Muzeume - Ekspozita

[drini_në_TR]

Pesë vjet nga vdekja e Skulptorit të Popullit, Kristaq Rama

Njeriu që ekspozoi nudo në kohën e komunizmit


--------------------------------------------------------------------------------

mi.ho.

Eshtë përkujtuar dje në 5- vjetorin e vdekjes, në Galerinë Kombëtare të Arteve, Skulptori i Popullit, Kristaq Rama. Studiuesja dhe skulptorja Suzana V. Kuka ka mbajtur një leksion mbi jetën dhe krijimtarinë e këtij skulptori për nxënës të liceut artistik "Jordan Misja".

TIRANË (13 Prill, 2003)

Një leksion i mbajtur dje në biblioteën e Galerisë Kombëtare të Arteve ka risjellë në "Piktakimi në memorje", Skulptorin e Popullit, Kristaq Rama. Leksioni u mbajt përpara një grupi nxënësish të liceut artistik "Jordan Misja", nga shefja e sektorit të studimit të Galerisë dhe skulptorja Suzana Varvarica Kuka. Fillimisht Varvarica i njohu të pranishmit me jetën dhe arsimimin e skulptorit Rama, i cili dje bëri 5 vjet që është ndarë nga jeta. Sipas Kukës ka qenë momenti i kthimit të Ramës nga studimet në Akademinë e Arteve "Rjepin" të Rusisë, kur në Tiranë po përgatitej hapja e shkollës së lartë të arteve. I sapodiplomuari Rama e gjeti shumë shpejt veten në këtë rrjedhë. "Për historinë e artit shqiptar, shpjegoi Kuka, skulptori Kristaq Rama është një nga skulptorët më të rëndësishsëm dhe më të njohur të periudhës së komunizmit në Shqipëri, që përfshihet në vitet 1950-1990, e cila në art njihet dhe si periudha e përdorimit të metodës së realizmit socialist". Krijimtaria e Ramës ndahet në dy periudha, e para është mes viteve '50-'90 dhe e dyta nga '90 deri në '98. Gjatë periudhës së parë ai realizoi monumente të mëdha, tematika e të cilave ishte nxjerrë nga luftrat e ndryshme të popullit shqiptar. Ndërsa në periudhën e dytë "ai u tërhoq në studio dhe krijoi në figurë të gjitha ndjesitë e tij rreth ideve vetjake". Rama është skulptori i parë i cili në vitin 1989 ekspozoi një çift nudo, të kompozuar deri në mes të trupit, të përqafuar, gdhendur në mermer. Gjithsej ai ka krijuar rreht 178 punime, në teknikat gur, bronz, mermer, dru, qeramikë, allçi, alabastër dhe gur lumi. Në CV-në e tij numërohën rreth 20 tituj, dekorata e çmime.

[katana]

MARUBI 203 shpall fituesit mes shumë risish
2003-04-06 12:11:34

Photograph Source: arkiv



Tirane, 5 prill/- Autoritete të Ministrisë së Kulturës shpallën të shtunën në mbrëmje fituesit e edicionit të gjashtë të konkursit ndërkombëtar të fotografisë “Marubi 2003”.
Maja Duric Gjorgjeviç nga Mali i Zi mori çmimin e parë, ndërsa çmimin e dytë e ka marrë fotografi nga Shkodra Marketin Pici. Çmimi i tretë iu dha fotografit kosovar Liman Cana.

Çmimin “fotografia art” e ka marrë fotografi Bruno Ago ( Shqipëri) dhe çmimin special “Pinol fotografi” e ka fituar fotografi amerikan Greg Kemp.

Kuratori Ilir Butka Butka deklaroi gjatë ceremonisë se për rreth një orë, të gjithë të pranishmit, artistë, kritikë, përfaqësues të medias, kishin të drejtë të votonin për dy çmime të tjera speciale “Çmimin e medias dhe kritikës” si dhe “Çmimin e publikut”. Fitues i çmimit të medias dhe kritikës u shpall Denis Vogli- fotograf praën agjensisë LSA, ndërsa fitues i çmimit të publikut u bë fotografi Bashkim Asllani.

