Pavarësi apo ndarje të Kosovës?

[mergimi98]

Dy platforma një qëllim





--------------------------------------------------------------------------------

Nga Dritan Goxhaj

Te gjithë ata shqiptarë që kanë pasur dy shim deri tani,ose ata që nuk i kane besuar ndarjes se Kosoves ne baza etnike, prej tani le ta flejne mendjen, sepse të gjithë e lexuam planin e qeverisë së Kosovës për decentralizim i cili është paraqitur si “Platforma per decentralizim e pushtetit lokal ne Kosove”, si dhe planin e qeverise serbe, i paraqitur si “platforma per negociata mbi Kosoven.” Te dyja keto plane te paraqitura si platforma per negociata ne Viene. Po ta shohesh me vemendje del se plani shqiptar nuk ishte gje tjeter veçse nje variant i planit serb.Plani shqiptar eshte miratuar në 15 janar te ketij viti dhe mban shenimin “Sekret Zyrtar” si dhe është pranuar edhe nga ndërkombëtarët që para se te shkohej ne bisedime. Plani shqiptar mbeshtetet totalisht mbi konceptin e te drejtave etnike.Kjo duket qarte ne keto pika te tij:
Pika 1.3. Afirmohet ndarja e pushtetit lokal në aspektin etnik,kulturor,gjuhësor dhe fetar. Pika 1.4. Thote qe do te respektoje karakterin shume etnik në Kosovë. De fakto e bën Kosovën shumeetnike, nderkohe që ajo është 90% e banuar me shqiptarë, si dhe i jep rruge formimit të njësive shumetnike. Pika 2.2. Do krijohen komunat shumetnike, të cilat as kanë ekzistuar ,e as ekzistojnë. Ato do të krijohen në mënyre artificiale.
Pika 3.2. Këtu shqiptarët diskriminohen totalisht , pothuajse në të tëra fushat e jetes dhe u jep mundësi serbeve, që edhe pse janë pakicë, të barazohen në përfaqsim me shqiptarët. Pika 3.3. Këtyre komunave shumetnike u jepet e drejta regjistrimit civil, regjistrimin e votuesve dhe lëshimin e lejeve të bizneseve, jo vetem nga komunat por edhe nga njesitë nën-komunale. Pika 3.5. Kryeshefat e policisë lokale do të zgjidhen nga komunat e do të miratohen nga Ministria e Brendeshme, dhe jo e kundërta. Pika 4.2. Jep të drejtën që me anë të akteve normative të ndikohet drejtperdrejt në kulturë, perdorimin e gjuhes, arsimin, dokumentat personale dhe perdorimin e simboleve. Mekanizëm ky që synon parandalimin e mbivotimit te komunitetit pakicë në atë komunë të veçantë për cështje që ndikojnë direkt në interesat etnike.Pika 4.3. Serbishtja do te vazhdojë të mbetet gjuhë zyrtare në tërë territorin e Kosovës.Pra edhe ato komuna të banuara 100% me shqiptarë do te jenë të detyruara që dokumentat zyrtare ti shkruajnë edhe në serbisht, ndersa ata serbe vetem serbisht! Pika 4.7. Ju jep të drejtën komunave serbe të përdorin simbolet e veta si stemat,emblemat dhe flamujt.
Pika 5.1. Legjitimon krijimin e “Etnitetit Serb” brenda Kosovës. Pika 5.3. E vë Kosovën nën kontrollin qendror të Serbisë me krijimin e komisioneve të përbashkëta që do të përfaqesojnë institucionet qendrore të qeverisjes së Kosovës dhe Serbisë,si dhe krijimin e komunave individuale aty ku do te jete e nevojshme dhe ku këto komisione do të bien dakort. Sic shihet, pararendeësit e “Kombit te ri Kosovar” , me anë të kësaj reforme i kanë dhënë Kosovës më pak kushte sesa i ofronte asaj Kushtetuta e 1974. Në atë kushtetutë Kosova nuk shihej si multietnike, por si teritor i banuar me shumice shqiptare. Në atë kushtetutë nuk formoheshin komuna për hatër të pakicës serbe. Ne ate kushtetute nuk sajohej”Etniteti Serb” brenda Kosovës ,i cili pasi te afirmohet ligjërisht ,në rastin e parë që do ti jepet, do të shkëputet. Ky plan për ndarje de fakto të Kosovës, është inicuar nga serbët me planin për ‘Kantonizim” te Çoviçit dhe është miratuar nga UNMIK, i cili më pastaj është pagëzuar si plani per decentralizim. Në këtë plan të drejtat qytetare nuk ekzistojnë fare, ato janë zevëndësuar me te drejta etnike.Kjo zgjidhje e bere nga UNMIK mbron vetem pozitat nacionaliste primitive serbe,ku me ane te ngritjes se “Etnitetit Serb” i cili do te kontrollonte komunat ne veri,qender e jug te Kosoves. Por serbet e dinë se në komunat e reja shumetnike, shqiptarët nuk do te rrinin asnjë moment,që të drejtoheshin akoma nga Beogradi dhe militantet e tij. Pra me largimin e shqiptarëve edhe këto komuna bëhen etnikisht të pastra serbe. Ku sebashku me komunat ekzistuese serbe plus keto te treja do te behen gjithsej 15 komuna etnikisht të pastra serbe brenda Kosovës. Ndërsa aty ku nuk ka territor nën kontrollin e nacionalistëve serbë, do të shfrytezohet ideja e Kai Aides per krijimin e “Zonave Mbrojtëse”, ide