Identiteti evropian i shqiptarëve

[Albo]

Asnjëherë dhe kurrë në historinë e tonë ne nuk kemi luftuar për të ekzistuar si musliman, katolik ose ortodoks. Ne gjithë në historinë tonë është dashur të mbrohemi vetëm pse kemi qenë SHQIPTARË.

Nuk e kemi bere nje gje te tille pasi nuk e kemi patur kete lluks, kete mundesi. Arsyeja? Sepse te gjitha lufterat e shqiptareve ne keto 600 vjet kane qene per MBIJETESE dhe jo per afirmim te vlerave dhe virtyteve te shqiptareve si popull. Sot, kur brezi yne jeton ne liri, uniteti i mbijeteses si kunderpergjigje e nje rreziku nuk ekziston me. Dhe eshte pikerisht kjo liri qe po u hap syte shqiptareve qe te bejne ate qe bene rilindasit, ate qe bene patriotet ne epoken e pavaresise: rigjetjen e identitetit shqiptar si ne nje nivel historik, si ne nje nivel kulturor, si edhe ne nivelin me te larte te mundshem, ate shpirteror.

Dhe ky ndryshim qe vjen si rezultat i meditimit te brendshem nuk e ka emrin percarje, e ka emrin "rryme natyrale" te nje populli. Kurse kunder-rrymat lindin si pasoje e frikes se ketij ndryshimit ne liri, kesaj rrymes natyrale, qe ne pamundesi per ta ndalur vrullin e rrjedhes natyrale, mundohen te turbullojne ujrat shqiptare.

Ajo qe duhet te kuptosh ti Albo eshte se identiteti i nje kombi eshte gjithmone ne zhvillim. Kete zhvillim te madh qe shqiptaret paten me rilindjen (kot nuk quhet e tille) nuk duhet ta mohojme apo harrojme kurre.
Pa kuptuar kete pike ti je i paafte te kuptosh ate qe kane shkruar shumica e pjesemarresve ne kete Teme.

Lexo cfare kame shprehur me lart per "dinamizmin e identitetit". Ajo qe duhet te kuptosh ti eshte se dinamizmi i identitetit shqiptar ne liri, eshte i pandalshem nga askush. Por kjo nuk do te thote se ky ndryshim eshte automatikisht pozitiv ne vetvete. Ndryshimi i shqiptareve ne liri perjetohet ne menyra te ndryshme nga shtetas te ndryshem: do te kete nga ata shqiptare qe do te rigjejne identitetin e tyre, qe nuk do te thote se eshte identiteti shqiptar. Do te kete nga ata qe do te rikthehen ne identitetin e tyre turk, sic i gjen edhe ne kete teme, do te gjesh ata qe do te rikthehen ne identitetin e tyre arumun, do te kete nga ata qe do te rikthehen ne identitetin e tyre grek, do te kete nga ata qe do te kthehen ne identitetin e tyre fetar, do te kete nga ata qe do te tregohen idiferente ndaj te shkuares dhe do te zgjedhin qe ti veshin vetes identitetin qe u vjen atyre per mbare. Bukuria e kesaj lirie eshte pikerisht pastrimi i ujrave shqiptareve.

Une nuk jam nga ata qe besoj ne "unitetin e trojeve", une jam nga ata qe besojne ne unitetin shpirteror te shqiptareve. Pa vendosjen e ketij uniteti shpirteror me kohen, shqiptaret do te vazhdojne te jene nje popull heterogjen bastard ne Ballkan dhe ne Evrope qe nuk ka asgje te perbashket me shqiptaret e hershem.

Ç'kujton ti se ishte paganizmi i shqipove?

Cili prej atyre burrave te mbledhur ne Beselidhjene Lezhes ishte pagan?
Cili prej rilindasve tane ishte pagan?
Cili prej patrioteve te pavaresise ishte pagan?

Ti je i lire "te mos jesh si gjithe shqiptaret e tjere", je i lire te jesh pagan politheist ne shekullin e XXI. Por mos u mundo te shesesh paganizmin si burim uniteti se te marrin per budalla ata qe te lexojne.

[dardajan]

carte identiteti =leter njoftim
emri mbiemri
vendlindja
datlindja
shtetesia
vendi i banimit
profesioni
ngjyra e flokeve
ngjyra e syve
gjatesia


Me sa shof une ketu identiteti im nuk percaktohet nga perkatesia fetare, dhe me duket se vetem ne Arabi apo diku tjeter ne karte te identitet percaktohet edhe besimi fetar .

perse duhet qe dikush te ket nje identitet ?

eshte i lindur apo i krijuar ai ?

qe te dallohet nga dikush tjeter dhe ai nuk krijohet gjat kohes por eshte i lindur ne momentin e lindjes ( pervec profesionit) dhe nuk e ndryshon dot.

perse duhet qe te jemi te identifikuar ?

sepse nuk duhet te ngaterohemi me dike tjeter

cili eshte interesi qe un te kem identitetin tim dhe jo te dikujt tjeter ?
interesi eshte qe un te mbroj, ruaj, forcoj, zhvilloj , gjakun tim dhe jo te dikujt tjeter paraardhsit dhe pasardhsit e mi e jo te dikujt tjeter.