Shumica e fituesve nuk ishin të pranishëm në ceremoni. Në konkursin ndërkombëtar “Marubi 2003” morën pjesë rreth 96 artistë nga Shqipëria dhe 18 vende të ndryshme të botës. Kuratori i kësaj ekspozite, Ilir Butka, tha dje në ceremoninë e dorëzimit të çmimeve se ky konkurs ka sjellë, në dallim nga vitet e tjera, shumë elementë të rinj dhe e ka theksuar karakterin ndërkombëtar. Për herë të parë "Marubi 2003" ka të ftuar specialistin e fotografisë Joachim Ladefoged, i cili do të mbajë leksione në ditët e ekspozitës. Këtë vit, gjithnjë për herë të parë çmimet e fituesve do të shoqërohen me medalje. Gara e fotografisë me emrin e famshëm të fotografëve shqiptarë të shekullit 19 Marubi nisi në vitin 1998.

[drini_në_TR]

Artistët “braktisin” Shkodrën dhe institucionet e saj kulturore. Prononcimet: Ja përse ndodh kjo! Shkodra, provinca e braktisur e kulturës

Estrada e Shkodrës, në 4 vjet, asnjë premierë. Shfaqjet në teatrin “Migjeni”, drejt shterrimit


Anila Dushi
Jeta kulturore në Shkodër shkon drejt braktisjes. Siç ndodh në një provincë. Megjithëse ky qytet ka qenë dikur burim vlerash artistike e talentesh, aktualisht ka një jetë artistike të vakët, e cila është larg jo vetëm asaj që duhej të ishte por dhe asaj që ka qenë dikur. Artistët shkodranë që jetojnë në këtë qytet janë të njohur në të gjithë Shqipërinë dhe trojet jashtë saj, por ç’ndodh? Ata përpiqen të mbijetojnë duke u aktivizuar me trupa të tjera pasi arti në qytetin e tyre hesht. Penda të shquara të dramës apo humorit si Fadil Kraja e Paulin Selimi, regjisorë si Artisti i Popullit Serafin Fanko, Artistë të Merituar si Zyliha Miloti, Zef Deda etj. këngëtarë të njohur si Mefarete Laze këndojnë interpretojnë apo ngjiten në skenë në vende të tjera. Përse? Ata ndiejnë keqardhje për këtë, por institucionet kulturore, administratorët e artit në Shkodër shumë pak kujtohen për të bërë art, për të afruar, tërhequr e mbajtur pranë këto talente.
Institucionet e braktisura
Salla e teatrit “Migjeni” vazhdon të mbushet kur shfaqet ndonjë dramë nga trupat e tjera teatrore, në koncertet “Alegreto Albania”, në koncertet me këngë popullore qytetare etj. Në Shkodër ndodhet edhe shkolla e mesme e muzikës “Prenk Jakova”, e cila përgatit talente cilësore. Por aktiviteti artistik i këtyre talenteve mbetet kryesisht në hapësirat e shkollës, pasi për të dhënë shfaqje në teatër duhet të paguajnë. Qendra kulturore e fëmijëve është institucioni më produktiv në artin shkodran. Ajo përballon festivalin mbarëkombëtar të këngës për fëmijë çdo vit si dhe aktivitetet e tjera lokale. Qendra e kulturës “Pjetër Gaci” përpiqet, por mundësitë e saj janë të pakta. Për të dytin vit radhazi ajo organizon me sukses koncertin e instrumentistëve dhe këngëtarëve lirikë “Pjetër Gaci” i cili këtë vit pati shtrirje më të gjerë gjeografike. Por salla dhe vendi ku ndodhet kjo qendër është i papërshtatshëm për zhvillim aktivitetesh artistike plus që mungojnë edhe fondet për këto aktivitete. Por institucioni kryesor artistik, tempulli i artit shkodran është teatri “Migjeni”, i cili para pak kohësh u rikonstrukturua. Sa për Estradën, ka tanimë 4 vjet që Estrada profesioniste, me emra të spikatur të humorit, nuk ka dhënë asnjë premierë. Teatri i dramës në 4 vjet ka dhënë 4 premiera dhe numri i shfaqjeve është mjaft i vogël. Këngëtarë humoristë, kompani e producentë shkodranë japin shfaqje në Tiranë jo sepse nuk duan në Shkodër, por teatri “Migjeni” nuk u ofron asgjë, vetëm u kërkon. Ky institucion i rëndësishëm nuk ka akoma as status, as rregullore. Dega e Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve në Shkodër e cila është tepër aktive, pati iniciuar një debat për alternativat, mendimet për zhvillimin e artit në Shkodër, me pjesëmarrjen edhe të pushtetarëve vendorë, bashkisë si administratorja e institucioneve kulturore. Megjithë idetë origjinale që u shfaqën, bashkia qëndroi indiferente ndaj atyre dhe ato mbetën vetëm në letër (në qoftë se u shkruan nga bashkia) si dhe në tryezat e diskutimeve të figurave të njohura të artit e letrave në Shkodër, të cilëve u dhimbset qyteti i tyre. Drejtues të bashkisë apo institucioneve kulturore të Shkodrës fajësojnë shtetin, qeverinë ndonëse përgjegjës për këtë janë edhe vetë ata. Ministrja e Kulturës, Arta Dade, para një muaji në Shkodër u shpreh se teatri “Migjeni” nuk ka marrë pjesë në tre aktivitetet e fundit kombëtare si bëjnë të tjerët, por edhe nuk propozon apo kërkon”,- tha Dade. Ja çfarë thonë për gazetën “Shekulli” figura të njohura të artit shkodran si dhe drejtues të bashkisë në lidhje me problemin e jetës kulturore në Shkodër.
Fadil Kraja, dramaturg: “Për të gjallëruar jetën artistike të qytetit duhet angazhuar në radhë të parë ajo që e drejton këtë qytet, bashkia, e cila ka në varësi edhe institucionet kulturore. Me fondin e saj për kulturën sado i vogël qoftë ai, duhen mbuluar aktivitete të rëndësishme e jo të jepen para për aktivitete jo të nevojshme të cilat marrin një pjesë të madhe të këtij fondi. Këto aktivitete, si përkujtim i 2 Prillit apo 10 -vjetorit i shoqatës Itali –Shqipëri, nuk janë ato për të cilat ka nevojë publiku shkodran. Nga teatri “Migjeni” vihen në skenë drama që nuk e tërheqin popullin. Ka një këshill artistik, por asnjë dramaturg nuk është pjesëtar i tij, por ka në të figura që nuk lidhen me artin. Drejtori i ri i teatrit na tha: “Ju ftoj, jeni të mirëpritur, kjo është sofra juaj”. Unë i thashë: “Ne po vijmë por çfarë na ofron kjo sofër, çfarë ka shtruar në të. Është e lehtë të zhvillohen ceremoni, dhënie titujsh, por kjo nuk është kryesorja. Mosha mesatare e aktorëve shkodranë të dramës është 44 vjeç dhe nuk punohet me talentet e reja. Në Shkodër ka forca krijuese. Serafin Fanko nuk shfrytëzohet nga teatri “Migjeni”. Estrada ka 4 vjet që nuk jep shfaqje dhe aktorët e saj aktivizohen në qytete e vende të tjera por nuk jepet një shfaqje në vit ndonëse marrin rrogën. Teatri duhet t’i afrojë artistët, bashkia të shpenzojë për kulturën. Në Podgoricë, teatri jep 25 shfaqje në muaj, i yni nuk jep aq të tilla në vit. Duhet ngritur një këshill artistik pranë teatrit dhe bashkisë. Kultura e arti në Shkodër duhen riorganizuar”.
Isa Alibali, studiues, ish –drejtor i teatrit “Migjeni”: Shkodra ka talente e forca krijuese, ka institucione por jeta artistike s’është aty ku duhet. Kjo sepse mungon organizimi mes institucioneve që menaxhojnë e drejtojnë artin në Shkodër. Aktivitetet e pakta janë spontane dhe vijnë kryesisht si përpjekje të individëve artistë dhe jo si ngacmime të drejtuesve të artit, që duhet të jenë promotorët e tyre. Në Shkodër mungon një strategji, një platformë kulture e cila u iniciua nga LSHA por nuk u çua më tej, ndonëse pranë bashkisë është një drejtori kulturore e cila përpiqet të punojë. Ekziston një projekt për ngritjen e një studioje arti për talentet e reja, pranë teatrit “Migjeni” por mungon financimi, dhe një studio e tillë do i ndihmonte ata që duan teatrin. Shkodra ka forma krijuese të njohura por është mbyllur dera e bashkëpunimit dhe çelësi ka humbur nga ana e institucioneve dhe atyre që administrojnë kulturën në Shkodër. Shpresoj që drejtuesit e rinj të teatrit “Migjeni” ta kërkojnë e ta gjejnë këtë çelës.


Serafin Fanko, regjisor, Artist i Popullit:
“Dritat penguakan
shfaqjen time”
Teatri “Migjeni” ka humbur nga ana ekonomike. Këtu ka ndikuar dhe ligji për teatrin por edhe bashkia nga e cila ai varet nuk e ka ndihmuar. Lyerja e teatrit dhe rregullimi i karrigeve është i nevojshëm se shpreh kulturë, por teatrin e bëjnë krijuesit. Ato duhet mbajtur pranë. Prej kohësh dua të vë në skenë një dramë në këtë teatër, por puna është penguar nga kontrata e tij me Emilja Romanjan, si dhe për mungesë dritash. Për Emilja Romania ka drita, për mua jo.

Mefarete Laze, këngëtare:
“Institucionet artistike
të vetorganizohen”
Duke ditur se gjendja ekonomike e qytetit dhe forcat financuese të tij nuk kanë bërë gjë për artin në këto 12 vjet, duhet që vetë institucionet artistike të vetadministrohen dhe vetorganizohen në bashkëpunim me njëri –tjetrin. Kjo do të sjellë më shumë jetë artistike dhe vazhdimësi brezash. Bashkia duhet të jetë koordinuese. Ajo ka shfaqur dëshira për të ndihmuar artin, por sa më poshtë ulesh në bashki, aq më pak del prej saj, ose nuk del asgjë. Ndryshe thuhet, ndryshe veprohet me artin konkretisht. Arti në Shkodër bëhet në hollin e teatrit, por ai ka mbetur i vogël. Artisti do t’i shpalosë vlerat e tij aty ku kuptohet më mirë, por teatri shpesh i ka hapur rrugë antivlerave. Estrada me aktorë të mrekullueshëm nuk jep prej vitesh premierë. Në Shkodër ndodhen një pendë e madhe e humorit, Paulin Selimi, por ai nuk paguhet, po kështu Fadil Kraja, Serafin Fanko etj. Teatri merr para për aktivitete por nuk tërheq forca krijuese sepse nuk i paguan. Mendoj se detyrat e punët nuk janë të ndara dhe nuk kryhen mirë në Shkodër. Ky qytet nxjerr çdo ditë talente. Tek “Ethet e së premtes mbrëma” konkurruesit nga Shkodra ishin të suksesshëm. Po çfarë mundësish apo hapësire po u krijohet atyre në Shkodër? Përveç një pritjeje nga kryebashkiaku, asnjë shfaqje me to nuk është bërë. Nëse ka këshill artistik a ka vendosur ai të bëjë diçka? Drejtuesit e institucioneve artistike në Shkodër nuk janë figura artistike me vlera që kanë aftësi menaxhuese e organizative. Asnjë artist nuk bën pjesë në këshillin bashkiak. Ai që di të menaxhojë veten menaxhon dhe artin. Artistët shkodranë nuk janë ndarë. Ata i bashkon dashuria e qytetarëve shkodranë për artin i cili po lihet të vdesë.

Reagimi
Ormir Rusi, kryetar i bashkisë:
“Sivjet më shumë
art se vitin e kaluar”
Jeta artistike në Shkodër është më e pasur se vitin e kaluar, por jo në nivelet e pritshme. Tani që ne si bashki kemi marrë garanci nga qytetarë shkodranë se nuk dëmtohen institucionet kulturore, do të zhvillohen më shumë aktivitete në teatrin “Migjeni” dhe në sheshin e qytetit. Bashkia po shikon mundësinë e dhënies së provimeve të diplomës së nxënësve të shkollës artistike në teatrin “Migjeni”, pa pagesë.

Agron Dizdari, drejtor i teatrit “Migjeni”:

“Teatri “Migjeni”, më
dobët se kurrë”

Këto 2-3 muaj janë lënë aktivitetet në teatër, më shumë sesa gjatë 8 viteve të fundit. Unë do t’i propozoj bashkisë mendimet e mia. Teatri duhet të funksionojë si një institucion arti dhe në kushtet e ekonomisë së tregut, gjithçka duhet të jetë e ligjëruar. Kështu nuk do të ketë keqkuptime si dhe ka ndodhur. Ky institucion (teatri) duhet të jetë i profesionistëve që nuk janë pak dhe dyert e teatrit për vlerat janë të hapura. Në bashkëpunimin e fundit me Emilia Romanson ne jemi partnerë. I kam propozuar kryetarit të bashkisë dhe këshillit bashkiak që teatri të ketë jetëgjatësi, duhet krijuar një grup pune i përbashkët për të gjetur me të mirën e mundshme. Duhet një strategji e mbështetur në ligj, që të mos na akuzojë kush. E ardhmja e teatrit është projekt. Ai i vë aktorët para detyrash e përgjegjësish konkrete. Projektet i kushtojnë bashkisë minimalisht dhe në rast se ajo do të jetë në unison me ne, jam i bindur se teatri jo vetëm do të mbajë veten por dhe do të akumulojë mundësi finaciare. Ne kemi projekte ne letër por duhet një përshpejtim i punëve nga administrata e bashkisë në formulimin e akteve ligjore, që gjithçka të jetë në letër kryesisht amendamentet e anës financiare. Rregullorja dhe statusi i teatrit “Migjeni” i është dërguar në nëntor 2002 këshillit bashkiak por nuk është miratuar.

[peoples]

...Une kam qene shume i vogel kur shkodra organizonte aktivitete artistike te shumta;estrada,teater,koncerte dhe festivale qe mblidhnin shume njerez,amatore dhe njerez te artit.Ndersa sot jam me i madh dhe Shkodra ka ngelur po ajo e dikurshmja nderkohe qe shoqeria shqiptare ka arritur stade te tjera,ka permbysur pak a shume ato nivele qe ekonomia e dikurshme kishte si baze:financimin nga shteti;tani eshte merkato e lire dhe Shkodra me gjithe ate deshire qe ka te ndihet e rendesishme ne arenen e Artit shqiptar siç eshte ndjere dikur duhet te kete me kompeticion dhe nivel ne organizimet dhe shfaqjet qe duhen te "hidhen" ne treg.
Artistet Shkodrane operojne jashte Shkodres sepse aty nuk ka ngelur asgje perveçse nje emri qe dikur ishte i famshem per estradat,teatrot dhe muzikes;aty njerezit qe provojne te marrin rrugen e artit skane asnje lloj motivacioni,po keshtu ndodh edhe ne shume qytete te Shqiperise.
Me keqardhje per prejardhjen time,por traditat nen kete sistem global qe po kalon shoqeria sot ehste e veshtire qe t'i lejoje individit nje veshje origjinale te vendlindjes se tij...
AP.

[drini_në_TR]

Art :: Artistet shqiptare ne Itali takojne Papen e Romes

22 Prill, 2003 - Artistet me te suksesshem ne vendin fqinj Itali, do te takohen sot me hiresien e tij Papa Gjon Pali II. Ne kuader te dhjete vjetorit te vizites se tij ne Shqiperi, gazeta e emigrante shqiptare ne Itali, "Bota Shqiptare" dhe Ambasada jone ne Vatikan, bene te mundur qe dhjete figurat me te famshme shqiptare, qe jetojne e punojne ne Itali te takohen me Papen

Anduela NIKA

Shqiptaret me te sukseshem ne Itali, sot do te takohen me Papa Gjon Palin II. Kledi Kadiu, Ilir Shaqiri, Ferdinand Bianku, Anbeta Toromani, Elsa Lila, Igli Tare, Leonard Xhokaxhi, Kol Mileta, Enxhi Nini dhe Roland Sejko, si perfaqesuesit me te mire te artit, kultures e tradites shqiptare ne vendin fqinj, sot do te kene mundesine te takojne vete hiresine e tij. Ne kuader te dhjete vjetorit te vizites se Papes ne Shqiperi, "Bota Shqiptare" (gazete e emigranteve shqiptare ne Itali) ne bashkepunim me Ambasaden e RSH-se ne Seline e Shenjte Vatikan beri te mundur qe keta te rinj, qe perfaqesojne vlerat pozitive te komunitetit shqiptar ne Itali, te shkojne ne Vatikan. Ne 25 prill te vitit 1993, Papa Gjon Pali II vizitoi per here te pare vendin tone. Ne qytetin e Shkodres ne nder te tij, u dha nje meshe e vecante e drejtuar nga Monsinjor Rrok Mirdita. Ambasadori yne ne Seline e Shenjte ne Vatikan, z. Zef Bushati ka qene nje nder nismetaret e ketij evenimenti, se bashku me "Boten shqiptare" e cila prej kater vjetesh sherben si tribune e mendimit te lire dhe e promovimit te shqiptareve te talentuar, te cilet me punen e tyre kane arritur te behen te suksesshem edhe pertej brigjeve te Adriatikut. Elsa Lila me debutimin e saj ne Festivalin e Snaremos me kengen "Valeria"; Kledi Kadiu, tashme nje VIP i mirefillte, per te cilin cmenden adoleshentet, pas nje kalendari impenjimi si koreograf ne "Do te jene te famshem" dhe "Ka poste per ty"; Ilir Shaqiri , balerin i pare ne programin e se dieles "Buona Domenica", i martuar prej pak kohesh me nje artiste italiane; Enxhi Nini e njohur ne Shqiperi si kengetare, ne Itali ka dhene disa shfaqje ne violine, per te cilen studion prej disa vitesh; Anbeta Toromani, balerina e pare e Teatrit te Operas dhe Baletit po sfidon te gjithe konkurentet e saj tek "Do te jene te famshem", duke fituar fansa e bashke me to dhe famen; Igli Tare, sulmues i Kombetares shqiptare te futbollit, aktualisht luan me ekipin e Breshas ne Itali; Roland Sejko, drejtues i gazetes "Bota shqiptare" ne Itali, nje nder inisiatoret e ketij takimi, Leonard Xhokaxhiu, nje nder balerinet e pare shqiptare qe emigroi ne Itali, Ferdinand Bianku artist shkodran si dhe Kol Mileta. Ne diten ne vazhdim ne Vatikan do te zhvillohen nje sere aktivitetesh, sic eshte mesha e 26 prillit, e cila do te drejtohet nga Kardinali Pio Laghi, do te hapet nje ekspozite pikture si dhe do te jepet nje koncert, ne te cilin nuk do te mungojne dhe artistet shqiptare. Gjithashtu do te marrin pjese autoritetet me te larta te Vatikanit, Trupi Diplomatik si dhe shqiptare me banim ne Rome.

