Identiteti evropian i shqiptarëve

[Xhuxh Xhumaku]

Marre nga shkrimi ne Gazeten Shqiptare, Tetor 2, 2006 Faqja 8 - SPECIALE

...

Kadareja ka lindur në Gjirokastër nga një familje bektashinjsh. Por, bektashizmi i familjes së tij ku ai u rrit derisa mbaroi shkollën e mesme ishte një sekt i pocaqisur. Madje, këtë bektashizëm, shkolla e mesme në Gjirokastër dhe fakulteti i Letërsisë në Tiranë, me presionin marksist që ushtronte Organizata e Rinisë e P.P.SH-së e kishte pocaqisur më thellë.

Pastaj, nga Tirana shkoi në Moskë, në Institutin Gorki. Atje, në Institutin Gorki, ai u ushqye me letërsinë ruso-sovjetike, me Historinë e Bashkimit Sovjetik dhe natyrisht me marksizëm-leninizmin dogmatik.

Gjatë dhjetëvjeçarëve që pas Moskës jetoi në Shqipëri, ai u ndodh nën mengenenë e marksizëm-leninizmit të Partisë së Punës së Shqipërisë - një marksizëm-leninizëm burokratik, që pati aftësinë të turbullonte botën e brendshme të njeriut të ri, pa qenë në gjendje të përcillte tek ai botëkuptimin që Partia e Punës dëshironte.

Kjo përplasje botëkuptimesh shumëngjyrëshe (bektashizmi shqiptar i pocaqisur, marksizmi sovjetik dogmatik, marksizmi shqiptar burokratik) shkaktoi, ashtu si në një pjesë të mirë të gjeneratave të reja që atë e përjetuan që në moshë të njomë, edhe në botën shpirtërore të të përkëdhelurit I. Kadare, një zbrazëti ideali të qëndrueshëm.

Përplasjes i shpëtoi pa u dëmtuar vetëm kapitali i tij i çmuar - talenti letrar. Të tjerat, së bashku me identitetin e tij moral dhe kulturor të hallakatur, u tronditën. Në një vend të librit të tij autobiografik "Ftesë në studio", të botuar më 1990, ai nuk e ka fshehur zilinë që kishte për Faik Konicën, i cili, sipas tij, kishte pasur fatin e lumtur ta kalonte rininë e vet në Francë, pra të shkëputej herët nga ambienti oriental i Shqipërisë së sunduar nga Turqia dhe të ushqehej me kulturën frënge. Këtë aspiratë ai e realizoi më 1991. por tashmë ishte vonë.

Ndryshe nga Faik Konica, i cili kur u vendos në Francë ishte 14 vjeç - dhe për më tepër nuk u kthye më në atdhe, ai përsëri nuk u çlirua dot nga disa huqe të shqiptarësisë - përkundrazi, I. Kadareja kur u vendos në Francë më 1991 ishte 55 vjeç, pra në moshë përfundimisht të formuar si karakter dhe si kulturë. Në atë moshë, kultura perëndimore frënge nuk asimilohet, por merret si një kozmetikë e cila vetëm nga pamja e jashtme i jep shkëlqim fytyrës, kurse në brendësi mbetet po ai që ka qenë.

Si rrjedhim, I. Kadareja mbeti edhe në Paris, ai që ishte më parë. Për këtë arsye, pas vitit 1991, I. Kadareja, ashtu si dhe mjaft nga intelektualët të cilët regjimi komunist i gjeti në moshë të njomë, edhe ai u ndodh në kërkim të një identiteti të ri moral dhe kulturor, proces që ende duket se nuk ka përfunduar.

Megjithatë, edhe pse me identitet të tronditur, kush më shumë e kush më pak prej tyre, nuk mundën të çlirohen tërësisht nga pesha e presionit të diktaturës.

Edhe te I. Kadareja, cikloni komunist nuk kaloi pa lënë gjurmë në identitetin e tij kulturor. Një nga gjurmët e këtij cikloni është padyshim edhe metoda e Enver Hoxhës, i cili në vend që të debatonte me pikëpamjet e kundërshtarëve të vet, kujtonte se e fitonte davanë duke lëshuar kundër tyre epitetet e zakonshme fyese, si trockist ose revizionist, kuptimin e vërtetë të të cilave nuk e mësuam asnjëherë.

Ndikim tjetër i kësaj praktike duket edhe te gjoja paralajmërimi që më bën mua "për të mos e rënduar ndërgjegjen", mbasi sipas tij, jam bashkuar me prirjen që kishte Enver Hoxha për t'ia kundërvënë paganizmin katoliçizmit - pa na treguar se ku dhe kur diktatori e ka shfaqur këtë prirje paganiste. Nuk ka dyshim se këtyre metodave shterpe u ka kaluar koha, madje ato kthehen në bumerang. Publiku ynë, jo vetëm sot që jetojmë në periudhën e demokracisë, por edhe dje kur mezi merrte frymë në periudhën e diktaturës, kërkonte dhe kërkon argumenta dhe jo epitete fyese.

