- Teqetë
Teqetë janë vende ku ëshë punuar, analizuar, përjetuar mendimi sufik islam[29] dhe prej nga më vonë i është prezentuar popullatës. Janë institucione të Tesavvufit në të cilat banojnë ose qëndrojnë ithtarët e tarikatit (muridë, muhibë), të cilët nën kontrollin lëndor dhe kuptimor të një shejhu të caktuar përpiqen ta zbukurojnë moralin dhe etikën e tyre në bazë të parimeve sufike.[30]
Më vonë në qendrat dhe vendet periferike të botës islame[31] si dhe të vendeve joislame janë ndërtuar ndërtesa të posaçme. . . të cilat varësisht nga tarikati, forma, madhësia janë emërtaur si zavije, hankah, ribat, mevlevihane, kalenderhane, dergah, pirevi, sofihane, kadirhane, asitane, etj. [32]
Dije – Allahu të mëshiroftë – se shtegu i cili do të garantojë shpërblimin është një, e jo shtigjet e shumta, sepse Allahu ka caktuar sukses vetëm për një grup . Ai tha
“Ky është grupi i Allahut. Vërtet, grupi i Allahut është i suksesshëm.” (Muxhadile, 22)
Dhe Ai ka caktuar fitore vetëm për këtë grup – Ai tha
“Dhe kushdo që e merr për mbrojtës Allahun, të Dërguarin e Tij dhe Besimtarët, atëherë, vërtet, grupi i Allahut është i suksesshëm.” (Ma’ide, 56)
Pa marrë parasysh se sa shumë e hulumtoni Librin e Allahut dhe Sunetin e të Dërguarit të Tij (sallallahu alejhi ue selam), ju s’do të gjeni ndonjë gjë e cila e lejon ndarjen e Umetit në grupe (xhemate), apo ndarjen e tij në parti (ahzab) dhe blloqe, veçse kjo të jetë e dënueshme. Allahu i lartësuar ka thënë,
“Dhe mos u bëni sikur pabesimtarët, ata të cilët u përçanë në fenë e tyre dhe u ndanë në grupe; secili grup duke qenë i kënaqur me atë që kishte.” (Rum, 31-32)
Dhe si mundet Zoti ynë i madhërishëm të afirmojë ndarje për Umetin pasi që Ai e ka mbrojtur atë me Litarin e Tij dhe e ka liruar Pejgamberin e tij nga kjo kur ai (Umeti) u bë i tillë (i ndarë); dhe pasi që Ai e ka kërcënuar këtë (veprim),
“Vërtet, ata të cilët e përçanë Fenë e tyre dhe u ndanë, ti s’ke të bësh asgjë me ta. Vërtet, çështja e tyre i takon Allahut, ata do të informohen për atë që bënin. ” (En’am, 159)
Prej Mu’avije ibn Ebi Sufjan i cili tha, “I Dërguari i Allahut qëndroi mes nesh dhe tha, ‘Vërtet, para jush Njerëzit e Librit u ndanë në shtatëdhjetë e dy grupe, ndërsa kjo Fe do të ndahet në shtatëdhjetë e tri grupe. Shtatëdhjetë e dy prej tyre do të jenë në zjarr dhe një do të jetë në Parajsë, dhe ky është xhemati.”[33] El-Amir es-San’anij – rahimahullah – ka thënë, “Përmendja e numrit në hadith nuk i përshkruan plotësisht ata të cilët janë të shkatërruar, por kjo vetëm shpjegon shtrirjen e gjerë të rrugëve të devijuara dhe degëve të tyre, në krahasim me rrugën e vetme të vërtetë. Kjo është ajo çka dijetarët e Tefsirit (shpjegimit të Kur’anit) kanë përmendur në lidhje me thënien e Allahut,
“Dhe mos pasoni rrugë tjera, meqë ato do t’ju ndajnë juve nga Rruga e Tij.” (En’am, 153)[34]