Po pse nuk jemi te gjith njesoj, pra qe une te mbroj ,ruaj forcoj, zhvilloj, gjakun e dikujt tjeter i ndryshem nga mua ?

Jo sepse edhe ai tjeteri mbron te tijat keshtu qe un ndihmoj ne zhdukjen e identitetit tim te paraardhsmeve te mi .
Pra eshte nje lloj lufte per egzistence brenda llojit njeri dhe ai qe do te ruaj identitetin e tij deri ne fund do jete edhe me i forti ne llojin e tij ,e arrin kete me force me dredhi apo me tradhti eshte gjithmon nje zotesi.

Dhe tani te kalojme nga nje person ne shume persona.

cfar i bashkon ata qe te kene nje karte identiteti te perbashket ?
1-Vendlidja
2-Shtetesia
3-Gjuha
besimi????
jo
sepse i bie qe te bashkohemi me te gjith ata njerez ne bote qe kane besimin tone por qe nuk flasin gjuhen tone dhe nuk kane lindur ne vendin tone dhe si rrjedhim nuk mbrojne interesat tona.

perse duhet te krijojme nje identitet te perbashket ??
sepse identiteti personal mbrohet me mire brenda nje identiteti te perbashket kundrejt nje identiteti tjeter te perbashket.
pse duhet te mbrohemi nga identiteti tjeter i perbashket ?
sepse dikush ka lindur ne nje vend te begate dhe dikush ne nje tjeter jo dhe aq te begate gje qe con ne rritjen dhe forcimin e njerit identitet te perbashket gje qe nuk tolerohet nga identiteti tjeter i perbashket sepse rrezikohet te asimilohet.

Historia boterore tregon se shum popuj te lashte jane shuar shume gjuhe antike jane harruar dhe shume qyteterime jane zhdukur .


Ne cfar menyre jane zhdukur keto popuj apo ( bashkim identitetesh )
1-me force nepermjet lufterave
2-me dredhi
3-me tradhti

Po sot si behet kjo lufte ?

vetem me ekonomi sepse me armet moderne shkaterohen te gjith popujt dhe nuk ngelet me asnje .
Pra ai qe ka ekonomine me te forte dikton edhe ligjin per te tjeret por ne kete rast nuk egziston me zhdukja por punesimi i tjerve per llogari te me te fortit.

Ne kete kontekst Identitetet e popujve te vegjel bashkohen ne nje te vetem per ti bere balle atij qe eshte me i forte dhe per te shmangur asimilimin
Fakti me i qarte per kete eshte EUROPA dhe perpjekjet e saj per te krijuar nje identetitet te ri ate EUROPIAN perball atij AMERIKAN dhe AZIATIK
sepse ai AFRIKAN eshte pothuase ne zhdukje e siper.

E bera kete parathenie qe ta kuptoni se ne zihemi ende per te gjetur identitetin tone nderkohe qe pak nga pak duhet ta leme dhe te marrim ate EUROPIAN sepse rreziku i sotem nuk jane me fqinjet tane por miza e verdhe ( "Kina " ) ka thene Curçill.
Karta jon e ardhshme e identitetit duhet te jete;
vendlinja tirana Europ
Shtetesia europian
gjuha ANGLEZE

Sepse ka krijuar nje supremaci kundrejt gjuheve te tjera europiane dhe qysh sot njifet si gjuhe zyrtare ne komunikimet europiane dhe boterore.
Ndersa gjuha jone dhe gjith te tjerat me kalimin e shekujve do zbehen dhe do humbin rendesine e tyre por do te rojne neper arkivat e biblotekave.
Gjithashtu do zbehet edhe nacionalzmi aktual i popujve Europian dhe do zevendesohet me ate Europian.
Prandaj vellezer dhe motra shqiptar kur te debatoni mundohuni te shikoni pak me larg se hunda juaj pak me larg se nacionalzmi juaj pak me larg se euforia juaj ndaj besimit ne zot, mundohuni qe ne mendimet tuaja te keni parasysh te kaluaren te tashmen dhe te ardhmen e asaj qe do thoni.

Mundohuni ta thoni mendimin tuaj nje here dhe te plote e jo si ne kete teme ku hyni e dilni cdo dite duke shkruar e replikuar .
shnet e gjith t'mirat kudo qe te jeni

dardajan

[Qafir Arnaut]

Kombi shqiptar lindi me Beselidhjen e Lezhes ne 2 mars 1444 ...
"Iliret", "pellazget" apo epoka e paganizmi kane nje vlere historike qe te studiohen, por nuk jane nje parakusht per te njohur identitetin shqiptar.
Albo

Sa i guximshem qe je mer ti!! Na e bone fakt te kryer. Nesje, une mendoj qe si shqiptar qe jom, jom i pa-vdekshem, i kah-motshem. Per me teper mbi kete ide lexo Gjergj Kastriotin, ne nje leter derguar rivalit te zotit te tij.