kjo e cila është e jetësuar nga Peterseni me anë të një urdheri administrativ. Me anë të ketij urdheri UNMIK i ka dhënë Manastirit te Decanit 800 ha toke, ku 80% e kesaj toke është pronë e Shqiptarëve.Sic shihet me anë të këtij plani “Etniteti Serb” do të vazhdojë të jetë nën ndikimin direkt të Beogradit me anë të lidhjeve institucionale që ofron platforma. Në rast se ndonjë grupi serbësh do ju mbushej mendja që në hyrje të komunës së tyre të ngrenë ndonjë tra ,ose te ngulin flamurin Serb në hyrje te enklavave si kanë bërë këto 6 vjet, ose akoma me keq nëse dikujt prej tyre do i shkonte në mendje që në mes të rrugës nacionale që kalon përmes enklavës së tyre, të ngrejë një monument per Millosheviçin dhe ta bllokojë trafikun. Ai do të legjitimohet nga gjykatësi lokal e do të mbrohet nga polici serb me uniformë te SHPK e nga polici i UNMIK-ut. Gjithashtu kjo platforme i jep te drejtën Beogradit që të financojë në komunat serbe ato projekte që sheh të dobishme.Gjithashtu Beogradi do të seleksionojë deputetët serbë për në kuvendin e Kosovës, kuvend ky që nuk do të mund të miratojë asgjë pa miratimin e 2/3 të deputetëve serbe.Gjë që do të thotë se me përfaqsimin e barabartë të shqiptarëve dhe serbëve , asnje vendim qe do të bjerë ndesh me politikën e Beogradit nuk do te mund te miratohet. Në fakt Beogradi dhe plani për deçentralizim i UNMIK nuk ofron dicka që nuk është aktualisht në Kosove. Pasi enklavat ekzistojne prej 6 vitesh, lidhjet territoriale midis tyre po ashtu ekzistojne, si dhe lidhjet direkte me Beogradin.Gjithashtu prej 6 vitesh ekziston policia e gjyqësia lokale. Pra Beogradi në Kosovë nuk kërkon dicka që nuk ekziston, por do që ta legjitimizojë këtë lloj ekzistence për të cilën ka financuar keto 6 vjet. Beogradi i paguan policët serbe te SHPK perveç rrogës që u jep atyre qeveria e Kosoves. Po kështu është edhe me mjekët e arsimtarët si dhe me gjithë administraten nëpër enklava. Gjithashtu pjesa veriore e Kosovës ka 6 vjet që është shkëputur nga sistemi elektrik i Kosoves dhe lidhur me atë të Serbisë. Lidhjet telefonike fikse asnjehere nuk janë shkëputur nga Serbia. Aktualisht lidhjet me botën Kosova e bën nëpërmjet prefiksit të Jugosllavisë. Sistemi i shkollimit si nëpër enklava edhe në Mitrovicën e Veriut është komplet nën kontrollin e Ministrisë së Arsimit të Serbisë, sa kjo e fundit ka ngritur edhe universitetin serb në Mitrovicën e Veriut paralel me atë të Kosovës, gjë që është legjitimuar edhe nga UNMIK. Ne enklava shitblerja bëhet me dinare, makinat përdorin targa me regjistrime të vjetra të Serbise, Gjithashtu në zgjedhjet e fundit lokale në Kosovë, morën pjesë edhe disa parti serbe që nuk ishin fare të regjistruara në Kosovë. Të gjitha këto si dhe plani për decentralizim i Kosovës jane vetëm ajo çka ekipi negociator i SMZ ka paraqitur si “Platforma për negociata mbi Kosovën”, ku në kaptinën me titull “Qendrimet fillestare” ,thuhet;
a-Pozita kushtetuse-juridike e serbëve në Kosovë duhet të jetë e tille që shqiptaret te mos kishin mbeshtetje kushtetuese dhe ligjore për të i’u imponuar serbeve.
b-Serbët ti kenë të gjitha të drejtat individuale dhe qytetare c-Bashkësisë serbe ti jepet garanci institucionale.
Siç shihet serbët, edhe pse janë pakicë, duan të barazohen me shqiptaret në të drejtat kushtetuese-ligjore, të drejta që ua jep pika 3.2,pika 3.3,pika 4.2 e platformës shqiptare. Serbët për vete i duan të gjitha të drejtat qytetare, ndërsa për shqiptarët ato të kufizohen në të drejta etnike. Këto të drejta serbëve ua jep pika 1.3,4.3,4.7 e platformës shqiptare. Ndersa garancite institucionale ‘Etnitetit Serb” ua jep pika 1.4, 3.5, 3.3, 5.1 dhe pika 5.3 e platformës shqiptare.Pra serbet thonë që ata mund të jenë nacionalistë dhe kështu i pranojnë edhe nderkombetarët,me kusht që të mos bëhen ultranacionalistë. Ndersa shqiptarët duhet të jenë tolerantë me kusht që të mos bëhen të vendosur, sesa për nacionalistë as që bëhet fjalë. Sipas tyre, nacionalizmi te ne as që duhet të ekzistojë , por edhe nëse ekziston diku atëhere ai është vetëm ekstremizem.
A di njeri te me tregoje se sa e vertete eshte nje projekt i tille ?!
Nese eshte keshtu pra nese jane te verteta keto pretendime te ketij zoterise qe ka bere kete shkrim tek Gazeta Shqiptare atehere na paska marre lumi mor vella.Edhe vete ne shqipetaret duhet ti japim Serbise ate c'ka do ajo a thua se nuk mori mjaft nga ne ?! Jane cmendur politikanet e Prishtines apo cfare po ndodh ?

[kiniku]

Po tradhetohëmi? Nga kush?

[Sabriu]

Nga bajraktarët"kosovar"bajraktarët e europës dhe bajraktarët e komunitetit ndërkombëtar.

[ARIANI_TB]

Po kristalizohet per dite e me teper, Plani europian per ndarjen e Kosoves. Analiza e qendrimeve dhe deklarimeve te politikaneve dhe diplomateve europiane lidhur me ndarjen e Kosoves asnjehere nuk kane dale hapur. Perkundrazi sa me shume qe ata punojne per ndarjen e saj, aq me shume japin deklarata per pavarsine e Kosoves. Natyrisht qe ata nuk punojne per nje ndarje klasike, por demokratike, te mbuluar me terma bashkekohore.
Por sa here qe dikush e ve ne dukje ekzistencen e ketij plani, ata nervozohen dhe leshojne deklarata vetekomprometuese. Deklarata e Doris Pack ndaj disa thenieve te ministrit shqiptar te puneve te jashtme Mustafaj, egersia e saj, vetem sa e zbuloi me shume planin europian te ndarjes se Kosoves, ku ajo eshte bashkeautore.
Disa tregues qe po e konkretizojne perdite e me teper kete plan.
Detaji i pare: Realiteti i Kosoves eshte i tille qe Mitrovica Veriore por edhe Kosova Veriore veprojne te ndara nga pjesa tjeter e Kosoves. Per kete realitet, Grupi Nderkombetar i Krizave, ku Ahtisari ka nje rol kyç, kerkoi edhe nje administrator nderkombetar. Realiteti i Kosoves eshte qe ne pjesen Veriore nuk lejohen makinat me targa te Kosoves. Realiteti i Kosoves eshte qe edhe ne Malisheve ku nuk ka asnje serb, UNMIK kerkon qe gjuha serbe te jete gjuhe zyrtare. E megjithate bisedimet per statusin e Kosoves, nuk filluan nga bashkimi I saj, por nga legalizimi i ndarjes se saj.
Detaji I dyte: E gjitha bashkesia Europiane ka qene dakord qe objektet fetare serbe ne Kosove te fitojne status ekstrateritorialiteti, qe ne kushtet e Kosoves do te thote te krijosh nje «Salamander Politike» qe do te ndaje Kosoven ne menyre te perçudnuar. Thjesht te krijoje nje «Frankeshtetjn Politik» ne te cilin askush nuk mund te jetoje I qete. PIka 2 e planit Dernovshek e kerkon hapur kete gje.
E megjithate bisedimet nuk po behen se si te eleminohet kjo Salamander Politike, por se si te thellohet ajo. Delegacioni I Kosoves rezistoi heren e dyte ne Viene per te mos lejuar lidhjen horizontale te komunave serbe ne Kosove, por a do te rezistoje deri ne fund?
Detaji i trete: Edhe ne paraqitjen e bisedimeve te Vienes, Kosova paraqitet e ndare. Megjithse flitet per fasade nga Bashkimi Europian per nje Kosove qe nuk do te ndahet, askush nuk thote se edhe ne bisedime Kosova eshte e ndare. Serbet e Kosoves, nuk jane pjese e delegacionit te Kosoves, por pjese e delegacionit te Serbise. Veshtire se diplomati me shume pervoje Solana, apo diplomatja po me kaq pervoje Doris Pack nuk e kuptojne se rreshtimi ne bisedime politike tregon se je pale, brenda pales apo jashte saj. Te derguarit e tyre, diplomatet e vjeter austriake, Lehne dhe Rohan do ta quanin skandal politik dhe diplomatik neqoftese perfaqesuesit e Alsas Lorenes do te rreshtoheshin ne ndonje delegacion politik perballe Frances. Apo neqoftese politikanet hungareze te Vojvodines do te rreshtoheshin perballe delegacionit serb ne ndonje takim me Hungarine.
Por e konsiderojne normale qe serbet te cilet jane qytetare te Kosoves te rreshtohen perballe Kosoves dhe delegacionit te saj. Kete skandal politik, diplomatik nuk e kane cilesuar te tille as politikane dhe dipolmate me pervoje te se majtes shqiptare si Meta, Milo, Dade. Perkundrazi e kane pershendetur kete skandal te paprecedent, teksa e konsideruan skandal nje deklarate te Mustafajt qe evidentoi ndarjen e Kosoves.
Detaji i katert: Delegacioni i Kosoves ne Viene nuk ka perballe tij asnje homolog nga Serbia, por ka vetem 2 keshilltare dhe disa figurante nga Kosova. Eshte edhe ky nje skandal tjeter politik dhe diplomatik. Kushdo qe ka sadopak dinjitet politik dhe pervoje dipolomatike do tu keshillonte politikaneve kosovare te mos e pranonin humbjen qysh ne fillim, por te caktonin ne delegacion nivelin qe ka caktuar Serbia.
Autonomia per serbet e Kosoves do te jete mbulesa e ndarjes se saj. Ndersa decentralizimi eshte aktualisht mbulesa e autonomise. Bashkimi Europian midis kerkeses se shqiptareve ne Kosove per «Pavarsi» dhe kerkeses serbe «Me shume se autonomi dhe me pak se pavarsi», ka zgjedhur dhe po zbaton planin e ndarjes hap pas hapi te Kosoves.
Cili eshte thelbi i planit serb: Kosova pavarsi dhe serbet e Kosoves autonomi me lidhje te dyfishta, edhe me Beogradin edhe me Prishtinen. Diplomatet e opozites ne Shqiperi kane aq pervoje dhe aq njohje nderkombetare qe te vihen ne dijeni te nje plani te tille. Prandaj ata reaguan kunder deklarates qe denonocoi ndarjen e Kosoves. Prandaj reagoi edhe ne menyre te neveritshme, Doris Pack ndaj denoncimit te ketij Plani.
Dhe ne fund, edhe nje detaj qe lidhet indirekt me Planin Europian per ndarjen e Kosoves : Doris Pack si deputete e parlamentit Europian ishte nder kryesoret qe aprovuan rezoluten para disa ditesh sipas se ciles Turqia dhe Maqedonia do te pranohen ne BE pas 15 vjetesh. Ndersa Shqiperia mbas me shume se 15 vjet. Dhe «diplomatet-patriote» te opozites, Meta. Milo, Dade nuk thane asnje fjale ndaj kesaj Rezolute raciste, ku zonja Pack eshte bashkeautore.

[ARIANI_TB]

Nga bajraktarët"kosovar"bajraktarët e europës dhe bajraktarët e komunitetit ndërkombëtar.

SABRIU, pajtohem plotesiht me ty ne kete!!!

Po shihet shume qarte, se Kosova do ndahet ne dy etnitete bash ashtu siq edhe vete shkijet po e deshirojne kete!

Por shtrohet pyetja se sa perqind te teritorit dhe cilat pjese do i marrin shkijet!

[Sabriu]

Tendenca e ASHAS,së kan qenë qdohere ndarja etnike e Kosovës e asesi gjeografike,ndarjen gjeografike e ka parapar vetëm si plan rezerv.Ndarja etnike ka për qëllim krijimin e mini-autonomive serbe ku Kosova parashihet të mbetet nën sovranitetin e Serbisë.Pra me një fjalë mbrenda autonomisë së Kosovës të ket mbrenda saj edhe autonimi tjera.Mendoi se në këtë mënyrë kosova do të mbetet një koloni serbe e bërë cop-cop.
Më falni por unë kam shprehur qdohere shqetsimet e mia ku prej shumë njerëzve besa edhe koleg të mij shkenctar jam quajtur si në shaka i "marr",e prej disa të tjerëve "këlysh"i Serbisë.Kjo nuk më ka brengosë e nuk më brengos aspak njeriu ka ndërgjegjëjen e vet ,me rëndësi për mua është ndërgjegjëja e ime para vetës dhe All/llahut, këtu njeriu nuk mundë të gënjej.
Personalisht në aspektet juridike dhe sociopolitike shof një tynel të errët të pakthim sa i përket qështjes së Kosovës dhe të trojeve etnike në përgjithësi.Nuk po e zgjati më shum se fjala nxjerr fjalën e gjërat vetëm sa përsëriten.
E vërteta është e hidhur por në shkencë një plus një duhet thënë se bëjnë dy.
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Kemi hyrë në tynelin e pakthim sepse kemi fjetur shum kur të tjerët nuk kan fjetur as natën.

[ARIANI_TB]

Në Prizren vendoset çarçafi që tregon për pasojat e decentralizimit
Monday, 06 March 2006

Dje, aktivistët e VETËVENDOSJE!-s në Prizren vendosën çarçafin në të cilën është vizatuar harta e Kosovës, e që i tregon pasojat që shkakton procesi i decentralizimit. Kufijtë e brendshëm që i krijon decentralizimi janë vizatuar me ngjyrë të kuqe. Çarçafi u vendos te ura më e afërt nga shetitorja e Shadërvanit. Për t'i informuar më detajisht për këtë projekt të dëmshëm nëpërmjet të cilit shteti serb po synon copëtimin e vendit tonë, qytetarëve të mbledhur iu shpërnda trakti që shpjegon detajisht pasojat fatale që ka ky projekt për të ardhmen e vendit tonë.

Aksioni përfundoi në orën 15:00. Pjesëtarët e Shërbimit Policor të Kosovës si dhe ata të KFOR-it pritën përfundimin e aksionit, dhe kur aktivistët nuk po gjendeshin afër çarçafit, ata e vodhën atë tinëzisht. Policia e mohoi ta ketë vjedhur çarçafin, kurse qytetarët e shumtë, të cilët kishin qenë dëshmitarë okular në ato çaste, tregojnë që vjedhja ishte kryer pikërisht nga pjesëtarët e SHPK-së dhe KFOR-it.

Qendra e Lëvizjes VETËVENDOSJE! në Prizren

[ARIANI_TB]

Tubim në Prekaz të Epërm
Monday, 13 March 2006
Lëvizja VETËVENDOSJE! mbajti tubim me fshatarët e Prekazit të Epërm. Tubimi filloi në orën 12:30 në shkollën e fshatit 'Azem Bejta'.

Të mbledhurve u foli aktivisti Albin Kurti. Ai shpjegoi konceptin politik të Lëvizjes, duke folur veç e veç për secilin nga proceset aktuale politike të cilat rrezikojnë të ardhmen e Kosovës, siç janë negociatat e liderëve partiak me Serbinë si dhe gatishmëria për ta tregtuar vullnetin e popullit. Përveç kësaj, u bisedua edhe për dy projektet kryesore të shtetit serb nëpërmjet të cilave ai po synon copëtimin dhe rikolonizimin e Kosovës, pra për projektin e decentralizimit dhe atë të eksterritorialitetit të kishave dhe manastireve ortodokse. Në veçanti diskutimet u përqendruan në rrezikun që i kërcënohet pjesës veriperëndimore të komunës së Skënderajt, meqë aty synohet të krijohet komuna e Bajës, plan ky që synon zgjerimin e komunës me shumicë serbe – atë të Zubin Potokut.

Në fund, bashkë me fshatarët u bisedua për domosdoshmërinë dhe mënyrat e organizimit popullor për t'i ndalur këto procese të dëmshme. Vendin e shpëton vetëm arritja e të drejtës për vetëvendosje.

Qendra e VETËVENDOSJE!-s në Mitrovicë

[ARIANI_TB]

Polemike:

Zoran Llutovac – Mentor Agani

29 korrik 2001





TEMA:

Ideja për ndarjen e Kosovës në dy entitete





BASHKËBISEDUESIT:



ZORAN LLUTOVAC, bashkëpuntor i Institutit për Shkenca Shoqërore në Beograd

MENTOR AGANI, kryeredaktor i magazinës “Ura”, botim i Qendrës për Studimet Humanistike “Gani Bobi” në Prishtinë

( Aktualisht z. Mentor Agani, profesor ne katedren e Sociologjise dhe ne ate te Shkencave Politike ne Universitetin e Prishtines, eshte edhe bashkepunetor shkencore ne Qendren per Studime Ballkanike ne Prishtine)





Omer Karabeg: Në “Urën” e sotme do të bisedojmë për atë se a është zgjidhja e problemit kosovar në ndarjen e Kosovës në dy entitete, njërit shqiptar dhe tjetrit serb, dhe bashkëbiseduesit tonë janë Zoran Llutovac, bashkëpuntor i Institutit për Shkenca Shoqërore në Beograd dhe Mentor Agani, kryeredaktor i magazinës në gjuhën shqipe “Ura” të cilën e boton Qendra për Studime Humanistike “Gani Bobi” në Prishtinë. Zotëri Llutovac, sa di unë, ju e përkrahni idenë për ndarjen e Kosovës në dy entitete, të cilën, ta them ashtu, para një kohe e lansoi nënkryetari i Qeverisë së Serbisë, Nebojsha Qoviq, dhe e cila është shpjeguar në detaje në studimin e urbanistit Branisllav Kërstiqit “Kosova para gjyqit të historisë”. Në çka janë, sipas jush, përparësitë e kësaj zgjidhjeje?



Zoran Llutovac: Unë isha njëri nga përkrahësit e kësaj ideje para se ajo të lansohej nga ana e zotëri Qoviqit, qysh në kohën kur Millosheviqi ishte në pushtet, pra, në kohën kur pala serbe e mbante Kosovën e Metohinë nën kontroll me armë dhe dhunë. Një propozim i tillë në atë kohë e kishte domethënien e shtrirjes së dorës shqiptarëve, ishte shprehje e një dëshire për ta penguar shpërthimin e konfliktit në Kosovë e Metohi. Idenë për entitete e përkrahu atëherë edhe Partia Demokratike, mirëpo në kohën e Millosheviqit ide të tilla nuk mund të realizoheshin. Sot propozimi për krijimin e dy entiteteve paraqitet në një kontekst të ri. Në Kosovë nuk ka ushtri të Jugosllavisë, nuk ka as polici të Beogradit, ky është tash territor nën udhëheqje të dhunshme ndërkombëtare. Unë nuk do të thosha se ideja për dy entitete paraqet zgjidhje për Kosovën e Metohinë, mendoj se kjo është një fjalë tepër e fortë. Është ende herët të flitet për zgjidhje për Kosovën, është e nevojshme të bëhen shumë punë përgatitore ashtu që të normalizohen rrethanat e përgjithshme politike në Kosovë. Mendoj se idenë për dy entitete nuk duhet kuptuar si një synim përfundimtar, por si një mundësi për ta formalizuar gjendjen faktike, ndërkaq gjendja faktike është e tillë që shqiptarët dhe serbët nuk jetojnë me njëri-tjetrin por pranë njëri-tjetrit, dhe, edhe më shpesh, kundër njëri-tjetrit. Në një situatë të tillë konsideroj se do të ishte e nevojshme të mëkëmben mekanizma të veçantë të mbrojtjes për të dyja palët.