Një tjetër huq i trashëguar nga regjimi komunist është edhe praktika që përdorte E. Hoxha për të ndryshuar përmbajtjen e referateve dhe të fjalimeve të tij sa herë që Partia e Punës e ndryshonte orientimin e politikës së jashtme të saj. Kam përshtypjen se përpjekjet e kohëve të fundit të I. Kadaresë, për të rishikuar prodhimet e tij letrare, me qëllim që të fshijë gjurmët e të ashtuquajturit realizëm socialist, me shpresën se do t'u përshtatet shijeve të sotme postkomuniste, do ta dëmtojnë atë si shkrimtar. Por kjo është punë e tij. Mua më intereson respektimi i faktologjisë historike, të cilën I. Kadareja nuk e respekton. Kjo është një arsye më tepër për ta këshilluar shkrimtarin tonë të shquar të mos i shtrijë duart në lëndina që nuk i njeh, por të përqendrohet në letërsinë artistike ku ka dhënë prova se prodhon perla.

[D@mian]

Kristo Frasheri qenka nje kombinim psikoanalisti dhe telepatisti. Ja beri analizen mendore-psiqike Kadarese fet e fet lol. Po Kristoja vete ku eshte formuar si karakter? Cfare e kualifikon ate si te ndryshem nga Kadareja, e per rrjedhoje te afte per nje analize objektive?

Kadareja shkruan per identitetin e shqiptareve, keta jane shqyer duke shkruar per identitetin e Kadarese...

[iliria e para]

“Faji” i Kadaresë


Nga Zef Brozi

Ka disa muaj qe ka filluar nje fushate e turpshme kunder Kadarese. Dhe jo nga te huaj, te cilet sa vjen e me shume po mahniten me krijimtarine e Kadarese permes se ciles ne shume raste po mesojne se ekzistoka edhe nje vend qe quhet Shqiperi, por nga vete disa bashkekombas te kolosit te letersise boterore, Ismail Kadare. Me dhimbje mund te themi se keshtu qenkemi ne shqiptaret: lufte te vazhdueshme kunder njeri-tjetrit, pa kursyer as simbolet e kombit tone. Edhe Gjergj Kastriotin disa shqiptare e mohojne dhe biles e kritikojne pse luftoi kunder otomaneve, edhe Nene Terezen, te cilet disa te huaj kerkojne ta bejne te tyren, disa shqiptare e mohojne. Edhe Kadarene qe vazhdon te shkruaje vepra
madhore e sulmojne ne menyrat me te paskrupullta, edhe ...!!!
Po e shkruaj kete artikull jo per te thene se une mbroj Kadarene. Nje personalitetet i permasave kadareane nuk ka nevoje per mbrojtjen time,mbase as te te tjereve.
Madheshtia e krijimtarise se Kadarese gjithnje e me shume po perhapet ne gjithe kontinentet dhe ne dhjetra gjuhe te globit.
Por une e konsideroj nje detyrim moral te mos hesht perballe ligesise qe po i behen qytetarit Kadare dhe familjes se tij dhe bej thirrje t’i jepet fund kesaj fushate qe nuk sjell asnje te mire as per kombin shqiptar, as per autoret e saj.
Sulmet kunder Kadarese po e zhvendosin qellimisht vemendjen e shqiptareve nga ceshtjet kryesore te dites: eshte pragu i zgjidhjes se statusit te Kosoves, eshte domosdoshmeria e luftes kunder korrupsionit te pushtetareve e ish pushtetareve, eshte ceshtja e denimit real te krimeve te komunizmit, eshte koha te merren masa reale kunder varferise dhe papunesise dhe shume e shume ceshtje te tjera. Publiku shqiptar eshte mjaft i coroditur edhe pa kete konfuzion te panevojshem qe shkakton fushata te pafrut kunder shkrimtarit me te madh te kombit tone te vogel.

***
Mbase eshte disi e veshtire per mua te kuptoj te gjitha qellimet e kesaj fushate te pamoralshme antikadareane. Po te ishte se kjo fushate motivohet vetem nga xhelozia e atyre qe nuk arrijne dot majat e talentit kadarean, mbase do ishte, si te thuash, gjysma e se keqes. A mund te fajesohet Kadare se te tjere krijues nuk kane famen e tij? Kadarea vete do te ishte krenar nese te tjere bashkekombas te tij do te beheshin letrare te niveleve boterore.
Por duket se sulmet e egra dhe aspak dinjitoze kunder te madhit Kadare marrin nje nxitje te re sa here Kadare jep mendimin e tij per ceshtje te politikes dhe realitetit te Shqiperise, Kosoves dhe mbare kombit tone. Ata qe nuk jane dakord me mendimet e Kadarese nuk hezitojne te thone edhe se “Kadare nuk merr vesh nga politika, as historia, as qeverisja, as besimet, as gjeografia etj., prandaj ai le te mbetet i ngujuar vetem ne fushen e letrave.”
Eshte fat qe Kadare sot nuk eshte vetem krijues i madh, por edhe nje mendimtar i madh politik dhe atdhedashes i flakte, nje mendimtar bashkekohor i permasave te Rilindjes Kombetare. Kadare nuk hesht perballe sfidave te kombit, as perballe denoncimit te krimeve te komunizmit, as perballe qeverisjeve te keqija e te korruptuara, as perballe aleancave e bashkimeve qe nuk i sherbejne Shqiperise. Pra Kadare eshte edhe intelektuali i guximshem qe nuk ben kompromis me politika te korruptuara, qe nuk ka frike te kritikoje e te jape mendime ndryshe nga mendimi shtetar, apo i kujtdoqofte. Ne mendimet e qendrimet e tij politike Kadare nuk niset nga motive personale e servile, por nga parimi se si t’i sherbehet sa me mire interesava te sotme dhe perspektive te Kosoves, Shqiperise dhe mbare kombit.

***
Eshte fakt se fushata kunder Kadarese ka filluar ne menyra te ndryshme qe ne kohen e regjimit diktatorial dhe u thellua haptazi kur Kadare ne vjeshten e vitit 1990, duke kerkuar strehim politik ne France, i bente thirrje popullit dhe sidomos rinise shqiptare qe te ngriheshin kunder diktatures. Hapni ju lutem gazeten “Zeri i Popullit” te asaj kohe dhe do te shihni se cfare fyerjesh, shpifjesh e kercenimesh publike iu bene Kadarese. Ne ate kohe une isha pedagog ne Fakultetin e Drejtesise. Me sa mbaj mend, qe te nesermen qe u be e njohur “ikja “ e Kadarese, ndersa po punoja ne zyren e Katedres Penale, punonjesja e Bibliotekes se Fakultetit me solli gazeten “Zeri i Popullit” qe i vinte bibliotekes dhe me tha: “Zef, lexo cfare shkruhet per Kadarene”. Vec te tjerash, kjo gazete e shpallte Kadarene “tradhetar te Shqiperise dhe te kombit”. U nervozova me keto epitete komuniste dhe me stilolapsin qe kisha ne dore e shkarravita i nervozuar kete artikull,por meqenese gazeta i perkiste bibliotekes, u permbajta dhe nuk e grisa. Pas asaj dite aktin e Kadarese do e kritikonin jo vetem kupola komuniste e diktatures, qe e kuptonte shume mire se me kete gjest Kadarea ne fakt pershpejtonte rrezimin dhe fundin e vete kesaj diktature, por edhe servilet dhe sherbetoret e saj, qofshin keta intelektuale, krijues, historiane, akademike etj. Me duket se fushata e sotme ka te njejten fryme si ajo e nentedhejtes.

***
Kadare duhet te jete krenar per misionin dhe kontributin e tij te madh ne levizjen antikomuniste ne Shqiperi ne vitet nentedhjete. Ata qe guxuan te ngriheshin kunder diktatures komuniste, studentet e Tiranes dhe te gjithe Shqiperise, e kuptuan shume mire apelin qe u bente Kadare dhe ne dhjetor te 1990-es u ngriten ne demonstratat kunder komunizmit. Ne sheshet e Qytetit Studenti do te kumbonin te fuqishme thirrjet studentore “Liri-Demokraci”, “Kadare-Kadare”, “E duam Shqiperine si gjithe Europa”. Keto thirrje, qe shemben diktaturen me te eger te Europes, i degjuan gjithe shqiptaret dhe ajo pjese e botes qe ndiqte me vemendje ngjarjet ne Shqiperi. Por duket se thirrjet studentore qe frymezoheshin edhe nga i madhi Kadare nuk na i paskan degjuar ende disa ne Shqiperi e Kosove qe sot na bejne me aq pasion rolin e “akuzuesit” kunder Kadarese.

***
Nuk eshte rastesi qe studentet qe ne diten e pare te levizjes se tyre antikomuniste brohoriten emrin e Kadarese. Ata e njihnin Kadarene edhe si krijues, edhe si qytetar, ata dinin gjithcka po shkruhet sot per te. Ata kurre nuk i bene gjyqin Kadarese, sic po bejne disa sot. Zgjedhja e tyre ishte kuptimplote: Me kete ata publikisht i thonin shqiptareve se Kadare ishte pjese e levizjes se tyre kunder regjimit komunist, ishte frymezuesi i tyre, ishte udheheqesi i tyre shpirteror, ashtu sic ishte e gjithe vepra e tij letrare. Studentet, me ate sinqeritetin dhe bukurine e tyre shpirterore, i dergonin Kadarese se tyre te dashur mesazhin e vendosmerise se tyre per te kthyer ne realitet endrren e lirise, enderr kjo per gjithe shqiptaret, pra edhe per krijuesit, edhe per Kadarene.

***
Disa nga kritikuesit e Kadarese kane patur mundesine qe edhe para 1990-es te
dilnin jashte shtetit. Disa nuk kane jetuar nen diktaturen komuniste ne Shqiperi dhe mund te leviznin lirisht neper bote. Dhe asnje prej tyre nuk e beri gjestin e Kadarese, pra qe te kerkonte azil politik ne Perendim apo te bente thirrje per permbysjen e diktatures. Disa kishin frike, ashtu si te gjithe ne shqiptaret. Dhe frika eshte nje ndjenje njerezore, e une nuk dua te fajesoj askend per kete. Por Kadarea yne i dashur, ne kohen e pershtatshme, guxoi dhe doli haptazi kunder diktatures. Pse ju kritikues te Kadarese nuk guxuat atehere? Por mijera te rinj u frymezuan nga guximi i Kadarese dhe jo nga kritikat e juaja kunder Kadarese, as nga levdatat qe disa prej jush i benit diktatures, as nga frika jone.
Per me teper, studentet dhe ata qe shemben diktaturen do te votonin pa medyshje per Kadarene President. Madje edhe iu kerkua Kadarese disa here nje gje e tille, por Kadare vendosi te mos angazhohej drejtperdrejt ne politike.

