Fjalë dhe shprehje arbërore ,që mungojne në shqipen e sotme

[D@mian]

Ne Greqishten e lashte nuk njihet fjala Kormi, eshte fakt sepse as ne fshatrat e himares qe flasin greqishten e vjeter nuk e perdorin kte fjale të cilet trupit i thone Kfar

Nuk eshte "greqishte e vjeter", eshte nje shtremberim i fjales greke "kufari", qe do te thote trup/kurm.

p.s.: me duket se "kormos" ekziston ne greqishten e lashte dhe do te thote "trung peme".

[Qerim]

Nga shkronja DH.

dhaj=tamam keshtu
dhakonj=ujis
dhami=teresisht, ne rregull
dhate=gjurme
dheksem=tekem psh si me thekset, bej
i,e dheksem=i,e pershtatshem, i pelqyeshem
dhes=shtrat
dhesper=mbasdite
i,e dheste=i,e ndezur
dhester=brinje=rre`ze
dhez-enj=ndez-enj
dhezme-ja=flakerim
dhe`nd-enj=forcoj
i,e dhe`nde`t=i forte
dhe`ndonj=daltonj
dhifis-enj=bie te fiket=zalis-enj
i,e dhifisur=irene te fiket, fig. i mbaruar
dhiks=cuditerisht
dhiks-enj=eksitoj,zgjoj
dhilpe=rrudhe
dhimon=demon
dhivari=mireqenie,pasuri


Nga shkronja E

edhep=turp
i,e edhepe`m=i,e turpshem
edha=rroga
edhura=hijeshi,me cipe
i,e edhurm=me cipe=i,e pertuc`em
efsh=terror,veshtiresi
efte=ere e keqe=ve`rrome=nefe
ehje=teh=gre`th
i,e egje`ll=i,e agjeruar
egje`lla=agim
ehj-enj=mprehenj
ehthra=perballe, kunder, para
emt-i=xhaxha
epakuris-enj=degjoj,bindem,permbush
erge=shkere=djall
erzite=ndere=hir
erre=fuqi
i,e esull=i,e agjeruar
i,e esur=i,e uritur=i,e use`m=i,e ure`m
etk-u=dikush i fishkur,i dergjur
ezull=agim
i,e eut=i larte,i gjate

[Qerim]

left-i =luan



Edhe fjale te tjera nga germa DH

dhiris-ënj=perkujdesem
dhistihji-a=skacke=fatkeqësi
dhishkatë=inat
dhjafore-ja=sherr=perplasje
dhjavatë=kalim
dhokas-ënj=copetoj plisat
dhokar-i=tra`
dhoksë=lavdi
dhoqe=ulese prej guri=pizull
dhre-a=frikë
i,e dhremë=i frikshëmdhri-a =hardhi=vile
dhropkë=kalbesidhroqe-t=brumë shtëpie=strangula
dhrosi-a=ushqim
dhulli-a=skllavëri=dhulliri-a
dhullonj=zdrukthonj
i,e dhurëm=i drojtur,modest,i skuqur ne fytyrë
Shkronja ë

ëhem=yhem=ënjtem=ëjem
ëhj=po
ehojo=dyshim
ëhthet-ënj=pohoj=ëhthis-ënj
ënd-i=ëndje=prak=stand=pëtrak
ënd-a=dëshirë,kënaqësi=ëndësi
ëndëz-a=fidan=bubuqe
ëzë=këngë zogjsh=varg kënge