[ZANOR]

sa me krenari e theksoni Skenderbeun, po a i beni pyetje vetvetes: kur do te ktheheni ne atdhe si Skenderbeu dhe sa po ruhet identiteti shqiptar ne diaspore - mbase per temen gati asgje nuk po thohet ketu, vetem lojera fjalesh ne ere.

Identiteti shqiptar ne mergim po shuhet, ne saje te mosbashkimit, mosbashkeveprimit te komuniteteve shqiptare neper bote, mosorganizimit te tyre ne nje komunitet shqiptar. Eshte ne krize identiteti shqiptar i mergimtarit, se ai ne atdhe eshte ne rregull, i cili do te zhvillohet bashke me kohen.

Kur do te ktheheni ne atdhe skenderbejte e mij? Edhe sa gjenerata do te flitet Shqipja ne familjet tuaja? Çfare identiteti do te kete shqiptari ne diaspore pas dy-tri gjeneratash? Kjo eshte per tu vajtuar me ze te larte!

[Legjion]

Cili prej atyre burrave te mbledhur ne Beselidhjene Lezhes ishte pagan?
Cili prej rilindasve tane ishte pagan?
Cili prej patrioteve te pavaresise ishte pagan?

Ti je i lire "te mos jesh si gjithe shqiptaret e tjere", je i lire te jesh pagan politheist ne shekullin e XXI. Por mos u mundo te shesesh paganizmin si burim uniteti se te marrin per budalla ata qe te lexojne.

Paganizmi ynë që ta kesh një ide më të qartë nuk është "fe politeiste" siç kujton zotrote, janë pikërisht ato gjërat e vogla "të pakuptimta" që të gjithë ne i bëjmë njësoj pavarësisht nga feja, ende sot. Pse? Sepse janë të rrënjosura tek ne si përbërës të identitetit tonë. Këto janë tek ne që prej mbrujtjes tonë, që prej zanafillës. Se pikë së pari janë përftimet tona në rrjedhën historike, përvoja, krijimet tona, botëkuptimi ynë frikat dhe qëllimet tona, ndaj dhe ndodh kësisoj. "Paganizmi kombëtar" ai që u luftua me aq egërsi të paparë nga krishterët ato 4 shekujt e parë, nuk ishte "besim në politeizëm" ishte përqasja dhe strukturimi ideologjik ndihur e shprehur me anë të simboleve i botëkuptimit të kombit prej nga dilte. Zotat e djajtë ishin ndjenjat dhe mendimet e fisit e të farës, aftësitë dhe bëmat e fisit e të farës. Kur "besoje" në zotat e fisit, besoje në "fisin". Këto nëse nuk ishin karakteristikat e "fesë së gjakut", asaj që orientalët që hynë në siujdhesë nuk e kuptuan kurrë, atëherë çfarë ishin. Për çfarë flasin Kastrioti, de Rada, Vreto, etj. me shokë kujton? Nëse këta besëlidhasit e rilindasit e pavarësistët e tu nuk ishin paganë, por ishin "fetarë", atëherë ku i kanë simbolet fetare në trungun fisnor? Kastrioti ky "atlet i krishtit" e "mbrojtës i krishterimit" që një herë qe mysliman e një herë katolik e një herë unit (sa fetar!), ku i ka përqasjet e përkatësisë së tij fetare (si përcaktuese e kombit) në heraldikën fisnore? Nuk të bën vallë përshtypje kur kombe të tëra kanë ndotur flamujt me kryqe, si për të përjetësuar rrenën shekullore të "kryqëzimeve" inekzistente, ne, e më saktë këta burrat e vazhdimësisë sonë fisnore nuk kalojnë asfarëgjë në heraldikën kombëtare që të përmendë qoftë dhe nga larg ndonjë përkatësi fetare. Burra që në vend që t'i mbysin shqytat me kryqe e gjysmëhëna si "atletë të Krishtit e të Muhamedit", rrijnë e mbajnë brezabrez shqiponja dykrenare, gjarpërinj, Diej e mjellma, përkrenare me brirë, parzmore e shqyta me buaj, e plot të tjera asilloj. Sikur të vë në mendime diçka e tillë apo jo! Mu në mes të fesë, shekuj pas mesjete e këta kokëkrisur flasin për rrufe të Diaut e vishen e ngjishen ilirishte. Kur historianët sa nga njëra palë aq dhe nga tjetra nuk t'i shëmbëllejnë heronjtë me Konstandinin e Madh (prokrishterin e parë që për vete mbeti pagan), siç çdo mbret, princ e strateg nga Evropa rropatej të identifikohej, pasi ky ishte ai kampioni i krishterimit, ai që duhej marrë si shembull e që madhështia e tij e shenjtëruar në dy panteone shkëlqente lavdishëm në përrallat judaike që infektuan kontinentin. Historianët pra në vend që ta identifikonin Kastriotin me burrat e vet, me këto shembuj të lavdishëm të krishterimit, se si iu shkonte truri skiç dhe rrinin e flisnin për Pirro epiriotë, për danë e arianë, për Aleksandër të Mëdhenj e strategë ilirë Aleksandër bej ia këpuste njëri e arnaut/argonaut ia këpuste tjetri. Ç'dreqin qenë kta ilirët dhe kush i pjerdh?! Ç'duan këta historianë që për të përmendur lavdinë e dikujt aty në mes të hiçit, na flasin për ilirë e jo për të mëdhenjtë e fesë ku supozohet se përkisnin heronjtë tanë?! E fesë që solli "qytetërimin" që aq shumë na mungonte. Këtë lavdinë ilire nuk e përmend as Brittanica. Ne sot dimë vetëm për Romë e Greqi! Pra, këta historianë që njësojnë këta "fetarët" tanë me ata të "pafetë" e para erës sonë, e jo me gjedhin bizantin e "martirët e fesë së ndritur", ç'vallë i shtyn? Ku janë simbolet fetare në këta dreq fetarësh iliro-arbërorë? Ç'flet Napoleon palla, Lajbnici, Balzaku, Bismarku e Hitleri me shokë? Ku dreqin e mësojnë historinë këta? Pse nuk vijnë në këto shkollat e Bizantit ta mësojnë ashtu siç duhet?

Unë nuk shes ndonjë "paganizëm" ashtu siç e kupton ti, për "unitet", unë të them që rrënja, tradita, doku, gjuha, ideja e qartë që ende shfaqet mes nesh e që studiues pas studiuesi na e kanë bërë të ditur e që prift e hoxhë e ulem janë ankuar kur e kanë spikatur, etj. etj. është pikërisht ky "paganizmi" ynë siç na etiketuan shpirtin tonë të rrekur e thekur e pjekur mes gjaku e zjarri e hekuri, meslindorët. Pse vallë na quajnë "paganë", dhe pse nuk i kemi dhënë ende duart ne vetë këtij "paganizmit" tonë të urryer prej tyre (që ti po e shihke si produkt që e zgjedh nga rafti i supermarketit, ku je i lirë të zgjedhës çfarë të duash - hah demokracia!)? Ç'është kjo që quajnë "paganizëm" mu tek ne, kur ne fare qartë shohim se nuk jemi "paganë". Kur ne fare qartë si të thuash na bëjnë për të qeshur fetë. Ç'dreqin do të thotë të jesh ende "pagan" në shekullin e njëzetë e të njëzetëenjëtë? Ne s'jemi paganë. Ç'ishte vallë ai paganizmi i "kombëtarëve" që nuk pranonin të identifikoheshin me përkatësi fetare? Kur i pyeste Durhami: "Ç'jeni ju?", i përgjigjeshin shkurt e qartë: "Shqiptarë!" e jo si popujt përreth ku përgjigja ndaj pyetjes ishte "Ortodoks", "Mysliman", "Katolik", "Protestant"! Bënte çudi anglezja! Paganizmi pra. Ç'dreqin quante paganizëm patriarkana e papati dhe kë luftoi? Ti je duke i thonë derrit, jo dajë, po babë, or mik...

[dardajan]

P Ç'është kjo që quajnë "paganizëm" mu tek ne, kur ne fare qartë shohim se nuk jemi "paganë". Kur ne fare qartë si të thuash na bëjnë për të qeshur fetë. Ç'dreqin do të thotë të jesh ende "pagan" në shekullin e njëzetë e të njëzetëenjëtë? Ne s'jemi paganë. Ç'ishte vallë ai paganizmi i "kombëtarëve" që nuk pranonin të identifikoheshin me përkatësi fetare? Kur i pyeste Durhami: "Ç'jeni ju?", i përgjigjeshin shkurt e qartë: "Shqiptarë!" e jo si popujt përreth ku përgjigja ndaj pyetjes ishte "Ortodoks", "Mysliman", "Katolik", "Protestant"! Bënte çudi anglezja!

Une identifikohem shum mir ne kete pjese te postimit biles do shtoja qe ta shohesh jeten e sotme dhe te ardhme me syte e cdo ithtari fetar eshte injoranc personale.

[DardanG]

Kombi e feja nuk janë një o trutharë, o Sabri faqeziu! Nëse është kështu, sic thua ti o trumykur, o anadollak, o faqezi atëherë shqiptarët, pasi që i përkasinë tri( në mos më shumë se tri, feve), duhet të ndahen në tri kombe dhe t´i coptojnë dhe ti bëjnë pikë e pesë edhe ato pak troje që u kanë mbetur!
Pesëqind vite e maskaroi, e dogji dhe e shkrumboi, e degdisi në katër anët e botës,e përcau edhe më shumë, e sundoi dhe e shkatërroi shqiptaroinë turku dhe zoti e di edhe sa shekuj duhet të shkojnë që të clirohemi nga mendjet e mykura turkoshake si të Sabriut!
Trego he more Sabri "burri" sa para merr nga ato farë " ndihmat humanitare" për ta mbrojtur me aq këmbëngulësi "islamizmin" dhe "turkninë" në Kosovë. Ke edhe aq fytyrë, ore intrigant i sojit më të keq sa ta quash Kadarenë të madh "një cifut apo një "pasardhës të spanjollve"...!
Soji i Sabriut nuk do Skenderbe, nuk do Nënë Terezë, nuk do Kadare..., nuk do histori dhe as kulturë shqiptare, nuk do gjuhë shqiptare, nuk do asgjë shqiptare! Ai do "një komb një fe një atdhe", pra një Shqipëri dhe shqiptari copa, copa dhe këtë për hirë të fesë së vet! I mallkuar qofë ky soji intrigantësh dhe antishqiptarësh!

[Rina_87]

Nuk e kemi bere nje gje te tille pasi nuk e kemi patur kete lluks, kete mundesi.

Nuk ka te beje kjo me lluksin dhe mundesine! Por ka te beje me ate se shqiptaret KURRE nuk jane identifikuar me nje religjion te caktuar! Ngase, te gjitha religjionet (musliman, katolike, ortodokse) kane qene te imponuara ose te huazara dhe asnjera prej tyre nuk mund te sherbeje si baze, madje as per te supozuar, se mbi te ndertohet origjina shqiptare (kupto: identiteti shqiptar). Pra, cdo religjion bie poshte kur del ne pah ceshtja e identifikimit te origjines kombetare shqiptare. Ato jane vetem predikime dogmatike fetare te disa individeve, qe nuk shohin pertej hundes se vet! (ose kane synime tjera te erreta, qe nje mendje e shendoshe nuk mund t'i kuptoje!)

Arsyeja? Sepse te gjitha lufterat e shqiptareve ne keto 600 vjet kane qene per MBIJETESE dhe jo per afirmim te vlerave dhe virtyteve te shqiptareve si popull.

Shume e vertete! Te gjitha lufterat shqiptare kane qene per MBIJETESE! Mbijetese kombetare, por jo religjioni! Mirepo te thuash ne keto 600 vjete eshte gabim trashanik! Se shqiptaret nuk e kane zanafillen prej shek XIV ose XV, por eshte civilizimi me i lashte ne Evrope, mos te them edhe ne bote! E cilat na qenkan tash ato vlera dhe virtyte qe duhet shqiptaret t'i afirmojne? Dogmat fetare!!! Me vjen "keq" por eshte shume vone! Nuk njihet me si vlere dhe virtyt periudha e mesjetes kur njerezit digjeshin ne turra te druve ose u hiqej koka, ngase kane thyer dogmat fetare. Ke lindur shume vone! Mirepo me menyren e te menduarit nuk je larg nga Mesjeta!

E tash eshte shek XXI. Tjera gjera tash njihen si Vlera dhe Virtyte! Shiko zhvillimet ne bote, ne te gjitha fushat dhe do ta kuptosh!

Sot, kur brezi yne jeton ne liri, uniteti i mbijeteses si kunderpergjigje e nje rreziku nuk ekziston me. Dhe eshte pikerisht kjo liri qe po u hap syte shqiptareve qe te bejne ate qe bene rilindasit, ate qe bene patriotet ne epoken e pavaresise: rigjetjen e identitetit shqiptar si ne nje nivel historik, si ne nje nivel kulturor, si edhe ne nivelin me te larte te mundshem, ate shpirteror.

Nuk ka nevoje asnje shqiptar qe ndihet shqiptar te rigjej identitetin! Identitetin duhet ta kerkojne ata qe nuk ndihen shqiptar dhe qe verejne se kane humbur rrugen! Identeti shqiptar ekziston, eshte ne cdo gje shqip (ja ne keto shkronjat e mia une tregoj identitetin tim shqiptar) dhe ne, gjeneratat e reja duhet te ndertojme mbi te, qe ta cojme perpara, te ecim ne hap me kohen dhe jo te kthehemi ne mesjete ose me heret dhe te mundohemi te shkaterrojme themelin e origjines sone dhe, si rezultat ta mohojme identitin tone TE VERTETE!

Dhe ky ndryshim qe vjen si rezultat i meditimit te brendshem nuk e ka emrin percarje, e ka emrin "rryme natyrale" te nje populli. Kurse kunder-rrymat lindin si pasoje e frikes se ketij ndryshimit ne liri, kesaj rrymes natyrale, qe ne pamundesi per ta ndalur vrullin e rrjedhes natyrale, mundohen te turbullojne ujrat shqiptare.

Une nuk po kuptoj cka eshte ky meditim i jashtem ose i brendshem! Duhet t'i emertosh gjerat me emrin e tyre te vertete dhe jo te fshihesh pas fjaleve! Nese eshte fjala per ndonje propagande fetare, atehere une nuk pajtohem me ty!

Nese "rryma natyrale", do te shkaktoje "anti-rrymat" atehere ajo e ka vec nje emer. Percarje!. Dhe pasi qe eshte fjala brenda nje populli, atehere emrin e vertete e ka percarje antikombetare!

Tung

P.S. Une mendoj se nje gje mungon te disa individ! Krenaria personale dhe kombetare! Kjo eshte ajo qe duhet ta rigjeni!