***
Disa thone se gjate kohes se komunizmit “Kadare nuk ishte disident, nuk ka folur kunder regjimit etj..” Ju lutem mos gjykoni te kaluaren komuniste nga pozitat e sotme, duke harruar realitetin e asaj kohe. Ne shqiptaret duhet te jemi te lumtur qe Kadare mbijetoi ne kohen e diktatures. Po te kishte folur haptazi kunder regjimit te gjithe e dime se cfare fati do te kishte: Pushkatim, ose do te kalonte jeten ferr te burgjeve komuniste. As regjimi nuk do te permbysej. Dhe kombi yne nuk do kishte fatin te kete nje Kadare me fame boterore. Si mendoni ju: A ishte mangut Shqiperia edhe per te tjera viktima te komunizmit, pra qe Kadare te shtonte numrin e te ekzekutuarve apo te te burgosurve politik? Cfare vlere do te kishte? Te ekzekutuarit dhe te burgosurit nga dikatura ne Shqiperi fatkeqesisht jane me mijera. Madje disa nga ata qe vuajten ne burgjet komuniste kane shkruar se si sakrifikonin per te futur ne ambientet e burgjeve veprat e Kadarese tek te cilat gjenin nje ngushellim shpirteror e shprese. Ata qe ishin te privuar nga liria arrinin ta kuptonin aq mire shkrimtarin Kadare, i cili enderronte per lirine e tyre, te tijen dhe te gjithe shqiptareve. Vepra kadareane ishte per ta nje drite qiriri ne birucat e erreta te burgjeve famekeqe.

***
Te akuzosh Kadarene per krimet e regjimit komunist eshte logjika me e palogjikshme.
Kete e bejne ata qe duke dashur te mbrojne apo te kujtojne me nostalgji diktaturen, akuzojne per krimet e saj jo diktatorin, por qytetaret dhe shkrimtaret qe jetuan nen kete diktature.

***
Eshte e turpshme qe nje veper tjeter madhore e Kadarese “Identiteti Europian i Shqiptareve” do te shkaktonte nje reagim e kundervenie deri ne fyerje nga disa intelektuale,madje edhe ndonje akademik ne Kosove e ne Shqiperi. Ne kete veper Kadare larteson kombin e tij, por ve ne pah edhe disa dukuri qe po i ngjiten si mish i huaj jetes shqiptare. Si nje intelektual qe ndjen pergjegjesi e dhimbje per kombin e tij, Kadare fshikullon edhe veprimet e papergjegjshme e te demshme te disa politikaneve e pushtetareve qe vijne ne kundershtim me interesat e Shqiperise dhe Kosoves. A nuk eshte e tille futja apo lenia e Shqiperise ne Konferencen Islamike, qe Kadare me te drejte kundershton? A nuk duhet qe populli shqiptar te ruaje thelbin europian te tij, qenien e tij si pjese e Europes? Si mundet qe ne Tirane i ngrihet monument nje pushtuesi turk? Pse ne Shqiperi e Kosove po ndihet njefare nostalgjie per otomanizmin? Cfare te mirash i sjell kjo fryme kombit tone sot? Pse heshtni ju kundershtare te Kadarese, apo per me keq, pse beheni avokate te se keqes qe po i behet kombit tone te dashur?

***
Kadare nuk ngurron te jape mendimet dhe shfaqe qendrimet e tij krejt te qarta per keto ceshtje per te cilat inteligjenca shqiptare preferon me turp te heshte. Eshte e pabesueshme, por fatkeqesisht e vertete, qe otomanizmi dhe izmat qe rrjedhin pre tij kane edhe sot ne trojet shqiptare frymezuesit dhe mbrojtesit e tyre. Dhe jane keta pjesa mbase me aktive e fushates se sulmeve dhe shpifjeve kunder Kadarese. Te thush se Shqiperia nuk eshte pjese e Europes, te lartesosh pushtuesit turq dhe te denigrosh Kadarene qe vihet ne mbrojtje te kultures se shendoshe e te paster shqiptare eshte nje veprim qe zor se mund t’i vihet emri qe i takon. Me e pakta mund te them se ky eshte nje veprim i papergjegjshem dhe antikombetar.

Kadare ne intervista dhe shkrime te tij ngrihet fuqimisht edhe kunder korruspsionit te pushtetareve e politikaneve. Mbrojtesit e ketyre te keqijave dhe ata qe majmen permes korruspsionit jane nje kontigjent tjeter i korit antikadare, qofte duke dale haptazi apo duke nxitur te tjere.

Kadare prej kohesh e ka thene hapur qendrimin e tij duke kerkuar hapjen e dosjeve te kohes se diktatures. Ai me te drejte thote se dosjet duhet te hapen per per personat publike, me qellim qe te spastrohen politika, qeveria, parlamenti e diplomacia shqiptare nga ish bashkepunetoret e sigurimit famekeq. Ata qe e kundershtojne kete qendrim rifilluan kohet e fundit nje fushate tjeter kunder Kadarese. Si element te ri i serviren publikut shqiptar edhe “nje mekat te Kadarese” lidhur me nje problem familjar qe shqiptaret e dine qe me se njezet vjet me pare. A nuk jane indinjuese pasioni per ta germuar kete pjese te jetes private te vajzes se Kadarese kur ajo ishte ende e mitur? A nuk eshte marrezi e ligesi e pamase nxitimi per te damkosur si “krim” nje veprim qytetar te prinderve te saj? Po dezinformimi dhe shtremberimi me qellim i fakteve, si edhe vete rikthimi pas me se dy dekadash ne kete histori te hidhur te dy te rinjve?