Fjale nga shkronja B

bab-i=babayun=çaça=çado=çarduf=çot=çinon=çunxhall=bëll ab=dodarrun=dud=gosh=taragosh=taravac=maqot=mijush =mup=mbërdhoçk=quk=quq=ngung=ndamet=nakar=çulletk= nun=budalla=çot
baba-u=përbindësh
babalinë=shtupë=kanaruall
babar-ënj=hutohem,ngatarrohem
babil-i=sqepar
badun-i=trupmadh=barkmadh=badhor=bardhoc=bazurrjel
baj-i=oborr-i=hajth=val-i
bajareshë=bareshë
bajt-i=bajtë=baltë=cangë
bakar-i=zog pa pupla=kulut=mullac
bakoc=njeri i vogël dhe qeros=zgarbocull
bakulljatë=e rrahur me shkop=shkopatë=mataçinë
bal-i=qen bariu
balastri-a=zhurmë, çrregulli-a
balq-i=ijë=ilë
ballnik=pararojë=prejveshtar
banerë=kurvë=batishë=bathishkë
banë=seli,banim
baratë=municion lufte
barbulë=rrëmujë,zhurmë=barruxhë
bardashjel=njeri me mentalitet fëminor
bardilë=rrëmore=trafakop
bashere=nje grua me forma dhe e fuqishme
bashtërdim=kërkim i detajuar
bashtinë=pronë=copë=polë
batallar=fjalëmadh=vatallar
bathaz-it=ajazëm=lumje=bofë
i,e bathil=i çrregullt
bauconj=lidh kafshët në një hu=mbauconj
i,e baxhan=trim, guximtar
bazall=qortim
baz-ë=qingj,dele e vogël=be-a
bazull=fron
bazhduni-a=mizerie=pisllëk
beuri-bebe-u=bebe=harkim
i,e beçë-që shkon keq
belec=belek=fushë beteje=lugath
ber-i=shigjetë=beronjë
berr-i=shtjerr=qingj
beza-beza=mbela-mbela=(mbaj nje obiekt) të ngritur me të dyja duart
i,e bëgatë=pasur=qosëm=bulbër=zgordhur,goznuk

[Qerim]

begatenj=qosenj,bulberonj=belqosenj=pullandisenj=z vordhenj
bellirem=bullirem=pilkurem,=nuk munda me, vdiqa!
bemile=bir=femile
berlidhenj=zhyt,=ngjyej
berllok-u=sqire=shkelqese,zmerald
berrim=bertitje
bersi=e mbetura e rrushit
berrore-ja=shale=samar, stamar
beshmonj=bushmonj=fortesoj
i,e beshter=punetor ,i palodhur
beshter=bushter
beshtjer-i=pune, zanat=peshtjer-i
bim-i=derr pas 6 muajsh=bime-ja,bimot-i
bineshe=gune,grimbe,tereqe,llobe,rrobik,loznik
binosh=binjak,jemull
birq=tufe=sarua=munxjel=gomaradhe
birvishtem=me riardh ne shendet
birrake=berrake=lluce
bishkullac=pishkullac=i perdredhur,i rrumbullakosur
bishtejuall=genjeshtar
bjeg=u=hjidhi=vajtim,bjegerim
bjerrafat=pafane=i,e nemur
bjerre=humbur
bjukull=perbindesh
bobe=dicka e fryre, e dale jashte=bocke
ie, bockalith=qe shkelqen
bocka=qepe e eger, dicka e fryre :budalallek
bodoriqe=lloj kumblle e eger
bofe=bobe=shpulle
bokerridhe=1.djerre,hjerse,boterridhe,2.zbokth
bolbe=shushunje,shushengje
bonem=e shkuara ne te ngrohte e kafsheve
boqe=testikol e kafsheve=buhjele
bori=buje,xurne,bri
bors=zogu i boles=cucumize
borte-ja=borxh
borrisenj=pellet
botez-a=boxe,graste,rrogje=vazo
bovile=shtrese e arte=mojvile,brumbull,
bozhe-a=dru i prere ne pyll,=karthet,asher,gobace,krende
brace=55cm
bragarem=rrohisem=ngjirem
brahme=grahme=burgame,fore,zbrahme
brahenj=stimuloj=anangasenj
braill-i=xhelat
brange=mundesi,fuqi
brevarenj=brevjarenj=gjertonj,korrigjoj
bre-u=bredh
breck-u=gushe
bredhez-a=mare,drethe=luleshtrydhe pyelli
bregamill=esofag, trahea
breke-t=tirq=pantallona
brekelinda=breke
breros=me u be i paturpshem, i frikshembrethez=breth i bute, marez