----------------------------------------------------------------

Legjioni, postimi juaj eshte shume interesant. Po nderlidhet me argumentet qe i sjelle Dan Brown ne "The Da Vinci Code" lidhur me simbolet dhe hyjnite pagane, qe jane keqinterpretuar dhe keq-shfrytezuar nga religjionet e tjera.

[DYDRINAS]

Shkrimtari: Duhet të largohemi nga lindja


Ismail Kadare: Në BE po krijohet racizmi antishqiptar
“Shqipëria do të ishte shpërbërë pa paqe mes feve”


Shqiptarët do të hyjnë në Evropë me dy shtete. Shkrimtari, Ismail Kadare, e quan këtë një arritje të kombit shqiptar.

Në një intervistë të dhënë për “Zërin e Amerikës”, gjatë qëndrimit në Shtetet e Bashkuara, Kadare tha se me zgjidhjen e statusit të Kosovës, prania shqiptare në Ballkan do të jetë e fuqishme. Duke folur për ato që ai i quajti “dilema” tek disa shqiptarë lidhur me përkatësinë e tyre, ai tha se kombi shqiptar e ka vendin në Evropë dhe jo në Lindje. Paqen ndërfetare Kadare e ka cilësuar si një ndër përvojat më të vlefshme të popullit shqiptar.

Ky është një vit me rëndësi për Kosovën, statusi i së cilës është në prag të zgjidhjes. Në Ballkan duket se do të krijohet së shpejti një shtet i ri. Çfarë prisni që të sjellë krijimi i këtij shteti të ri në psikologjinë shqiptare në përgjithësi?

Me sa duket kjo do të ndodhë. Do të krijohet një tjetër shtet shqiptar në Ballkan, pra do të ketë dy shtete shqiptare. Për shumëkënd kjo u duk në fillim si pak e çuditshme, e papranueshme. Këtu nuk ka asgjë të papranueshme, është normale. E papranueshme, e tmerrshme ishte që gjysma e kombit shqiptar nuk kishte liri, ishte në gjendjen e një kolonie. Kjo ishte skandaloze. Kurse zgjidhjet e tjera janë të gjitha logjike. Nuk duhet harruar që dikur, nëse hapim kronikat e Rilindjes, flitej për katër Shqipëri, ose katër vilajete siç quheshin. Prandaj këtu nuk ka asgjë të keqe dhe kjo është një përvojë që e njeh bota. Ka disa kombe që përbëhen nga dy shtete, madje nga dy shtete e gjysmë. Pra, me sa duket, në një kohë të afërt në Ballkan do të ketë dy shtete shqiptare dhe kjo është një gjë e mirë për të gjithë hapësirën shqiptare, për vizionin e kombit shqiptar, për shtatin e tij, për përmasat e tij. Dhe kur trupi është më i plotë, edhe mendja bëhet më e plotë. Eshtë diçka që i përshtatet kombit shqiptar dhe këtu nuk ka asgjë të keqe, përkundrazi ka një gjë të mirë: prania shqiptare në Ballkan do të jetë e fortë, e fuqishme. Kur them këto fjalë nuk i them sepse neve na duhet një prani e fuqishme për të uzurpuar ndonjë vend tjetër, ose për t’u shtrirë diku ku s’na përket. Absolutisht jo. Kombi shqiptar do të gjejë shtatin e vet natyral. Se e ka gjetur këtë në një hapësirë unike ose në dy, kjo nuk ka shumë rëndësi. Kryesorja është që kombi shqiptar po hyn në Evropë me atë shtat që ka dhe jo me një shtat të gjymtuar, siç ka qenë deri më sot.

Kohët e fundit ju keni shprehur një farë ndjeshmërie për faktin që një pjesë e shqiptarëve priren të shohin drejt Lindjes se sa drejt Perëndimit, të cilin ju e konsideroni si vendin e natyrshëm të tyre. Cilat janë shkaqet e këtij preokupimi?

Këtu kemi të bëjmë më tepër me një keqkuptim, sepse, në qoftë se shqiptarëve do t’u shpjegohet mirë se çfarë është Lindja dhe çfarë është Perëndimi dhe përse ata i përkasin kontinentit evropian, atëherë nuk do të ketë dy mendime për këtë gjë, por do të ketë një mendim. Natyrisht, në çdo vend ka gjithmonë grupe të vogla që mendojnë mbrapsht dhe nuk u pëlqen kurrë mendimi i përgjithshëm, por unë mendoj që vendi i shqiptarëve në Evropë është një vend objektivisht i natyrshëm, nuk është fryt i një propagande, ose i një plani strategjik, apo një shpikje. Shqiptarët e kanë pasur vendin në Evropë, e kanë dhe do ta kenë në Evropë. Nuk ka kontinent tjetër për ta. Prandaj vetë pyetja kur shtrohet, për mua përmban një element absurditeti. “Jo, po ne kemi edhe elemente nga Lindja,” thonë disa. Të gjithë vendet kanë elementë nga Lindja, disa herë edhe vende të largët. Të marrim Spanjën. Për shkak të një bashkëjetese relativisht të gjatë me botën arabe dhe myslimane, në kulturën, arkitekturën dhe gjuhën e saj ka gjurmë të kësaj bashkëjetese dhe kjo është normale, ashtu siç ndodh me të gjitha vendet. Por, askush nuk mund të thotë se Spanja është midis Lindjes dhe Perëndimit. Ajo ka qenë dhe do të jetë gjithmonë një vend evropian. E tillë është pak a shumë pozita e Shqipërisë. Ne nuk jemi më afër asaj që quhet Lindje se shtete të tjera. Ka një sërë shtetesh që janë në kufi me Lindjen, shumë më afër se ne, prandaj s’ka pse ne t’i krijojmë vetes një lloj dileme të kotë, një lloj pyetje, hamendje, dyshimi nëse jemi më shumë kështu apo më shumë ashtu.