***
Te luash me fatkeqesine familjare te dikujt eshte dy here e pafaleshme. Te perdoresh per motive politike nje histori te dhimbshme te dy te rinjsh eshte e pamoralshme.
Te akuzosh Kadarene se pse zgjodhi rrugen ligjore dhe jo vetegjyqesine qe pergjithesisht preferojne jo rralle shqiptaret ne kesisoj rastesh, eshte te jesh kunder vete parimeve te shtetit te ligjit, pavaresisht se cfare natyre kishte shteti ne ate kohe. Kadare ashtu si te gjithe shqiptaret, nuk kishte mundesi zgjedhjeje midis dy qeverish per tiu drejtuar ne rast nevoje, sepse nuk kishte dy shtete: nje komunist e nje demokratik.

***
Por edhe ne shtetin me demokratik te botes, ketu ne Amerike, ka ligje dhe ato zbatohen me rreptesi. Pyetni imigrantet shqiptare ketu ne Amerike dhe mjaft prej tyre tregojne qindra histori qe mbase qytetari shqiptar ne Shqiperi nuk do t’i besoje. Ka jo pak prinder shqiptare qe kane perfunduar ne polici e ne gjyq per ceshtje qe ne shqiptaret i quajme gjera krejt te zakonshme, si p.sh, t’i bertasesh me ze te larte apo t’i japesh nje shuplake femijes tend qe nuk don te hyje brenda por don te luaje me shoket jashte. Dhe eshte komshiu, qe ti mbase nuk e njeh fare, ai qe i ka telefonuar policise dhe treguar se nje prind qe banon ne hyrjen X ka keqtrajtuar femijen e vet. Dhe policia te arreston edhe ne mes te nates dhe rrezikon te te marrin edhe femijen pergjithmone se nuk je i denje te rrisesh femijen tend. Dhe ceshtja shkon ne gjyq edhe pse femija nuk eshte ankuar vete.

Ligji amerikan eshte i ashper edhe me krimet seksuale ndaj personave te mitur. Keshtu, sipas ligjit amerikan konsiderohet perdhunim (nje krim i rende) nese nje person madhor kryen marredhenie seksuale me nje te mitur (qe ne shume shtete konsiderohet vajza nen 18 vjec) edhe pse te dy palet kane qene dakord te kryenin marredhenie dhe mbase jane edhe ne dashuri me njeri-tjetrin. Denimi per nje rast te tille eshte me shume vite burg dhe emri i personit madhor publikohet ne nje liste te vecante kudo qe ai banon, me qellim qe institucionet shteterore dhe banuesit te marrin masa parandaluese ndaj tij. Biles ka edhe kufizime te tjera ne levizjen dhe ne ambientet ku mund te shkoje nje person i tille.

***
Edhe ne Amerike sot ligji ne shume shtete parashikon qe nje person qe s’ka arritur moshen madhore nuk mund te martohet pa pelqimin e prinderve.

***
Ka edhe nje gje interesante ne ligjin e testamenteve ketu ne Amerike. Prindi a kushdo tjeter qe le testament, mund te vendose kufizime te pjeseshme per martesen e asaj (apo atij) qe ai i le pasurine. P.sh. quhet e ligjshme qe prindi X ne testament te shkruaje se “Ia le pasurine vajzes sime Y me kusht qe ajo te mos martohet me J, apo me nje anetar te nje grupi te caktuar. Ne te kundert, pasuria i kalon fjala vjen, nje shoqate qe kujdeset per te varferit, apo shoqates qe kujdeset per qente e braktisur.

***
Po ashtu, nese dikush te shqeteson ne telefon, apo ne rruge, apo te troket ne shtepi pa lejen tende, pa folur per kercenime a goditje ne trup, ligji vepron me te gjithe forcen. Ne te kundert asnje qytetar nuk do te ndihej i qete dhe i mbrojtur.

***
Dhe a mund te kete te drejte ndokush qe kesaj t’i thote diktature komuniste?

***
Pra pse me ligesi po i jepen ngjyrime politike veprimit sipas ligjit te qytetarit dhe prindit Kadare ketu e njezet e kater vjet me pare? Kadare ka gjykuar me pergjegjesine qe nje prind ndjen e duhet te ndjeje per femijet e vet. Historite e romatizmave te moshes adoleshente, edhe kur ato mbartin fatkeqesi e tragjedi, nuk duhet te lejojme te perdoren per qellime te mbrapshta e abuzive. Njerez, kini pak dhimbje e respekt edhe per jeten private te vete atyre dy ish te rinjve qe sot mbase jane rreth dyzetvjecare!

***
Dhe sefundi desha te theksoj se eshte fyese per kombin shqiptar qe disa bashkekombas gezohen dhe japin edhe argumente akademike se pse Kadare edhe kete vit nuk mori Cmimin Nobel. Ndersa qe shqiptaret t’i shkruajne komisionit perkates duke kerkuar te mos i jepet cmimi Kadarese, nuk do ta besoja. Por ja qe edhe kjo eshte e verteta e anormales shqiptare.