[Qerim]

brimtë(i,e)=i fuqishem,i zjarrtë,i vrullshëm,=i mbrimur,i,e ngërlin
brinjë=rahj=hjimë=rrëzë=perpjetë
brinjëzë=brenjë(sh)
i,e brinjoll=i thikët,i përpjetë
i,e brishnik=brerosur=i përbindshëm
brogomë=mburrësi=brugomë,burgomë=zbrahmë=kreni
brufullonj=gëlon
brumbull=bovilë,mojvilë
brunx=branx=qipër=arënx
brymë=vesë=vrudhatë
bubaçel=zjarr festimi dhe gëzimi=fana=baballan
bubalishtë=kombustil i lehtë=fufë
bubanjes-ënj=kur fryhet dhe zbutet
bubareshë=bukureshë=karmaneshë=bukule=panikuçe=kak dhonë
bufarënj=ngopet me lagësi
bufat-i=llaganë=bukëvalë
bufetë=tryezë
buflluis-ënj=derdh me zhurmë ujin poshtë
buhua=pluhur qe ngrihet nga toka
buhullar-ënj=permbys,derdh
bular=fisnik,bujar
bulareshë=fisnike,nikoqire=noiteshë
i,e bulbër=i pasur
bulk=bujk=qush=fortan=pelakan=bulqër
bullonjë=mullonjë
bumbëllë=zulë=thirrje
bunar-i=pus=çibje
bunar-ënj=lag,përmbys
buniq-i=fatmiresi,fat=trulë
burbulidhë-ja=gurgullimë e ujit
burdullakë=ngjyrë midis se bardhës dhe te kuqes
buri-a=bollëk
burkë=gropë
buromë=***
buth-i=kontrabas
burtonj=buthtonj=dëftonj
burxhetë=gajafë=kushall=xhep
burrar-ënj=me bërë të iki
burrik=shkurtabiq=zgarbocull
butiks-ënj=vërshon
butmar-ënj


Nga shkronje I

idhëz=cdo gjë që haet me bukë=idhost
idhja-akoma,të paktën
ingllën=hingëlimë
ipeshkëp=peshkop
irbar=djal=irrëbar=rrëbar=shkaravaj=mallafraq
i,e irëm=i zi,i errët=ohjistër
irënoj=ngryset,nxihet
irtirë=monostrofë=sqotë=rrebesh
isap-i=urdhër
isap-ënj
isë=izë=dritë
ishkë=1.njollë:2.pyll
izull-a=ujdhesë=ausujë=izujë=ishull
izull-onj=vetmoj


Nga shkronja J

jar-i=i dashur=dhëndër=jart-i
jatër=tjetër
jatrepsënj=mjekoj=mjegjisënj
jatreshia=mjeksi
jatria=bar=mjegji
jatrua=mjek
jatull-a=shigjetë
jaxhin-ë=banim
jec-ënj=ec-ënj
jeni-a=fis=gjindje=jini=ndinacë=skotë
jirë=qoshe=votë=gonë=angonë
jironem-i=qëndisje=hironem
jodhi-a=erë e mirë=merë
joind-ënj=ehonj
jokull-i=lidhja nervore e gjymtyrëve
jonësi-a=armoni,melodi=jonë=joni
jemull=binjak
jenë=kufi=llur
jermi-a=delir
jermonj=delironj
jes-ënj=banoj=jetoj
jesonj=mbikaloj,parakaloj
jetull-a=hjetull=napë
i,e jirut=çirut=pjekur
jis-i=allçi
jok-u=lojë
jokul-it=konvulsione=trupçi
jongan=harpë
josënj=tretet dhe konsumohet
josh=losh=gjysh
juvri-a=vegël pune=opri`
jothi-a=monosaqe
jugonj=akulloj=qatrorënj

[Qerim]

