SK Tirana

[Pasiqe]

... Më 11 dhjetor 1938, në Shqipërinë Zogiste jo pak por plot 18 skuadra, kanë dalë në fushën e lojës. Dhe është interesante ndarja në grupe. Për këte merrej në konsideratë renditja e kampionatit kombëtar të vitit 1937.

Në grupin e parë për fitimin e Kupës qenë tri skuadrat e renditura të parat në atë kampionat 1937: SK Tirana, Vllaznia dhe Besa. Në grupin B Skenderbeu, Bashkimi Elbasanas dhe Dragoj i Pogradecit. Në grupin C Durrësi, Bardhyli i Lezhës, Tomorri i Beratit, Ismail Qemali i Vlorës. Saktësisht sipas renditjes së Kampionatit Kombëtar të vitit 1937. Mandej vijnë tre grupe të tjera, A, B, C me skuadrat e Divizionit të dytë (kategorisë së dytë) ku gjithashtu fituesit do të nderoheshin me kupë.

Siç shihet qartë, përmasat kombëtare të Kupës ishin hapësinore: 18 skuadra nga të gjithë krahinat e Shqipërisë! Dhe ndeshjet që do të ishin dramatike...
Sidomos treshja e parë SK Tirana, Vllaznia, Besa. Ose më mirë me thanë, dueli i famshëm Tiranë - Shkodër. Ndonëse çudia e parë i takon Kavajës: Besa - SK Tirana 2-1. Dhe vjen mrekullia: Tirana - Vllaznia 5-3! Gati tenistik është dhe rezultati i ndeshjes Tirana -Besa 4-2.

Ndërkohë Vllaznia fiton 2-1 në Kavajë dhe ja ku mbrrin i famshmi 22 janar 1939 dhe e gjithë Shkodra jeton me ndeshjen e madhe që do të përcaktonte fituesen e Kupës. Dhe befas merret vesh se Shkodrës i mungojnë një tufë titullarësh: Laçej, Xërxa, Rusi, Alibali, Fakja, Gjeloshi, Dervishi... SK Tiranës vetëm Mark Gurashi. Por Lushta si gjithmonë, qysh ditën e parë kur i ka dalë Vllaznisë përballë në fushë, ka qenë shkatërrimi i saj. Dhe çel ate që ne i themi seria e golave: 1-0 në të 24' kur pa kaluar 2 minuta Sllave Llambi shkakton autogol.

Ndeshja është kësisoj në barazpeshë të plotë, sepse, siç shkruan Mazreku, ""Vllaznia" na dha me kuptue se lojtarët shkodranë ndodhen në rrugën e përparimit". Kësisoj, deri në të '75 kur mbërrin goli përcaktues i Jakovës, çka vulos fitoren e SK Tiranës 2-1 si dhe marrjen e Kupës prej saj. "Janë rrahë papushim të dyja portat", nënvizon kronika e kohës, e cila vazhdon qartë: "Ndoshta ma teknikë janë tregue lojtarët e Tiranës, ndoshta i kanë mbajtë ma mirë pozicionet, ndoshta kanë zbritur ma rrezikshëm në portën kundërshtare, kryesisht për shkak të shutit të mirë të Lushtës, por nga ana tjetër lojtarët shkodranë kanë luejtë me nji vullnet të madh..."

Kaq për këte herë, sepse një herë tjetër mund t'i kthehemi prap kësaj ngjarje. SK Tirana, sunduesja absolute e futbollit shqiptar të viteve 30', fiton Kupën e "Federatës Vllaznija Shqiptare" që në mënyrë bindëse nuk është gjë tjetër veçse Kupa e parë e Shqipërisë në futboll. Sepse "Federata Vllaznia Shqiptare" e vitit 1939 nuk është FSHF-ja, por shumë më tepër se kaq. Eshtë qeveria sportive e Shqipërisë, Komiteti Olimpik i Shqiptar i epokës, vetë Mbretëria Shqiptare në sport.

Skeda e "finales" është kjo:

Vllaznia - SK Tirana 1-2
Shkodër, 22 janar 1939
VLLAZNIA: Jubani, Hila, Kazazi, Smajli, Koxhja, Barbullushi, L. Hoxha,
S.Gjinali, Vasija, Halepiani, H.Osmani.
SK TIRANA: Hobdari, Maluçi, F.Janku, Llambi, Karapici, Plluska, Balla,
Lisi, Lushta, Jakova, Kashariqi.
GOLAT: 24' Lushta, 26' Llambi (vetgol), Jakova.
GJYQTAR: Enver Kulla.

Mbas gjithë kësaj, renditja e plotë e Kupës së parë të Shqipërisë
1938-39 në futboll është kjo:

1. SK TIRANA / Tiranë
2. VLLAZNIA / Shkodër
3. BESA / Kavajë
4. SKENDERBEU / Korçë
5. BASHKIMI / Elbasan
6. DRAGOJ / Pogradec
7. DURRESI / Durrës
8. BARDHYLI / Lezhë
9. ISMAL QEMALI / Vlorë
10. TOMORI / Berat
11. DRITA / Gjirokastër
12. LEKA I MADH / Përmet
13. NAMIK DELVINA / Delvinë
14. SHKUMBINI / Peqin
15. APOLONIA / Fier
16. KONGRESI LUSHNJES / Lushnjë
17. DEVOLLI / Bilisht
18. BASHKIMI DIBRAN / Dibër

[Pasiqe]

Ish Tetori 86-tes
-Bashke me shok ne stadium shkuam
-Por nga krisma e nje shashke
-Ne rajon ne perfunduam

-Ec perpara, pis i poshter
-Ec perpara maskara
-Per ju tifozat e Tirones
-Ne stadium, meshire nuk ka

- Muret ishin t'ftofta akull
-Cdo pellamb-shkrujtun nji emer
-Ate nat aty u shkruajt-
-TIRONA-ULTRAS FOREVER

[Pasiqe]

rruges ec menja se ku m'shkon
kujtoj tironen syu m'loton
kalun shum vite ne mergim
m'ka mor molli per qytetin tim.

me pa tironen sa bukur lun
me tifozat me shku n'stadium
me gerthit forca tirona jon
sa t'kem jet kjo zemer s't'harron.

s'harron historin e lavdishme
jeta pa tiron s'qeka e hijshme
tiron te du me gjith shpirt
jeta ne kurbet mu merzit.

dita kur t'kthehemi ne atdhe
dit mo t'bukur s'ka per ne
rrojm t'hum, rrojm gjith shpres
du me pa tironen para se t'vdes

[Pasiqe]

Futbollistë rekordmenë me më shumë se tre tituj kampionë me Tiranën

Me shtatë tituj
Agustin Kola - '81-'82, '84-'85, '87-'88, '88-'89, '94-'95, '95-'96, '96-'97
Krenar Alimehmeti - '84-'85, '87-'88, '88-'89, '95-'96, '96-'97, '98-'99 dhe '99-'00
Nevil Dede - '94-'95, '95-'96, '98-'97, '98'-'99, '99-'00, '02-'03, '03-'04
Eldorado Merkoçi - '94-'95, '95'-'96, '96-'97, '98-'99, '02-'03, '03-'04, '04-'05

Me gjashtë tituj
Adem Karapici - 1930, 1931, 1932, 1934, 1936, 1937
Arben Minga - '81-'82, '84-'85, '87-'88, '88-'89, '94-'95, '95-'96, Blendi Nallbani - '94-'95, '95'-'96, '96-'97, '98-'99, '99-'00, '04-'05
Alban Tafaj - '96-'97, '98-'99, '99-'00, '02-'03, '03-'04, '04-'05
Elvis Sina - '96-'97, '98-'99, '99-'00, '02-'03, '03-'04, '04-'05
Sokol Bulku - '95-'96, '96-'97, '98-'99, '99-'00, '02-'03, '03-'04

Me pesë tituj
Rudolf Gurashi - 1930, 1931, 1934, 1936, 1937
Mark Gurashi - 1930, 1931, 1934, 1936, 1937
Ernest Hajnali - 1930, 1931, 1932, 1036, 1937
Florian Riza - '87-'88, '88 -'89, '94-'95, '95-'96, '99-'00
Indrit Fortuzi - '94-'95, '95-'96, '96-'97, '02-'03, '03-'04
Ardian Mema - '94-'95, '95-'96, '96-'97, '98-'99, '99-'00
Ervin Bulku - '98-'99, '99-'00, '02-'03, '03-'04, '04-'05
Rezar Dabulla - '98-'99, '99-'00, '02-'03, '03-'04, '04-'05
Isli Hidi - '98-'99, '99-'00, '02-'03, '03-'04, '04-'05
Sokol Prenga - '94-'95, '95-'96, '96-'97, '98-'99, '03-'04

Me katër tituj
Hysen (Dake) Kusi - 1930, 1931, 1932, 1936
Fatmir Frashëri - '64-'65, '65-'66, 1968, '69-'70
Osman Mema - '64-'65, '65-'66, 1968, '69-'70
Ali Mema - '64-'65, '65-'66, 1968, '69-'70
Pavllo Bukoviku - '64-'65, '65-'66, 1968, '69-'70
Luigj Bytyçi - '64-'65, '65-'66, 1968, '69-'70
Skënder Hyka - '64-'65, '65-'66, 1968, '69-'70
Bahri Ishka - '64-'65, '65-'66, 1968, '69-'70
Niko Xhaçka - '64-'65, '65-'66, 1968, '69-'70
Bedri Omuri - '81-'82, '84-'85, '87-'88, '88-'89
Leonard Liti - '81-'82, '84-'85, '87-'88, '88-'89
Anesti Stoja - '84-'85, '87-'88, '88-'89. '94-'95
Devi Muka - '98-'99, '02-'03, '03-'04, '04-'05

Trajnerë kampionë
Me pesë tituj
Selman Stërmasi - 1930, 1931, 1932, 1936, 1937
Me katër tituj
Myslym Alla - '64-'65, '65-'66, 1968, '69-'70
Me tre tituj
Enver Shehu - '81-'82, '84-'85, '96- '97
Me dy tituj
Shyqyri Rreli - '87-'88', '88-'89
Shkëlqim Muça - '94-'95, '99-'00
Sulejman Mema - '95-'96, '98-'99
Me një titull
Samu Singer (Hungari) - 1934
Fatmir Frashëri - '02-'03
Mirel Josa - '03-'04
Sulejman Starova - '04-'05

Futbollistë e trajnerë të huaj kampionë me Tiranën

Samu Singer (Hungari) - trajner (1934)
Zoltan Kenesei (Hungari) - futbollist ('99-'00)
Sutori (Hungari) - futbollist ('99-'00)
Vukovicz (Hungari) - futbollist ('99-'00)
Emmanuel Ndubuisi Egbo (Nigeri) - portier ('02-'03, '03-'04)
Jan Venhof (Hollandë) - futbollist ('02-'03)
Pape Sene (Senegal) - futbollist ('04-'05)

Futbollistë të Tiranës kampionë me ekipe të huaja
Naim Kryeziu - Më 1942 me Romën (Itali)
Alban Bushi - Më 1997-1998 dhe 1998-1999 Liteks (Bullgari)

[Pasiqe]

Bahri Toptani - vitet '20-'30
Stefan Shundi - vitet '30
Selman stërmasi - vitet '30 - '40
Lame Konomi - vitet '60-'70
Nuri Bylyky - vitet '80
Çlirim Hysi - vitet '80
Zija Shaba - vitet '80-'90
Metush Seferi - 1993-1998
Lutfi Nuri - 1998-1999
El Sajed - 1999-2004
Refik Halili, Avni Nuri, Agron Papuli, Shefikat Ngjela - nga viti 2004 e në vazhdim

[Pasiqe]

"Shpërthimi" roman nga Skifter Këlliçi
"Tirana dy orë para përjashtimit" roman nga Skifter Këlliçi
"70 vjet Sport Klub Tirana" (1990) nga Adriatik Dosti
"75 vjet bardheblu" (1995) nga Ismet Bellova
"75 vjet Sport Klub Tirana" (1995) nga Bektash Pojani
"80 vjet Sport Klub Tirana" (2000) nga Bedri Alimehmeti

[Pasiqe]

"Kënga e Tiranës" (1965) kompozuar nga Mustafa Budini, kënduar në fillim nga Sotir Buneci, më pas nga Kasem Hallulli dhe tani së fundi Rik Buneci.

"Gol, i bukuri gol" (1985) teksti: Teodor Laço, muzika: Agim Prodani (Artist i merituar), kënduar nga Ema Qazimi (Artiste e merituar) dhe tani së fundi nga Irma Libohova.

"Golin bëri babi" (1989), këngë për fëmijë teksti: Bedri Alimehmeti, muzika: Violeta Filaj, kënduar nga grupi i fëmijve "Dorela"

"Këngë për skuadrën e Tiranës" (1995) teksti: Alqi Boshnjaku, muzika: Luan Zhegu (Artist i merituar), kënduar nga Luan Zhegu

"Tirona gjithmonë kampion" (1999) muzika: Dritan Baftjari
kënduar nga Pajtim Struga

"Para Tirana" (1999) teksti e muzika: Rexhep Demetja, kënduar nga Hysen Koçia (Artist i merituar)

"Tirana-Tirana" (2000) teksti; Stefan Prifti, muzika edhe kënduar nga Luan Sula.

"O Tiranë sa të duam!" (2002), muzika edhe kënduar nga Bujar Çiçi.

[Pasiqe]

Hysen Kusi, futbollist i viteve 30-të njihet me emrin "Dake" Kusi

Riza Lushta, futbollist i viteve 30 - 40-të, të cilit iu transformua mbiemri në "Llustra" dhe me këtë emër u quajt për vite me radhë.

Aristidh Parapani, futbollist i viteve 40 - 50-të, thirrej shkurt "Tiçi"

Sulejman Vathi, futbollist i viteve 50-të thirrej "Bule"

Qemal Emiri, futbollist i viteve 50-të thirrej "Çajkovski"

Remzi Bulku, futbollist i viteve 50-të, thirrej shkurt "Xike"

Gani Merja në vitet 50-të kur shkëlqeu talenti i tij te Tirana u quajt nga fansat "Kaçafyçja", emër ky që i mbeti deri në ditën e fundit të jetës.

Shyqyri Bylyku, futbollist i viteve 40 - 50-të thirrej "Tasi"

Enver Rada, bomberi i goditjeve nga këndi, thirrej nga të gjithë me emrin "Çoçi".

Pavllo Bukoviku, kapiteni i Tiranës së "artë" të viteve 60-të, nga të gjithë thirrej me emrin "Ben". Madje, kur në ekip u inkuadrua edhe futbollisti Arben Çela, iu shtua nga pas mbiemri cilësor "Beni i madh", kurse Çela u quajt "Beni i vogël".

Fatmir Frashëri, thirrej shkurt "Mimi"

Josif Kazanxhi, futbollist i viteve 60-të, thirrej nga të gjithë me emrin "Xuxi".

Luigj Bytyçi, futbollist i viteve 60-të thirrej "Bixhi".

Hajri Frashëri në vitet 70-të thirrej "Lepuri"

Blendi Nallbani thirret ende edhe sot "Tata"

Sokol Bulkut për ta dalluar nga Ervin Bulku, i thonë ende "Bulku i vogël" edhe pse ai është në moshë më i madh se sa Ervini, të cilit i thonë "Bulku i madh". Por, Ervinit ky emër dalëngadalë po i harrohet teksa po i zevëndësohet me "djali i artë i bardhebluve" dhe "futbollisti polivalent", dy epitete, tani për tani në "garë" mes tyre, të shohim se cili do t'i mbetet tash e mbrapa.

Indrit Fortuzi nga të gjithë thirret "Zogu".

Alban Tafaj, prej kohësh thirret "hekri"

Nevil Dede quhet i "hekurti i bardhebluve"

Elvis Sina, "pistoni i bardhebluve"

Devi Muka, "vlonjati fluturues"

Fjodor Xhafa, "intuitivi"

Saimir Patushi, "matjani i bardhebluve"

Rezar Dabullës i është shkurtuar mbiemri në "Dabi"

Vin Bulku - Uku

Alban Bushi - Loku

Ansi Agolli - Pula

Jetmir Sefa - Lashi

Klodian Duro - Dyli

Heronjte e viteve '80 jane me vete si me poshte:

Tur Lekbello = Tushja

Arjan Bimo = Grepi

Bedri Omuri = Bedrana

Agusti Kola = Agustineli

Ben Minga = Ben Llaveshi ose Pesmdhjetkatshi Minga

Sul Mema = Sul Hunderri

Arjan Bimo=Grenxa

Cim Muca = Gallabordsi

[Pasiqe]

Selman Stermasi, nje djale i nje familje te pasur e bujare nga Tirana ishte nder futbollistet e pare te qytetit, kohe para se te organizohej Kampionati i pare kombetar i futbollit. E po ne vitet e para luftes ai u be dhe presidenti i pare i Klubit Tirana.

Ai ishte njeriu qe i fali Tiranes jo vetem djersen, talentin e pasurine e tij, por dhe vete shpirtin e tij te madh. Per sportistet e varfer te asaj kohe shtepia e tij ishte vendi ku ata gjenin gjithmone tryezen e shtruar si per shume hallexhinj te tjere te kohes. Lojtaret e quanin me shaka shtepine e tij, tek Pazari i Ri, me emrin "menca". Por bujaria e tij nuk kishte fund. Ai paguante çdo gje per ekipin dhe nuk fitonte asgje prej tij.

Ai zbuloi dy yjet e futbollit shqiptar Lushten e Kryeziun duke i marre qe femije nga "Streha Vorfnore" e duke i mbajtur ne shtepine e tij derisa u bene burra. Ai ishte njeriu qe i rriti si futbolliste dhe realizoi kontratat me Klubet e medha italiane per te dy. Por nga kontratat ai nuk mbajti asnje qindarke por ia dhuroi vete sportisteve.

Ndaj sot Kryeziu e Lushta e kujtojne me shume respekt. Lushta i paralizuar e pa goje sot vetem qan para fotos se Stermasit te madh, njeriut qe nuk e lejuan ta takonte me kurre ne jete. Me ardhjen ne fuqi te pushtetit komunist ra kembana e se keqes dhe per Tiranen e Stermasin. Ne nje mbledhje me disa "shoke te Partise" u vendos te nderrohej emri nga Tirana ne 17 nentori.

Selmani u ngrit e kundershtoi duke thene se: "Emri TIRANA i jep ketij ekipi mjaft nder e nuk kemi arsye sepse ta heqim ate". Por nga podiumi iu hakerryen: "Ulu e mbylle gojen!" duke e cilesuar armik e borgjez. Sigurisht shoket e tribunes do kishin qene duke kullotur dhite ne ndonje maje mali kur Selman Stermasi jetonte per Tiranen e per me shume kur ky "armik" me 6 prill 1939 mori gjithe ekipin e Tiranes dhe ishte ne balle te demostrates se Tiranes duke kerkuar arme per te perballuar pushtimin fashist te Shqiperise.

Por ishte koha e "shokeve", ndaj ky sebeb mjaftoi qe te nesermen Stermasi te pushohej menjehere nga puna e te hidhej ne rruge duke iu ndaluar rreptesisht qe te shkelte pragun e klubit Tirana.

Lexoni kete paradoks komunist: -Selman Stermasi nuk lejohej me ne klubin Tirana qe ai e kish ndertuar me shpirt! Por te pakten le te themi shyqyr qe nuk i hoqen dhe emrin Shqiperise e t'ia vinin psh 29 Nentori. Pas kesaj Xha Selmani siç filluan ta njohin te gjithe, punoi per shume vite si punetor ne ndermarrjen"M.Mame" dhe qe njeriu qe kurre nuk u kontrollua tek dera e ndermarrjes sepse ndershmeria e tij ishte e mirenjohur nga te gjithe.

Me te veshtira ishin ditet kur luante Kombetarja dhe ai nuk kishte bilete per te pare ndeshjen. Ai qante para ekranit te TV. Po ashtu gezohej si femije kur Fatmir Frasheri i çonte shpesh bileten e ndeshjes.

Ky ishte njeriu-futboll,njeriu bardh&blu qe nuk deshi emrin 17 Nentori por Tirana. E sot qe ai nuk jeton me ka nje stadium ne Tirane qe mban emrin e tij kurse ne do sillnim si homazh vetem nje kujtim qe besoj e kane te gjithe tifozat e Tirones:kemi pare me dhjetra ndeshje te Tiranes ne kohen kur quhej "17 nentori", por kurre si kam degjuar tifozet qe te therrasin ne kete emer por gjithmone"TIRONA -TIRONA!"

[Pasiqe]

Ceremonia 20 majit 2005 per titullin e 22-te zyrtar te Kampionit per Sportklub Tiranen ishte organizuar mjaft bukur dhe me kulture. Megjithate, te pakten per mua, me duket se dicka mungoi. Mungoi perkujtimi I 75-vjetorit te titullit te pare te Sportklubit, madje te vete 75-vjetorit te themelimit te Kampionatit Kombetar, guri I pare ne cimentimin e te cilit ndodhet te vete titulli I pare I Kampionit Sportklub Tirana, atij te 1930-es.

Duke ndjekur nga tribuna e shtypit e stadiumit kombetar “Qemal Stafa” kete ceremony te 20 majit 2005, mendoja bash kete. Dhe nisa ta nepermend disi dhe me ndryshe kete ceremony. Me e pakta qe mendoja ishte deshira per te pare te vendosur mbishkrimin: “75 vjet te Kampionatit” apo “SK Tirana 1930-2005, 22 tituj” Duke shkuar me tej, mendoja se do te ishte nje nderim I madh po te shkruheshin diku ne kete mjedis, keto emra marre prej panteonit tone tejet origjinal, te Kampiones se pare Sportklub Tirana: Begolli, Dr. Dashi, Gjinali I., Gurashi M., Gurashi R., Hajnali, Jolldashi B., Kajano, Prof. Karapici, Kashari, Kosova, Kusi, Maçi, Miha, Dr. Ndroqi, Sabati, Shehri, Prof. Stermasi.

Mandej, mendoja se nuk do te kishte gje me te bukur se sa ajo qe, Kampionet e 2005 “te udhetonin” per tek Sheshi I Fushes se Shallvareve, aty ku eshte bar-restoranti qe ne I themi “Taivani” dhe rruges pergjate tij me nje ceremony te shpejte t’I zbulohej obelisku me emertimin “Rruga Sportklub Tirana”.

Mendoj se eshte nje detyrim kombetar, jo nje favorizim. Sportklub Tirana – themeluesi I Kampionateve te Shqiperise ne vitet ’30 – ka qene nje gezim kombetar. Eh, po vertet, kujt ia thua! Shqiperia e Mbasluftes eshte fanatike vetem per nje histori, ate te Rezistences Antifashiste te Luftes se Dyte. Per te tjerat asesi. Sidomos per historine e Paraluftes. Madje ne te gjitha fushat e jetes shqiptare.

Kur dihet se historia e Shqiperise kurrsesi nuk mund te jete vetem periudha e tre vjeteve 1941-44! Megjithate bukur edhe ashtu sic u be. E tash, duke qene se “Futbolli Shqiptar – MAGAZINE” si e vetmja reviste e histories sportive ne Shqiperi, po I tregon brezit te ri se si u kurorezua si 75 vjet me pare Sportklub Tirana si Kampionja e Pare e Shqiperise. Sepse sic thote nje njeri I madh: “Cfare kulture baze mund t’iu mekohet te rinjve pa Historine, qe perben shtyllen baze; cfare vetedije civile mund ti mekosh nje qytetari I cili injoron nga vjen atdheu I tij; perse eshte, si eshte dhe si duhet te jete?”. Dhe shton: “Kultura, ajo e verteta, eshte 80 perqind histori”.

Kampionati I Pare: ora 15.30 e 6 prillit 1930!

Viti 1930. Dhe njoftim I pare qe gjejme: “Per pranveren qe do te vije, Drejtorija e P. E Entit ka organizuar nje kampionat kombetar te futballit duke dhene porosite nder te gjitha deget e Prefekturave qe te fillohet pergatitja e skuadrave futbollista qe tashti, ne menyre qe kampionati te jete I denje te dale e ta perfaqesoje dhe ne vende te huaja”. Njoftimi eshte I 29 janarit 1930.

Pese dite me vone, me 5 shkurt 1930, njoftohet disi me buje se Sportklub Tirana ka riformuar “parine vepruese” e perbere nga Teki Selenica(kryetar), Petro Korcari dhe Zoi Xoxa (keshilltare) e Anastas Shundi (sekretar) si dhe Anastas Koja (arketar). Nderkaq kryeministri I Shqiperise Kostaq Kotta, pranon te jete kryear nderi I Sportklubit.

Ne Shkoder, pas shume peripecive formohet “Bashkimi Sportiste”, sic quhet, me synimin per te bashkuar pese shoqerite kryenece te Shkodres te cilat nuk pranonin, dhe per ti bindur qe te marrin pjese ne Kampionatin e Pare me vetem nje skuader. Kryetar zgjidhet I mirenjohuri Taip Shkodra dhe anetare te kryesise Ranko Cerenko, Teofik Bekteshi dhe Salvator Kurti.

Kuptojeni se te gjitha keto kryesi ishin dege te Federates Shqiptare te Futbollit ne qytete! Dhe…”Kampionati Kombetar – 6 Prill”, sic njofton me buje shtypi duke u shkruar kesisoji per ti ngja sa me shume te jete e mundur Evropes, kur me 31 mars Brenda ne Tirane perurohet Fusha e re e Shallvares me ndeshjen miqesore Urani I Elbasanit – SK Tirana 1:0!

Por kampionati nuk do te kishte kesisoj befasinash. Per ne sot, kjo ndeshja ka rendesi se na ben te ditur ndertimin e Shallvares.

Historia kishte nisur tashme…

Rexhep Jalla, Mihal Sherko, Ali Erebara, Oresto Morra, Giandomenico De Marxhis eshte peseshja e Komisionit te Kampionateve, sic quhet kjo Federate e ngritur me kohe dhe ne qe gabimisht kujtojme se federata Shqiptare e Futbollit eshte themeluar 6 muaj me vone, pra qe ne qershorin e 1930-tes!

Interesante eshte se, kjo Federate apo ky Komision, ka ne perberje dy ushtarake: major Erebara, major Morra dhe tre civile; zoterinjte e shquar Jella, Sherko dhe profesor De Marxhis. Dy prej te cileve italiane: Morra dhe De Marchis cka tregonte nje mbeshtetje ne pervojen nderkombetare.

Eshte nje komision qe do te kete shume pune, sepse cdo jave do te kete probleme qe do ti detyrojne te marrin vendime: omologime ndeshjesh, perjashtime, anullime, denime. Deri aty sa cdo jave mbas zhvillimit te ndeshjeve shtypi me nje kthjelltesi per tu marre shembull edhe per sot boton vendimet e ketij komisioni qe nuk eshte gje tjeter vecse Federata Shqiptare e Futbollit.

Kishte filluar plot pasione e disi me ashpersi Kampionati I Pare I Shqiperise. Dhe ne gazeten e “Arbenia” gjejme nje deklarate te jashtzakonshme te z. Rexhep Jelles, I cili nenshkruan fjale per fjale si “President I komisionit te Kampionatit”. Ja pra nje President I Federates Shqiptare te Futbollit para qershorit themelues 1930.

Kemi shkruar: nuk mund te metojme qe ne Shqiperine e 75 vjeteve me pare, te gjejme organizime glosaksone te llojit, ndonese ne to ka nje stil te vertete evropian. Deklarata e Presidentit Jella, ne te vertete eshte nje ide e madhe e Fair Play-t sportive te sotem. Ai shkruan: “Ndeshjet sportive pervec propagandas se Sporti pergjithesisht, duhet te sherbejne per te bashkuar shpirtet dhe per te cfarosur tendencen dem-pruese antagonizmesh e cila e future ne sheshin sportic, do te perjetesonte midis viseve dhe qarqeve te ndrshme, zemerime dhe merina te cilat perkundrasi duhen cdukur”.

Kampionati ka filluar ne oren 15.30 te 6 prillit 1930 me pjesemarrjen e 6 skuadrave: SK Tirana, Skenderbeu Korces, Bashkimi Shkodran, Teuta Durresit, Urani Elbasanit dhe Vlora. Nisja ka nje “finale” te madhe qe do te zhvillohej pikerisht aty ku ishte lindur futbolli, ne Shkoder. Ishin Bashkimi Shkodran dhe Tirana.

Per kohen, ndeshja ishte nje spektakel pertej cdo parashikimi. Fitojne shkodranet 3-2 duke shenuar Qazim Dervishi, Pac Koliqi, Gjon Kiri dhe Rexhep Maci e Hilmi Kosova per SK Tiranen. Ishin golat e pare te dy skuadrave te cilat qe ate dite, do te paraqiteshin si me te medhate e Kampionatit Shqiptar. Gjera te ditura keto te shtjelluara gjate ne librin “Historia e Kampionateve te Shqiperise”, - Vitet 30’, por hulumtime te reja na kane cuar te zbulime te tjera.

75 vjet me pare ky kampionat I pare ka nje rregullore te shkelqyer. Kujtoj vetem keto nene qe kane te bejne me njerezit e shtypit per te kuptuar kulturen evropiane te Kampionatit: “…Do te hyjne pa pagese ne sheshin e ndeshjeve: Drejtuesit e Degave te Entit, Arbitrat qe kane karte; Shendetesori I ngarkuar posacerisht; Te dy instruktoret e skuadrave; Lojtaret reserve; Fotografet e autorizuar; Pefaqesuesit e Shtypit”.

“…Per cdo loje kampionati, Drejtuesi I Deges se Entit, do te vije ne ujdi me autoritetet vendase per te siguruar sherbimin shendetesor, qetesine publike, propaganden, fotografimin”. “….Sherbimi fotografik do te behet vetem prej fotografeve te autorizuar prej autoriteteve vendase me shkrese; keta detyrohen ti paraqitin Deges se Entit debare nje kopje te fotografive te marra.”

Nder te filluarit e pare ne Evrope!

Skenderbeu I Korces, nje skuader e mrekullueshme per kohen, nuk pranon perfundimin 0-0 te ndeshjes me SK Tiranen te 22 qershorit, ne javen e fundit te kampionatit luajtur ne Kryeqytet!

Dhe Kampionati I 1-re Kombetar I Shqiperise qe do te kishte kesisoj, nje mbyllje te pazakonte, e gjitha kundershtuese, cka tregonta nga njera ane, pasionin e madh qe po lindte per futbollin, dhe nga ana tjeter, naivitetin qe vinte prej moskuptimit te vlerave te nje kampionati kombetar te vertetete futbolli.

Skenderbeu nuk paraqitet ne fushe as me 29 qershor ne Korce dhe as me 6 korrik ne Tirane, qe perbenin dy fundoret per titullin, per shkak te perfundimit te Kampionatit me pike te barabarta midis Korces dhe Tiranes.

Ne shtyp shperthejne polemikat. Nga njera ane gazetat “Arbenia” e “Ora” te Tiranes e nga ana tjeter ajo e Korces “Gazeta e Korces”. Titujt jane bombastike dhe ngjarja merr gati permasa percarje. I ardhur nga Tirana, I ofenduar per 0-0 e 22 qershorit, te padrejte sipas tij, Skenderbeu pritet ne Korce prej nje opinioni teper te ashper I cili nuk deshironte asesi qe ai te zhvillonte dy ndeshjet me SK Tiranen.

Shoqeria organizon nje mbledhje, me te gjithe anetaret e sajd he prinderit e lojtareve per ti pyetur nese duheshin luajtur finalet apo jo dhe vendoset njezeri qe skuadra te mos paraqitet ne finalet. U la megjithate te perseritet mbledhja pas 24 oreve kur dhe me shumice votash fitoi varianti I mosluajtjes , per cudi ne pamarreveshje me Pasquale Lissonin, instruktori Italian I sporteve per Korcen, ne fakt drejtori I deges se Korces te Entit Kombetar, I cili nuk e miratonte nje vendim te tille.

