Mbi Krizen Strukturale Te Ekonomise Shqiptare

[lamas]

Pershendetje te gjithe ekonomistave dhe atyre qe interesohen per te.

Do doja qe te reflektojme se bashku mbi ekonomine shqiptare, problemet qe ajo ka, shkaqet dhe sigurisht politikat ekonomike qe mund ti zgjidhin ato.

Eshte e vertete se 2 apo 3 vitet e fundit treguesit makroekonomike te Shqiperise jane te mire: nje rritje ekonomike rreth 7%, inflacjon i ulet dhe rrenie e papunesise n.q.s i besojme statistikave te INSTAT. Por pavaresisht keto rezultate inkurajuese jam shume i shqetesuar sepse mendoj se ekonomia shqiptare eshte prej vitesh ne nje krize strukturore dhe me e keqja eshte se qeveria socialiste 'ekonomikisht ultraliberale' nuk ka nje plan per ta nxjere ate nga kriza, pervec propagandes se njohur te impozuar nga FMN dhe BB , pra tregetine elire.
Konstatoj me keqardhje se balanca tregetare e shqiperise behet gjithnje e me teper defiçitare. Ajo ka arritur ne 1 milliard dollare. N.q.s marrim si reference Banken Boterore, ajo llogarit GDP e Shqiperise 10.5 Milliard dollare. Mua me duket pak e ekzagjeruar, por sidoqofte edhe me kete GDP defiçiti tregetar arrin ne 10% e GDP. Kjo do te thote vetem nje gje : qe prodhimi vendas eshte ne krize. Ai ne te shumten e rasteve nuk ekziston ose eshte i paafte ti beje balle mallrave te importuara.
Fakteqesia eshte se qeveria nuk ka marre as me te voglin mundim per ta nxjere vendin nga kjo gjendje. A mendoni se tregetia e lire (jam dakort me te) do ti jape pergjigje ketij problemi? A jane ne gjendje produktet shqiptare ,qe mezi perballojne konkurrencen ne tregun shqiptar, te fitojne pjese te tregjeve ne vendet e tjera? Nuk jam i sigurt .
Ju ftoj te reflektoni mbi kete problem dhe te shkruani sugjerimet tuaja.
Se shpejti

[visitor]

"Tregtia e Lire" nuk ekziston ne asnje vend dhe nuk eshte e mire per asnje vend, aq me teper per Shqiperine. Megjithate "tregtia e lire" do te ishte nje e keqe me e vogel sikur te mos ekzistonte kjo perzierje e krimit ekonomik me ate politik.
Duke konsideruar kushtet e Shqiperise e cila ka nje "balance of payments" pozitive deficiti tregtar nuk do te ishte i edhe aq i keq nqs tregu do te lihej i lire te vendoste se cilat mallra kane vlere, dhe cila jane plehra.

[Berti]

Si miund ta kuptoj kete Vizitor?"Tregtia e lire" nuk na qenkerka e mire per asnje vend por na qenkerka e mire per Shqiperine????

[visitor]

Si ta kuptosh ate reply thua ti Berti. Po ja shikoje keshtu:

Tregtia e lire nuk eshte e mire per asnje vend me industri qe prodhon dicka sepse i jep shume pak kohe asaj ose atyre industrive qe te pershtaten ndaj kushteve ekonomike (te cilat jane gjithmone ne ndryshim). Si pasoje tregtia e lire shkakton kriza, dhe asnje vend nuk deshiron te kete kriza apo jo??????

Tani rasti i Shqiperise eshte i vecante pasi Shqiperia ka pak, ose aspak industri prodhuese. Si rrjedhim tregtia e lire nuk do ta demtonte Shqiperine per momentin sepse do ti jepte mundesi tregut qe te zgjidhte c'te donte, do ta edukonte konsumatorin qe te kerkonte mallra cilesore, dhe sipermarrsin e ri qe te prodhonte c'kerkon tregu. Duke qene se ne si vend mund ta financojme kete balance negative eksport-import te pakten per disa vite te tjera tregtia e lire (por vertet e lire jo sa per sy e faqe) do te ishte e dobishme per ne.

E kuptueshme?

[lamas]

Pershendetje vizitor
Pikese pari te falenderoj per interesin qe tregon per temen.

Kam hapur kete teme me qellim qe te reflektojme mbi problemet e ekonomise shqiptare tecilat duhen analizuar perpara se te shprehemi pro apo kunder tregetise se lire se Shqiperise me vendet e tjera. Duam apo s' duam ne Shqiperia mori angazimin te hape kufijte e saj per mallrat e huaj kur hyri ne organizaten boterore te tregetise. Une nuk jam kunder tregetise se lire ne parim. Por tregetia e lire eshte e bazuar ne specializimin e shteteve ne disa lloje produktesh me qellim qe te jesh kompetitiv ne tregjet e huaja. Shqiperia nuk eshte e gatshme ta perballoje nje politike te tille tregetare sepse mallrat shqiptare mezi mbijetojne ne tregun shqiptar.
Ke te drejte kur thua se deficita i balances tregetare nuk eshte shqetesues nqs balanca e pagesave eshte pozitive. Kjo eshte e vertete per nje vend si Shba por jo per shqiperine. balanca e pagesave shqiptare eshte thellesisht defiçitare. Per te mbuluar kete defiçit qeveria shqiptare merr hua nga FMN qe siç e din ti ka per rol te ndihmoje vendet qe bejne pjese ne FMN te ekuilibrojne balancen e pagesave ne menyre qe modhena vendase te mos humbase vleren e saj.
Nje pjese te madhe te peshes se importeve shqiptare e perballojne kapitalet qe emigrantet shqiptare dergojne ne familjet e tyre si dhe fitimet nga trafiqet e ndryshme.
por kjo situate nuk mund te vazhdoje gjate sepse emigrantet shqiptare nuk do te vazhdojne perjetesisht te mbajne me buke familjet e tyre ne shqiperi sepse ne mergim nuk fitojne shume.

Qeveria shqiptare ne vend qe te terhiqet nga roli i saj ne ekonomine e vendit duhet te vere ne jete masa nxitese te prodhimit vendas me qellim qe ai te zevendesoje importet te pakten ne fushen e prodhimeve ushqimore. Qeveria duhet te ndihmoje fermeret me keshillimi dh e subvencjone financjare.
Mos harro se 40 % e te ardhurave te fermereve evropjane dhe amerikane vijne nga subvencjonet gje qe i ben kompetitive ne tregjete huaja.

[Dita]

Nga vizitor me pare

Duke konsideruar kushtet e Shqiperise e cila ka nje "balance of payments" pozitive

Nga lamas se fundmi

Ke te drejte kur thua se deficita i balances tregetare nuk eshte shqetesues nqs balanca e pagesave eshte pozitive. Kjo eshte e vertete per nje vend si Shba por jo per shqiperine. balanca e pagesave shqiptare eshte thellesisht defiçitare. Per te mbuluar kete defiçit qeveria shqiptare merr hua nga FMN qe siç e din ti ka per rol te ndihmoje vendet qe bejne pjese ne FMN te ekuilibrojne balancen e pagesave ne menyre qe modhena vendase te mos humbase vleren e saj.

Kur lexova pergjigjen e visitor pak dite me pare u cudita per fjalen pozitive pas balance of payments. Bera nje kerkim te shkurter, po e lashe ta shkruante dikush tjeter me pare. Lamas e ka sjelle kete fakt.

Per pak me shume statistike kaloni ne faqen me poshte e pergatitur nga World Bank Group, te dhenat vijne nga stafi perkates pergatitor i Shqiperise.


KETU


Ne faqen e dyte pervec statistikave ne numer jepet dhe zhvillimi grafik i current account balance si perqindje e GDP.
Shqiperia vetem minus ka njohur.


Current account balance:

2000: - 270
2001: - 259



Ne kuadrin e marreveshjeve qe shtetit shqiptar i duhet te nenshkruaje per aderim ne njerin apo tjetrin institucion te paret jane ata per heqjen dore nga kufijte doganore. Kjo eshte nje nga "padrejtesite" qe i kerkohen vendeve te varfra, qe me kete zhyten edhe me tej ne varferi, nenkuptoj borxhe. Lamas e ka theksuar mire perballimin e deficit permes marrjes se borxheve nga jashte. Ne fund te faqes se dyte te linku qe kam vendosur me lart gjendet pikerisht zhvillimi i borxhit te Shqiperise, per te vene duart ne koke.
Ringritja e kufijve sidomos per mallrat fqinje do te ishte e pamundur. Edhe subvencionimi i bujqesise pak gje do te sillte, nderkohe qe ushqimet greke e maqedone hyne lirisht ne Shqiperi.
Roli i qeverise ne kuadrin e ketyre marreveshjeve eshte qe te terhiqet sa me shume e jo te zgjeroje veprimtarine. Edhe ne BE Lamas, subvencionet tani jane shume me te kontrolluara dhe te kufizuara. Nje kuriozitet. Nga marreveshjet per asociimin ne BE perfitimin me te madh ne lidhje me tregtine e lire e kishte patur Polonia qe tani do te mund te eksportonte lirisht ne BE prodhimet e veta bujqesore. Perfituese Polonia - humbese Gjermania.

Nje dege qe mund te beje shume perpara ne Shqiperi, eshte turizmi, pavaresisht se ne dore te kujt do te shkojne perfitimet.
Ka shtete qe mbahen vetem me te. Permend Austrine qe gezohet per cdo sezon te mbare dimeror, apo edhe veror dhe e "feston" me lajme ne revista, gazeta e televizion daljen me nje rezultat se periudha e njejte e vitit paraardhes.
Edhe ndertimi i infrastruktures se turizmit per aq kohe sa do te vazhdonte do te punesonte e sillte shume per ekonomine.

Dje m'u kujtuan ca materiale te vitit 1996 qe i kam shfrytezuar para tre vitesh ne nje referat per Shqiperine. Thoshte per turizmin se ne Shqiperi kishe akses dhe "by railway". Kur e kam lexuar atehere kam qeshur, dje qesha me te madhe kur mendova se c'mund te kete mbetur nga ato hekurudhat qe u ndertuan me pune vullnetare. Une per vete mbaj mend Milot-Rreshen-Klos, kur dilnin vullnetaret e lumtur ne televizion.
Restaurimi dhe zgjerimi i rrugeve dhe rrugeve hekurudhore eshte nje tjeter drejtim qe duhet te zhvillohet. Problemi eshte me se do te financohet dhe cilat duhet te jene firmat qe do ta marrin persiper. Eksperienca e viteve te fundit ka treguar se c'eshte bere ka qene vetem ne dore greke.

[lamas]

Pershendetje DIta

Jam plotesisht dakort me ty qe turizmi perben njeren nga sektoret me me perspektive te ekonomise shqiptare sepse natyra na i ka dhene te gjitha shancet per te zhvilluar turizmin.
Kjo fushe eshte nje motor i fuqishem ne zhvillimin e nje vendi. Dhe shqiptaret e kuptuan kete me sezonin e fundit turistik ku numri i pushuesve arriti gati ne 1 milion. Por zhvillimi i turizmit nuk vjen rastesisht, ai pergatitet. Prandaj duhet qe rendi te forcohet me shume, qe infrastrukturat rrugore te zhvillohen megjithese ato jane permiresuar se tepermi. Duhet gjithashtu dhe nje politike marketinga mbi shqiperine ne evrope per t'ia ndryshuar imazhin. Kjo eshte ne doren edhe te qeverise por edhe te sektorit privat.
Por dua ta ve theksin tek prodhimi vendas. Duhet qe ne shqiperi te zhvillot kredia bankare me qellim qe te financohen projektet e ndryshme per krijim ndermarjesh, per zhvillim eksportesh. Me ka bere pershtypje nje fakt. Te gjithe e njihni Ndermarjen e perpunimit te qumshtit AJKA. E pra kjo ndermarje nuk ka as me te voglin lek kredi. Kjo ilustron faktin se kredia duhet zhvilluar ne shqiperi. Per kete duhet qe qeveria tu garantoje huate bankave ne rast mos shlyerje por edhe te ule interesat me anen e Bankes qendrore. Si mund te zhvillot kredia kur interesat jane rreth 20 %. A ka biznes ne shqiperi qe te kete nje rentabilitet me te larte se 20% ne menyre qe biznesmenet te jene te interesuar qe te marrin kredi. Nuk jam i sigurt