Shkronja H

hade-ja=stallë
hadhi-a=hajdhi=gëzim=halasisë=hjebardhë=hjerami-a=hore-ja
hadhiplotë=shumë i lumtur
hadhjar= hajdhjar=1.i gëzuar,2=fisnik
hadhjar-ënj=gëzoj=hajdheps-ënj=haros-ënj
hahalis-ënj=gagalis-ënj=zgërdheshem=halis-ënj=kakaris-ënj
hajdh-i=vëndbanim=qoshe
haldh=dhomë e vogël=ganj
hak-u=derr=derk=verr
hakarele-ja=hakëz=rikëz=derrkuckë
halburor-e=ngamat=kurnac
haldup=turk aziatik
halenar-i=halnar=fre` kali
i,e halinosëm=pervers,i korruptuar
halinos-ënj=konsumoj,korruptoj,shkatarroj
halistri-a=shat
halkanxje-a=arrogancë,mburrje=arkanxja=burgamë
halkom-i=bronxi,baker
halkomë=kusi bakri
halla-u=lajmerim gëzimi, bërë nga barinjtë=drithëriq=grunar=katoq
hamodraq=i pangopur,grabitqar,gjakatar
hamumil-t=kamomil
handak-u=vrimë,e çarë e tokës
hanos-ënj=1.me u bë i shndritshëm,2.acaroj,ashpërsoj
i,e hanostë=ihanosur=i irrituar
haps-i=burg
haptenjë=kaptenjë=krye=kryetar
haraks-ënj=me u zbardh,me u bë dritë
haraksi-a=agim=haraksme-ja
harambun-i=garambun=karrabut=gremi`
harapsonj=mbulonj=varrëzoj
i,e harapsuar=i varrosur
haraqe-ja=plagë,e çarë=handaqe=thekëz=tharaqe=lavomë
haratull-i=vazo,kuti votimi
harazë=hare=gëzim
hari-a=meritë
haristis-ënj=falenderoj
harisht=gëzueshëm
haromë-t=para,monedha,bizhuteri=turres
harpi-a=vërrëz
i,e harromë=i pavëmëndshëm
hat-i=ushqim
hatë-a=lypsje=nevojë=hri-a
hatëri-a=përshtatje,favor
hadh-i=stalla
haz-ënj=përgatis
helmëz-a=lezma
hep-i=shpellë=pjasë=hivur-i=hjivur-i
hersë=hjersë=djerr-ë=karkozhë=kërrë=paraticë=spërllukonjë=terren i pakultivuar
hesht-ënj=tështinj
hënëtuar-ori=mysafir
hërnar-i=hilnar=elektrik dore
hërres=thërres
i,e hienushëm=i shenjtë=hyjnori=i perëndishëm
hiridhon=i hijshëm, simpatik
hirips-ënj=falenderoj,falem
hironem-i=qëndisje
hirrë=pjesa ujore e qumshtit apo gjakut, serum
his-ënj=daltonj
hiti-a=nxitim
hjaris-ënj=gjallëroj,
hjekës=pjesëtar=antar
hjenj=hjesonj=mbroj,strehoj
hjeretis-ënj=përshëndet,falem
hjerore=qishë=kishë
hjetë=gërshetë
hjetull-a=jetull=napë=ngatërr=xhufkë=xigarele
hjezonj=nderoj=lavdëroj=hjesonj
hjibë=shuli i derës apo i dritares ,ku rrotullohen
hjidhi-a=e qara funerale=bjegërim=zillopi=bjeg
hjidhis-ënj=ngashëroj
hjilonë=zall=mat=breg
hjima=poshtë
hjimatis-ënj=livanis-ënj=thjimatis-ënj=idolizoj,adhuroj
hjimaz=së poshtmi,poshtë
hjimë=1.zbritje,2.fushë,trëmbë=rrëpirë
hjimis-ënj =bëj të varet
hjimonë=grumbull drurësh=thimonë,stavë
hjiromerë-t=dhjami prej derri apo ndonjë kafshë tjetër
hjironem-i=qilim i qëndisur=dramidhe
hjiropane-ja=sparuçe=leckë kuzhine
hjis=allçi
i,e hjivull=i dobët
hoarë=stinë=hoarrë=hroa
hokë=shaka,tallje=përqeshje
hollastua=lloj bime me gjëmba=spintinë=spelasëndër
holli-u=lëngu i verdhë-jeshil që sekretohet ne mëlçi
holljas-ënj=shqetësonj,hidhëronj
homi!=ta shohim !
hopti-hopti=ecën kali me gallop
hordë=shpatë=lavutë
horë=qytet
horjot=qytetar
horr-i=moskuptim,ndarje
horr-ënj=lë,lëshoj,ndaj=horronj
horrjasënj=çmënd(dikë)
i,e harrjat-ë=i lënë,i marrë,llavur,paçurat
i,e hrellë=i hollë,i brishtë
hrepsënj=rrëmbej=vjedh=kalloj
i,e hrisonem=i argjendtë
hroa=kuadër,imazh=hroamë=hroazë=pindiksi=pikturë
hroasar-i=piktor
hroaz-ënj=pikturoj=shemëllnjënj
hronj=shijoj,gustoj=mënoj
hthen-i=arne-a=pjokë=pishë
humdim-i=i dashuri shoqi=dashnor

[Qerim]

