Blerim Latifi
Problemet me të cilat sot ndeshen shoqëritë bashkëkohore janë aq komplekse, saqë ky fakt, në rrafshin e qeverisjes, ka determinuar një lloj kombinacioni në mes parimeve kushtetuese të demokracisë dhe nevojës se pashmangshme për ekspertizë në trajtimin e problemeve. Këtë kombinim, sociologu francez Diverzhe e quan “teknodemokraci”. Demokracitë e sotme në esencën e tyre janë të tilla, pra teknodemokraci. Ato bashkojnë nevojën për një pushtet të legjitimuar me rrugë demokratike, me nevojën për efikasitet teknik në menaxhimin e shoqërive. Ky trend ka një kundërshembull të shquar këtu te ne në Kosovë.
Vendi qeveriset nga një qeveri, e cila nevojën për legjitimitet demokratik dhe atë për efikasitet teknik i ka të plotësuara në mënyrën më joadekuate të mundshme. Gjysma e pushtetit ekzekutiv drejtohet nga një parti minore, duke përfshirë edhe pozicionin e kryeministrit, një precedent që nuk ndeshet në praktikat normale të demokracive. Një fakt i tillë ka bërë që funksioni i kryeministrit të jetë shumë i dobët dhe fare pak funksional, ngase i vogli edhe kur i veshë petkat e të madhit nuk mund të dalë dot prej lëkurës së tij.
Falë këtij precedenti, kryeministri i Kosovës ka fare pak ndikim në politikat që ndjekin ministritë. Korrupsioni mund të lulëzoi nën hundët e tij dhe ai nuk ka rrugë të tjera të veprimit përpos t’i mbyllë sytë para tij ose të bëjë apologjinë e tij. Ky i riu e pranoi edhe vetë këtë fakt, duke u shprehur se mundësitë e tij janë të tjera nga dëshirat e tij. Në rrafshin e efikasitetit teknik, gjendja është e mjerë.
Formimi arsimor i shumicës së ministrave është në shpërputhje të plotë me natyrën e dikastereve që ata drejtojnë. Poshtë tyre, në nivelet administrative, parimi mbretërorë nuk është profesionalizmi, por parimi i fisit, kodi i pashkruar i lidhjeve të gjakut. Puna e parë që bënë ministrat, me të marrë postet, ishte zgjidhja e problemit të papunësisë për fisin e tyre. Kështu që sot vendi, në vend të një administrate profesionale, më shumë ka një administratë fisnore. Besnikëria fisnore është një mburojë e mirë për korrupsionin.
Me një sistem të tillë, qeveritarësh dhe administrativësh mund të pritet çkado, veçse efikasitet dhe sundim të ligjit jo. Në kohën e krizës strukturore të ekonomisë kosovare resorin qeveritarë të industrisë dhe tregtisë e drejton një ekspert i kryengritjeve të kaçakëve të Drenicës në fillim të shekullit XX. Në kohën kur vendi, shtatë vite pas luftës përjeton kolapsin energjetik, resorin qeveritar të energjisë e drejton një ekspert i historisë së grupeve ilegale shqiptare marksiste-leniniste gjatë kohës së Jugosllavisë së Titos. Në kohën kur vendi ka sistemin më të dobët dhe më jofunksional shëndetësorë në Evropë ky sistem drejtohet nga një ministër që mësuesinë e ka vokacion profesional.
Ndërkaq, në krye të arsimit është një njeri i cili kurrë nuk e kishte marrë seriozisht arsimin. Pasi ishte bërë kryetar komune, pas lufte, kishte marrë një diplomë për fakultetin e lënë përgjysmë dhjetëra vite me parë që të shpëtojë nga pikëtimi si i pashkolluar. Metoda më gjasë është ajo e lashta: pushteti të bën të dijshëm me diplomë, të bën të pasur, të bën me status etj., etj. Zëvendëskryeministri dhe ministri i Pushtetit Lokal, Lutfi Haziri, një biolog i mbetur në gjysmë të formimit, në vazhdimësi që 15 muaj ka probleme me shqiptimin dhe dallimin e fjalëve të gjuhës shqipe. Në vend të fjalës “kontekst” thotë “kontest” e në vend të fjalës “tekst” e përdorë fjalën “test”.
Kështu, simptomat e mjerimit kulturor janë vetë evidente te djali i Gjilanit. Ministri i Kulturës nuk ua lëshon hiq rrugën shokëve të tij. I përfolur nga mediet se ka blerë një diplomë fakulteti, ashtu siç blihet një mall në supermarket, Haraqija e ka degraduar Ministrinë e Kulturës në një menaxhuese të shoubiznesit privat dhe sobizmit kulturor, që e kanë kthyer këtë vend në një vend ku çdo gjë është plagjiaturë (vjedhje intelektuale), pirateri dhe imitim të keq të vlerave të të tjerëve. Kjo është tragjikomedia e kësaj qeverie që nuk përfundon vetëm në këto raste, e të cilat janë vetëm maja e ajsbergut.
Prej një qeverie të tillë në mënyrë paradoksale pritet përmbushja e standardeve demokratike, duke harruar faktin elementarë se vetë përbërja e saj është mospërmbushje e një standardi demokratik, standardit të teknodemokracisë. Kjo qeveri me përbërjen e saj nuk lë pa të kujtuar sloganin famoz nga romani i Xhorxh Oruellit “Viti 1984” : “Injoranca është fuqi”. Qeveria e Kosovës e meriton që në çdo derë dhe në çdo hyrje të saj të shkruhet ky slogan: “INJORANCA ËSHTË FUQI”.
Autori është këshilltar i kryetarit të Partisë Demokratike të Kosovës
Përgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt