Dr. Ilir Tolaj dhe Shendetesia ne Kosove

[dodoni]

Tolaj: Shëndetësia është në fund të pusit


Prishtinë, 22 mars 2006 (Kosovapress)

Fatkeqësisht, edhe gjashtë vjet pas përfundimit të luftës, Kosova ende nuk ka arritur ta ndërtojë një sistem shëndetësor adekuat dhe të aftë për t’iu përgjigjur sfidave dhe obligimeve. Mungesa e qasjes serioze ndaj sektorit shëndetësor nga të gjitha qeveritë e deritashme të Kosovës si dhe nga vetë ministrat që e kanë drejtuar atë, sipas Tolajt, ka ndikuar që ky sektor me rëndësi primare të bie në fund të pusit. Kjo ka rezultuar me fuqizimin enorm të pozitës së sekretarit permanent, duke e bërë kështu një person të paditur, profesionalisht të dobët, pa aftësi të të shprehurit, e pa sens politik, njeriun më të fuqishëm në shëndetësi. Rezultatet e kësaj janë evidente. Shëndetësia është në fund të pusit, tha në një intervistë për Kosovapress Ilir Tolaj specialist i sëmundjeve ngjitëse dhe shef i njërit prej reparteve në Klinikën Infektive në Qendrën Klinike Universitare të Prishtinës.

Ai thotë se në Kosovë ende nuk është arritur të krijohen struktura të qëndrueshme dhe të përgjegjshme institucionale shëndetësore pasi të gjitha aspektet e zhvillimit të sistemit shëndetësor i janë lënë zhvillimit stihik dhe improvizimeve të patolerueshme gjë që ka ndikuar që gjendja në këtë sektor me rëndësi primare të jetë e njëjtë me atë të pasluftës, në mos më keq.

Përveç rritjes së numrit të punësuarve në shëndetësi, vlerëson Tolaj, në sektorin e shëndetësisë nuk ka pasur avancime tjera. Ai thotë se ekziston një mungesë e aftësisë dhe e njerëzve për t’i implementuar ligjet e aprovuara tashmë nga Parlamenti i Kosovës, siç është Ligji për Shëndetësi, apo edhe të instruksioneve të ndryshme administrative, të cilat, sipas tij, për mungesë njohurish nuk janë përgatitur nga zyrtarë të institucioneve shëndetësore vendore, por ndërkombëtare.

“Shkalla e lartë e joprofesionalizmit dhe e konfliktit të interesave ka bërë që sistemi shëndetësor në Kosovë të degradohet në shkallë të patolerueshme. Aspektin i ofrimit të ndihmës shëndetësorë për të sëmurët është dështim i plotë. Mjekësia familjare e proklamuar dhe kaq shumë e mbështetur ende nuk funksionin, kujdesi sekondar shëndetësor është i një niveli të ulët, ndërsa në Kosovë nuk kemi fare kujdes terciar shëndetësor,” thotë Tolaj.

Si pasojë e kësaj, shton ai, kemi një vdekshmëri të lartë të pacientëve të hospitalizuar, ku si shembull ai merr se rreth 25 pacientë nga 1000 të hospitalizuar vdesin në Qendrën Klinike Universitare në Prishtinë. Një nga kulmet dështimit në sektorin shëndetësor, Tolaj vlerëson edhe sektorin e barërave. “Një shkallë e tillë e joprofesionalizimit, keqmenaxhimit dhe e keqpërdorimit, do të ishte e tepërt madje edhe për ndonjë vend në kontinentin e Afrikës, e jo më në Kosovë. Si rezultat i kësaj, të paktë janë pacientët që mjekohen në institucionet shëndetësore publike të Kosovës e që nuk duhet të vrapojnë për t’i siguruar vetë barërat për mjekimin e tyre. Kjo është e patolerueshme dhe kërkon një intervenim urgjent e të fuqishëm,” pohon Tolaj.

Sistemi i financimit ka kolabuar plotësisht si pasojë e keqmenaxhimit dhe logjikës së veprimit improvizues. Ai thotë se Strategjia e Zhvillimit të Sistemit Shëndetësor në Kosovë 2005 - 2015, e proklamuar nga Ministria e Shëndetësisë, është e bazuar në shumë premisa të gabuara, andaj ai vlerëson se si e tillë ajo është e parealizueshme. “Në planin financiar, kjo strategji bazohet në premisën e gabuar se buxheti i shëndetësisë do të shtohet çdo vit për 10%, ndërsa buxheti i viti të kaluar ka qenë për 15% më i vogël se ai i vitit 2004, kurse ky i këtij viti edhe për 10% të tjera. Logjika e veprimit financiar e zyrtarëve të Ministrisë së Shëndetësisë është plotësisht e gabuar.

Synohet për një zhvillim kuantitativ dhe kualitativ intensiv të shëndetësisë në Kosovë në dhjetë vitet e ardhme, gjersa planifikimet financiare janë të bëra në mënyrë që favorizojnë shpenzimet për shërbime dhe mallra për 5-7 herë në raport me investimet kapitale. Kjo flet mjaft për aftësinë profesionale të këtij stafi ministror,” thotë ai, ndërsa shton se Ministria e Shëndetësisë tashmë nuk konsiderohet nga askush faktor i besueshëm i ndërrimeve pozitive në shëndetësi.

Tolaj thotë se në Kosovë politika në shëndetësi është përzier shumë dhe keq, ndërsa deri tash veprimin më të madh politik sipas tij e ka pasur PDK, kurse në nivelin lokal ndikim kanë edhe parti të tjera. Për të pasur një profesionalizëm më të madh në sektorin shëndetësor dhe kthesa pozitive ai kërkon një përzgjedhje të njerëzve në vendet e rëndësishme udhëheqëse në sistemin shëndetësor. Kjo sipas tij mund të bëhet përmes angazhimit të profesionistëve të vullnetit të mirë e më aftësi adekuate, të cilët kanë mbetur të margjinalizuar dhe pa mundësi për të ndikuar në udhëheqjen dhe zhvillimin e shëndetësisë.