Nga shkronja O

ofiqenj=ngushëlloj=kushëlloj
ofqe-ja=lutja ne kishë per te sëmurët (it. estrema unzione)
i,e ohjistër=i verdhë
ohtë=1.ngehinë.kodër,2.nxehtësi=vohë=avull,
ohtënj=avulloj,ngrej një shtëllungë
onagër=gomar i egër
opolips-i=detyrë,trimëri,aftësi,dije taktike=polipsë=maptë=urtësi
opti-opti=si kalë, me kërcime
oratë=uratë
ordinate-ja=kërpudhë
ore-a=vëmëndje=re`
oreksënj=gëzoj=gëfoj
oreksjonj=meditoj=konsideroj
oristan-e=malor
ormi-a=minut,çast
ormisënj=rregulloj,përgatis
orteje-a=rradhë ne ushtri,trupa
ortur-i=argali=vegël për qilima
orzëm..=nga momenti...
orr-i=shqiponjë=orrll=qift=sqifter=shpend grabitqar=merrak=strafatua


Nga shkronja P

i paçartshëm=i pakorruptueshëm
i,e paçurat=naiv, i thjeshtë
padamar=diamant=adham
i pafanë=i pafat,fatkeq
i,e paftesë=i pafajshëm
i,e pagëlirë=i pangopur
pagua=pallua
pogjegjje-a=pabindje
i,e pagjellë=i pashpirt,palezet
(i,e) pagjërth-i=i varfër,pa asgjë
i,e pahtë=i fortë
paidhe-ja=qengël,kurth,lak,
pajokull-a=top balte ose bore
pajrë=nënfytëse prej lëkure tek buajtë
pajtje-a=tutelë,mbrojtje
pajuall=trashëgimtar,pasardhës
pakadhe=ndrojtje
pakamaqi-a=pagjumësi
i,e pakarjat-e=1.i varfër,pa asgjë,1.i pangrënë
i,e pakorë=kurnac
i,e pakocë=i pakrye
pakshi=që prej pak kohe
pakudhem=friksohem
i,e pakurimë=i bindshëm,i nënshtruar
pakurisënj=dëgjoj, bindem
palacë=kuvertë leshi
palet-i=komediant,palaço=ndërdhum
palë=pajë=parago`
palëz=top loje
palipisi-a=pamëshirë
paltonj=pajis
palth=palsë
pallakar-ënj=rregulloj,vendos
pallakë=baltë,pëllakë,lomadhe
pallare-a=flutur
pallat-ë=katund
pallavi-a=njollë,papastërti
pallavisënj=pallavonj=ndot=zhyej
pallmadhi-a=tregim,përrallë
i,e pallojasëm=i pallojasm=i pakuptueshëm
pallumbele-ja=tryezë që mban veglat e endësit
pamet=pameta=përsëri=prap
pan-i= mbulesë leshi, me të cilën mbulojnë supet dhe kryet gratë shqiptare
pandahji-a=forcë,vrull

[darkman]

Qerim jam vertet shume i interesuar per keto fjale.
Te lutem mund te me japesh burimin ku i ke marre
Flm

[ArberXYZ]

Qerim jam vertet shume i interesuar per keto fjale.
Te lutem mund te me japesh burimin ku i ke marre
Flm

Nuk e di se nga i ka marre Qerim-i fjalet me larte, por meqe je i interesuar nje burim me vlere eshte "Kenget e Milosaos" te Jeronim De Rades. Arberishtje duke qene se nuk eshte ndikuar nga pushtimi osman ka ruajtur shume fjale e shprehje autoktone dhe te vecanta, qe ndoshta duhet te nderfuten ne gjuhen standarte.


Te botimi i ri i ketij librin ka nje te mire, njera faqe jep tekstin ne origjinal d.mth. arberishten e shkruar nga De Rada, ndersa ne faqen tjeter eshte bere pershatatja (nga Dh. Shuteriqi) ne gjuhen letratre te sotme. Dhe duke i karhasuar keto dy tekste (arbersh-shqip sotme) mund te gjesh shume fjale apo shprehje shqipe te hershme.

SerialN

[Leila]

kacidhe = gershet (njejes)
kacidhetë = gersheta (shumes)

Thanas Moraiti dhe Merita Halili kendojne nje kenge (sipas versionit te tyre).

M. H. -- "... do ta pres, do ta pres,
do ta pres kacithenë... "

T. M. -- "... do ta pres, 'ajde moj,
do ta pres kacidhetë..."