Identiteti evropian i shqiptarëve

[Sabriu]

ORIENTALIZMI

Nga:...


Orientalizmi është një ligjërim i formuar fillimisht në Evropën perëndimore, e më pas edhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës që pretendon të njohë, pasqyrojë dhe të ‘flasë’ në mënyrë autoritare ‘të vërtetat’ mbi Lindjen. Në themel të tij qëndron përfytyrimi i botës në dy pjesë homogjene dhe në kundërshti me njëra tjetrën, ku Perëndimi përfaqëson fuqitë e së mirës dhe Lindja fuqitë e së keqes. Orientalizmi ishte shtytës pas pushtimeve koloniale dhe u riprodhua prej tyre, duke u ‘pasuruar’ më tej me idetë raciste të darvinizmit shoqëror. Megjithëse kolonializmi në formën e tij klasike ka përfunduar, orientalizmi, për një sërë arsyesh akoma mbizotëron në kulturën perëndimore dhe, i përcjellë me anë të mediave në të gjithë botën, strukturon e kufizon aftësitë tona të përfytyrimit të vendeve joperëndimore. Gjurmë të një ligjërimi të tillë i gjejmë në potretizimin e Turkut në veprën Istori e Skënderbeut të poetit Naim Frashëri. Demonizimi i Turkut në atë vepër rrjedh prej qëllimeve atdhetare të autorit, mënyrës së ndërtimit të subjektit dhe ndikimit të ideve orientaliste mbi formimin intelektual të Naimit. Me veprën e Naim Frashërit dhe rilindasve të tjerë, filloi në disa rrethe kulturore dhe politike shqiptare ndarja midis Perëndimit dhe Lindjes. Strukturimi i kësaj ndarjeve u bë në debatet publicistike gjatë reformave të ndërmarra nga mbreti Zog. Përfytyrimi orientalist pati një ndikim më të gjerë në periudhën komuniste. Në vitet pas komunizmit, intelektualë dhe politikanë në Shqipëri kanë krijuar në kulturën shqiptare një ndarje artificiale midis ‘Shqipërisë perëndimore’ dhe ‘Shqipërisë lindore’, gjë që është shumë e dëmshme, sepse thellon përçarjet midis shqiptarëve, pengon zhvillimin e frymës së tolerancës dhe demokracisë dhe mbjell konflikte shoqërore në mesin e tyre. Për të përforcuar argumentet e tyre, orientalistët paskomunistë shqiptarë e paraqesin veten si vazhdues ideorë të Rilindjes Kombëtare. Ata, në fakt, bëjnë një përzgjedhje tendencioze të motiveve orientaliste në shkrimet e rilindasve, sidomos në ato të Naim Frashërit për vetë vendin që zë ky i fundit në kulturën kombëtare shqiptare, dhe i mbivlerësojnë ato, duke lënë pasdore aspektet themelore të veprës së Rilindjes Kombëtare. Mendimi ynë është që një ndarje sipas mendësive ‘perëndimore’ dhe ‘lindore’ te shqiptarët nuk ekziston; në linja të përgjithshme shqiptarët duket se janë në një mendje për sa i përket të ardhmes demokratike, laike, dhe evropiane të kombit të tyre.



Pergatit:Sabri Selmani-Gjermani

[Akili-A]

Orientalizmi nuk eshte term shterpe...por nje realitet, qe shprehet ne menyren e te menduarit dhe te jetuarit ne shoqeri.......


Nje njeri oriental,dallohet nga nje perendimor qe nga menyra se si e koncepton jeten ne shoqeri,mardhenien me shtetin dhe ligjin,konceptin mbi lirine dhe vyrtytet,respektin mbi individin etj......

perendimi nuk eshte vetem nje treg mallrash e biznesesh....por ne radhe te pare eshte nje koncept jetese.....
perderisa,ne si shqiptare nuk kemi absorbuar akoma mentalitetin perendimor ne menyren e jeteses,nuk mund te quhemi popull me kulture dhe mentalitet europian.......
persa i perket idese qe kane shumica e shqiptareve per te perqafuar europen,kjo eshte pozitive per te ardhmen e kombit,por deri tani ngelet vetem nje ide e mire dhe jo nje realitet i prekshem.........(shih realitetin shqiptare qe te bindesh)........