Shejhul-Islam Ibn Tejmije (v. 728H) – rahimehullah – ka thënë:“Feja e Muslimanëve është ndërtuar mbi pasimin e Librit të Allahut, Sunetit të Pejgamberit të Tij (sallallahu alejhi ue selam) dhe atë në çka Umeti është pajtuar. Pra, këto janë tri usulet (bazat) e pagabueshme. Në çfarëdoqoftë që Umeti s’pajtohet, ateherë ajo i referohet Allahut dhe të Dërguarit të Tij. Kështu, nuk i takon askujt që të vendosë një person për Umetin, dhe të thërret në rrugën e tij dhe të formojë uela’ (dashuri, besnikëri dhe miqësi) dhe ‘eda (armiqësi dhe urrejtje) të bazuar në të, përveç në Pejgamberin (sallallahu alejhi ue selam). Dhe nuk duhet të vendosin ndonjë të folur në bazë të së cilës ata formojnë uela dhe eda përveç të Folurit të Allahut, dhe atë të Dërguarit të Tij, dhe atë në të çka Umeti është pajtuar. Më saktë, kjo është praktikë e njerëzve të risisë (bidatit), të cilët e vendosin një person apo një thënie me të cilën ata shkaktojnë përçarje në Umet, duke formuar uela dhe eda bazuar në atë thënie apo atribuim.” [Mexhmu’ul Fetaua (20/164) të Ibn Tejmijes. ]
Abdullah Ibn Mesudi ka thënë:Pejgamberi (sallallahu alejhi ue selam) e tërhoqi një vijë dhe tha:“Kjo është Rruga e Drejtë.” Pastaj ai tërhoqi vija në të djathtë dhe në të majtë, dhe pastaj tha: “Këto janë rrugë tjera. Në secilën prej tyre është një djall që thërret në të. Pastaj, ai tha:“Vërtet kjo është Rruga ime e Drejtë, pra pasoni atë e mos pasoni rrugë tjera që do t’ju ndajnë nga Rruga e tij.” (En’am 153) [Hasen: Transmetuar nga Ahmed (1/435), en-Nesa’i (7/49) dhe të tjerët. Ky hadith është bërë autentik nga Shejh Albani në Dhilalul-Xheneh (nr. 16)]
Ky hadith dëshmon përmes tekstit të tij se shtegu është një. Ibnul Kajjim (v. 751H) ka thënë, “Dhe kjo është sepse shtegu i cili çon te Allahu është një, dhe kjo është ajo për çka Allahu dërgoi të Dërguarit e Tij dhe i shpalli Librat e Tij, dhe asgjë s’mund të çojë te Allahu përveç këtij shtegu. Dhe, edhe sikur njerëzit të vinin nga çdo shteg, dhe ata të hynin nëpër secilën derë, atëherë të gjitha këto shtigje do të pengoheshin dhe të gjitha ato dyer do t’u mbylleshin atyre, përveç këtij shtegu, meqë ky është ai i cili çon te Allahu. ”[ Et-Tefsirul-Kajim (f. 14-15)]
Dhe secili grup prej këtyre tarikateve pretendojnë se janë në të vërtetën, mirëpo duhet ditur se hakku është një, siç e cekëm edhe më lartë dhe rruga për të arritur tek All-llahu azze ve xhel-le duhet të jetë e argumentuar me Kur’an, Sunnet dhe me ixhmanë(koncensusin) e sahabëve dhe ata dijetarë që i pasuan në të mirë. [si Ebu Hanifja, Shafiu, Maliku, Ahmedi e dijetarë të tjerë që pasuan rrugën e sahabëve]
Për të kuptuar më hollësisht vlerën e të kuptuarit të Kur’anit dhe Sunnetit sipas komentimit të sahabëve, do t’u lëmë me disa fjalë nga Imami i madh i këtij shekulli Muhammed Nasirudin el-Albani, material i cili është shkëputur nga kaseta me titull “Da’uetuna”:
(Thotë shejh Albani): Ka thënë Ibnul Kajjum el-Xheuziju:“Dija është çfarë ka thënë All-llahu, çfarë ka thënë i Dërguari i Tij dhe ajo që kanë thënë sahabët...”
Imam Ibnul Kajjum el Xheuziju, ia ka bashkangjitur kështu, Kur’anit e Sunnetit edhe sahabet. A është kjo bashkangjitje që ai i bëri Kur’anit dhe Sunnetit opinion, ixhtihad,[35] apo thjesht një mendim i gabuar. Kjo sepse çdo njeri mund të gabojë?! Përgjigja për këtë është "jo". Ky nuk është një mendim e as ixhtihad i gabuar, por është mbështetur në Librin e All-llahut dhe Sunnetin e të Dërguarit të All-llahut, sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem. Për sa i përket Kur’anit, mund të përmendim fjalën e Zotit tonë në Librin e Tij të Madhëruedhëm ku thotë:
“E kush i kundërvihet të Dërguarit pasi që i është bërë e qartë e vërteta DHE NDJEK RRUGË TJETËR NGA AJO E BESIMTARËVE, Ne e lëmë në atë që e ka zgjedhur dhe fusim në Xhehennem. Sa përfundim I keq është ai.” (Nisa, 115)
Nuk mjaftohet Zoti ynë në këtë ajet - dhe nëse do ta bënte do të kishte të drejtë - duke thënë: e kush i kundërvihet të dërguarit pasi i është bërë e qartë e vërteta, ne e lëmë në atë që ka zgjedhur…, porse tha për një arsye të madhe që ne tani po nisim ta shpjegojmë dhe qartësojmë. Ai tha:”…dhe ndjek rrugë tjetër nga ajo e besimtarëve…”
Ky ajet ju lutem që të ngulitet në mendjet e dhe zemrat tuaja e të mos harrohet për asnjë çast prej jush, sepse në të ndodhet e vërteta dhe e drejta ashtu siç ju po e shqiptoni. E kështu ju do të mund të shpëtoni nga të devijuarit majtas dhe djathtas dhe nuk do të përziheni qoftë edhe sadopak me idetë e mendimet e ndonjërit prej grupeve të humbura.
…Profeti sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, përsëri në përgjigje të pyetjes se cili është grupi i shpëtuar, thotë:”është Ai që ndodhet në rrugën time dhe të sahabëve të mi”. E pra atëherë ”dhe sahabëve të mi” është rruga e besimtarëve. Kur Ibn Kajjimi tha:"dhe (dija është çfarë) thonë sahabet", këtë nuk e nxori nga diku tjetër veçse nga ajeti i sipërpërmendur dhe nga ky hadith. Po kështu edhe nga hadithi i Irbad ibn Sarijes, radiAll-llahu anhu, nga i cili po mjaftohem tani vetëm me atë që përbën pjesën dëshmuese, ku Profeti sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, thotë:“Ju e keni detyrim ta pasoni Sunnetin tim dhe Sunnetin e halifëve të drejtë dhe udhëzues që vijnë pas meje”
Atëher, pra, edhe këtu kemi të njëjtën gjë si në hadithin dhe ajetin e mëparshëm. Nuk thotë Profeti sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem “Ju e keni detyrim Sunnetin tim” dhe kaq, por ai i shtoi Sunnetit të tij Sunnetin e halifëve të drejtë. Që këtej mund të konkludojmë se feja mbështetet tek Kur’ani, Sunneti dhe rruga e të parëve tanë të mirë [selefit]. Kjo është një diçka mjaft e rëndësishme veqanërisht në këtë kohë, në të cilën po përplasen opinionet, mendimet dhe medhhebet e po shtohen partitë dhe xhematet saqë shumë prej të rinjëve muslimanë jetojnë të pavendosur e nuk dijnë se në cilin xhemat të shkojnë apo cilin grup të ndjekin. Që këtu vjen përgjigjja, në ajetin dhe dy hadithet e përmendura; ndiqni rrugën e besimtarëve. Rrugën e besimtarëve në kohën e sotme? Përgjigja është jo. Bëhet fjalë për rrugën e besimtarëve të kohës së parë, kohës së sahabeve, të parëve tanë të mirë (Selefu Salih). Ata meritojnë të jenë prijësit tanë, të cilët duhet t’i ndjekim dhe askend tjetër në faqe të tokës përveç tyre. E pra thirrja jonë ngrihet në tri shtylla: mbi Kur’anin, Sunnetin dhe pasimin e të parëve tanë të mirë (selefu salih)" (Mbaroi fjala e shejh Muhammed Nasiruddin el-Albanit)
Prandaj, ajo që është e domosdoshme për Muslimanin – individin dhe kolektivin – me qëllim që t’i pregatisim ata për detyrën madhore dhe për të arritur synimin fisnik, është që vërtet të njihet Rruga e Drejtë, njerëzit e saj, akideja (besimi) e tyre dhe menhexhi (metodologjia), po ashtu duke i njohur risitë (në fe) dhe të këqijat të cilat shkaktojnë ndarjen nga kjo rrugë.
