Boshlleku fetar i Kosovës mbushet nga besimet e reja

[Davius]

Nga Islami radikal e deri te Krishterimi Evangjelik, të rinjtë e shqetësuar kosovarë ndërrojnë përkatësitë e tyre religjioze.

Syzana Bytyçi / BIRN Prishtinë

Të premten në një nga 16 xhamitë e Prishtinës, është lehtë ta imagjinosh vetveten ne Lindjen e Mesme Arabe.

Meshkujt me mjekra të gjata dhe pantallona të shkurtra falen poshtë, derisa në katin e dytë femrat e mbuluara me vel kryejnë ritualin e tyre. Këta entuziastë i takojnë lëvizjes Salafiste të Suni Islamit, edhe pse ata nuk theksojnë aq shumë dallimet ndër ta.

“Islami është një, unik dhe i bashkuar. Vetëm se ka tentime të përçahet religjioni ynë,” thotë Menduh Gashi, një taksistë i cili shfrytëzon pauzën e drekës për t’u falur.

Gashi thotë se ai tani vesh pantallona të shkurtra dhe ka lëshuar mjekrën sepse, “është një nga parimet e Islamit. Është një nga instruksionet e Profetit se si duhet të dukemi, të sillemi dhe të ushqehemi.”
Pamja e re e këtij grupi të vogël por në rritje të besimtarëve të flakët Islamik është duke nxitur brenga në Kosovë, ku nacionalizmi sekular shqiptarë gjithmonë ka pasur prioritet ndaj identitetit religjioz.

Ndryshimet filluan në fillim të nëntëdhjetave, kur disa kosovarë të rinj filluan të studiojnë teologji në vendet arabe dhe pastaj duke u kthyer me ide të reja në vendin e tyre. Deri atëherë, shumica e imamëve dhe teologëve kanë vijuar shkollimin e tyre në Turqinë sekulare.

Taksisti pranon se “për disa, pamja jonë e re mund të duket e çuditshme apo ekstreme”. Por ai shton, “Prindërit tanë nuk kanë ditur shumë për fenë e tyre. Nuk ke mundur të gjesh literaturë religjioze gjatë komunizmit. Tani ne kuptojmë Islamin, lexojmë për Islamin dhe sillemi sipas rregullave të parashtruara në Kuran.”

Përpos kthimit të studentëve nga shtetet arabe, një faktor tjetër që ka nxitë ndryshimin e pamjes së Islamit në Kosovë ka qenë arritja e shoqatave të huaja bamirëse. Pasi intervenimi i NATO-s dëboi autoritetet e Serbisë nga Kosova në vitin 1999, agjencitë humanitare nga shtetet arabe filluan aktivitetet e tyre bamirëse në Kosovë. Shumë xhami u ndërtuan me anë të donacioneve nga këto agjenci, të cilat kanë tërhequr të rinjtë duke ofruar kurse të gjuhës, të kompjuterëve si dhe kurse të tjera.
Komuniteti vendor Islamik insiston se prezenca e organizatave bamirëse arabe nuk do të ndryshojë traditat e Kosovës, të cilat nuk përfshijnë mjekra për meshkuj dhe vel për femrat.

“Bashkësia Islamike e Kosovës është e hapur për të gjitha grupet mistike të cilat burojnë nga Islami,” thotë Qemajl Morina, një zyrtar i Bashkësisë Islame përgjegjës për marrëdhënie me publikun i cili gjithashtu është nën-dekan në fakultetin e Studimeve Islamike në Prishtinë. “Është vetëm fakt që disa grupe i japin rëndësi çështjeve që janë dytësore për ne.”

Morina thotë se besimtarët e degëve Salafi dhe Uahabiste kanë të drejtë në interpretim rigoroz të Islamit derisa nuk imponojnë me forcë besimet e tyre tek të tjerët. “Ata insistojnë që femrat të mbulohen, por ne si Bashkësi Islamike po tentojmë të praktikojmë një Islam i cili përshtatet me rrethanat tona si një vend evropian,” shton imami.