Ka pasur raste që në Shqipëri tensionet ndërfetare janë rritur, përfaqësues të njërit besim fetar ankohen për veprime të besimtarëve të një feje tjetër, siç e kemi parë për shembull gjatë këtij viti. A është ende e vlefshme shprehja se marrëdhëniet ndërfetare në Shqipëri janë të shkëlqyera, apo kjo ka mbetur thjesht një formulë për t’u dukur mirë në sytë e botës?

Nuk mendoj se ka qenë një formulë e sajuar për propagandë të trëndafiltë, pra për t’u dukur mirë. Jo. Kjo ka qenë një gjë e vërtetë. Në qoftë se do të kishte pasur disharmoni fetare, Shqipëria do të ishte shpërbërë prej kohësh ose do të ishte tani një grumbull krahinash, që kush e di se si do të kishin përfunduar po të ishin ndarë sipas feve. Kështu që, harmonia fetare, marrëveshja midis feve ka qenë një realitet, një gjë për të cilën shqiptarët janë krenuar me të drejtë. Sepse, duke qenë një popull shumë energjik në grindje, siç janë për fat të keq, ata do ta gjenin fenë si një vjegë, si një pretekst për t’u shpërbërë. Kjo nuk ka ndodhur dhe nuk ka pse të ndodhë tani. Natyrisht, në liri shfaqen probleme që për arsye madhore të robërisë nuk janë dukur më parë. Shqiptarët kanë pasur probleme të tjera. Kur gjysma e Shqipërisë ishte shtypur nga komunizmi shqiptar dhe gjysma tjetër nga komunizmi serb, sigurisht që problemet fetare dalin në plan të dytë. Kështu që, kur vjen liria – Shqipëria dhe kombi shqiptar përgjithësisht, në shumicën e strukturës së vet janë të lirë - natyrisht që do të dalin probleme më të sofistikuara dhe prandaj del edhe problemi i kësaj harmonie fetare, e cila, për mendimin tim, nuk ka pse të rishikohet. Ajo ka qenë një përvojë shumë e vlefshme për kombin shqiptar, por ajo duhet mirëmbajtur dhe duhet riushqyer, asaj i duhet bërë meremetim, ashtu si çdo ndërtesë në këtë botë që kërkon mirëmbajtje.

Sa rëndësi ka kërkimi i identitetit etnik apo fetar për shqiptarët, në një botë ku kryefjala është globalizimi? Çfarë duhet harruar dhe çfarë duhet ruajtur në këtë identitet?

Unë mendoj se identiteti shqiptar nuk bie ndesh me atë që quhet identitet evropian. Absolutisht jo. Evropa që në themelet dhe në frymën e saj është Evropë e kombeve. Nuk është Evropa e fshirjes së kombeve. Nuk ka ndonjë Evropë abstrakte, të përgjithshme. Nuk ka ndonjë Evropë siç ishte doktrina e komunizmit, sipas të cilës “jemi në radhë të parë komunistë pastaj kemi edhe kombësitë tona, jemi sovjetikë pastaj jemi edhe lituanezë, gjeorgjianë apo armenë” siç thuhej për kombet në ish-Bashkimin Sovjetik. Jo. Evropa po ndërtohet si një Evropë e kombeve dhe jo si një Evropë e fshirjes së identiteteve. Prandaj, identiteti shqiptar si identitet themelor në Ballkan është po aq i fuqishëm sa edhe identiteti grek, identiteti i sllavëve të jugut dhe s’ka pse neve të na shqetësojë një gjë e tillë. Ne kështu do të bëjmë pjesë në mozaikun evropian dhe kështu është e gjithë Evropa: në veri janë identitetet e vendeve skandinave, në qendër janë të tjera identitete, në perëndim të tjerë dhe në lindje të tjerë.

Ndoshta vendet perëndimore nuk janë treguar aq dashamirës ndaj shqiptarëve, e kam fjalën te vështirësitë e mëdha që ende kanë ata për të udhëtuar në Perëndim. Duket sikur Perëndimi tregon një farë përbuzjeje ndaj faktit që shqiptarët janë ende të varfër. Kush e ka fajin në të vërtetë?