[Fiori]

Ann Arbor, Michigan (SHBA) Universiteti i Muzeut te Arteve ne Michigan prezanton sot (10 maj) ekspoziten “Meshkujt Artiste pikturojne trupa burrash”. Ekspozita do te jete e hapur deri ne 24 Gusht, 2003. Punimet paraqesin portrete burrash, portrete personale, ushtrime per gjate oreve te klasave te artit, eksplorimin e kulturave te ndryshme etj. Kjo ekspozite, me punime te marra nga koleksionet e Muzeut, paraqet menyren si artistet (burra) te Europes Perendimore kane prezantuar trupin e burrit ne kohera, dhe si menyra me te cilen ata kane pikturuar, ka ndikuar ne kuptimin e trupit mashkullor.

Po sot Universiteti I Muzeut te arteve ne Michigan, prezanton ekspoziten tjeter te titulluar “Auguste Rodin: Koleksioni i Muzeut te Arteve ne Brooklyn” edhe kjo ekspozite do jete e hapur deri ne 24 Gusht 2003. Rodin (1840-1917) eshte nje nga skulptoret me te medhenj te shekullit te nentembedhjete dhe pa diskutim skulptori me i njohur qe pas Mikelanxhelos. Do te jete interesante njohja me veprat e tij.

[drini_në_TR]

SHFAQEN 85 PIKTURA ORIGJINALE

Da Vinçi ringjallet në Luvër

12 Maj, 2003 - Një nga galeritë e Muzeut të Luvrit në Paris është kthyer dy ditë më parë në një "copëz" epoke të Rilindjes fiorentine. 85 piktura origjinale të mjeshtrit të madh të Rilindjes, Leonardo Da Vinçi, janë ekspozuar në këtë muze. Në ekspozitën, që çelet për herë të parë në Paris që prej vitit 1952, janë prezantuar edhe 47 piktura të tjera të mjeshtave të Rilindjes, që vijnë nga Luvri si dhe koleksionet private dhe dhjetëra dorëshkrime të bibliotekës së Institutit të Parisit, pesë albume dhe dy piktura të koleksioneve të vjetra, "Shpallja" e Lorenco di Kredit në bashkëpunim me Leonardon dhe "Virgjëresha Anë e fëmija" e da Vinçit. Ekspozita është ndarë në katër seksione, ku pikturat dhe koleksionet e tjera me vlerë, ashtu të brishta siç janë për shkak të vjetërsisë, janë ekspozuar fare pranë syve të publikut. Emri i Leonardo da Vinçit, mjeshtrit të madh fiorentin, është i lidhur ngushtë me "pikturën perfekte", ashtu siç e ka vlerësuar veprën e tij edhe historiani Vasari i sheku-llit të 16-të. Arti i tij, i lidhur me Rilindjen fiorentinase plot jetë, shpreh në fakt kuriozitetin e jashtëzakonshëm të Leonardit për gjeome-trinë dhe perspektivën. Piktura ishte mjeti shprehës i Leonardo da Vinçit. Më tepër se një detaj material, piktura e tij ka në vetvete elementë të shumëfishuar. Duhet ta shohësh në të gjitha këndet e mundshme, të kalosh nga njëra anë në tjetrën për të kuptuar se një fytyrë apo një imazh është i realizuar në të gjitha planet. Ky është një detaj që e has shpesh në veprat e Da Vinçit. Mënyra e tij e të pikturuarit ka një efekt: të përgatisë tablonë, të prodhojë një bashkim gru-pesh dhe "arkitekturash" për të realizuar këndvështrimin. Da Vinçi kishte kuptuar si të nxirrte pikturën jashtë veprës së artizanatit për ta bërë atë diçka mendore, shpirtërore. Piktura është tek ai shprehja më e drejtpërdrejtë e idesë. Por, mbi të gjitha, arti i tij grafik është vepër e një efikasiteti të theksuar, sipas historianit Daniel Arase, e një aftësie njohëse dhe eksperimentimi, shumë më tepër se praktika e një shkence.

marrë nga balkanweb

[drini_në_TR]

Piktura e Muharremit, në Galerinë e Arteve
16 Maj, 2003

TIRANË - Ishte viti '89 kur piktori Artur Muharremi fitoi çmimin e vitit në Ekspozitën Kombëtare të Arteve Figurative, me pikturën "Arti i krijimit", një vepër që ruhet në Galerinë e Arteve në serinë e veprave që ndodhen në pavionin e Realizmit Socialist. Piktura, në të cilën Muharremi ka pikturuar veten e tij me penela në dorë, ishte vendosur dje përballë 35 punimeve në vaj dhe teknikë të përzier, të ekspozuara në mbrëmje në sallën e Galerisë Kombëtare të Arteve. "Pikturat e tij janë figurative dhe konsekuente për sa i përket dydimensionalit, që kritika e sotme është në dilemë nëse duhet trajtuar apo jo nga të rinjtë", shprehet studiuesja Suzana Varvarica Kuka.

marrë nga Ballkanweb

[hope31]

Gjera shume interesante lexova.
Kam deshire te marr te prezantoj informacion te tille te kasaj fushe por do te shkruaj me vone.

sinqerisht
hope31

[drini_në_TR]

Ekspozitë e artistit shqiptar Anri Sala në Kunsthalle, Vjenë, e hapur deri më 15 qershor 2003

Një përzgjedhje e çmueshme e filmave dhe e videoinstalimeve

PETRIT HOXHA
VJENË, 23 MAJ, 2003 - Në përmbledhjen e parë të madhe të veprave të tij, galeria-muzeu Kunsthalle në Vjenë ditë më parë bëri prezentimin e veprave të artistit të ri shqiptar, Anri Salës, ku mund të shihet një përzgjedhje e çmueshme e filmave dhe videoinstalimeve të njohura të tij, të përcjella edhe me një paraqitje të disa fotografive si dhe një projekti zanor në hapësirë publike. Video vepra e fundit e Anri Salës “Ghostgames”, paraqet lëvizjen e gaforreve të vogla të manipuluara nga një reflektor drite në një plazh natën. Konfrontimi i shputave njerëzore thuase gjigante me gaforret subtile në një alternim ritmik të dritës dhe territ na përkujton një atmosferë frikësuese që intensifikohet nga zëri. “Ndryshimi ndërmjet ‘Ghostgames’ dhe veprave e tjera është se me ‘Ghostgames’ unë e kam parashikuar tërë këtë, duke e menduar që nga fillimi, duke e sajuar lojën e rregullat e saj dhe duke e gjetur një vend ideal për ta bërë”, ka thënë artisti. Sala, 29-vjeçar, pasi kreu Akademinë Kombëtare të Arteve në Tiranë, nga viti 1996-1998 u shkollua në Ecole Nationale Supérieure des Arts Décoratifs (dega e videos) në Paris, e pastaj në vitin 2000 përfundoi studimet postdiplomike të regjisë së filmit në Le Fresnoy, Studio National des Arts Contemporains, në qytetin francez të Tourcoingut. Në veprën e parë që Anri Sala e bëri pas ardhjes në Francë, “Dejeunér avec Marubi” (1997), ai i përdori stereotipet e klishetë e kulturave si Lindore ashtu edhe Perëndimore përmes manipulimit të pikturës së Eduard Manetit, “Déjeuner sur l’Erbe”, ku rrobaqepësja e re malësore e fotografisë së Kel Marubit në makinën Singer arrin, me një “trik” interesant, ta veshë femrën lakuriqe të Manetit. Në “Intervista - Finding the Words” (1998), artisti gjen një shirit filmi në kontejnerin e bërllokut dhe, duke qenë kurioz, e lëshon atë dhe e sheh nënën e vet në moshë të re, mirëpo në mungesë zëri nuk e merr vesh për çka flet ajo dhe shkon në një instituticion të shurdhmemecëve dhe e bind një grua që t’i ndihmojë në deshifrimin e intervistës së nënës së vet. E pastaj e lut nënën që të ulet pranë ekranit të televizorit dhe ia lëshon incizimin e intervistës - kësaj here mund të dëgjojmë nënën e artistit në moshë të re si aktiviste e Partisë Komuniste Shqiptare, duke folur për idealet e saj rinore revolucionare. “Intervista - Finding the Words” i adresohet një rrëfimi personal, por njëkohësisht i kapë të gjitha përmasat e universit shqiptar: ai është një rrëfim personal i çdo individi.

Mungesa e rendit

“Kur ke armë, duhesh të kujdesesh për të. Atje të thonë: duhet të punosh me armën tënde, të flesh me të, të bësh seks me të. Kur bën dush, e kthen mbrapshtë dhe e mbulon me një peshqir. Të kesh armë atje është normale, prandaj kur kthehesh në shtëpi dhe nuk e ke, atëherë kjo të ndryshon. Fillon të kesh probleme me njerëz”. Këto janë fjalët e një ish-ushtari francez të helmetave të kaltra në Ballkan që tash jeton me ankthet e së kaluarës dhe bashkë me personazhin tjetër të Nocturnes (1999), pronarin e një akuariumi, i japin këtij filmi të shkurtër të Salës një dimension global, ku dominojnë refleksionet mbi jetën e vdekjen. “Nocturnes” lidhet edhe me lëvizjen e artistit në kohën e punimit të veprës nga Parisi në një qytezë veriore franceze me plot probleme sociale. Videoja tjetër, Arena (2001), përmes lëvizjeve të ngadalshme, gati statike të kamerës e njofton shikuesin me kopshtin zoologjik të Tiranës dhe ambientin e tij të rrënuar e shkallmuar përreth. Aty mungesa e rendit bëhet e drejtpërdrejtë dhe njëherësh ky vakuum është gjithashtu tregues i problemeve e depresionit ekonomik e social. Shkretia e hapësirës publike në vendlindjen e tij nuk shfaqet aty rastësisht: dy fotografitë e ekspozuara në Kunsthalle, “Pa titull” (Zone 1) dhe “Pa titull” (Zone 2) paraqesin shkatërrimin edhe funksional edhe material të dy këndeve rrugore të Tiranës.

Videoveprat e autorit Sala

Videovepra e shkurtër, “Uomoduomo” (2001), reflekton një gjendje të pasigurt të një njeriu duke e bërë një sy gjumë në një bankë druri në katedralën e famshme milaneze, Duomo. Xhirimi bardhezi e i pazë e bëjnë këtë vepër tejet të brishtë para shikuesit, ku statusi social i personazhit dhe karakteri janë gati të paidentifikueshme - nuk je i sigurt a është lypës, i pastrehë, i çmendur apo dikush që vetëm pushon para se të vazhdojë më tutje. Në veprën “Naturalmystic” (Tomahawk #2), të realizuar vitin e kaluar, Sala e vendosë protagonistin para mikrofonit në një studio zëri ku imitimi i tingujve të një aeroplani ushtarak në fluturim dhe detonimi i tij t’i përkujtojnë imazhet e një gjendjeje luftarake. Me rastin e 100-vjetorit të lindjes së arkitektit të njohur Luis Barragán, në muajin nëntor në vilën e tij në qytetin e Mexicos një grup artistësh ndërkombëtarë u ftuan ta vizitojnë Casa Barragán dhe të përgatisin nga një vepër që do të ekspozohej aty. Hisja e Anri Salës, fotografia “No Barragán No Cry”, duket sikur të mos jetë reale - kali i bardhë i vënë mbi një bazë është një lloj bashkëpunimi me një skulpturë të humbur në kopshtin e Casa Barragán.

(nga gazeta Koha)