Tolaj konsideron se për shkak të mungesës së transparencës së veprimeve të saja, Ministria e Shëndetësisë lë të dyshohet se aty mund të ketë keqpërdorime. Investimet e gabuara apo të dëmshme, sipas tij nuk mund te konsiderohen gjë tjetër pos si keqpërdorime.

“Renovime të përsëritura nga disa herë, siç është rasti i Ortopedisë, apo blerja e pajisjeve e kualitetit të dyshimtë, siç është rasti i koronarografit që tashme u bë famoz, janë raste që flasin për vete. Fakti se njerëz që janë nën hetime nga organet e drejtësisë për keqpërdorime në detyrat e mëhershme udhëheqëse që kanë pasur në nivele më të ulëta të sistemit shëndetësor, keqpërdorime këto të konstatuara nga autoritete relevante të revizionit financiar, janë avancuar në pozita të rëndësishme në kuadër të kësaj ministrie flet se çfarë logjike mbretëron këtu. Kjo është plotësisht e papranueshme. Të gjitha këto kanë një emërues të përbashkët: sekretarin permanent. Ai madje edhe tash, kur i ka skaduar kontrata me veprimet e veta vazhdon t’i bëjë dëme shëndetësisë së Kosovës,” thotë Tolaj.

Problemet aktuale në QKU ai i sheh si pasojë e papërgjegjësisë së sekretarit permanent dhe ndërrimeve të shpeshta të drejtorëve ekzekutivë e mjekësorë të kësaj qendre. “Është instaluar edhe një udhëheqësi e dhunshme, është bërë përzgjedhja e stafit udhëheqës të të gjitha niveleve bazuar në dëgjueshmëri, por gjendja veçse është rënduar edhe më shumë. QKU më së paku i përngjan një qendre universitare për trajtimin e pacientëve. Problemi kryesor i QKU-së është problemi njerëzor. Asaj i duhet një udhëheqës i respektuar, me integritet profesional e njerëzor, i gatshëm për t’u ballafaquar me këtë sfidë dhe i cili duhet të mbështetet nga Ministria e Shëndetësisë,” vlerëson ai.

Mungesa e qasjes serioze ndaj sektorit shëndetësor nga të gjitha qeveritë e deritashme të Kosovës si dhe nga vetë ministrat që e kanë drejtuar atë, sipas Tolajt, ka ndikuar që ky sektor me rëndësi primare të bie në fund të pusit.

“Kjo ka rezultuar me fuqizimin enorm të pozitës së sekretarit permanent, duke e bërë kështu një person të paditur, profesionalisht të dobët, pa aftësi të të shprehurit, e pa sens politik, njeriun më të fuqishëm në shëndetësi. Rezultatet e kësaj janë evidente. Shëndetësia është në fund të pusit,” pohon Ilir Tolaj.

Ai ndërkaq shprehet optimist se në sektorin shëndetësor do të ketë përmirësime me një punë të përbashkët dhe koncept plotësisht të kundërt prej këtij të zyrtarëve aktualë. Në këtë drejtim ai pohon se qeveria aktuale me në krye Agim Çekun, duhet ndërmarrë hapa më energjikë për të nxjerrë sektorin shëndetësor nga gjendja aktuale dhe kthimin e besimit të pacientëve tek institucionet shëndetësore. “Nëse edhe një jetë e vetme humbet pa arsye, nëse edhe një dhimbje fizike e shpirtërore shkaktohet nga mosveprimi apo veprimi jonë i gabuar, ne kemi dështuar në përmbushjen e betimit të Hipokratit. Nga stafi i tashëm i Ministrisë nuk pres ndryshime e as që ta kuptojnë këtë që po e them. Ata tashmë ka kohë që janë pajtuar me marren,” thotë Tolaj.

Ilir Tolaj është specialist i sëmundjeve ngjitëse, shef i njërit prej reparteve në Klinikën Infektive në Qendrën Klinike Universitare të Prishtinës dhe mësimdhënës në Fakultetin e Mjekësisë në Prishtinë. Në periudhën e pasluftës ka qenë zëvendësdrejtor i Qendrës Klinike Universitare në Prishtinë dhe drejtor i Klinikës Infektive në Prishtinë. Nga viti 2001-prill 2003 ka qenë drejtor i Departamentit të Shëndetësisë në Komunën e Prishtinës, për t’u rikthyer sërish në Klinikën Infektivë për ta vazhduar punën e specialistit dhe të mësimdhënësit në Fakultetin e Mjekësisë.

marre nga kosovapress.com

Edhe pse intervista eshte marre nga Kosovapress (qe eshte agjensi e afert me PDK-ne), Ilir Tolaj eshte kuader i LDK-se. Ilir Tolaj eshte nje nder kuadrot me te mira shendetesore shqiptare dhe me te vertete eshte dem qe ta vesh, nje profesionist te tille me shume vite pervoje pune, ne varesi te Pleurat Sejdiut (edhe pse edhe per te kam respekt) me nje fakultet te mbaruar ne Londer dhe pa asnje pervoje pune, vetem pse ky i fundit ka qene shefi i UCK-se ne Londer. Shume respekt per punen e tij, por ama ne ne pozita te tilla duhet vene njerezit me te kualifikuar qe kemi.

[deqanas]

po te mos kishte "luajtur ne bisht" me bujar bukoshin, dr. tolaj, i cili padyshim eshte nje nder kuadrot me te mira shqiptare, sot do mund te ishte minister i shendetesise...