Mentor Agani: Meqë synimi i propozimit për krijimin e dy entiteteve është, në fakt, mbrojtja e serbëve, unë do ta jepja një propozim tjetër, për të cilin mendoj se, sado palogjikshëm që mund të tingëllojë, në masë të madhe do t’i kontribuonte mbrojtjes së serbëve në Kosovë. Çfarë do të thoshit ju, zotëri Llutovac, për një kësi propozimi – që Serbia të jetë shteti i parë që do ta pranojë pavarësinë e Kosovës?



Zoran Llutovac: Ju niseni nga kulmi në vend se nga themeli. Ju niseni nga zgjidhja përfundimtare. Statusi është diçka që duhet të vijë në fund. Ajo që duhet t’i paraprijë statusit është normalizimi i jetës dhe i marrëdhënieve.



Mentor Agani: Këtë e synoj edhe unë. Mendoj që caku përfundimtar, kah i cili të gjithë duhet të synojmë, është normalizimi i situatës politike në Kosovë. Momentalisht në Kosovë ekziston një agresivitet i madh i një pjese të shqiptarëve ndaj serbëve, mirëpo prapa këtij agresiviteti fshihet frika. Agresiviteti shfaqet për shkak se te shqiptarët ekziston frika e ndërvetëdijshme që Kosova do t’i kthehet Serbisë. Dhe më duket se pikërisht kjo frikë e ndërvetëdijshme është motivi kryesor i tërë këtij “guximi” të disa farë trimave shqiptarë, të cilët janë përplot disponim që tash t’i godasin serbët. Unë konsideroj se arritja e pavarësisë, me eliminimin e kësaj frike të ndërvetëdijshme, në masë të madhe do të ndikonte në normalizimin e situatës në Kosovë, gjë që do të kishte si pasojë edhe normalizimin e jetës së serbëve të Kosovës. Unë do t’ua jipja një shembull të freskët se si normalizimi i situatës politike ndikon në normalizimin e jetës të të gjithë banorëve të një rajoni. Kur u arrit marrëveshja për demilitarizimin e Luginës së Preshevës, sipas të cilës Ushtria Çlirimtare e Preshevës, Medvegjës dhe Bujanocit u desh ta lëshonte atë territor, kjo në mesin e shqiptarëve të Kosovës e shkaktoi një depresion dhe dëshpërim tejet të madh. Thjesht, mbizotëroi frika se autoritetet serbe, pas tërheqjes së Ushtrisë Çlirimtare të Preshevës, Medvegjës dhe Bujanocit, shqiptarëve të Luginës së Preshevës – e që janë rreth 100.000 – në mënyrë institucionale do t’ua bënte jetën të padurueshme, kështu që ata do të detyrohen të shpërngulen. Mirëpo, ishte befasi e këndshme kur kuptuam se jo vetëm që nuk filloi shpërngulja e popullatës shqiptare nga Lugina e Preshevës, por, për shkak të fillimit të normalizimit të jetës, edhe ata shqiptarë që nga Lugina e Preshevës ishin refugjatë në Kosovë filluan të kthehen. Dhe, unë tash këtë shembull do ta përgjithësoja. Një zgjidhje politike të cilën një grup njerëzish e konsideron si të papëlqyeshme dhe, madje edhe të papranueshme, do të jetë shumë më e përshtatshme për ta nëse e sjell normalizimin e jetës, sesa ndonjë zgjidhje tjetër, që ndoshta për ta është e pranueshme dhe e dëshirueshme, por e cila nuk siguron jetë normale. Pikërisht për shkak të kësaj – pa e marrë parasysh se sa e papranueshme kjo do të ishte në këtë çast për serbët në Serbi dhe për serbët në Kosovë – konsideroj se pavarësimi i Kosovës në masë të madhe do t’i kontribuonte krijimit të një Kosove multietnike. Tekefundit, po qe se Kosova nuk mund të bëhet multietnike, cili do të jetë atëherë athua kuptimi i krijimit të dy entiteteve njënacionale?



Omer Karabeg: Ju konsideroni që pranimi i pavërisë së Kosovës nga ana e Serbisë do ta mundësonte multietnicitetin e Kosovës, ndërkaq që krijimi i entiteteve do të thoshte mohim të multietnicitetit të Kosovës?



Mentor Agani: Pikërisht kështu. Synim sipas meje duhet të jetë normalizimi i jetës së individëve, ndërkaq, ndarja e Kosovës në dy entitete sipas mendimit tim do t’i acaronte ata faktorë që edhe kanë sjellur deri te konflikti.



Zoran Llutovac: Kur flitet për ndarje në dy entitete, nuk flitet për ndarje territoriale, por për ndarje të kompetencave dhe të përgjegjësive. Kjo do të thothë se ajo bashkësi kombëtare e cila ndjehet e kërcënuar do ta ketë mundësinë që ta fitojë një shkallë të caktuar të autonomisë ndaj qendrës në Prishtinë. Fjala është, pra, për krijimin e një lloj vetëqeverisjeje përmes së cilës një bashkësi kombëtare mbrohet në raport me tjetrën.



Omer Karabeg: A e nënkupton ndarja në entitete atë që të dy entitetet do të jenë multietnike, vetëmse njëri do të jetë me një shumicë serbe dhe tjetri me shumicë shqiptare?



Zoran Llutovac: Ashtu është, duke e theksuar se synimi nuk qëndron në shkëmbimin e popullatave, as në krijimin e kufijve të ri, por në mëkëmbjen e parimeve demokratike dhe në mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe të pakicave. Lidhur me tezën e zotëri Aganit për dhunën nga frika, mendoj që ai këtu ka mjaft të drejtë. Mirëpo, teza e tij që krizën duhet zgjidhur ashtu që Kosovës menjëherë do të duhej t’i jepet pavarësia, niset nga ajo se në këtë konflikt duhet të jenë dy palë – fituesit dhe humbësit, ndërkaq, një pikëpamje e tillë nuk mund të jetë themel për një stabilitet afatgjatë të rajonit.



Mentor Agani: Së pari diçka për fituesit dhe humbësit. Humbje për serbët do të ishte sikur, të themi, ushtria dhe policia shqiptare në Beograd t’ua ndante atyre drejtësinë, ashtu sikur që ushtria dhe policia e tyre neve na e ndante drejtësinë këtu, në Kosovë. Serbia dhe serbët nuk e dinë se ç’do të thotë të humbësh. Prandaj, nuk e konsideroj se serbët do të pësojnë disfatë po të zbatohet zgjidhja për të cilën unë angazhohem; disfatë në këtë rast do të pësojë vetëm hegjemonia serbe. Ajo do të pësojë disfatë, meqë nuk do të ketë mundësi më që të fitojë. Përndryshe, unë i besoj zotëri Llutovacit për atë se në këtë çast synimi i idesë për dy entitete nuk është ndarja territoriale, por jam thellësisht i bindur se kjo ndarje territoriale është cak në shtigje të gjata, sepse në rastin e krijimit të dy entiteteve në Kosovë, entiteti serb vazhdimisht do të tentonte kah bashkimi me Serbinë.



Omer Karabeg: Zotëri Llutovac, sikur të bëhej ndarja në dy entitete, ku njëri do të ishte me shumicë shqiptare dhe tjetri me shumicë serbe, a mos ju duket se atëherë secili popull do të synonte të jetojë në atë entitet ku populli i tij është në shumicë, kështu që kjo do të shkaktonte shpërngulje. A nuk e tregoi këtë athua përvoja e Bosnjë-Hercegovinës?



Zoran Llutovac: E thash tashmë se nuk është fjala për krijimin e mureve të reja, se nuk është fjala për një rishpërndarje territoresh, por për rishpërndarje kompetencash dhe përgjegjësish. Lidhur me synimin në shtigje të gjata, zotëri Agani, unë jam i bindur se ne në shtigje më të gjata do të jetojmë përsëri në një vend të përbashkët, por ky vend do të quhet Evropë. Përndryshe, kur është fjala për pretendimet për shtet të veçantë, në Bashkësinë Ndërkombëtare ekzistojnë kushte të qarta të cilat një bashkësi etnike duhet t’i plotësojë për t’i fituar simpatitë dhe përkrahjen e Bashkësisë Ndërkombëtare për krijimin e një shteti të tillë të pavarur. Njëri nga më të rëndësishmit është karakteri i shtetit nga i cili kërkohet shkëputja, gjë e cila shqiptarëve u shkonte për shtat deri më 5 tetor, meqë natyra e shtetit në të cilin jetonin ishte e tillë që shkëputja kishte edhe kuptim edhe arsyetim. Tash kjo nuk vlen më. Nga kushtet e tjera duhet përmendur statusin e bashkësisë etnike e cila kërkon shkëputje, karakterin e lëvizjes secesioniste, vlerësimin për qëndrueshmërinë e shtetit të sapokrijuar, pasojat e shkëputjes për shtetet fqinje dhe për stabilitetin rajonal. Ekzistojnë edhe shumë faktorë që duhet të merren parasysh kur të vendoset për statusin përfundimtar të Kosovës.



Omer Karabeg: Zotëri Agani, zotëri Llutovac pohon se Kosova do të mbetej unike megjithë krijimin e dy entiteteve. Ju këtë e mohoni.



Mentor Agani: Unë e di se në këtë çast synimi i politikës serbe është që Kosova të mbetet unike dhe të ruhet integriteti i saj territorial. Mirëpo, unë jam po ashtu i bindur se në rast të ndarjes së Kosovës në dy entitete, ky cak do të ndërrohej sa çel e mbyll sytë.



Zotëri Llutovac e përmendi edhe Evropën. Kur flitet për Evropën, shpesh thuhet se kufijtë në Evropë janë shndërruar në kufij të butë, se nuk i ndajnë shtetet, por i bashkojnë ato. Gjatë kësaj harrohet se këta kufij u bënë të butë vetëm për shkak se ishte ndërprerë kontestimi i tyre, qoftë nga ana e politikave të shteteve evropiane, qoftë nga ana e popullatave të atyre shteteve. Domethënë, këta kufij u desh së pari të bëhen tepër të fortë, ashtu që të krijoheshin parakushtet që këta të shndërroheshin në të butë, pra të tillë çfarë janë sot. Prandaj, pranimi i kufijve është parakusht për integrimet ballkanike, e të cilat do të shpienin kah bashkangjitja në integrimet evropiane. Kështuqë, kam përshtypje se kontestimi i kufijve është një mënyrë, paksa e çuditshme, për t’i synuar integrimet, kuptohet po qe se dëshira e mirëfilltë për integrime ekziston.



Lidhur me pohimin e zotëri Llutovacit që karakteri i shtetit të Serbisë u ndryshua pas 5 tetorit, se ajo na qenka demokratizuar, do të dëshiroja t’ia shtroj një pyetje: sa mund të jenë Serbia apo Jugosllavia demokratike nëse në përbërje të veten e kanë Kosovën, kundër vullnetit të shumicës së popullatës së saj?



Zoran Llutovac: Mendoj se kur është fjala për demokracinë, Serbia dhe Kosova nuk mund të krahasohen, megjithë faktin që shumica dërrmuese e popullatës së Kosovës e dëshirojnë Kosovën e pavarur. Mirëpo, ekziston diçka që në marrëdhëniet ndërkombëtare quhet interesi më i lartë, interesi i Bashkësisë Ndërkombëtare, interesi i stabilitetit. Do ta jepja shembullin e ishujve Alande në Finlandë, ku 95 për qind të popullatës janë suedezë, e të cilët në referendum morën vendim që këta ishuj t’i bashkangjiten Suedisë. Mirëpo Bashkësia Ndërkombëtare megjithatë e vlerësoi se është në interes të stabilitetit në rajon dhe në Evropë që ishujt e Alandeve t’i takojnë Finlandës. Domethënë, ekziston diçka që është mbi vullnetin e popullit në territorin e caktuar, dhe ky është vullneti i popullatës së rajonit më të gjerë dhe i Bashkësisë Ndërkombëtare.



Mentor Agani: A mos patën rast suedezët të cilët jetojnë në ishujt Alande që nga finlandezët ta përjetojnë atë që ne gjatë luftës në Kosovë e përjetuam nga ushtria dhe policia serbe? A mos u zbuluan ndonjëherë në ishujt Alande mbi 600 varreza masive?



Zoran Llutovac: Shqiptarët dëshirën e vet për Kosovë të pavarur e shprehën shumë kohë para të gjitha atyre që ndodhën në Kosovë, e të cilat janë për çdo gjykim. Politikanët në Serbi nuk e kanë ndërmend që këtë ta fshehin, as t’i shmangen ballafaqimit me këto gjëra, dhe para së gjithash nuk e kanë ndërmend të zbatojnë politikë hegjemoniste ndaj Prishtinës.



Mentor Agani: Problemi kosovar është një nyje, ndërkaq problemi i statusit të Kosovës është nyja e nyjes kosovare. Nuk mund të zgjidhet një nyje, duke iu shmangur zgjidhjes së nyjes së asaj nyjeje. Ndërkaq, lidhur me pohimin e zotëri Llutovacit se pushteti i tashëm në Serbi nuk synon ta vazhdojë politikën hegjemoniste të regjimit të Millosheviqit, unë jam i bindur se pikërisht kjo ide për ndarjen e Kosovës në dy entitete është vazhdimësi e asaj politike hegjemoniste.



Zoran Llutovac: Kjo është përshtypja juaj. Ju keni të drejtë të dyshoni dhe këtë të drejtë askush nuk ua konteston, por unë ju flas për disponimin e përgjithshëm në Serbi dhe dëshirën që gjërat të normalizohen. Pushteti i tashëm në Serbi nuk ka pretendime hegjemoniste ndaj Kosovës, dhe as që ka qëllim që çkadoqoftë t’i imponojë popullatës shumicë në Kosovë.



Mentor Agani: Pse atëherë kjo politikë hegjemoniste u ndërrua vetëm pas hyrjes së forcave të NATO-s në Kosovë?



Zoran Llutovac: Me gjasë për shkak të natyrës së regjimit të ri.



Mentor Agani: Regjimi i Millosheviqit zgjati mbi 10 vjet, dhe gjatë tërë kësaj kohe opozita serbe i bënte rixha politikanëve shqiptarë që ata t’u ndihmonin për ta ndërruar atë regjim. Dhe pasi që pakti i NATO-s hyri në Kosovë, atëherë opozita serbe përnjëherësh na e kuptoi se sa të lehtë e paska pasur ta ndërrojë Millosheviqin, dhe atë pa ndihmë të shqiptarëve fare.



Zoran Llutovac: Mendoj se shqiptarët në një çast, kur Paniqi dëshironte t’i kyçte në jetën politike, kanë mundur të kontribuojnë që Millosheviqi të binte më herët. Përkujtohuni vetëm se sa e ngushtë ishte fitorja e Millosheviqit mbi Paniqin.


Mentor Agani: Unë konsideroj se Millosheviqi nuk ka mundur të ndërrohet në aleancë me shqiptarët.



Zoran Llutovac: Unë mendoj se ka mundur të ndërrohet dhe se fare pak ka munguar që në vitin 1992 të ndërrohet në zgjedhje.



Mentor Agani: Në atë çast kur opozita serbe të nisej ta ndërronte Millosheviqin me ndihmën e shqiptarëve, ajo do të dobësohej aq shumë ne vetë Serbi, sa që nga ndihma e shqiptarëve nuk do të kishte kurrfarë levërdie.

[ARIANI_TB]

Statusi Final i Kosoves: Zgjidhja e Nyjes Gordiane
Raport dhe “Harta” e Mundesive