Nje dite me pas, te enjten, mbledhja perseritet per here te trete dhe Lissoni kembengul qe ta marre ai vendimin per te luajtur dhe me te eshte perfekti I Korces, Hil M osi. Lissoni kerkon doreheqjen e Keshillit te Skenderbeut, gje qe pranohet dhe njofton Federaten se Skenderbeu do te luaje per finalet.

Me 29 qershor 1930 SK Tirana mbrrin ne Korce, por publiku nuk lejon Skenderbeun te dale ne fushen e lojes. Ne prag te ndeshjes te asaj te diele te fresket vere, Korca nuk permbahet dhe rrugeve te qytetit vershojne qindra njerez te cilet mbushin rrethinen e fushes.

Kur SK Tirana del ne fushen e lojes, ajo pritet me vershellima dhe thirrje ironike, ndonese nuk ka asnje faj. Nderkaq, grupe tifozash kendojne hymnin e Skenderbeut dhe Banda e Bashkise qe pritet edhe ajo me ilaritet. Pasi gjyqtari I ndeshjes, majori I famshem anglez Oakley Hill – organizatori I madh I Kampionatit Kombetar – prêt 45 minuta, ai urdheron perfundimin e procedures.

Nen thirrjet “Rrofte Skenderbeu – skuadra kampione e Shqiperise!”, police dhe gjindarme marrin ne ruajtje skuadren e SK Tiranes, e cila nuk guxon as te fleje ne Korce dhe me shpejtesi mer rrugen e Pogradecit per kthimin ne kryeqytet.

Nje jave me vne, 6 korrik, SK Tirana del perseri ne fushen e lojes, kesaj radhe ne Shallvare, prêt, ben nje rrotullim rreth fushes duke nderuar nje publik te shumte dhe pas 45 minutash gjyqtari I shquar I epokes, Nikolla Verbica nga Shkodra, e shpall ate fituese edhe te finales se dyte.

Me 9 korrik 1930 Komisioni I kampionatit te Futbollit me kete perberje nderkombetare e me pjestare Seid Toptani, Mihal Sherko, major Ali Erebara, major O.Morra, prof G. De Marchis, vendos shpalljen e SK Tiranes si kampione e Shqiperise per mosparaqitje ne dy ndeshjet e rivalit Skenderbeu I Korces.

Kampionia e pare e Shqiperise ne futboll ishte shpallur kesisoj, ne menyre thuajse aventuroze ne castin e fundit dhe me nje vendim mbi tryeze! Z. Rexhep Jella mesa duket nuk ka rezistuar dhe mund te kete dhene doreheqjen perderisa tash si kryetar apo president gjejme figuren e madhe te Seid Toptanit, qe vinte nga shkolla vjeneze, ish futbollist, deputet, minister, organizator I shquar I rinise, njeri I kultures, I ekonomise, I sportit, I politikes.

Dhe per historine tone, edhe ai nje tjeter president I FSHF-se.
Sidoqofte, ne Shqiperise kishte lindur Kampionati I Futbollit. Permbyllja eshte mbremja e 10 korrikut 1930 ne Hotelin “Metropol” te Tiranes – gostia e fitores se Kampiones se Pare qe ka vazhduar deri ne agim.

Tre fjalime ceremoniale pershkojne kete mbremje historike: ai I sekretarit te Shoqerise Sportive SK Tirana, Stefan Shundi; I Nebil Cikes, drejtor I gazettes “Arbenia”; I mesuesit Ramazan Jarazni, anetar I keshillit te Shoqerise SK Tirana. Keshtu, Sportklub Tirana me kapitenin e saj emblematic, Irfan Gjinalin, I pari kapiten I Kampiones ne kete histori, behej Kampionia e pare e Shqiperise.

Kishte fituar nje kampionat dramatik perms nje gare te ashper, vecanerisht me dy konkurente te forte, sic ishin Skenderbeu dhe Bashkimi Shkodran. Kishte fituar 5 ndeshjes, 4 barazime dhe kishte pesuar vetem 1 humbje ne Shkoder. Natyrisht ketu pa future ketu dy ndeshjet e finaleve te paluajtura per shkak te terheqejes se Skenderbeut.

Kujtoj: ishte viti 1930. Kjo do te thoshte se Shqiperia pa pervojen e meparshme te te tjereve te ardhjes se futbollit ne token e saj, organizoi Kampionatin Kombetar te Futbollit para Frances (1933), Portugalise (1935), Zvicres (1934), Bashkimit Sovjetik (1936), Norvegjise (1938), Izraelit (1932), Qipros (1935), Turqise (1959)….

20 Korrik 1930: Mbreti Zog prêt Sportklub Tiranen!

20 korrik 1930 dhe ne oren 10.30 skuadra Sportklub Tirana u paraqit para Naltmadhnise se tij Mbretit, ne Banjat, e percjellur prej zotnis se tij De Marxhis, prej keshillit te shoqerise e prej lojtareve te Tiranes”, - sic shkruan shtypi.

Ceremonia madheshtore behet ne Durres, e percjellur prej bandes se qytetit. Gjeneral Leon de Gjilard, Komandant I Pergjithshem I Milicise, por ne kete rast me detyren e Drejtorit te Pergjithshem te Sportit, ia paraqet skuadren kampione Mbretit Zog I shoqeruar prej Princeshes Myzejen.

