Si u bene myslima shumica e Shqiptareve

[||_BeJbi_||]

Kemi qenë të krishterë apo myslimanë...? Kjo pikëpyetje që vazhdon të na ngacmojë serviret në mënyra të ndryshme nga pjesa dërrmuese e popullsisë

.

Kemi qenë të krishterë para pushtimit osman dhe më pas u bëmë myslimanë. Ky është varianti që mbështetet. Në bazë të dokumenteve mësojmë se, Shqipëria ka pasur popullsi myslimane edhe para pushtimit turk. Sipas studimit të bërë nga Roald A.Hysa, “Shqiptarët nën sundimin osman”, gjejmë se, një nga kontaktet më të hershme është ekzistenca e xhamisë së Mlikut, e cila, sipas një dokumenti të ardhur nga Halepi i Sirisë, daton rreth viteve 1205 e deri më 1291. Pra, rreth një shekull më parë se të ndodhte, në mos dhe më tepër, beteja e Fushë-Kosovës dhe të shfaqeshin turqit. Profesor Petrika Thëngjilli mes hulumtimeve nëpër dokumentet e arkivit të shtetit dhe nga burime të tjera ka shkruar historinë e rrugëve të përhapjes së fesë islame në Shqipëri. Referuar këtij shkrimi, në prag të sundimit osman 1506 në Shqipëri kishte tre rajone fetare. Rajoni katolik, i vendosur kryesisht në Shqipërinë e veriut, Kosovë dhe në Rrafshin e Dukagjinit. Rajoni i krishterë, që përfshinte kryesisht Shqipërinë e jugut e disa krahina në veri që lidheshin me Patriarkanën e Pejës dhe ai mysliman, që përfshinte qytetet e krahinat përreth tyre. Sipas profesor Thëngjillit, dy ishin rrugët kryesore të përhapjes së fesë islame: vullnetarizmi dhe dhuna.

Vullnetarizmi
Dy janë kategoritë e personave, që në mënyrë vullnetare pranuan fenë islame. Të parët ishin ata shqiptarë që besonin me bindje në ligjin e shenjtë të Kur’anit dhe përqafonin parimet e fesë islame. Në sherijet e qyteteve shqiptare, që ruhen në arkivin e shtetit nuk ka kërkesa individuale apo kolektive deri në fund të shekullit XVII, deri atëherë kur kish mbaruar dhe vala e parë e islamizimit. Dokumenti i parë që shënohet në një kërkesë është i vitit 1687, ku shkruhet: I krishteri Nikolla pranon fenë islame dhe ka nderin të marrë emrin Sinan. Sipas studimit të bërë nga profesor Petrika Thëngjilli, një shekull më vonë numri i kërkesave për t’u bërë mysliman u rrit, por jo në mënyrë kaq të dukshme sa të justifikonte kthimin masiv të popullsisë në myslimanë. Duke iu referuar shkrimit të profesorit mësojmë se, nga burimet e mbledhura prej tij, shumica e popullsisë që përqafonte fenë islame i përkiste fshatrave ose çobanëve dhe pas kthimit të kryefamiljarit, myslimane ishte dhe gjithë familja e tij. Në grupin e dytë të vullnetarëve bëjnë pjesë ata që kërkonin të përmirësonin gjendjen sociale e shoqërore. Myslimanëve u hapeshin dyert e karrierës ushtarake, u jepej mundësia të zotëronin timare, ziamete e sase; të grumbullonin sipërfaqe të mëdha toke sa të krijonin çifligje. Atyre që përqafonin fenë islame u jepeshin dhurata, si veshje ose të holla. Në shekullin XVII-XVIII praktikohej gjerësisht stimuli material. Në vitin 1685 personave që përqafonin besimin islam u jepeshin 5080 akçe në formën e dhuratës, kur një shtëpi shitej deri në 4000 akçe.