***
Nje cmim i tille do jete nderim me shume per kombin shqiptar se sa per vete Kadarene.
Krijimtaria e Kadarese ka vite qe e ka marre cmimin Nobel jo nga Komisioni i ketij cmimi (qe per fat te keq duket se e ka politizuar tej mase edhe vete cmimin ne fushen e letersise) por nga miliona lexues ne mbare boten.

***
Le ta mbyll kete shkrim me thenien e nje miku tim Amerikan per Kadarene tek po diskutonim pak dite pas njoftimit te dhenies se cmimit Nobel. “Kadare was probably born at the wrong place and at the wrong time.” Shqip perkthehet: Kadare mbase ka lindur ne vend te gabuar dhe ne nje vend te gabuar.

***
A eshte edhe ky “faji” i kolosit Kadare?

[kocollari]

“Kadare was probably born at the wrong place and at the wrong time.” Shqip perkthehet: Kadare mbase ka lindur ne vend te gabuar dhe ne nje vend te gabuar.


kadare ka mundesi te kete lindur ne nje vend te gabuar dhe ne nje kohe te gabuar

[Xhafer Leci]

qosja e ka vera veten per se gjalli, pa plumb, me lapsin e vete.. nuk ka vdekje me e rende se vdekja per se gjalli. xx

[faiksmajli]

Edhe ti Xha-ferr Leci qenke vec nje kufome e ndyre.

[ARIANI_TB]

Edhe ti Xha-ferr Leci qenke vec nje kufome e ndyre.

E ndyer, bile ate as zagaret nuk munden tiu afrohen kesaj ngordhine te ndyer.

[iliria e para]

Nga GAZETA SHQIPTARE 1.Dhjetor 2006 faqe 28 dhe 29

Identitet perendimor apo lindor per shqiptaret?

N uk ka diskutim për politikën, ekonominë, historinë e kulturën që nuk lidhet në një mënyrë ose në një tjetër me identitetin e një populli, atë që e dallon atë nga kombet e tjera, që e bën të ndryshëm. Duke marre parasysh zhvillimin e deritashëm të kombit tonë si dhe aspiratat e tij, është e rëndësishme të diskutojmë se ku e gjejmë vetën në këtë fillim shekulli? Si mund të portretizojmë vetën tonë duke u bazuar në një sistem matës vlerash dhe cilat janë tendencat ekzistuese në mes nesh dhe cila nga ato do të dominojë për të përcaktuar të ardhmen? Pyetja ka ngjallur shumë reagime dhe disa prej tyre po i publikojmë në këtë faqe diskutimesh.

Gjendja ku ndodhemi kufizon edhe përkatësinë

Gjendja në të cilën është Shqipëria dhe trojet sh
qiptare në përgjithësi, lë shumë për të dëshiruar. Duket shumë hapur që shqiptarët nuk ndajnë me qytetërimin perëndimor apo atë të lindjes të njëjtat vlera. Në Shqipëri gjen të gjitha trafiqet, të gjitha krimet dhe të gjithë llojet e kriminelëve, duke filluar nga ai xhepisti e duke përfunduar me zyrtarë mafiozë që për ironinë e fatit, qëndrojnë akoma në pushtet. Ky është ai qytetërimi shqiptar, që nuk ka vlera, por antivlera. Ky është ai qytetërimi që ne të gjithë i largohemi për të emigruar diku në një cep të botës, ku ka qetësi dhe drejtësi. Të akuzosh Perëndimin apo Evropën është hipokrizi, pasi nuk janë evropianët ata që nxisin prostitucionin, nuk janë evropianët ata që mbajnë në pushtet njerëzit më të korruptuar, janë shqiptarë ata që i bëjnë e durojnë të gjitha këto.

Marrë nga www.peshkupaujë.com
Postuar nga “Shqiptari”

A duhet të shkëputemi me takt nga islami?

Përderisa nuk arrijmë që me takt të shkëputemi nga
islami, vështirë e kemi edhe në shekuj të tjerë të ngjizim veten tonë.
Kombi përbëhet nga njerëz dhe njerëzit është e vështirë ti bësh bashkë po s’veproi një frymë e fuqishme që t’ia jonizojë neuronet dhe t’ia drejtojë kah një qëllim i caktuar që për ne mund të jetë formimi i shëndoshë i shqiptarizmës. I shëndoshë, do të thotë që të jetë i privuar nga disa faktorë që e frenojnë ose e pengojnë farë. Njerëzit si kompjuterat e kanë të vështirë të japin maksimumin kur janë të infektuar nga viruset. Dhe në Shqipëri duam të jemi si ajo apo kjo dhe çuditemi që Evropa na trajton keq. Kështu jemi katandisur vetë. Askush nuk tregon interesin më të vogël për Shqipërinë dhe për gjithçka shqiptare.

Marrë nga www.forumishqiptar.com
Postuar nga “Peshku”

Duhet të njohim më mirë qytetërimin evropian

Për të diskutuar dhe për të arritur në konkluzione të sakta, du
het të njohim më mirë “qytetërimin evropian”. Kur them njohje, jo nëpërmjet gazetave ose lartësisë së pallateve, por psikologjinë perëndimore, pra cili është dinamizmi saj. Kjo nëpërmjet integrimit në të, por jo duke bërë fajtorë prejardhjen dhe duke e konsideruar atë si pengesë mossuksesin.

