Kritika e interpretimit Protestant të Biblës

[Seminarist]

Patjeter qe Bibla dhe leximi i saj konsiderohet ushqim shpirteror. Mjaft te lexoni, pervec qindra deshmive te Eterve, jeten dhe theniet e Shen Serafimit te Sarovit, por edhe ne jeten e At Kleopas te Rumanise, qe fjeti vetem ne 1998.

Nga ana tjeter, Liturgjia konsiston pikerisht nga dy boshte, qe kane te bejne me Fjalen:

1) Leximi i FJALES se Perendise (Letrat e Apostojve dhe Ungjilli) dhe predikimi mbi to.

2) Kungimi me Fjalen, Krishtin.



Nuk eshte e rastesishme, qe Eterit analfabete dhe qe rrinin me vite te vemtuar ne shkretetire, e dinin Shkrimin permendesh, ose dinin pasazhe te tera te tij.

Madje, mund t'ju them, qe ne Kishen Ortodokse Misteri/Sakramenti eshte me i gjere se sa numri shtate. Ne nje fare menyre Sakrament eshte dhe LEXIMI i Bibles, qe konsiderohet si Kungim me Zotin, disa Eter e konsiderojne Lutje e Paster.




Problemi eshte se Tannhauser, mesa kam pare une, nuk e kap thelbin e tematikes se gabimit protestant ne lidhje me menyren se si Bibla konsiderohet dhe shkon e ngaterrohet me info qe ka te beje me emra pa fund.....



TRADITA, ua kemi spjeguar ne disa tema, eshte JETA e GJALLE e TRUPIT te Krishtit, Kishes dhe jo thjesht nje grup mesimesh te shkruajtura ose jo pervec atyre te Bibles.


Ne kete pikepamje, vete Shkrimi/Bibla eshte TRADITE, sepse ai e merr ekzistencen pikerisht nga ky BASHKIM/KUNGIM i Zotit me popullin e Tij, Kishen. Prandaj pra dhe Bibla nuk mund te kuptohet e as interpretohet JASHTE Kishes dhe jetes se saj, Tradites.

[Seminarist]

Vetem kur te kuptohet ky KUNGIM, dmth Bashkim i popullit te Perendise me Perendine, atehere do te kuptohet qarte se, sic e deshmon vete Bibla ne fakt, qellimi i Krishtit ishte te formonte, apo me sakte te themeloste ne veten e Tij, shume me teper se nje LIBER drejtues, nje KISHE te gjalle qe do te ishte Trupi i Tij (mistik). Nga kjo vertetesi dhe ky fakt burojne te gjitha aspektet e tjera dhe kete lidhje Krishti-Kishe ne NJe, nuk e nderpret dot askush dhe asgje.




Ne kete sens, ne kohen e Apostojve ka PASUR TRADITE, sepse ka qene pikerisht Kungimi Krisht-Kishe, dmth Krishti dhe Apostojt, Fjalet qe Ai u la atyre jo me ane letre por direkt si deshmi e gjalle, qe i mundesoi apostojt te vepronin ne Emer te Tij.


Askund nuk shohim ne Bibel qe Krishti tu kerkonte Apostojve te SHKRUANIN porosite e Tij ne forme libri si garanci qe porosite e tij te mos ndryshoheshin dhe ne menyre qe nje shkrim i tille te ishte nje lloj Kreu i Kishes...

[NoName]

Duhet pasë para sysh se çdo përkthim është interpretim. Është e pamundur që të jenë identik teksti origjinal dhe ai i përkthyer. Sidoqoftë duhet dalluar përkthimet që bëhen për t'u përdorur "shkencërisht" dhe përkthimi për lexim shpirtëror, ose përkthim i lirshëm.

Nëse dikush e përkthen Biblën që më vonë të mund të bëhen studime teologjike, filozofike, letrare... në të, atëherë është thuaja se e pamundur që këtij kushti t`i përngjitet edhe hijeshija e tingëllimës së gjuhës në të lexuar. Në të shumtën e rasteve ndodh që përkthimi i lirshëm shkon në dëm të asaj që është autentike (por që "kuptohet" më lehtë) kurse përkthimi shkencor është më i "saktë" por më vështirë i kuptueshëm.



NoName

[Tannhauser]

Problemi eshte se Tannhauser, mesa kam pare une, nuk e kap thelbin e tematikes se gabimit protestant ne lidhje me menyren se si Bibla konsiderohet dhe shkon e ngaterrohet me info qe ka te beje me emra pa fund.....