Përjashtimi nga taksat
Kjo njihet si një mënyrë tjetër që është përdorur për islamizimin e popullit shqiptar. Në vitin 1744 në Arkipeshkvinë e Tivarit ndeshet praktika e dy besimeve fetare, katolike e myslimane, dukuri, e cila kishte shqetësuar kishën. Banorët e fshatit Livar në famullinë e Brishit e të Shestanit, njerëz shumë të varfër, mbas lutjes së arkipeshkvit te pashai i Shkodrës, iu falën detyrimet shtetërore.

Islamizimi i pakthyeshëm
Nëse një i krishterë, që ishte bërë mysliman donte të rikthehej në besimin e tij të mëparshëm dënohej me burg të përjetshëm ose vdekje. Petrika Thëngjilli shpjegon se, nga këto dënime falej vetëm kur hiqte dorë nga vendimi. Sipas një shembulli, në Shkodër një i varfër i rikonvertuar në fenë e krishterë nuk dëshironte të kthehej në fenë islame. Sipas librit “L’Albania” i F.Cordignanos ky person u rrah deri në vdekje, ndërsa kongregacioni Propaganda Fide këta i quante martirë, sepse parapëlqenin të vdisnin se sa të hiqnin dorë nga feja e krishterë. Nëse ishe i pirë kur vendosje kthimin e fesë apo kishe interesa të ndryshëm, s’mund të braktisje më fenë islame. Thëngjilli shkruan se, persekutimet vazhduan edhe në shekullin XIX, ndonëse klima fetare ishte zbutur në kuadër të reformave të Tanzimatit, ku u hoq edhe dënimi me vdekje. Megjithatë, 120 familje nga Gjakova e Peja, që kishin qenë më parë të krishterë por u kthyen në myslimanë, kërkuan kthimin në identik, ata u internuan në Anadoll.

Dhuna
Shumë e përfolur për islamizimin e popullsisë së krishterë është forma e dhunës. Shtypja e kryengritjeve të Rekës në veri të Dibrës në shekullin XVI dhe leja e marrë nga Kadiu i Elbasanit për shtypjen me dhunë dhe islamizimin po në këtë mënyrë të popullatës, tregohet në regjistrin e vitit 1582, ku figurojnë 170 familje myslimane prej të cilave 160 sapo ishin kthyer në këtë fe. Luftërat midis të krishterëve e myslimanëve pasonin vitet. Kjo ndodhi edhe pas luftës austro-osmane, që përfundoi me disfatën e austriakëve. Osmanët u hakmorën ndaj popullsisë së Kosovës dhe kundër njerëzve të kishës.

Kriptokristianizimi
I zoti i shtëpisë dhe të rriturit që kishin mbushur moshën madhore deklaronin se, kishin përqafuar fenë islame. Ata merrnin një emër mysliman në lidhje me botën e jashtme. Për këtë veprim ata përfitonin të gjitha privilegjet e myslimanëve. Anëtarët e familjes vazhdonin të qëndronin të krishterë dhe të kryenin fshehurazi shërbesat, ndryshe mund të quhet myslimanizëm fiktiv. Nëse prindërit e përqafuan fenë për të marrë të mira materiale, fëmijët, duke shkuar në xhami dhe duke dëgjuar predikimet, dalëngadalë u bënë mysliman me bindje. Një nga krahinat e tilla është ajo e Shpatit, e cila, edhe pse krahinë malore, e përqafoi e para fenë islame. Një formë tjetër e myslimanizmit njihet edhe kthimi i robërve të luftës.