Marrë nga www.forumishqiptar.com
Postuar nga “Uni”

A e kemi arritur pjekurinë e plotë?

Ne jemi një vend dhe një komb, që si duket ende nuk e kemi
arritur pjekurinë e plotë, megjithëse thuhet që jemi ndër më vjetrit në Evropë. Po të ishim islamiko-orientalë do të ishim aq fanatikë sa të mos ndodhte fenomeni i prostitucionit masiv ku familjet po shesin vajzat, burrat po nxjerrin gratë trotuareve të Evropës për të fituar. Të paktën vetëm këtë të mirë do të kishim, nëse do të ishim besimtarë të devotshëm.
Marrë nga www.forumishqiptar.com
Postuar nga “Reflektimi”

Sa e vështirë të përcaktosh cilit qytetërim i përkasim!
Për të përcaktuar se cilit qytetërim i përkasim, duhet parë nga vijmë,
ku jemi e ku do të shkojmë. Shqiptarët vijnë dhe janë të vetmit pasardhës origjinalë nga qytetërimi pellazgo-ilir, i cili ka qenë djepi i qytetërimit të lashtë grek, romak, pa folur për ata që në atë kohë ende endeshin nëpër pyje e stepa. Gjuha shqipe është gjuhë e veçantë, lashtësia e së cilës diktohet nga shkurtësia e fjalëve bazë të saj, është me një diapazon zanor e bashkëtingëllor të pakrahasueshëm; së paku, në mesjetën e hershme është shkruar me germa latine. Shqiptarët kaluan shumë furtuna, por mbijetuan duke ruajtur thelbin, autenticitetin Shqiptar, nuk u asimiluan. Përkatësia, jo ndarja fetare, ka qenë një nga përçuesit e mbijetesës, në kushtet e vetëmbrojtjes nga zhdukja; merrni shembull konvertimin në mysliman që u bë në periudhën e vonshme të Perandorisë Osmane; gjendja e sotme shpirtërore e shqiptareve nuk është e shkëlqyer, sepse ekziston feja, por besimi është larg. Sot, më shumë se kurrë, bota kërkon që Shqiptaret të integrohen në qytetërimin perëndimor; këtë shqiptarët e kanë bërë me dhjetëra vite më parë, nga Kosova e Maqedonia Perëndimore e ka mbi dhjetë vjet që po e bëjnë nga Shqipëria - me qindra mijëra në Itali, Greqi, Gjermani, e gjetkë në Evropën Perëndimore.
Marrë nga www.peshkupaujë.com
Postuar nga “Deputeti”

Të gjitha boshllëqet në identitetin tonë
Shqiptarët kanë boshllëqe të mëdha nga qytetërimi evropian, por
janë të huaj nga qytetërimi oriental. I përkasim një qytetërimi të padijes, sepse as tani nuk jemi të zotë të vendosim se nga t’ia mbajmë. Nga lindja aziatike apo qytetërimi perëndimor?
Marrë nga www.forumishqiptar.com
Postuar nga “Albo”


http://www.balkanweb.com/gazetav4/index.php?id=1771

[ATMAN]

