kroacisë dhe Sllovenisë. Vlera e gjithë
projektit llogaritet në 2 trilionë euro.