Martesat
Myslimanët marrin gra të krishtera, por nuk japin vajza tek to. Ky zakon ruhet edhe sot e kësaj dite në familjet që kanë besimin mysliman. Fëmija që është fryt i një martese të tillë është padyshim mysliman. Në vitet e pushtimit osman kjo është një nga format e islamizimit. Martesat atëherë kishin forma të tjera, në mes të cilave mund të përmendim formën natyrale të pëlqimit, blerjen me para të nuses së krishterë, rrëmbimin...Por, këto martesa ndikuan edhe në tolerancën fetare. Në fshatin Mazhë të Laçit kishte 10 myslimanë që ndihmonin kishën, pasi kishin gra të krishtera. Më 1673, në Punë, një mysliman i biri i një fisniku të krishterë i dha F.Bardhit 3000 akçe për ndërtimin e një kishe. Ndërkaq, mund të veçohet edhe kthimi i shërbëtoreve nga të krishtera në myslimane. Në vitin 1745 në lagjen “Tophana” të Shkodrës 48 burra e gra nga Barbullushi shërbenin te myslimanët, kurse në vitin 1777 ky numër shkoi në 89. Duke qëndruar në këto mjedise ata përqafonin fenë islame. Këto ishin rrugët e islamizimit të popullsisë shqiptare një pjesë e të cilave vishet edhe me kundrafakte.


* Fillimet e para
Në gjysmën e parë të shek. XVI, Arbëria vazhdoi ta ruante fizionominë e saj të krishterë, procesi i islamizimit eci shumë ngadalë. Në sanxhaqet shqiptare shtëpitë e krishtera përbënin 98.3%, kurse ato myslimane 1.7%. Ndërsa në gjysmën e dytë të shek. XVI kemi nga 84 qytetet kryesore ballkanike, në 60 qytetet më të mëdha mbizotëronin ende të krishterët, ku ritme më të shpejta kanë qytetet shqiptare.
* Konfliktet mes kishës
Konflikti ndërmjet kishave greke dhe latine, pasqyrohet shumë qartë në një letër të poetit të shquar italian Petrarkës drejtuar Papës Urban: “Osmanllinjtë janë
thjesht armiq, por grekët skizmatikë janë më keq se sa armiqtë”. Ndërkohë që muret e Kostandinopojës binin në duart e turqve osmanë vetë krishterimi latin përjetoi një krizë të fuqishme, kur tre papë njëkohësisht pretendonin fronin e Shën Pjetrit, i cili u spostua nga Roma për në Avinjon.


Konvertimi
1701 Andrea, i biri i Gjikës Malinat Ali
1701 Çobani Jano Ujanik Ali
1701 Andrea Tepelena Ibrahim
1702 Vasil Kazanxhiu Gjyn Gjormez Ahmet
1703 Sava, e bija e Mehmetit Mbreshtan Hanko
1703 Kosta Vrijon Mustafa
1705 Riste Vrijon Hasan
1737 Spase Lagjja Kala Zejnel
1737 Nikoja Korçë Mehmet
1738 Koçi, i biri i Rexhepit Zhavarë Hurshit
1755-6 Gjelo e bija e Nikos Qar Hanko

[Cappuccino]

Nese do vazhdosh ende postimet ketu do kerkoj perjashtimin tend nga forumi.
Flm per mirekuptimin.

[onpeja]

Po mire more neve paskemi pranuar Islamin me dhune, me tortura ... etj.
Po pse neve nuk heqem dore nga Islami pasi shkuan Turqit?
Kush po ia inponon Islamin mese 90% -ve te popullit shqiptar ne pergjithsi ne kohet e sotit?
Si eshte e mundur qe nje populle eshte vu ne fe te re me dhune dhe pastaj mbi 50 vite komunizem te pa fe dhe tash prap Islam mbi 90%?
E din ti se kur Islamizmi per here te pare eshte shfaqur ne trojet shqiptare? me teper se 500 vite para se te vine Turqit, Qiproja e sotshme ka qene e "pushtuar" prej muslimanve, keshtu qe Islamin se pari e perhapen tregtaret shqiptare. Ata te ciliet u mahniten me Islamin, me pasterin dhe adhurimin ndaj Zotit.

Po trgona ti se si Ilirt prej zjareputistave e politeistave u bene te krishter.

Do te lutesha qe te mos i pergjiggjeshe me ketij antari, sepse here tjeter do me detyroni te fshij edhe pergjigjien qe do i jepet. Cappucino dhe kushdo tjeter qe nuk i takon ketij komuniteti, nuk kane te drejte te postojne ketu
Flm per mirekuptimin.