NGA Henri Hide

Çfarë është identiteti kombëtar dhe si ai është krijuar në rastin e shumicës së vendeve ballkanike? Gjithkush që përpiqet të kuptojë “conceptual framework” dhe filozofinë në të cilën mbështeten marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Greqisë, duhet t’i japë përgjigje kësaj pyetjeje themelore. Në fakt, identiteti kombëtar Grek dhe ai Shqiptar kanë bazë perceptimin e kundërt. Ata mbartin në një farë mënyre negativitetin në perceptimin e njëri-tjetrit. Kjo është tipike e procesit të identitetit shtetformues ballkanik, ku bashkësitë sociale e përcaktojnë veten duke mohuar/nëpërkëmbur identitetin e “tjetrit”. Kështu në thelb të historisë së popullit shqiptar, atij grek, apo dhe te tjerëve gjendet lufta për mbijetesë, kundër “të tjerëve”. Identiteti përcaktohet si “e kundërta e të tjerëve” (respektivisht mosqenia shqiptar, apo mosqenia grek). Kjo gjen shpjegimin e saj në kërcënimin e përjetshëm për humbjen e ADN-së sociale të dy vendeve tona.
E vërteta është se vendet ballkanike kanë prodhuar shumë histori gjatë procesit të tyre identitet-formues. Aq histori saqë strukturat e tyre moderne shoqërore nuk kanë qenë të afta të konsumojnë. Kështu “tepricat” e këtij “konsumimi historik” janë kthyer vetvetiu në nacionalizëm. Ky nacionalizëm ka marrë shpeshherë forma ekstreme. Por është një nacionalizëm artificial. I prodhuar nga procesi historik dhe aftësitë sociale shoqërore të shoqërive tona. Natyrisht që gjatë proceseve historike kanë ekzistuar tendenca të tilla, të cilat janë shfaqur me forma të ndryshme, shpeshherë të manifestuara nëpërmjet përdorimit të dhunës. Reminishencat e kësaj të kaluare historike janë të pranishme dhe sot. Ato dalin në sipërfaqe sa herë që amplitudat politiko-diplomatike në marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Greqisë alternohen. Ky vektor, që në njërin krah gjen nacionalistët dhe në tjetrin “të moderuarit” (ata që shohin të ardhmen e përbashkët të dy vendeve tona në familjen evropiane) është faktori përcaktues i perceptimit të opinionit publik në të dy vendet për njëri-tjetrin. Për fat të keq rrallëherë ai gjendet në balancë.
Synimi i gjetjes së balancës (në tik takun e orës) duhet të jetë përcaktuesi në politikën midis dy vendeve. Por rruga drejt saj po vonon të duket në horizont. Afrimi dhe njohja midis dy kombeve mbetet peng e të kaluarës e cila duket se përpiqet të hedhë rrënjë në të tashmen. Nuk po argumentoj këtu se vendet dhe popujt tanë nuk njohin njëri-tjetrin. Por se kjo njohje, e cila duhet të fillojë nga elitat politike dhe perceptimi i tyre për marrëdhëniet dypalëshe, ka ngelur peng i “nacionalizmave” të vjetra ballkanike. I atyre ideologjive ekstremiste që duket sikur kanë dalë nga pluhuri i historisë evropiane dhe po mbizotërojnë të kënaqura në konstatimin se “dollapi i historisë së nacionalizmit” nuk është mbyllur ende në këtë pjesë të Ballkanit.
Impakti i ekstremeve të spektrave politikë në opinionet publike të të dy vendeve, i shumëfishuar nëpërmjet mediave, shpeshherë të veshura me mantelin e “nacionalizmit romantik”, ka përcaktuar gjatë periudhës së Pasluftës së Ftohtë dhe deri më sot perceptimet e shoqërisë shqiptare dhe asaj greke. Amplituda e polarizimit është e përkohshme për faktorët opinion-formues politikë të të dy vendeve, duke pasur parasysh se ata janë “variabla të varur” (nga faktorë përtej marrëdhënieve të ngushta dypalëshe) dhe gjuha politike e tyre është e përkohshme. Por impakti në opinionin publik dhe polarizimi i tij në të dy vendet vazhdon më gjatë, duke mbartur në vetvete “paaftësinë” e strukturave shoqërore të konsumojnë historinë dhe të kalojnë përtej saj, drejt perceptimit evropian të historisë.
Ata që shohin marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Greqisë të shkëputura nga proceset ballkanike dhe ato euroatlantike do gabonin rëndë në arsyetim dhe, për rrjedhojë, dhe në konkluzion. Ridimensionimi i prioriteteve strategjike të disa prej fuqive të mëdha, i përshpejtuar sidomos pas rikonfigurimit strategjik që SHBA-të ndërmorën pas 11 Shtatorit 2001, ndikuan dhe në nënsistemin ballkanik. Duke pasur gjithsesi në mendje se marrëdhëniet politiko-diplomatike të viteve të fundit midis Greqisë dhe Shqipërisë janë normalizuar dhe ndërthurur në përcaktimin e integrimit euroatlantik të Shqipërisë dhe mbështetjes së Greqisë në këtë rrugë, mund të themi se, të paktën në nivelin politik dhe atë ekonomik loja e vjetëruar disi e ”zero-sum thinking” ja ka lënë vendin logjikës së përfitimit të dyanshëm nga normalizimi në nivel politiko ekonomik. Ky fakt dëshmon se, të paktën në nivelin e elitës politike që drejton dy vendet, reminishencat e të kaluarës historike duket sikur po ja lënë vendin një tjetër procesi identitet-formues – atij të përafrimit politik në bazë të filozofisë së fqinjësisë së mirë dhe perspektivës së integrimit në strukturat e BE-së dhe NATO-s.
Ndërkohë, në nivelin e opinionit publik, marrëdhëniet midis dy vendeve vazhdojnë të jenë pre e së kaluarës dhe e dyshimit, gjë e cila dëshmon aftësinë e kufizuar “konsumatore” të historisë, e cila ka në të dy vendet tendencën të idealizohet dhe të përdoret si argument kryesor arsyetimi në krahasimin midis dy vendeve. Ky rreth vicioz i perceptimit të historisë ka filluar të bëhet pengesa kryesore filozofike e dy shoqërive tona, e cila sot i ato mban të mbërthyera në ngërçin e së shkuarës dhe i krijon një perde të turbullt që pengon të shohin të ardhmen.

[ELDORADO]

lexova Dhe Une Se Fundmi Ate Liberth Te Ketij Ismail Kadarese,e Lexova Sepse Me Interesonte Te Mesoja Ndonje Gje Interesante E Lexova Edhe Sepse Kisha Degjuar Shume Kritika Dhe Nuk Ma Merrte Mendja Se Ne Kete Liber Flitej Gati Haptaz Kunder Islamizmit
Po Si Mund Qe Nje Njeri Kaq I Arsimuar Dhe Me Kulture Te Arrij Te Kete Rene Kaq Poshte Apo Mos Ka Dash Te Thoje Me Kete Liber Se Ai Eshte Katolik Apo Ortodoks Apo Ku Di Une ,e Lexova Kete Liber Dhe Mu Krijua Pershtypja Sikur Te Gjitha Fajet Se Shqiperise I Ka Ecur Keq Pergjate Rruges Se Jetes Se Saj E Paska Pas Nyslymanizmi
Me Vjen Keq Biles Shume Keq
Me Respekt Niku