Shna Ndou dhe Shenjterorja e Laçit

[NoName]

Shna Ndou dhe Shenjtërorja e Laçit


Që prej shekujsh, shënjtërorja e Shna Ndout, mbahet si vendi më i shenjtë në Shqipëri, vend ku pelegrinohet prej besimtarëve të të gjitha besimeve.

Dy pikat kryesore të takimit janë: Shpella e Shna Vlashit dhe Shenjtërorja e Shna Ndout.

Shna Vlashi ishte Ipeshkëv i martirizuar i Sebastës. Në Kishën e vjetër lexohej: “Kjo Kishë u shugurua prej shumë të ndertit Gjon Brunit, Arqipeshkëv i Tivarit, në vjetin e lindjes së Zotit 1557, datën 2 dhjetor’ Në fillim të shekullit XX aty bëri shërbim At Shtjefën Gjeçovi dhe shumë françeskanë shqiptarë.
Shenjtërorja e Laçit ishte e para që u mbyll prej diktaturës komuniste në qershor të vitit 1966. Diktatori Hoxha nuk u mjaftua me kaq, por ashtu siç u përpoq të fshinte nga shpirti i kombit, gjithçka të krishterë, e hodhi asgjësoi me dianmit Shenjtëroren. Ringjallja fillon me 13 qershor të vitit 1990. Mijëra qytetarë nga e gjithë Shqiperia marrin pjesë në kremtimin e ditës së Emrit të Shna Ndout. Meshtari 84 vjeçar shkodran At Leon Kabashi, duke bekuar popullin tha: ‘Zoti e Shenjti Shna Ndue ua plotësoftë dëshirën!’

Dhe kjo dëshirë ishte liria prej diktaturës. Rindërtimi i shenjtërores dhe i gjithë infrastrukturës përreth, filloi në vitin 1992, nën sipermarrjen e ANTONIANUM të Bolonjës. Punimet e drejtëpërdrejta në shenjtërore filluan në korrik të vitit 1993 dhe përfunduan në fund të majit 1994.

[shkodrane82]

Eshte e vertete qe vizitohet nga mijera besimtare qe kerkojne sherim, pasuri,
femije, lumturi..etj etj. Une vete personalisht kam qene nje here dhe kam
mbete e mahnitur ca ka kriju dora e Perendise. Lum ato qe besojne thuaj.

[shkodrane82]

Gabim Teknik...!

[NoName]

Shenjtërorja e shën Andout në Sebaste – Laç


Shenjtërorja nëpër shekuj
Për disa shekuj me radhë kjo Shenjtërore konsiderohet si vendi më i shenjtë në tokën e Shqipërisë, i frekuentuar prej besimtarëve të të gjitha rajoneve.
Ky vend quhet i “shenjtë” sepse Zoti u flet këtu zemrave të besimtarëve, i dëgjon lutjet e tyre dhe shpeshherë me mënyra të jashtëzakonshme i plotëson dëshirat e tyre.
Besimtarët gjatë shekujve këtu kanë pasur dy pika takimi:
• Shpellën e shën Vlashit dhe
• Shenjtëroren e shën Antonit.
Përballë vendit të shenjtë në majë të malit shihen gërmadhat e një kalaje të vjetër. Aty dikur ishte qyteza e Sebastes ku ishte ipeshkëv shën Vlashi i cili kishte ikur nga qyteza dhe ishte fshehur në atë shpellë në shkëmbinj të gjallë. Paganët e zunë dhe e mbytën.
Françeskanët erdhën në Shqipëri në v. 1240 dhe përhapën edhe devocionin e shën Antonit. Që nga viti 1349 dokumentat e përmendin si Kuvend i Noviciatit ku fretërit fillojnë jetën shpirtërore duke e kaluar me uratë, pendesë e dëshirë për t’u shenjtëruar në atë vetmi malore. Historiani i Provincave françeskane të Dalmacisë, P. Fabiandich, kur shkruan për Kuvendin e Fretërve të Sebastes thotë: “Kisha e vjetër mbahet dhe çmohet me devocion si Shenjtërore, si prej të krishterëve ashtu edhe prej myslimanëve, të cilët dynden aty me shumicë për ta kremtuar festën e shën Antonit. Provinca françeskane e Shqipërisë e mbajti gjithmonë si kuvend më me rëndësi, sepse vizitohet nga shtegtarët prej të gjitha anëve të Shqipërisë”.
Në murin e Kishës brenda ishin dy mbishkrime në gjuhën latine, i pari: HOC TEMPULUM CONSECRAVIT R. D. IOANNES BRUNNUS ARCHIEPISCOPUS ANTIBARENSIS ANNO INCARNATIONIS DNI MDLVII. D 2 DIMB, qe në gjuhën shqipe do të thotë: “Kjo Kishë u shugurua prej shumë të nderuarit Gjon Brunit, Arqipeshkëv i Tivarit në vjetin e lindjes së Zotit 1557 me datën 2. dhjetor. Ndërsa i dyti thoshte se në vj. 1605 i pari i fretërve Fra Gjon Kolleshi e riparoi kishën.
Aty nga viti 1832 fretërit shqiptarë u shuan si Provincë, por nuk u shua devocioni i shën Antonit, i cili u mbajt për disa kohë prej misionarëve të huaj italianë. Ndër më të përmendurit janë:
1) P. Gjon a Carpo, frat i Provincës së Bolonjës, i cili mori në dorëzim edhe famullinë e Laçit në v. 1866, ku edhe vdiq e u varros në v. 1860. Në rrasën e varrit të tij ishte ky mbishkrim: D.O.M. HIC IACENT OSSA R P IOANNIS A CARPO QUI IN CURSU MISSIONIS ANIMAM DEO REDIDIT IN HOC HOSPITIO LACI-SEBASTE DIE XXVII OCTOBRIS 1869.
2) P. Gjon Catellani, edhe ky frat i provincës së Bolonjës, prefekt i Misionit të Epirit, vdiq më 29.04.1879.
Në fillim të këtij shekulli këtu shërbeu P. Shtjefën Gjeçovi dhe me radhë të gjithë fretërit e tjerë shqiptarë. Në vitet ’30 At Tomë Bicaj e At Kelmend Miraj projektuan dhe filluan punimet për një rrugë automobilistike: u ndërtua pranë Shenjtërores një bujtinë për strehimin e shtegtarëve, u ndërtuan edhe parmakët rreth oborrit të Shenjtërores.
Në tetor të vitit 1944, ndërsa ishte famullitar P. Marjan Prelaj, hospici u dogj prej gjermanëve, por shpejt u rindërtua përsëri prej tij e prej P. Engjëll Sopaj (Paliq).

Shenjtërorja nën pushtetin komunist
Për shumë kohë Shenjtërorja e shën Antonit gjatë regjimit komunist nuk pati shqetësime. Gjatë v. 1952 u ndërtua banesa e madhe dykatëshe për shtegtarët, ndërsa famullitar ishte P. Filip Mazrekaj. Në vitin 1965 famullitar ishte P. Mark Papaj, ku filluan të bëhen disa riparime të rëndësishme në Shenjtërore.
Qeveria, duke e parë frekuentimin e pandalshëm të popullsisë në këtë vend të shenjtë, që edhe pse nën komunizmin, po vinte duke e shtuar besimin në të Lartin Zot, kur i shihte punët e mëdha e të çuditshme që çdo ditë ndodhin në këtë Shenjtërore, vendosi që ta shpallte “Zonë të ndaluar” për popullsinë, si “zonë ushtarake e policore, me dhunë e kamxhik u përpoq ta ndalonte besimin në Zotin. Ky vend i shenjtë në Sebaste ishte i pari që u mbyll prej Pushtetit komunist. Gati një vit më vonë, në shkurtin e v. 1967, duke u fshehur pas “Rinisë Studentore Revolucionare” që filloi me përdhunimin e Kishës së Shën Vlashit të Durrësit, “Shtabi revolucionar për zhdukjen e besëtytnive fetare”, sipas modelit kinez të Lin Biao, organizoi sulmin satanik, më shkatërrimtar, që njeh historia, kundër të gjitha objekteve fetare, pa marrë parasysh as vlerat historike, as kulturore, as artistike. Nuk u kursyen as kryqat e varrezave dhe dhunimi i eshtrave të të vdekurve. Kisha e fundit në Shkodër u mbyll më 19 mars 1967, ajo e Zojës së Rruzare. Udhëheqësit e Shtetit komunist me mburrje e shpallën Shqipërinë “Shteti i parë ateist në botë”, që për ta ishte mburrje. I kishte verbuar inati kundër Zotit. Kështu nuk kaloi shumë kohë dhe vendin e shenjtë në Sebaste të Laçit e hodhën në erë me eksploziv, si Shenjtëroren e shën Antonit ashtu edhe Shpellën e shën Vlashit.
Me gjithë terrorin e madh ushtrohej kundër besimtarëve, kjo Shenjtërore e shën Antonit qe e vetmja shpresë e njerëzve plot halle që me lot në sy, me sakrifica e rrezik përshkonin fshehurazi shkurret e shkrepat e këtij mali për të kërkuar ndihmë vetë prej të Lartit Zot, me ndërmjetësinë e shën Antonit.
Kjo gjendje frike e terrorit vazhdoi deri në një ditë.