Shumë vendorë janë më të brengosur se Morina sa i përket shfaqjes së femrave të mbuluara. Para dy viteve, shkolla e mesme Sami Frashëri në Prishtinë përjashtoi një nxënëse e cila refuzoi të heq shaminë e saj në klasë.
Mirëpo, çka brengosë Morinën dhe kolegët e tij nuk është fundamentalizmi Islamik por tendenca e myslimanëve të rinj të konvertohen në fetë e tjera.
Myslimanët ende janë shumicë në Kosovë, ku statistikat jozyrtare tregojnë se rreth 90 përqind e popullatës është myslimane, tre përqind katolike dhe të tjerët ortodoksë serbë apo protestantë.

Por bashkësia protestante po shënon rritje. Numri i bashkësive evangjelike në Kosovë ka shënuar rritje prej shtatë para vitit 1999 në 27 sot.
Çdo të diele, në ndërtesën e Teatrit Kombëtar në Prishtinë organizohen mbledhje të vijuara nga shumë anëtarë të bashkësisë më të madhe protestante, Komuniteti i Njerëzve të Zotit, që u paraqit për herë të parë në mes të tetëdhjetave.

Pastori Artur Krasniqi hapur pranon se shumica e besimtarëve të këtij komuniteti relativisht të ri vijnë nga një e kaluar tjetër religjioze. Ai vetë ishte i lindur dhe pagëzuar në Kishën Katolike por thotë se rreth 95 përqind të protestantëve në Kosovë janë konvertuar nga Islami.

Morina thotë se të konvertuarit vijnë nga “ata të cilët nuk e njohin Islamin.” Ai thotë se të gjithë kanë të drejtë të zgjedhin besimet e tyre por kritikon misionarët Protestantë se ata po përqendrohen tek të rinjtë.
Krishterimi Evangjelik, si forma Uahabiste në Islam, është përhapur në Kosovë me ndihmën e misionarëve mirë të organizuar, shpesh nga Shtetet e Bashkuara.

Njëri nga ata është Marc Yocom, pastor nga Amerika në Kishën e Kryqëzuar në Prishtinë, që është një degë e një kishe në Kaliforni. Yocom është duke punuar në Kosovë rreth pesë vite dhe ka mësuar të flasë shqip. Ai më parë ka kaluar një vit në Shqipëri, e cila gjithashtu ka përjetuar rritje të bashkësisë Protestante.

Ndihmës pastori i Yocom është një kosovar me prapavijë myslimane – Lirak Gjoshi, 24 vjeçar, nga Gjakova, i cili u konvertua para katër viteve dhe tronditi familjen e tij me këtë vendim.

“Ata tentuan të ma ndryshojnë mendjen ndonjëherë duke biseduar me mua por ndonjëherë me forcë,” thotë Liraku. “Ata nuk mund të pranojnë vendimin tim.” Ai momentalisht po vijon kurse në kolegjin e Biblës në Hungari.
Kreshnik Alixhiku, një anëtarë i ri i kësaj bashkësie, është gjithashtu i konvertuar nga myslimanizmi. Ai së pari lexoi Biblën si refugjatë në Shqipëri, ku ra në kontakt me misionarët amerikanë nga të cilët mësoi më shumë për Evangjelizmin.

Para se të konvertohet, ai ka ditur shumë pak për fenë e familjes së tij. “Ne nuk kemi qenë religjioz në familjen time por vetëm kemi festuar festat e mëdha si Bajramin,” ai thotë.

Pastori Yocom thotë se shumica e krishterëve në Kosovë janë nën moshën 25 vjeçare.

Don Nosh Gjolaj, prift në kishën Katolike në Prishtinë dhe sociolog, thotë se të rinjtë zakonisht gravitojnë drejtë besimeve të reja. “Bashkësitë e reja tërheqin të rinjtë,” ai thotë. “Këta fëmijë kryesisht vijnë nga familjet autokratike. Ata dëshirojnë të gjejnë lirinë, dashurinë dhe mirëkuptimin.”
“Religjionet institucionale mund të jenë të rrepta, ndërsa të rinjtë nuk dëshirojnë struktura dhe kufizime,” ai shton. “Gjatë komunizmit shumica e njerëzve nuk kanë praktikuar religjione, prandaj me rrënimin e sistemit të vjetër u shfaq vakuumi religjioz,” ai përfundoi. “Njerëzit janë në kërkim të një identiteti religjioz dhe shumë lehtë ndikohen nga grupet dhe sektet më të vogla dhe më agresive.”