[paridi26]

Nje pergjigje shume e lehte:
Na e imponuan pushtuesit Turk.

po kur iken turqit pse nuk u beme perseri te krishter??

[Nuh Musa]

Sepse 500 vite sundim nuk zhduken kaq lehte.

Nese komunizmi nuk mundi ta zhduk, kush atehere ???, army of lovers e forumit shqiptare ???....me 5 lule nuk cel pranvera o trandafil i lales nush....ne pergjithesi, islamin ne trojet shqiptare e kane mbajte gjalle Thopiat, Arianitet, Muzakajt e Ballshajt.......natyrisht, deget muslimane te tyre.....ke haru se edhe kastriotet kane patur degen muslimane ???....si i qahet Gjoni venedikut, se ushtrive te osmanlijve ju prijn djemt e tij, qe edhe ata jane bere musliman.......Bilbil Barleti bile ja qane letres, se per tu bere muslimane eshte shume thjesht, duhet vetem te thuash "lla lla lla"...... (me kete vlereson islamin, pra, e sheh si te pavlere, ngase shume lehte mund te behesh musliman)...

MESO cuni, MESO.........

tungi

[the admiral]

sepse besimi i krishtere qe kishin shqiptaret para pushtimit osman, nuk ishte i fuqishem si tek fqinjte tane dhe keshtu filluan te behen muslimane per interes...
mendimi im.

[bindi]

U hap edhe nje teme "sillu rrotull reth mullarit"..,do te bejshe mire ti goce te çfletosh pak forumin se ke tema te tilla me kete permbajtje me dhjetra...

[the admiral]

Edhe kjo eshte nje hipoteze.

nje hipoteze qe vertetohet nga raste analoge ne vende te tjera te botes...
i njeh moriskot ti???
ishin muslimanet e spanjes te cilet pas ripushtimit spanjoll, u detyruan te konvertoheshin ne katolicizem, te pagezohen, te vendosnin emra te krishtere dhe te shkonin ne kishe cdo te diele...
edhe pse ishin te detyruar te praktikonin nje fe tjeter, ata nuk e humben kurre besimin qe kishin me pare.
vazhdonin e praktikonin fene e tyre fshehurazi.

ndersa shqiptaret u konvertuan ne shumice derrmuese dhe e braktisen fene qe kishin perpara.
sikur besimi i krishtere qe kishin shqiptaret para pushtimit turk, te kishte qene me i fuqishem, shqiptaret nuk do e braktisnin kaq me lehtesi.

llogarite jane te thjeshta. 1+1=2

[Nuh Musa]

Por ne çfare periudhe kane jetuar keta?

....fara e feudeve shqiptare eshte e shperndare ne tere tokat tona......djer diten e sodit.....nuk ka nderprerje....ate e imagjinojn ata trushperlaret e enverit !!!, islami ka kontinuitet te panderprere qe nga koha kur u shfaq te paren here ne tokat shqiptare......osmanlijt e sollen, por e mbajti fara shqiptare, per perfitime, se ju pelqente, se i bindi, se i imponoj etj......nuk eshte me rrendesi arsyeja, me rrendesi eshte kronologjia, dhe ajo te verteton me shkrim, se islamin ne trojet shqiptare e kane mbajte vet shqiptaret, prej dites pare deri ne ditet e sodit....

Shih cfare pyetje banale, ne cfare periudhe ???...pse, feudet shqiptare qe u bene musliman qendruan vetem per disa muaj si te tille ???, apo mendon se ju eshte "zhduk" fara ???

tungi

[EuroStar1]

U hap edhe nje teme "sillu rrotull reth mullarit"..,do te bejshe mire ti goce te çfletosh pak forumin se ke tema te tilla me kete permbajtje me dhjetra...

A e ke pare se ne cfar date eshte hapur tema apo po them edhe une ndonje gje meqe kalova ketej