Ringjallja fillon

Me datën 13 qershor të vitit 1990 nga të gjitha anët e Shqipërisë vërshuan besimtarët e të gjitha feve për ta lutur të Madhin Zot e Shenjtin Shën Anton. Atë ditë nuk pati fuqi që t’i pengojë, as policia, as organizatat e rinisë komuniste. Mali i shën Antonit në Sebaste u mbush plotë me njerëz, aq sa udhëheqësia e partisë u shqetësua dhe i urdhëroi njerëzit vet që t’i vinin në dispozicion të gjitha mjetet e komunikacionit, jashtë çdo orari, mjaft që populli i mbledhur aty të shpërndahej sa më parë. Radio Tirana nuk mund ta fshihte këtë ngjarje të jashtëzakonshme në Shqipëri dhe e dha lajmin gënjeshtar: “Në malin e Laçit, dje u organizua një piknik i madh popullor nga të gjitha anët e Shqipërisë, ku morën pjesë mbi gjashtëmijë veta”. Ndërsa P. Leon Kabashi, plak 84 vjeçar, i cili shkoi aty t’i përcjellë prej shumë shtegtarëve shkodranë, i lutur prej popullit që të tregonte një mrekulli të shën Antonit, ai u tha: “Po pse? Çka kërkoni ju më tepër? A nuk është kjo një mrekulli e madhe që unë, plak 84 vjeçar, me ju të gjithë të gjendem sot këtu të bashkuar për ta lutur shën Antonit?” P. Leoni, pasi që i bëri një lutje shën Antonit u kthye dhe e bekoi gjithë popullin, pastaj u tha: “Zoti e Shenjti Anton ua plotësoftë dëshirën!” Dëshira e të gjithëve ishte liria.
Me të vërtetë, pas qa vitesh të kaluara nën zgjedhën e robërisë më poshtëruese të ndërgjegjës, kjo ishte dita e parë që populli guxoi të kërkojë së paku aq liri sa të lusë Zotin.
Prandaj, për ne shqitparët, pa dallim besimesh, ky vend e kjo datë e 13 qershorit janë edhe më të shenjta. Në krye gjashtë muajve populli shqiptar hyri në rrugën e lirisë.

Rindërtimi i Shenjtërores

Fillimi i vitit 1991 ishte fillimi i ringjalljes shpirtërore. Mbi gërmadhat e kishave populli mblidhej për ta lutur Zotin dhe për t’i zhvilluar ceremonitë fetare.
Inati i komunizmit kundër Zotit këtu në këtë vend shenjt nuk kishte lënë asgjë në tokë. Për ndërtimin e Shenjtërores duhej një mrekulli dhe ja:
Në vitin 1991 P. Ernesto Caroli, drejtor i ANONIANUM i Bolonjës e mori për sipër ndërtimin e Shenjtërores së re, po mbi ato themele të Shenjtërores së vjetër. Në marsin e vitit 1992 u bë përurimi i punimeve.