Une Seminarist, nuk mund te bej sondazhe te shikoj se c'fare mendimi ka njeri sekt protestant mbi Biblen apo tjetri. Ajo qe bera me larte ishte te marr c'do teolog protestant qe nga Luteri derin ne shkollat e fundit dhe te tregoj, nga studimet e tyre, interpretimin e gabuar mbi biblen.

Tani qe te pergjigjem pak edhe per pyetjet e tjera do shtjelloj disa probleme-aspekte qe duhet te merren parasysh kur behet interpretimi.

Eshte me te vertete per tu habitur c'do njeri i sotem pse Interpretmi i Shkrimeve (sidomos i Dhjates se Re) eshte kaq teme e madhe dhe me kundershtime sepse Dhjata e Re eshte nje liber i thjeshte ne gjuhe dhe kuptohet lehte. Dhe ne te vertete interpretimi si interpretim eshte nje gje e thjeshte dhe jo problematike.

Apostujt ishin njerez te thjeshte dhe shkruanin per njerez te thjeshte dhe keshtu c'do njeri kuptonte gjithcka. Ne kemi nje problem real, diferencen e gjuhes. Dhe nuk e kam fjalen per perkthimet por edhe diferencen me greqishten qe u shkruajt.

Por kjo ne vetvete nuk do ishte problem, vetem se Bibla eshte ceshtje qe rregullon jeten tone dhe nga mesimet e saj varet shpetimi yne. Pra ky ishte nje problem qe krijon ceshtjen e interpretimit jo vetem per ne por edhe per njerezit e shekullit te dyte te cilet flisnin gjhen e Dhjates se Re.

Si behet interpretimi?

Fillimisht duhet thene se ajo qe lexojme e kuptojme sic eshte. Por kjo <> nuk duhet te keqinterpretohet. Por ajo qe lexojme eshte ajo qe duket si kuptimi me i thjeshte.

Kur thote Pavli Atëherë Pjetri, mbasi i nxori jashtë të gjithë, u ngjunjëzua dhe u lut. (Veprat 9:40) nenkuptojme se Pjetri u gjunjezua dhe u lut. Asgje me teper. Por kur thote Marku që i gllabërojnë shtëpitë e të vejave (Mark. 12:40) nuk nenekuptojme se farisenjte po hane drunjte dhe guret e shtepive. Pra edhe ne Bibel kemi fleksibilitetin e gjuhes e cila perdoret ne c'do shkrim ose ne c'do gjuhe. Edhe e them kete se ka pasur neper kohera interpretime te tilla, nga te cilat buruan herezi te tera.

Nje parim i pergjithshem i interpretimit eshte se c'do varg interpretohet ne terresine e tij dhe me terresine e tij. Terresia eshte vendi i tekstit qe ndodhet vargu; dhe varet, mund te jet nje fjali, nje paragraf, nje kapitull ose me teper. Sepse aji varg mund te thuhet me shume dhe te kunderta kuptime. Nje rast te tille e kam treguar me larte me Luterin dhe interpretimin e Letres se Jakobit.

Do vazhdoj shkrimin ne tjeter postim qe te mos ta bej te lodhshem

vazhdon....

[Tannhauser]

Korelacioni i vargjeve eshte nje kuptim me i gjere se terresia. Shume vargje te njejta bashke me terresine e tyre rregullojne interpretimin e te tjerave. Po sjell prape dy shembuj, te kunderta, qe te tregohet gabimi kur nuk merret parasysh korelacioni (lidhja).

Tek Dhjata e Re gjejme mjafte vargje ku Krishti duket njeri. Lind, rritet, ha, pi, fle, lodhet, thuhet <>, emocionohet, qn, dhemb, do jeten njerezore, gjakoset, kryqezohet, vdes, varroset. Nga te gjitha keto dhe ne terresine e tyre duket se eshte njeri. Dhe eshte.

Por ka aq vargje ku Krishti duket Perendi i barabarte me Atin. Ky eshte Zoti, <> dhe kur Pavli rreferon Jehovane qe gjendet tek Psalmi 102:25 Së lashti ti ke vendosur tokën dhe qiejtë janë vepër e duarve të tua; thote se ky Jehovai, krijuesi i botes, eshte Jezu krishti (Heb. 1:10) Edhe: ``Ti, o Perëndi, në krye themelove tokën dhe qiejt janë vepër e duarve të tu. Nga keto vargje duket se Krishti eshte Perendi. Dhe eshte.

Korelacioni (lidhja) e ketyre vargjeve me ato me siper na tregon se Jezu Krishti eshte edhe Perendi edhe Njeri. Nga interpretimi i dobet, i gabuar i ketyre vargjeve, qe nuk u morr parasysh lidhja me vargjet e tjera. dolen herezite e medha, sic permenda me larte, te lashtesise dhe shume dege te gnosticizmit.

Nje shembull i dyte eshte interpretimi i vargut te Mat. 16:18 Dhe unë po të them gjithashtu se ti je Pjetri, dhe mbi këtë shkëmb unë do të ndërtoj kishën time dhe dyert e ferrit nuk do ta mundin atë. (Shih dhe temen The Rock of Apostle Peter). Papiket, duke pranuar fillimisht trediten jo-historike se Pjetri ishte peshkopi i pare i Romes, interpretojne kete varg duke thene se Pjetri eshte themeli i Kishes dhe keshtu jane edhe trashgimtaret e tij. Po le menjane anen historike dhe kanonike.

Sa per interpretimin u gabuan krejtesisht sepse nuk morren parasysh lidhjen me vargjet e njejta. Tek ky varg duket Krishti ndertues dhe Pjetri guri themelues. Pavli paraqet veten e tij si arkitekt, besimtaret si mjete ndertimi, dhe Krishtin si te vetmin gur themelues; Sipas hirit të Perëndisë që më është dhënë, si arkitekt i ditur, unë kam hedhur themelin dhe një tjetër ndërton mbi të; por secili të ketë kujdes se si ndërton mbi të, sepse askush nuk mund të hedhë themel tjetër përveç atij që është hedhur, i cili është Jezu Krishti. (I Kor. 3:10-11).

Gjetke, Pavli thote gure themelues te gjithe apostujt dhe profetet e Dhjates se Vjeter, kurse gur te cepit themelor Krishtin, mbi te cilin mbahet e gjithe Kisha (Efes. 2:20-22). Juda referon si themel mbi te cilin ngrihen te Krishteret, besimin (Jud, 20). Gjetke thote Pavli si themele Krishteret e pare te Romes (Rom. 15:20), qe te mos te jete nevoja te arrijne papiket deri tek Pjetri. Si lidhese dhe ngjitese te kesaj ndertese ne disa vargje duket Shpirti i Shenjte dhe ne disa duket dashuria dhe ne disa paqja (Efes. 2:22, 4:3, 4:16). C'fare behet pra: Ka kontradita Dhjata e Re? Kush eshte guri themelor i Kishes?

Nje interpretues serjoz nxjer konkluzionin nga te gjitha keto se i vetmi gur themelues dhe i pazevendesueshem per Kishen eshte Krishti. Mbi Krisht ndertohen apostujt dhe profetet; nje nga keta eshte dhe Pjetri.

Korelacioni (lidhja) na tregon nje parim tjeter te interpretimit, preokupimin e te gjithes. Nuk mund te kemi interpretimin korekt te nje vargu, ne qofte se nuk kuptojme kuptimin e gjithe librit ne te cilin gjendet ose gjithe Bibles. Eshte e pamundur psh te kuptojme frazen <> ne Dhjaten e Re ne qofte se nuk kemi parasysh jo vetem Dhjaten e Re por gjithe profetet e Dhjates se Vjeter. As mundemi te kuptojme Letren derguar Hebrenjve pa patur kuptuar mire Dhjaten e Vjeter dhe sidomos Pentateuhu.


vazhdon....

[marcus1]

Më falni që po ndërhyj pasi rregullorja e forumit nuk ma lejon, por doja të bëja një pyetje. Çlidhje kanë të gjitha këto shpjegime më lart me atë që thoni se Bibla nuk mund të kuptohet/interpretohet jashtë Kishës (Ortodokse)?

[Manulaki]

Më falni që po ndërhyj pasi rregullorja e forumit nuk ma lejon, por doja të bëja një pyetje. Çlidhje kanë të gjitha këto shpjegime më lart me atë që thoni se Bibla nuk mund të kuptohet/interpretohet jashtë Kishës (Ortodokse)?

Ideja eshte qe Kisha, nusja e Zotit, eshte Kisha Ortodokse, pasi eshte e vetmja qe ka qendruar besnike ne Fjalen e Perendise e cila u dha nga apostujt dhe nga shenjtoret. Prandaj vetem ajo ka kuptimin dhe interpretimin e Bibles dhe te mesimeve te Zotit.

Cdo interpretim apo kuptim i dhene jashte kesaj Kishe nuk eshte i sakte. Eshte si te thuash nje jo besimtar te shpjegoje Biblen.

Qe te kuptoni ate qe quhet Tradite e Shenjte: jeta e shenjtoreve, veprat, mesimet... hyjne ne ate qe quhet Tradite. Dmth, tradita nuk eshte zakoni i nje praktike te caktuar, por nje jete e gjalle e shenjtoreve, besimtareve ne Zotin.