Kemi gjetur nderkaq per here te pare ne faqen e pare te “Gazetes Shqiptare”, e cila I kushtohet kesaj ceremonie historike me dy foto natyrisht te zbehta, qe fiksojne evenimentin ceremonial ku duket Mbreti Zog dhe Princesha Myzejen duke dorezuar cmimet fituesve si dhe foto e skuadres duke nderuar ne menyre mbreterore te kohes.

Interesante eshte se skuadra eshte veshur me fanela te bardhe, jo me fanelat e saj tipike bardheblu, me te cilat kishte luajtur gjith kampionatin. Zbuloj se eshte vepruar keshtu ngaqe kjo divize eshte quajtur ceremoniale per paraqitjen para Mbretit, dhe skuadres fanelat e reja I kane ardhur nga jashte, posacerisht per ceremonine. Inisiatori eshte vete Leon Gjilardi, I cili se bashku me keto fanela ceremoniale I kishte dhuruar skuadres edhe dy buste bronzi te Skenderbeut dhe Mretit Zog.

Dhe ne fanelen e secilit futbollist eshte vendosur sqiponja e flamurit kombetar, sheji I nderit per Kampionen, te cilen gjashte here SK Tirana dhe nje here Skenderbeu si kampione te viteve 30’, I kane mbajtur per cdo sezon te tyrin deri ne dorezimin e marrjes se titullit prej dikuj tjeter. Eshte si tradita e ngjashme me “scudetton” tringjyreshe te flamurit ne gjokset e futbollisteve te skuadres kampione te Serie A per cdo vit ne Itali. E pse jo, me shqiponjen eshte nje origjinalitet shqiptar.

Asgje nuk pengon qe ne stinen e ardheshme Kampiona 2005, SK Tirana, ta mbaje shenjen me shqiponjen tone te flamurit ne fanelat e saj. Kryetar I Sportklub Tiranes Teki Selenica, pershendet para Mbretit, duke theksuar se “djaleria nen egjiden e N.M e tij po perpiqet me mish e shpirt te fitoje nje educate fizike, morale e patriotike dhe e siguroj N. M . e tij se kjo djaleri do te vazhdoje pa reshtur ne perpjekjet e saj per tu bere me e forte, duke ndjekur gjitnje vijat e programit te caktuar prej tij”.

Mbas tij e merr fjalen vete Mbreti Zog. Fjala e tij pershendetese eshte unikale per hisotrine tone, natyrisht duke u future ne kontekstin e kohes se vitit 1930, vetem 18 vjet pas Pavaresise:

“Tani due me ju porosite tre sende qi jane tre parime qe deshiroj t’ju rekomandoj. E para: te ndjekni zhvillimin e plote te dashtnise per Atdhe. E dyta: zhvillimin me zemer te kulluet e pa asnje djallezi te vllaznimit te plote midis Djelmnise dhe zhvillimin e bashkimit kombetar. E treat: Disipline. Duhet te dini se pa disipline nuk merrihet ne asnje sukses. Po s’pati disipline ne mes, cdo gje humbet vleften e vet. Djaleria po s’dha shembellen e disciplines, perpjekjet qe ben jane nul. Kini per udheheqes keto tre keshilla e duke iu mbeshtetun ketyre parimeve, ecni perpara, ju qe jeni shpresa e te arthmes. E arthmja e komit asht sigurue e pra e arthmja e juej asht e sigurte. Shpresoj se do te vazhdoje edhe pas kendej suksesi qi kini fitue dhe uroj te perparoni edhe ma.”

Me pas ekzekutohet Hymni Kombetar, I cili gjate gjithe Kampionatit kishte qene nje detyrim per t’u ekzekutuar para cdo ndeshje ne qytetet ku kishte orkester frymore. Dhe krijohet nje intimitet ose nje lirshmeri tjeter, teksa Mbreti Zog iu afrohet futbollisteve te SK Tiranes, duke I falenderuar dhe nje here, por sidomos organizatoret, gjeneral Gjilardin dhe Kolonel Agostunucci-n, sic mesojme nga shtypi.

Princesha Myzejen, patronia e Kampionatit, I dorezon kapitenit te SK Tiranes, Irfan Gjinalit, Kupen e Kampiones, nje top futbolli prej bronzi me mbishkrimin perkates, I cili fatmiresisht ndodhet dhe sot e ksaj dite ne seline e SK Tiranes dhe gjithashtu mund te shfaqej te shtunen qe shkoi ne ceremonine ne Stadiumin Kombetar “Qemal Stafa”.

Ketu merr fund Dossier-I qe ne I kushtuam themelimit 75 vjet me pare te Kampionatit Kombetar te Futbollit ne Shqiperise dhe vete Federates Shqiptare te Futbollit.

Eshte nje histori qe I ben nder jo thjesht sportit te futbollit kombetar, po vete kultures dhe atdhetarise se vertete shqiptare. Kur dihet se I kemi ende shume borxhe pikerisht se vertetes. Qofte edhe per ti omologuar SK Tiranes e Vllaznise titujt e Kampionateve te viteve 1939, 1940, 1942 dhe per te hyre ne shtatorin 2005 jo ne Kampionatin e 67-te kombetarm por ne ate jubilar te 70-te!

Pa te verteat e themeleve historike asgje persembari nuk mund te behet. “Amicus Socrates, des magis amica veritas” – “Sokrati eshte miku im, por me mik kam te verteten”.

Besnik Dizdari - Futbolli Shqiptar MAGAZINE