Fjalë me shumë kuptime!

[||_BeJbi_||]

Do dru- Dru per zjar / kur te rrafin

Hape gojen-Hape te shof/hape gojen fol

[hope31]

laj rroba
laj hasapet (me dike)

[||_BeJbi_||]

Mund te thuash dhe kshu:

Laj Borxhet (me dike)
Laj Hakun (me dike)
Laj duart me ty (dmth qe sdua te merrem me me ty)

Fare-Dmth nuk di asgje
Ti je Fare - Dmth Ti je i/e Cmendur

Furce-Qe lyen shpine
Furce-Qe lan Dhembet
Sa Furca Leshon-Genjen Ekzagjiron Gjerat


Fut-Te Futesh dicka Shembull: Futesh Celsin Ne der
Ma beri me te futur-Me Mashtroj/Me genjej

[Arrnubi]

xhami - xhami i dritares

xhami - xhami ku falen njerezit

bari - bari qe mbin ne toke dhe hane kafshet

bari - bari si medikament mjekues

[Arcimedes]

para - leke per me blere gjera te ndryshme
para - hec para, hecen para

[Arcimedes]

gjuha - llapa e gojes
gjuha - gjuha Shqipe, apo gjuhe te ndryshme

[Davius]

PRES I kal.

1. Heq një pjesë nga e tëra me një përdorëse a mjet të mprehtë (me thikë, me gërshërë, me sëpatë etj.); ndaj diçka në pjesë, e bëj pjesë-pjesë me një vegël ë tillë. Ia prenë degët e thata. Pres anët e letrës (e teneqesë). Pres bukën (mollën, pjeprin, mishin). Pres dru bëj dru në pyll. Preu shiritin (kur
inaugurohet një vepër) inauguroi, përuroi. Pres me thikë (me sëpatë, me
gërshërë, me sharrë). Pres me dysh (me tresh). E preu thela-thela
(copa-copa). E preu për së gjati (për së gjeri).

2. Shkurtoj, heq, krasit, korr, kosit, rrafshoj etj. diçka me një përdorëse a mjet të mprehtë. Preu flokët i shkurtoi ose i hoqi fare. Pres thonjtë. Pres misrin korr misrin. Prenë pyllin. E preu mollën se u tha. Ia prenë këmbën (dorën, gishtin). Ia prenë kokën. I preu kërthizën. Prenë vreshtin e krasitën.

3. Çaj së gjati një pjesë të trupit me thikë, me brisk, me sëpatë, me sharrë etj., plagos me një mjet të tillë. Preu gishtin (dorën, këmbën). E preu pak berberi. E preu me brisk (me xham). E ka prerë thellë.

4. bised. Ther me thikë a me një vegël tjetër të mprehtë. Preu një dele (një
dash, një pulë). Ia prenë djalin nazistët.

5. Vras në masë, ther shumë vetë; shfaros me shumicë, grij. Armiqtë vranë e
prenë pleq, gra e fëmijë. E prenë armikun në qafë të malit. E prenë bletën e
mbytën bletën për t'i marrë mjaltin. Ia preu lia pulat. E preftë murtaja (kolera,
e zeza, mortja)! mallk.

6. jokal. vet. veta III. Është i mprehtë, mund të ndajë lehtë një pjesë nga e
tëra, të çajë diçka etj. (për thikën, gërshërën, sëpatën etj.). Thika (sëpata)
nuk priste mirë. Ky brisk nuk pret. Sharra priste shumë.

7. E çaj me diçka të mprehtë; vet. veta III hyn në mish dhe e çan si me thikë; utet diku dhe e çan. I ka prerë këmbët nëpër truskë. I preu gishtin një gjethe (një rrasë e hollë, një xham). M`i preu spangoja duart. E ka prerë litari. E preu me dhëmbë.

8. Ndaj me gërshërë një copë stofi, basme etj. Në pjesë sipas përmasave të
trupit kur qep një kostum, një fustan etj.; qep një petk të ri. Pres një kostum
(një pallto, një palë pantallona, një fustan, një këmishë). Di të presë e të
qepë.

9. Caktoj a shënoj me përpikëri kufijtë e diçkaje, i vë shenjë kufiri; e ndaj a e
bëj diçka sipas një forme, një kallëpi etj. Prenë themelet e ndërtesës. Presin
tulla (tjegulla). Pres me vija.

10. Ndaj me diçka, e bëj në pjesë; vet. veta III e takon dhe e ndan më dysh,
më tresh etj. E preu me një vijë. E preu arën me katërsh me hendek. Lumi e
pret fushën më dysh. E pret pak në cepa. Vija AB pret vijën CD. gjeom.

11. Prodhoj e nxjerr në qarkullim një monedhë të re (zakonisht të metaltë).
Këtë monedhë e kanë prerë ardianët.

12. Marr një biletë, një faturë etj. kundrejt një pagese; marr një dokument për një porosi a për diçka tjetër. Premë bileta për teatër. Preu fletëdaljen
(fletëporosinë, faturën).