[ganoid]

jemi nje nga vednet e pakta ne evrope ku mund te prodhohet cdo lloj perimeje apo frute qe prodhohet ne zonen ku ben pjese evropa.po e plotesoj pak parafolesin(en) se nuk eshte vetem polonia qe perfiton nga EU por edhe shtete te tjera.qellimi kryesor i EU ishte te vuste ne rrethin e vete sa me shume vende me nje dimension te kenaqshem AGRAR. me sa di une ne kohen e komunizmit nje pjese e madhe e ketyre vendeve lindore si ceki sllovaki hungari poloni etj.. kane importuar jo pak nga shqiperia.
a e dini qe ne ceki nuk ka dogana per nje ser asortimentesh qe nuk prodhohen ne vend (dhe keto jane shume ) dhe mendoni qe evropa e po e fut ne gjirin e vet si nje shtet agrar.
mesa di une enveri e filloi sh vone dhenien perparsi te prodhimit agrar(kjo pasi deshtoi me industrin e rende dhe u fut ne borxhe me rusine ) ,plus kesaja edhe politika e kooperativave qe smund te krahasohet me ekonomine private dhe ja arrinte qellimit te exportonte jashte.
per medimin tim shqiperia duhet ti perdore ato mjete qe ka dhe jo ti lere te shkatrrohen.kujtoj ketu brezaret e tera te shkatrruara anes jonit dhe parcelat e tera qe jane pa mbjelle dhe perdoren si bar per bagetine.
ndersa sa per turizmin them se duhet te jete nje nga deget me me paresi. mos harroni qe greqia turqia spanja qipro jetojne me keto te ardhura .

[marinI]

pershendetje ekonomisteve

Me behet qejfi qe ne forum lindi nje teme kaq e rendesishme.

Personalisht, njohurite e mia mbi ekonomine jane krejt mediokre, e megjithate, kjo nuk me pengoi te lexoj nga fillimi deri ne fund te gjitha mesazhet tuaja, e te sforcohesha per te kuptuar sadopak ate qe shkruhej ne to.

Me rastin e hapjes se negociatave te asociim-stabilizimit me Bashkimin Evropian (BE dhe jo EU mariglennora, mendoj se nderhyrja juaj, do te ishte shume me vlere nese, duke u bazuar ne shembujt e Polonise, Hungarise, Sllovenise...e te 7 vendeve te tjera qe do ti shtohen ne 2004 familjes evropiane, te mundoheshit te na shpjegoni problemet apo qofte edhe avantazhet qe paraqet vendi yne per negociatat qe po afrohen tashme.

Nderhyrja juaj, do te ishte akoma me me vlere nese do iu drejtoheshit mediave shqiptare (kryesisht shtypit te shkruar) e ti shpjegoni publikut shqiptar, me fjale sa me te thjeshta e sa me te qarta, se ku po shkon Shqiperia, dhe si po e ben ajo kete gje.

Gazeta Shekulli eshte shume e hapur ndaj artikujve te ndryshem (apo analizave). Edhe gazeta Shqiptare (megjithese mediokre per mua...po e rendesishme eshte qe shitet). Edhe revista Klan eshte e hapur...shkurt, mjafton te perpiqeni te viheni ne kontakt me to...apo me te tjera gazeta nese keni preferenca te djathta, rendesi ka te lexohen

Papergjegjesia e qeverise tone nuk duhet te na pengoje qe sot, te gjithe ne, te veme ne dispozicion te te ardhmes se Shqiperise gjithçka ne mund te japim (sejcili ne fushen e vet)

Nese nuk e bejme sot (me ane te armes se vetme qe kemi ne dore : mediat) atehere neser, kur te paaftet te kene firmosur negociata ne dem te Shqiperise, endrra e vjeter e shqiptareve per t'iu afruar Evropes do te kthehet ne makth.