[Dorontina]

Citim Postuar më parë nga Samira
identiteti evropian i shqiptareve eshte nje sprove veretet bindese...qe perkon pikerisht me identitetin shqiptar pavaresisht qendrimeve te akademikut Qosja une nuk mund te pajtohem me Qosjen qe thote se Shqiperia eshte ne kontinetint aziatik .....Kush ma mir se Kadare e njeh gjeografin e Evropes...
========
Te gjith e dim qe jemi europian gjeografisht por kush me shum se ne kemi patur punê me ata qe luftuan me lindjen e benin pushime ushtarake te ne ....si dje si sot...kadareja din por nuk flet drejt ...lexova diku biografin e tij ishte i fes bektashi (nuk e di ne cilin vend te europes gjindet ky...besim....

lexoj shpesh per orogjinen e bimve dhe perimeve edhe qepa paska prejardhejn nga Azija ....me falni nuk e perktheva ...
L’oignon ...Originaire d’Asie Centrale, il va voyager sur tous les continents afin de connaître la gloire. En Chine, il devient le symbole de l’intelligence, puis lors du Nouvel Empire babylonien, les Chaldéens le considérèrent comme un aliment magique...

Nuk asht me rendesi nga vjen nga je frymezu nga je shkollu por fol shqip !

[DardanG]

"Sado e ndryshme që të jetë Shqipëria nga Suedia apo Franca, ajo ka nxjerrë në dritë një gjeni. Kadareja njihet në të gjithë planetin; të kurorëzosh Kadarenë nuk do të thotë ta emanciposh atë: do të thotë të emancipoheni vetë ju".
Alain Bosquet
( Letër drejtuar jurisë së Cmimit Nobel)


"Zëri i i tij është unik, ai nuk është fare i ngjasëm me atë që ne e quajmë shkrimtar "bashkëkohor" megjithëse ai gjithnjë ka reaguar për ballë kohës që jeton. Ta lexosh atë të duket sikur sheh pendulin e shekujve të historisë, dhe të shkuarën dhe të ardhmen e Evropës që shklon sa para mbrapa."

Julia Evans

Asgjë nuk mund të përballet me pendën e hidhur të Kadaresë, që vërtitet mbi Historinë njerëzore, shpërthimin e një të qeshure shekspiriane. Kina e Kadaresë (Koncerti) me figurantët dhe sozitë e saj, është krejtë e njëmendtë. Dhe kaq e madhe sa që grotesku fiton përmasa kozmike.

Andre Clavel

Eshtë kjo anë vizionare, që përbënë forcen madhore të nja njëzet librave të Kadaresë, romancier që rrok Historinë me një frymë të fuqishme shekspiriane.

Historia e Letërsisë Evropiane

Përbindëshi gërsheton temat e frikës, të hakmarrjes, të komplotit dhe të terrorit, duke i dhuruar ato në stofin e vecant të një vepre, në të cilën miti dhe historia ngjizen përmes një përsiatjeje të ankthshme mbi ciklet e dhunës.

Yves Landevednnec

I ndërtuar si një lojë pasqyrash midis reales dhe mitikes, ku rrezet e një ankthi jashtëkohor shpërbëhen në një enigmë asnjëherë e zbardhur tërsisht, Pëtrbindshi është një roman kapërthyes, cuditërisht i afërt dhe madhërisht i9 largët, që të mban të mbërthyer gjatë dhe pasi që kthyer faqn e fundit.

Jan -Marie Regent
Aspects de la France, 31. 10. 1991

Kanë kaluar njëzet e pesë vjet që nga botimi i parë i "Përbindshit". Mermeri është krisur. Laokonti vrojton ende.

Nicole Zand
Le Monde, 6.09.1991

Përbindshi mund të ishte thjesht një roman për tú deshifruar, mbi fatkeqësitë politike të një Shqipërie të rrezikuar prej dhjetëvjecaresh nga pushtuies të cdo lloji. Vajtja ardhja nepër kohë dhe mbështetja në mitet greke i japin, përkundrazi një përmasë epike, vizionare, që mund të përshtatet gjithë kohërave dhe gjithë vendeve. Cka i lejon Kadaresë t´i lëvizë kukullat e Historisë nga shumë lart, pa rënë asnjëherë në kurthin e tyre, duke mbetur mjeshtri i lojës, si të ishte më finoku i demiurgëve.

Andre Cloavel
Jurnal de Geneve, 7-8.09.1991

Me njëren këmbë në Shqipërinë e mocme, gojore dhe legjendare, ende në rrëcethjen homerike, dhe, me këmbën tjetër në modernitetin më të spikatur dhe më finok, Kadareja gjendet në kapërcyell te të dy botëve, dhe nga kjo rrethanë e jashtëzakonshme vepra e tij krijon akorde të fuqishme dhe të goditura.

Domenique Fernandez

Vepra e Kadaresë është një nga veprat më origjinale dhe më të shquara të këtij shekulli.

Eric Faye

Ismail Kadare është një shkrimtar që krijon hartën e një kulture të tërë, të historisë, pasionit, folklorit, politikës dhe katastrofat e saj. Ai është një shkrimtar universal, me një traditë narracioni që e ka origjinën që nga Homeri.

Joun Carey
kryetar i jurisë të cmimit
Man Booker International

"Kadare mundi titanët ndërkombëtarë të löetërsisë me cmimin "Booker"
Roth Gras, Updike, Lessing, Mc Ewan, Spark, dhe Garcia Marquez janë titanët e letërsisë moderne, por cmimin e parë ndërkombëtar "Booker" e fitoi gjeniu i letrave shqipe, Ismail Kadare".

The Guardian

"Kadare, një poet e romancier shqiptar, disa nga librat e të cilit u ndaluan nga regjimi komunist, mund katër fitues të Cmimit Nobel për të fituar cmimin ndërkombëtar Man Booker Internationel.
A konsiderohet si një ndër shkrimtarët më të mirë evropianë dhe është krahasuar me Gogolin, Kafken, Orwellin".

The Times

E po kështu thotë Evropa për Kadarenë! Edhe për Shqipërinë që është në trollin e Evropës!
Por kështu nuk thonë ca të mykur, ca turkoshak, të cilët Shqipërinë nuk e duan Shqipëri, por Arnautlluk, një provincë aziatike! Ata e duan edhe Evropën Azi, ose së paku nën Azi! Dhe i thonë vehtës shqiptarë por gjithnjë me kulturë aziatike! Dhe s´lënë gjë pa bërë kunër shqiptarëve evropian, kundër Shqipërisë evropiane, kundër intelektualëve me kulturë shqiptare dhe evropiane!
Hijet e natës! Horrat! Korbat! Më të zinj se nata aziatike pesëqind vjecare mbi trojet etnike shqiptare!

[Sabriu]

E po kështu thotë Evropa për Kadarenë! Edhe për Shqipërinë që është në trollin e Evropës!
Por kështu nuk thonë ca të mykur, ca turkoshak, të cilët Shqipërinë nuk e duan Shqipëri, por Arnautlluk, një provincë aziatike! Ata e duan edhe Evropën Azi, ose së paku nën Azi! Dhe i thonë vehtës shqiptarë por gjithnjë me kulturë aziatike! Dhe s´lënë gjë pa bërë kunër shqiptarëve evropian, kundër Shqipërisë evropiane, kundër intelektualëve me kulturë shqiptare dhe evropiane!
Hijet e natës! Horrat! Korbat! Më të zinj se nata aziatike pesëqind vjecare mbi trojet etnike shqiptare!

Po ku te mbeten vitet e sundimit romako-bizantin mbi tokat etnike shqiptare?

[Akili-A]

Po ku te mbeten vitet e sundimit romako-bizantin mbi tokat etnike shqiptare?

sundimit roman sot, ne te gjithe europen cilesohet si sundimi qe perhapi qyteterimin.....kurse ne bizant shqiptaret ishin pjese aktive dhe formuese e kesaj perandorie.........edhe kostandini (perandori i pare bizant) ishte ilir.....

[DardanG]

Po ku te mbeten vitet e sundimit romako-bizantin mbi tokat etnike shqiptare?

Përgjigjën ta dha AKIL-A më lartë por unë dua vetëm të shtojë( Akili-sigurisht nuk e pa të arsyeshme të hyjë në detale) se themeluesi i Konstantinopojës, pra Stambolli i sotëm, ishte Konstantini, një mbret ilir!
E sa për ty Sabri, nuk kemi cfarë të themi, ke mbetur turkoshaku numër një në Forum! Ti ëndërron dhe lufton për një "Arnautlluk"në kuadër të Turqisë, apo të dreqit e të birit! Pak për ty janë ato epitete , të cituara në një postim timin më lartë!

[Wordless]

Citim Postuar më parë nga Samira
identiteti evropian i shqiptareve eshte nje sprove veretet bindese...qe perkon pikerisht me identitetin shqiptar pavaresisht qendrimeve te akademikut Qosja une nuk mund te pajtohem me Qosjen qe thote se Shqiperia eshte ne kontinetint aziatik .....Kush ma mir se Kadare e njeh gjeografin e Evropes...
========
Te gjith e dim qe jemi europian gjeografisht por kush me shum se ne kemi patur punê me ata qe luftuan me lindjen e benin pushime ushtarake te ne ....si dje si sot...kadareja din por nuk flet drejt ...lexova diku biografin e tij ishte i fes bektashi (nuk e di ne cilin vend te europes gjindet ky...besim....

lexoj shpesh per orogjinen e bimve dhe perimeve edhe qepa paska prejardhejn nga Azija ....me falni nuk e perktheva ...
L’oignon ...Originaire d’Asie Centrale, il va voyager sur tous les continents afin de connaître la gloire. En Chine, il devient le symbole de l’intelligence, puis lors du Nouvel Empire babylonien, les Chaldéens le considérèrent comme un aliment magique...

Nuk asht me rendesi nga vjen nga je frymezu nga je shkollu por fol shqip !