Urtësia e njohjes të së keqes është marrë nga hadithi i Hudhejfe Ibnul-Jemanit (radiallahu anhu) kur ai tha:“Njerëzit e pyetnin të Dërguarin e Allahut (sallallahu alejhi ue selam) për të mirën, ndërsa unë e pyesja për të keqen nga frika se do të më kaploj ajo…” [Pjesë e një hadithi të gjatë të transmetuar nga el-Buhari (6/615) dhe Muslim (12/235). ]
Ebu Alije (v. 90H) – rahimehullah - ka thënë:“Mësoni Islamin. Pastaj kur ta keni mësuar Islamin, mos u largoni prej tij në të majtë apo në të djathtë. Por, qëndroni në Rrugën e Drejtë dhe në Sunetin e Pejgamberit tuaj (sallallahu alejhi ue selam) dhe atë në çka kanë qenë Shoqëruesit (Sahabët)…dhe ruajuni nga këto risi sepse ato shkaktojnë urrejtje në mes jush. Pra, mbahuni për gjendjen autentike të çështjeve të tyre, e cila ishte para se të përçaheshin ata.”
Asim ka thënë: Ia përcolla këtë el-Hasan el-Basrit, dhe ai tha:“Ai të ka dhënë këshillë të sinqertë dhe të ka thënë të vërtetën.” [Transmetuar nga Ibn Bata në el-Ibane (nr. 136)]
Është e njohur se kjo gjendje autentike e çështjeve, si burim të ëmbël të vetin e ka pasur Kur’anin dhe Sunetin, të ndërtuar në të kuptuarit e Selefus-Salihit (paraardhësve të devotshëm) – Sahabëve, tabi’inëve, dhe atyre që i pasuan ata – për të cilët Pejgamberi (sallallahu alejhi ue selam) ka thënë:“Më të mirët nga njerëzimi janë gjenerata ime, pastaj ata që i pasojnë ata, pastaj ata që i pasojnë ata. ”[36]
Ky parim – obligimi i të mbajturit për Kur’anin dhe Sunetin autentik në metodologjinë e Selefus-Salihit – është parim-gurthemel i Ehlus-Sunet uel-Xhemat.
Imam Ebu Hanife (v. 105) rahimehullah, ka thënë:“Përmbajuni transmetimeve të rrugës së Selefit dhe ruajuni nga çështjet e shpikura, sepse e tëra ajo është risi (në fe).” [Transmetuar nga es-Sujuti në Seunul Mentek uel-Kelam (f. 32). ]
Imam el-Auzai (v. 157) – rahimehullah – ka thënë:“Kufizoje veten me durim në Sunet dhe ndalu aty ku njerëzit janë ndalur [të parët tanë të mire, selefi], thuaje atë që thonin ata dhe shmangu nga ajo prej së cilës shmangeshin ata. Merreni rrugën e Selefus-Salihit tuaj, se vërtet, ajo që ishte e mjaftueshme për ta është e mjaftueshme edhe për ju. ” [37]
Në një vend tjetër Imam el-Auzaiu, rahimehullah, thotë:“Mbahuni fort për transmetimin e Selefit, edhe nëse ju braktisin njerëzit. Dhe ruajuni nga mendimet/opinionet e njerëzve, pa marrë parasysh se sa e zbukurojnë atë me të folurit e tyre.” [Transmetuar nga el-Hatib në Sheref As-habul Hadith (f. 25) me isnad Sahi.]
Krijoni Kontakt