"Agresiviteti" i tregjeve cilesore (dhe te subvencionuara mire) evropiane do t'ju bjere kokes fshatareve mjerane shqiptare. Por jo vetem atyre. Ju po e shihni fare mire influencen e tregut grek dhe maqedonas ne Shqiperi, e sado te shajne e te betasin populistet e nacionalistet, kurrkush se ndalon dot me luften e eger te ekonomise liberale. Mendoni pak kur ne tregun shqipar te vije Franca, Gjermania, Spanja, Portugalia, Anglia (qe ka filluar tashme prej kohesh te instaloje firmat e saj te fuqishme ne nje vend ku krahu i punes eshte mrekullisht i lire dhe kokeulur) por edhe te gjitha shtetet e tjera te evropes, pa harruar pastaj negociatat me FMN e ku e di une.

Kjo, jo per te thene se shqiptaret duhet te jene kundra ketij vershimi normal per kohet e sotme, po siç e thone dhe ekonomistet me siper, per te ruajtur sadopak karakteristikat e tregut shqiptar, ose me sakte, per te ndaluar fenomenin qe neser do ti kthente te gjithe shqiptaret (papejashtim) ne konsumatore te denje te mallrave te huaja.

E nese publiku shqiptar nuk do te parlajmerohet sadopak, ai rrezikon te shohe te keqen ti vije papritur e pamenduar, pasi gazetat e pafurnizuara mire me ç'duhet, flasin me shume per dasmen e Tosit, se per vdekjen e parlajmeruar te tregetareve shqipare te pambrojtur nga kurrkush ne te ardhmen.

Pa e zgjatur shume, lexoni artikullin e Erisa Zykajt ne Albasoul mbi negociatat me BE. Artikulli i saj eshte i thjeshte e siperfaqesor, pasi fatkeqesisht, te gjithe gazetaret nuk jane ekonomiste. Por ama, ajo mundohet sadopak te hedhe drite mbi diçka qe sot eshte veshtire te kutptohet nga njerez qe s’kane drita e uje.

Mundohuni ti ndihmoni pak (edhe neve ne forum)

Suksese ne punet e shkollat tuaja

marinI

[visitor]

Fillimisht duhet te kerkoj falje qe u vonova te ktheja pergjigje.

Persa i perket bisedes besoj se te gjithe jemi dakort qe qeveria Shqiptare eshte nje tufe diletantesh, ne rastin me te mire, ose nje tufe hajdutesh e kriminelesh ne rastin me te keq. Megjithese kemi hyre ne OBT dhe kemi marreveshje e lidhje me shtetet fqinje nuk eshte e veshtire te mbeshtesesh industrine vendase. Mjafton te mos vesh tarifa por kuota, ose te kesh standarte te larta cilesie dhe ja ku i hoqem qafe nje pjese te mire te mallrave qe importohen. E keqja eshte se keto s'kane per ti bere ata qe kane vene leket duke importuar. Keshtu qe pa ndodhur ndonje mrekulli ne gjithnje keshtu do te jemi, sepse te tille qeveri jemi. Vetem pas shume vitesh mund te dalim nga kjo gjendje kur Shqiptaret te zgjuarsohen, dmth nga kontaktet me jashte te ndergjegjsohen, ti harrojne ethet e tranzicionit, korrupsionit, etj, etj, e ti kthehen punes.

Kur te kemi nga tre a kater niper e mbesa le ti kthehemi prape kesaj teme e te shikojme a ka ndryshuar gje .

P.S. Kur thashe qe Current Account eshte pozitive po supozoja edhe ato para qe futen ne menyre ilegale dhe qe nuk kapen nga statistikat.