Tung,

Veza pulen apo pula vezen, qepa, patatja, domatja, mendafshi, qiqrat, helli ...!
Kam pershtypjen se ose s'doni te kapni mesazhin e Kadarese, ose jeni me te
vertete dashakeqes :-) ose me e trishtushjma s'dini te dalloni sot ne shekullin
e 21 (s'flasim per para 1000 vjetesh) nje evropjan nga nje anti-evropjan.
Behet fjale per perplasje botekuptimesh qe fillon qysh nga qeliza baze e
shoqerise familja, gruaja, mardheniet shoqerore e me radhe deri ne majat
e organizimit te shoqerise. Gjeografia per keto pune humbet kuptimin e saj;
idete s'kane kufij, ose i perqafon dhe i integron ne shoqeri, ose ju kundervihesh
dhe i zevendeson me te kundertat e tyre. Kadare thote qe Shqiperia i perket
Evropes dyfish, gjeografikisht dhe menderisht (me ide), nderkohe qe Qosja thote
jemi gjeografikisht po menderisht, mmm, si ta them as ashte e as keshtu, as mish
e as peshk duke bere lojen e nje amalgame shkaterruese per ne si Shqipetar,
myslyman=turk=mongol=> i ardhur nga Firifistuni. Pra perfundimisht e ben
çorb per hir te nje kryençesie meskine intelektuale dhe shpie ujin ne vijen e
endacakeve Serbo-Sllav e Vulgaro-Sllav.

Gjithe te mirat!

[Albo]

perderisa,ne si shqiptare nuk kemi absorbuar akoma mentalitetin perendimor ne menyren e jeteses,nuk mund te quhemi popull me kulture dhe mentalitet europian.......

Lexoje me vemendje kete qe ke shkruajtur dhe ke per te gjetur ne te si nje deformim mendor te hartes evropiane, identitetit evropian dhe ne te njejten kohe ke barazuar kulturen shqiptare me zero.

Evropa nuk mund te kuptohet pa kontributin e perbashket te gjithe popujve qe jane pjese e kontinentit dhe kur vlerat e nje populli i imponohen vlerave te nje populli tjeter, kjo nuk e ka emrin kulture, e ka emrin asimilim ose kolonizim.

Po te dilte nga faqet e historise nje kryqezator frank apo ndonje kolonizator britanik, ai do te mahnitej nga zelli yt per tu vete-asimiluar ne liri, pa shijuar as tyten e topave te flotes britanike e as shpaten e kryqezatoreve franke.

Albo

[Albo]

Gjurmë të një ligjërimi të tillë i gjejmë në potretizimin e Turkut në veprën Istori e Skënderbeut të poetit Naim Frashëri. Demonizimi i Turkut në atë vepër rrjedh prej qëllimeve atdhetare të autorit, mënyrës së ndërtimit të subjektit dhe ndikimit të ideve orientaliste mbi formimin intelektual të Naimit. Me veprën e Naim Frashërit dhe rilindasve të tjerë, filloi në disa rrethe kulturore dhe politike shqiptare ndarja midis Perëndimit dhe Lindjes.

Gjuha vete atje ku dhemb dhembi, dhe Sabri Selmani edhe kur vjen fjala tek rilindas si Naim Frasheri, theksin e ve tek portretizimi i Turkut dhe jo tek vepra e Gjergj Kastriot Skenderbeut qe turqit u munduan te fshinin nga kujtesa kolektive historike e shqiptareve.

Naim Frasheri dhe gjithe rilindasit, nuk ishin kunder turqve dhe perandorise otomane thjeshte per ta shitur veten si perendimore, pasi Naim Frasheri e njihte shume pak perendimin dhe kulturen e vete, por njihte te gjitha qyteterimet e lashta qe kish njohur njerezimi, qe nga ai grek, persian e deri tek ai romak e osman.

Mesazhi i Naim Frasherit dhe gjithe rilindasve nuk ishte apeli i urrejtjes ndaj turqve, ishte apeli i dashurise ndaj trashegimise se te pareve, asaj qe na ben shqiptare, asaj qe turqit kishin tjetersuar apo fshehur nga vetedija jone si njerez ne 5 shekujt qe sunduan mbi trojet shqiptare.

Ne 28 nentor 1912, nuk u shpall vetem pavaresia e nje populli nga perandoria osmane, por u afirmua edhe trashegimia e identiteti i vertete shqiptar pas 500 vjetesh pushtimi otoman: u ngrit flamuri i Gjergj Kastriotit ne te njejten dite qe ai u rikthye ne Kruje.

Prandaj theksi nuk duhet vene vetem ne betejen e orientimeve lindje apo perendim, por ne zbulimin e te qenit shqiptar, ne zbulimin e trashegimise shqiptare, ne trasmetimin e perjetesimin e kesaj trashegimie nga brezi ne brez.

Albo