13. Kapërcej rrugën kryq përpara dikujt; i dal përpara dikujt në rrugë dhe e
pengoj të shkojë më tej; i zë udhën, e ndaloj ose i ndërroj drejtimin; kthej.
Na preu rrugën një gjarpër. U pres ballin deleve i kthej në një drejtim tjetër.
Prite kalin (dhinë) se iku!

14. edhe jokal. bised. Kaloj drejt e mes për mes një hapësire nga bie më
shkurt; i bie, shkoj; kthej; bie. Prenë djathtas (majtas). Prenë në një rrugë
anësore. Preu përmes arave (fushës, pyllit). E preu timonin majtas (djathtas).
Pret shkurt (gjatë) rruga andej.

15. fig. Them diçka shpejt dhe në mënyrë të vendosur; i përgjigjem menjëherë e shkurt për të mos e lënë dikë të flasë a të vijojë më tej. S`është ashtu - ia preu tjetri. Ia preu shkurt (ashpër). Ia preu aty për aty. Ma preu më tha fjalën e fundit, më tha mendimin e tij të pandryshueshëm.

16. fig. bised. Caktoj diçka përfundimisht (një çmim, një dënim, një afat etj.);
vendos, e ndaj mendjen. Nuk ia preu çmimin (pazarin). Prenë ditën e dasmës.
Nuk e ka prerë ç`zanat do të marrë. E prenë të niseshin bashkë.

17. vet. veta III (me një trajtë të shkurtër të përemrit vetor në r. kallëzore) fig. Më than, më ngrin; më hyn deri në palcë. Më preu era. Na preu të ftohtët
(acari, dimri). Të pret veriu (thëllimi).

18. jokal. vet. veta III (me një trajtë të shkurtër të përemrit vetor në r.
dhanore) fig. Më dhemb shumë, më ther, më sëmbon (një pjesë e trupit). Më pret barku. Më pret në shpatull.

19. fig. Ndaloj diçka që kam nisur, e lë, ndërpres punën e dikujt a të diçkaje;
nuk e lë të vijojë tutje, e ndal, ndërpres. E preu duhanin (rakinë) e la, nuk e pi më. I prenë punimet. E preu këngën (bisedën, punën, lojën). I prenë shakatë. Na e prenë ndihmën. U prenë ujin (dritën). Ia preu gjakun. I pritnin rrogën (bukën). Ia preu sisën foshnjës. Ia preu fjalën (në mes) nuk e la të fliste më; e ndërpreu kur fliste. E preu shoqërinë me të. I prenë marrëdhëniet.

20. fig. (me një trajtë të shkurtër të përemrit vetor në r. kallëzore). E dobësoj
a e pakësoj diçka; ia ul ose ia ndal forcën, vrullin etj.; shkurtoj, këput. Ia preu vrullin (hovin). Ia preu vrapin. Ma preu fuqinë. Ia preu oreksin. M`i preu
këmbët (gjunjët, krahët, duart). Na preu e përpjeta na lodhi shumë, na këputi. E preu vdekja e djalit (ai lajm i hidhur). Ai bar ua pret qumështin bagëtive.

21. I shtie supës diçka zakonisht të thartë për ta përgatitur lëngun sipas një
mënyre të veçantë; i hedh qumështit, hirrës etj. tharm ose diçka tjetër për ta
mpiksur; mpiks. E preu qumështin djathë (gjizë). E preu supën me limon (me
vezë). Preu pekmezin.

22. fig. Nuk e mbaj fjalën a besën që i kam dhënë dikujt; e tradhtoj dikë, i dal i pabesë, e lë në baltë. E preu në besë nuk ia mbajti besën e dhënë. E preu në jalë nuk e mbajti fjalën, e gënjeu.

23. edhe jokal. fig. bised. Kap, kuptoj; mendoj, e marr me mend. Siç ma pret
mua. Ashtu ma preu. Aq ia pret atij. Nuk ia pret fare. Pret hollë. Nuk ia pret
mendja. S`ia pret mendja (koka, fiqiri, poçi) edhe poh. Nuk ma priste mendja
se...

24. fig. bised. (me një trajtë të shkurtër të përemrit vetor në r. kallëzore).
Kam shumë nevojë për dikë a dëshirë për diçka, këputem për të; s'duroj dot pa të, e dua shumë; kam nevojë të ngutshme për të bërë diçka, mezi duroj, s'më durohet. E preu për gjumë i flihet shumë. Më preu për bukë (për të ngrënë) më hahet shumë. Nuk më preu për atë njeri nuk kam mall për atë njeri, aq më bën për të. E preu uria. E preu ujët e hollë.

25. Ia marr këngës pas këngëtarit të parë me zë plotësues, ia kthej me zë të
dytë. Njëri ia merr e tjetri ia pret. Ia priste bukur.

[chi_mai]

bar eshte fjala me e zakonshme

[hope31]

fole (zogu)
fole (ti fole, veta e 2 njejes)

[BEHARI]

veshi-degjon!
veshi-rrobat!
brek -kanali !
brek-rruge !
brek banje!
bri -cjapi!
bri-mali!