Puna eshte, se vete Tradita, jeta dmth e Kishes, ka treguar se Kisha eshte shume me teper sesa nje ndarje emrash "ortodokse, katolike, protestante, ungjillore". Te gjithe ata qe kane Kungimin e vertete te Krishtit, e kuptojne se do te kete gjithmone gabime ne kishe, pavaresisht nga emri me te cilin ajo e dallon vetveten. Vetem Zoti eshte Ai qe do te ndaje shapin nga sheqeri.

Nese pyejta jote ka lidhje ne vecanti me faktin qe Tanhh ve ne dukje per intepretimin e tipit terresi dhe corelacion atehere mund te them kete, qe interpretimi i Fjales se Perendise nuk eshte mekanik, por frymeror. Nuk mund te kete rregulla pervec se ato qe jep Fryma.

[Seminarist]

Puna eshte, se vete Tradita, jeta dmth e Kishes, ka treguar se Kisha eshte shume me teper sesa nje ndarje emrash "ortodokse, katolike, protestante, ungjillore". Te gjithe ata qe kane Kungimin e vertete te Krishtit, e kuptojne se do te kete gjithmone gabime ne kishe, pavaresisht nga emri me te cilin ajo e dallon vetveten. Vetem Zoti eshte Ai qe do te ndaje shapin nga sheqeri.

Puna eshte se Tradita, dmth Jeta e Krishtit brenda ne Kishe dhe e Kishes, nuk e deshmon nje gje te tille, perkundrazi, deshmon se cenimi i Dogmave dhe te vertetave themelore te Kishes, konsiston ne vetvete nga 1) renie nga besimi 2) hapje rruge per renie te metejshme.


Te gjithe ata qe kane Kungimin e Krishtit - sic shprehesh ti - e kuptojne se Kisha, ne Kungim me Krishtin eshte e PAGABUESHME, prej ku vjen dhe premtimi i Krishtit se DYERT e FERRIT se mundin dot, dhe se ata do ti njohin ata qe kane rene nga frutet e tyre (ku hyn edhe doktrina) dhe se ate qe ata (Kisha ne Kungim me Krishtin) do te lidhe mbi dhe, Zoti do ta lidh ne qiell, dhe ate qe do zgjidhin mbi dhe, Zoti do ta zgjidhe ne qiell.


Te gjitha keto DESHMI kisha i ka dhene ne BIBEL, e nuk eshte rastesi - por ironi - qe per protestantet pikerisht keto vargje nuk kane as kuptim e as vlere praktike.

[marcus1]

Nese pyejta jote ka lidhje ne vecanti me faktin qe Tanhh ve ne dukje per intepretimin e tipit terresi dhe corelacion atehere mund te them kete, qe interpretimi i Fjales se Perendise nuk eshte mekanik, por frymeror. Nuk mund te kete rregulla pervec se ato qe jep Fryma.

Pikërisht! Pyetja ime ka lidhje me interpretimin e tipit terresi dhe corelacion. Pra, çfarë e pengon një të Krishter jashtë Kishës Ortodokse të bëjë atë lloj interpretimi që Tannhauser e quan të drejtë?

Apo mos vallë vetëm Ortodoksëve u është dhënë nga lart dhuntia e të interpretuarit në atë mënyrë?

[Seminarist]

Tannhauser,

ne temen qe ka hapur, nuk perfaqeson mendimin e Kishes Ortodokse, ose nuk e shpreh ate ne plotesine e vet.

Dhe Tannhauserit i mungon pikerisht ajo qe Tradita nuk eshte ndonje makineri e vecante te prodhimit te mendimit apo interpretimit, por ne esence te vete eshte vete Jeta e Krishtit ne Trupin mistik te Tij, Kishen.


Cili varg i Bibles i tha Pjetrit (Kishes) se paganet mund ta merrnin Frymen e Shenjte, pervec se marredhenia e gjalle e tij me Krishtin (ne vegim)? Ishte nga kjo marredhenie qe ai e kuptoi realitetin e jo nga gjerat e shkruara. (Kjo nuk dote thote ama se duhen vegime pa te nxirren doktrina. Pra nuk eshte ceshtje e nje formalizimi te hapave qe duhen ndermarre per te pasur interpretim).


Tregohet se Shen Andoni i Madh, kur e pyesnin ne lidhje me ndonje gje ne DHV, psh me Moisiun, ai i thosh pyetesit te priste pak. Shkonte me tutje dhe ne lutje me vizion bisedonte me vete Moisiun.