Nora nga Pirzreni, është gjithashtu një e konvertuar evangjelike në Kosovë, jo nga Islami por nga katolicizmi. “Kurrë nuk kam menduar se një ditë do ta kundërshtojë babanë tim apo të marrë një vendim të cilin ai nuk do ta aprovonte,” ajo kujton. “Herën e parë që e bëra këtë ishte kur vendosa të shkoj në një kishë Protestante.”

Reagimi i babait të Norës e befasoi atë. Ai insistoi që ta shoqërojë vajzën e tij në kishë në Prishtinë. “Kur e tëra përfundoi, unë prita që ai të më qortojë dhe kritikojë, por ai qëndroi i heshtur, që ishte shenjë se ai kishte pranuar vendimin tim,” thotë ajo.

(Syzana Bytyçi është gazetare me të përditshmen e Prishtinës Koha Ditore. Ballkan Insajt është publikim i BIRN në internet)

[Lunesta]

Hajde xhungel hajde. Cohu o enver nga varri si ta tregoje vendin ketyre mjekergjatve dhe ketyre bibave protestante.

Fajin e ka qeveria e kosoves qe si ve derrmen ketyre spekulanteve qe per cdo kompjuter qe te falin te japin 1000 kurona me ferexhe dhe nja 1000 ungjij. Gjithme kemi qene sekulare e nacionaliste ne shqiptaret, cna duhen ne keto sporte te huaja qe te helmojne me genjeshtra te tipit 'cava henen e hapa lumin'? Vetem injoranca e prapambetja i sjell keto. Sa me shume zhvillim dhe edukim, aq me pak gjen vend dogma qorre fetare.

[Borix]

Kosova eshte mbushur tere "muxhahedine"... Islami dhe feja ne pergjithesi jane si mutacionet genetike - ose e avancojne nje hap perpara shoqerine, ose e cojne hapa prapa. Personalisht, une nuk kam pare perparime, por vetem rritje eksponenciale te injorances dhe perendime te intelektit, aq me teper ne shoqerine islamike qe mbulon Kosoven...

[Cimo]

Hajde xhungel hajde. Cohu o enver nga varri si ta tregoje vendin ketyre mjekergjatve dhe ketyre bibave protestante.

Fajin e ka qeveria e kosoves qe si ve derrmen ketyre spekulanteve qe per cdo kompjuter qe te falin te japin 1000 kurona me ferexhe dhe nja 1000 ungjij. Gjithme kemi qene sekulare e nacionaliste ne shqiptaret, cna duhen ne keto sporte te huaja qe te helmojne me genjeshtra te tipit 'cava henen e hapa lumin'? Vetem injoranca e prapambetja i sjell keto. Sa me shume zhvillim dhe edukim, aq me pak gjen vend dogma qorre fetare.

Hera e pare qe pajtohem me mendimin tend.
Nuk kam cka te shtoj tjeter.

[iliria e para]

Para disa ditesh e ceka kete qe e shkruan Syzana. Disa forumist me qyajten genjeshtar ........ e nuk e di se cfare fjalesh nuk perdornin kunder meje.
Iu thash qe kesi njerzish kam pare ne Prishtine dhe Peje.

[Cappuccino]

[Zbrazëtia religjioze e Kosovës mbushet nga besimet e reja

Per cilen zbrastesi behet fjal? Feja as gjate komunizmit Titist (sidomos ajo islame) nuk ka qene e ndaluar. Ky titull do i pershtatej me fort Shqiperise postenveriste.

Lunesta

Qeveria e Kosoves ka probleme tjera tani per tani e le te shohim pas zgjidhjes se statusit cdo te ndermirret ne kete drejtim kunder sekteve fetare. Ne kete faze te rendesishme para statusit nuk eshte mire te behet shume zhurm per kete pune sepse me kete vetem armiku perfiton. Tashme,eshte nje qeshtje shume e nxeht - lufta per pavaresi - qe duhet japur perparesi dhe per fate te keq padashje duhet mbyllur syt para ekstremizmit islamik.