Permbledhje
Gjendja aktuale ne Kosove eshte e paqendrueshme. UNMIK-u nuk mund te vazhdoje me gjate si nje strukure kujdestarie politike nderkombetare e territorit. Ne qofte se udheheqesit politike te Kosoves dhe Serbise, si edhe komuniteti nderkombetar do te vazhdojne te mbeshteten ne pozitat e vjetra-te papajtueshme- me kalimin e kohes marreveshja per statusin final do jete me pak e mundshme, dhe shperthimet e dhunes do te kene me shume te ngjare te ndodhin. Negociatat ndermjet Prishtines dhe Beogradit jane kanali i vetem i cili ka te ngjare te jape nje zgjidhje te qendrueshme, por negociata te suksesshme me siguri qe nuk do te ndodhin ne mungese te nje strategjie veprim-nxitese nga ana e komunitetit nderkombetar, me me teper te ngjare te nje strategjie qe vendos nje afat final per nje marreveshje te negociuar, e cila do te shoqerohet me nje terheqje nderkombetare ne qofte se marreveshja nuk do te arrihet. Nderkohe, perpjekjet pergatitore duhet te fokusohen ne nje program te zhvillimit ekonomik, duke percaktuar struktura alternative kushtetuese – vecanerisht per mbrojtjen efektive te te te drejtave te minoriteteve, duke percaktuar keshtu mekanizmat per sigurine rajonale dhe zgjidhjen e problemit te Mitrovices si nje “raund pergatitor” per negociatat e statusit final. Pavaresia eventuale e Kosoves eshte e pashmangshme, por pyetja eshte nese ajo do te ndodhe paqesisht dhe nese do te coje ne prosperitet dhe siguri per te gjithe banoret e Kosoves.
Gjendja Aktuale
Situata momentane ne terren ne Kosove mund te pershkruhet si “pozicioni pat ne nje loje shahu”. De fakto, Kosova eshte nje shtet i pavarur ne shume drejtime, por de jure perspektivat per pavaresi jane te mjergullta. Udheheqesit politike te shqiptareve te Kosoves besojne se si ligji nderkombetar, ashtu edhe faktet ne terren i japin Kosoves te drejten e shtetesise dhe insistojne qe bashkesia nderkombetare duhet te paraqese nje afat te qarte per pavaresine. Ne te njejten kohe, udheheqesit politike serbe ne Serbi edhe ne Kosove, insistojne se ata duhet te jene pale ne vendosjen e cdo marreveshjeje politike te ardhshme per rajonin, duke pretenduar se ne baze te Rezolutes 1244 te Keshillit te Sigurimit te Kombeve te Bashkuara, Kosova mbetet pjese sovrane e Serbise. Udheheqesit serbe ne Beograd duket se duan te shtyjne konsiderimin e statusit final per sa me gjate, kjo per me teper se ceshtja e Kosoves eshte aq e tejngarkuar me probleme te brendshme, saqe asnje politikan serb nuk do te rrezikonte te mbeshteste ndonje ndryshim te status quo-se. Nderkohe, banoret serbe te mbetur ne Kosove, jane te ndare midis nje grupi qe jeton ne veri te lumit Iber, te cilet mund ta imagjinojne veten si pjese e Serbise neqoftese do te kishte ndonje ndarje, dhe pjesa tjeter ne jug te lumit Iber e cila do te perfundoje si nje minoritet teper i vogel ne nje Kosove te pavarur. Administrata e Kombeve te Bashkuara duket se do te shmange plotesisht kete ceshtje. Ajo ka shpallur nje politike te “Standarteve para Statusit”, por ka vendosur nje nivel aq te larte per “standartet”, saqe pak besojne se keto standarte do te mund te arrihen ndonjehere.
Asnje nga keto qendrime vec e vec nuk mund te coje ne nje zgjidhje afatgjate e cila i sherben interesave legjitime te popullates ne Kosove dhe ne tere rajonin. Per me teper, te treja palet duhet te rishikojne pozitat e tyre.
Historia e Kosoves reflekton shekuj mitesh etnike kundershtues dhe aspiratash nacionaliste. Konflikti historik infekton analizen politike, duke helmuar perpjekjet per tu fokusuar ne nje zgjidhje te shekullit 21 dhe duke u perpjekur keshtu te rishfaqe problemet e shekujve te kaluar. Energjite e pushtetareve serbe dhe shqiptare te Kosoves duhet te fokusohen ne te ardhmen, ne vend qe te zhvillojne dhe prezantojne interpretime konkuruese te historise.
Mangesite ne qendrimet aktuale
1) Argumentat per pavaresi te shqiptareve te Kosoves nuk jane aq te fuqishme sa te garantojne nje mbeshtetje nderkombetare per nje shtet kosovar. Pse jo?
Parathenia e Rezolutes 1244 te Keshillit te Sigurimit pranon sovranitetin e Republikes Federale te Jugosllavise, ndersa i jep administrates civile (tashme e njohur si “Misioni i Perkohshem i Kombeve te Bashkuara ne Kosove” ose “UNMIK”) pushtet te plote per qeverisjen e territorit te Kosoves. Gjithashtu Rezoluta urdheron transferimin e ketyre kompetencave tek institucionet vendore kosovare, teksa keto te zhvillohen nen tutelen nderkombetare dhe japin prova ne ushtrimin e tyre. Rezoluta urdheron, pa vendosur ndonje afat kohor, nje vendosje te “statusit final” per Kosoven nepermjet nje procesi te ndikuar nga marreveshjet e Rambujese.
Mosmarreveshja vazhdon me tej mbi interpretimin e duhur te Rezolutes 1244 te Keshillit te Sigurimit te OKB-se. Disa komentatore ligjore e interpretojne qartesisht ate si nje kthim te plote te Sovranitetit te Serbise nese ndonje forme tjeter e statusit final nuk do te njihet nga Serbia ose te diktohet zyrtarisht nga Keshilli i Sigurimit i OKB-se. Disa te tjere e interpretojne ate si ruajtje formale te sovranitetit te Serbise gjate kohes se administrimit nga OKB-ja dhe studiojne qartesisht ndonje marreveshje tjeter sovrane si pjese te statusit final.
Se fundi, percaktimi i statusit final per Kosoven nuk eshte paresisht nje ceshtje ligjore. Nese nje Rezolute e re e Keshillit te Sigurimit eshte e nevojshme per te qartesuar Rezoluten 1244, pozitat qe do te marrin anetaret e Keshillit te Sigurimit nuk do te percaktohen ne baza ligjore, por ne baza te konsideratave politike brenda ketyre vendeve. Ne pikeveshtrimin tone, edhe nese Kosova demonstron se eshte “gati” per pavaresi, ne baze te Standarteve te artikuluara nga UNMIK-u, dhe jep argumenta imponuese ligjore ne favor te pozicionit te saj, Rusia dhe Kina me shume te ngjare nuk do te bien dakort per shkak te problemeve qe ata kane ne Ceceni, Tibet dhe Taivan.
Si perfundim, mendimi yne eshte se udheheqesit politike shqiptare te Kosoves jane duke bere nje gabim nese ata besojne se komuniteti nderkombetar do te deklaroje se Kosova do te behet nje shtet sovran. Kercenimet e fundit nga disa udheheqes per te propozuar nje referendum mbi pavaresine ne menyre qe t’i imponohen komunitetit nderkombetar, mund te ndihmojne ne berjen te qarte se situata aktuale eshte e pabaze, por nje referendum ne favor te pavaresise do te arrinte fare pak, dhe do te coje ne rastin me te mire ne nje Kosove qe do t’i ngjante pjeses veriore te Qipros. Nje Kosove qe do te behet e pavarur me veprime te njeanshme, do te hase pengesa ne ndertimin e nje ekonomie te qendrueshme, ne mbajtjen e rendit publik, ne zgjerimin e pushtetit te saj ne zona qe aktualisht kontrollohen nga institucione paralele qe marrin udhezime nga Beogradi, si ne Mitrovicen e Veriut, dhe, pa dyshim, ne mbrojtjen e kufijve te saj nga cenime ushtarake – e gjitha kjo pa mbeshtetje nderkombetare.
2) Insistimi nga udheheqes politike ne Serbi qe Kosova te ri-integrohet me Serbine eshte jorealist. Pse?
Megjithese pak udheheqes politike ne Serbi guxojne te vene ne dyshim fantazine se Kosova duhet te mbetet pjese sovrane e Serbise, eshte joreale te pritet se komuniteti nderkombetar, qe de fakto ka krijuar nje Kosove te pavarur, do te ktheje sovranitet te plote, duke pasur parasysh se pothuaj 100% e popullates shqiptare eshte kunder nje levizjeje te tille. Per me teper, edhe nese komuniteti nderkombetar do te deshironte ta kthente provincen nen Serbi, Kosova do te ishte e paqeverisshme nga Beogradi. Vleresimi real i mundesive per nje status final te Kosoves duhet te marre parasysh faktin se pjesa me e madhe e Kosoves eshte tashme e pavarur. Qeverite e zgjedhura lokale si edhe autoritetet e zgjedhura politike qendrore, ushtrojne cdo dite e me shume pergjegjesite e perditshme te qeverisjes, ndonese jane subjekt i vetos se UNMIK-ut.
Nese mandati i OKB-se per nderhyrje civile dhe ushtarake nderkombetare do te perfundonte dhe komuniteti nderkombetar do te terhiqej nga Kosova ne menyre te njeanshme, realiteti praktik do te ishte nje Kosove e pavarur (mbase jo detyrimisht me kufijte aktuale). Prandaj, vazhdimi i kalimit te pushtetit nga UNMIK tek Institucionet e Perkohshme te Veteqeverisjes (PISG) dhe cdo aplikim i perfytyrueshem ne mirebesim i planit per implementimin e Standarteve deri ne fund te 2004 dhe ne 2005, do te forcoje kete pavaresi ne menyre te pashmangshme.
Asnje skenar per statusin final te Kosoves nuk ia vlen te konsiderohet seriozisht nese nuk merren parasysh “faktet ne terren”.
Cdo plan per rikthimin e sovranitetit tek Serbia duhet te shpjegoje ushtrimin qe do te kete ky sovranitet nga institucionet politike lokale, te cilat jane te vendosura ta kundershtojne ate. Ne pikeveshtrimin tone, udheheqesit serbe, te cilet pretendojne per nje riintegrim te thjeshte te Kosoves ne Serbi, e bejne kete pasi ata e dine se ata nuk do te kene kurre mundesine per te ushtruar sovranitet ne Kosove. Pra, ata i bejne keto pretendime thjesht per konsumim te brendshem ne Serbi.