Vështirësia për të udhëtuar në Perëndim është e përgjithshme. Ka një sërë vendesh, një pjesë e Evropës, nuk udhëton dot në Evropë. Kjo është e vërtetë. Eshtë gjithashtu e vërtetë se për ne shqiptarët vitet e fundit është krijuar një lloj teprimi në këtë kah. Unë e kam ngritur disa herë që Shqipëria duhet të marrë masa për t’u mbrojtur nga racizmi antishqiptar. Çdo komb në Evropë e ka për detyrë t’i bjerë ziles së alarmit kur konstaton se me pa të drejtë – dhe gjithmonë racizmi është i padrejtë – ka shenja të racizmit. Unë e përsëris se ne nuk duhet të flemë mbi dafina, por të shqetësohemi kur njerëzit tanë bëjnë gjëra të padenja, por gjithashtu duhet të shqetësohemi kur pa të drejtë të tjerët na e teprojnë këtë gjë, sepse racizmi krijon një kundërveprim shumë të keq tek një popull. Ai ose bëhet po ashtu racist, ose egërsohet.

Në ligjëratën që mbajtët në institutin “Harriman” të Nju Jorkut ju folët për marrëdhëniet ndërmjet letërsisë dhe tiranisë. Tani që në Shqipëri tirania nuk ekziston më, me sa efektivitet po e shfrytëzojnë shqiptarët lirinë e fituar në aspektin e kulturës dhe të artit.

Letërsia nuk përfiton e para nga liria, ndoshta përfiton e fundit. Letërsia është mësuar të jetojë në të dyja, edhe në mungesë të lirisë edhe në liri, prandaj ajo nuk përfiton përnjëherësh, përfitimi i saj është afatgjatë. Jeta shoqërore shqiptare do të ketë përfitime të tjera shumë të dukshme dhe i ka ndërkaq. Por në fund vjen arti, sepse kalendari i artit është i ndryshëm, është shumë i ngadaltë, zhvillimi i tij është i ngadaltë dhe prandaj letërsia dhe artet jetojnë shumë gjatë, sepse pjekurinë e tyre e arrijnë ngadalë.

Gazeta Panorama

[Albo]

Kadare shpreh me lart te dukshmen, dhe shpreh nje optimizem te lavderueshem, qe nuk deshmon vetem deshiren e tij per te pare vendin e tij ne Bashkimin Evropian, por shpreh edhe distancen qe ai ruan me realitetin shqiptar. Nese Kadare do te ishte me prane realitetit shqiptar (mjafton te lexonte forumin shqiptar per 1 dite), ai do te ishte me pak i rezervuar per parashikimet e tija.

Kadare eshte po aq driteshkurter sa Qosja, te cilet e shohin identitetin shqiptar vetem ne nje dimension politik: lindje - perendim. Dhe arsyeja per kete eshte e thjeshte, si Kadare dhe Qosja nuk kane nje bote shpirterore personale. Ne kushte te tilla, feja tek shqiptaret per ta eshte nje "karakteristike" por jo nje esence dalluese midis shqiptareve. Kurse "harmonia fetare", per te cilen flet vetem Kadare, eshte dicka qe ne e marrim per te falur, dicka qe nuk ka rendesi te njohim se si ka ardhur, ku e ka burimin, por dicka qe duhet ta propogandojme lart e poshte si nje "arritje" e shqiptareve.

Anetaresimi ne BE eshte nje objektiv politik i shtetit shqiptar, qe i ndihmon pak ose aspak shoqerine shqiptare. Ideja se anetaresimi ne BE eshte nje hap "identitet-afirmues" per ne shqiptaret eshte qesharak dhe nuk deshmon gje tjeter vecse ndjenjen e inferioritetit dhe pasigurise tek shqiptaret. Une nuk kam nevoje qe shteti shqiptar te anetaresohet ne BE qe te ndihem evropian, ashtu si nuk kam nevoje "per popullin vella turk" qe te deshmoj perkatesine lindore.

Kosova dhe Shqiperia nuk kane potencialin per te qene vetem dy shtete shqiptare ne Ballkan, por kane potencialin qe te jene dy shtete qe prodhojne dy identitete te ndryshme me kohen, qe ne fund do te kene epitetin "shqiptar". Dhe shenjat nuk kane qene te pakta ne keto 7 vjet. "Harmonia fetare" e shqiptareve ne Shqiperi eshte nje togfjalesh i pakuptimte per shqiptaret e Kosoves. Bashkejetesa midis shtetasve te etnive te ndryshme ne Kosove eshte shqetesimi me i madh i komunitetit nderkombetar ne Kosove.

Kadare dhe cdo shqiptar duhet te kuptoje, se pas shpalljes se pavaresise se Kosoves, nuk eshte bota ajo qe duhet te fali perkatesine evropiane shqiptareve, jane shqiptaret ata qe me lirine dhe pergjegjesite e fituara ti tregojne botes qe ata ndajne te njejtat vlera me ta. Dhe kjo eshte dicka qe nuk e parashikon dot as Kadare e askush, kjo eshte dicka qe do te na e mesoje koha.

Albo