Shkodra Live - Realitet i Hidhur

[shkodrane82]

Shtrimi i shtresës së fundit.

Megjithatë vetëm 500 metra pa shkuar të kisha e madhe e Velipojës firma kishte ndalur punimet për të filluar pastaj një rrugë e degraduar me plepa të rrëzuara nga era dhe me gropa tashmë pa asnjë lidhje me standartin e udhëtimit për rreth 20 km e përfunduara. Premtimet për mbarimin e saj janë, dhe interesi i deputetit Tom Doshi ka qënë i pranishëm, por akoma nuk është marrë asnjë lloj informacioni për fonde të cilat do të bënin të mundur përfundimin edhe të këtyre 3-4 km deri në muajin qershor kur fillon dhe zezoni i pushimit.

[shkodrane82]

Velipoja plazhë degradim urban i pandryshueshëm.

Ndërtimet pa asnjë lloj plani dhe zbatimi teknik i tij, janë edhe karakteristikat e vetme të plazhit masiv më të madh të vëndit mbas Durrësit. Brëndësia dhe rrugët qarkulluese në Velipojë plazhë, janë një turp i përbashkët jo vetëm i pamundësisë së komunës, por edhe pushtetit qëndror deri më tani. Në Velipojë nuk ka një metër asfalt në brëndësi dhe nuk ka një lulishte të konceptuar për publikun. Velipoja ka vetëm 8-të shtylla edhe ato të në rrezik shëmbje që kanë ndriçim publik. Midis shkatërimeve të furtunës dhe abandonimit njerzor janë si shetitoria dhe periferitë e saj. Problem i veçantë dhe që kërkon në mënyrë urgjente ndërhyrje është edhe momenti i gropave septike të cilat në shumicën e rasteve për qindra ndërtime nuk janë në standarte dhe që rrezikojnë shëndetin e njerzve. Me që Velipoja ka shtresa uji të pijshëm edhe nxjerrja e tij bëhet me çpime deri në 4-5 metra jo shumë larg gropave të derdhjeve të ujrave të zeza. Në fakt ndihmë për këtë gjëndje të përgjithshme të qëndrës ka kërkuar kreu i komunës Dedë Kaçaj jo vetëm në qeveri, por edhe në sy të deputetit Doshi dhe Ministrit Bujar Leskaj. Gjithsesi nga taksat e saj kjo komunë mund të kishte bërë më tepër për sistemin urban. Rreth 4 km pjesë e populluar nuk ka kurrfarë rregulli dhe qarkullimi urban, por nuk ka edhe sistem qarkullimi dhe rrugësh të përcaktuara të cilat janë të rastësishme dhe sipas interesave të ndërtuesve dhe abuzivëve

[shkodrane82]

Energjia si problem madhor.

Velipoja ka dhjetra vite që furnizohet me një linjkë 35 kilovoltëshi e cila nuk përdoret më në asnjë lloj sistemi qytetërues perendimor. Një fshat i vogël dhe një hidrovor ishin llogaritur të punonin me këtë lloj tensioni tip “elektrifikimi Leninist”. Sot kur popullsia e Velipojës është e dyta mbas Shkodrës në muajt e verës, për veriun e Shqipërisë linja prej 35 kilovoltësh është një prapambetje e jashtëzakoshme dhe dëmtuese për ritmet e zhvillimit turistik. Kështu në çdo 100 m në Velipojë ka shtylla me transformatorë që “rrisin” tensionin dhe që i kanë kushtuar pronarëve të ndërtimeve qindra miliona lekë të hedhura për arësye të pamundësisë të furnizimit të gabinave. Jo vetëm kjo, por edhe shtimi i ndërtimeve në Velipojë nuk konceptohet pa investimin në transformatorë dhe tashmë dhe turistët e kanë mësuar këtë gjë, duke shikuar lart gjithmonë aty ku duan të zënë gabinë për të parë transformatorin ose sigurinë e tensionit pothuaj normal. Gjithsesi edhe pse në planet e kalimit të një linje 110 kilovoltësh askush nuk di të thotë se kur kjo linjë do të arrijë në Velipojë. Ajo që dihet është e qartë se Velipoja paguan mbi 70 përqind dhe dimrit ka vetëm 10-12 orë drita.

[shkodrane82]

Kulmi i ndërtimeve pa leje, por pak probleme me pronarët.

Velipoja ka sot sipas deklaratave të “ndërtimorëve” të Shkodrës rreth 840 ndërtime pa leje. Sipas Gjelosh Prendit drejtor i policisë ndërtimore të Shkodrës do të ketë faza në prishjen e tyre. Përderisa nga ky organizëm janë evidentuar gati 900 ndërtime pa leje ajo që dihet është se 90 përqind e të gjithë ndërtimeve të plazhit janë pa leje. Por problemi është disi më i koklavitur, sepse toka e Velipojës është një pronë relativisht e re. Për një plan të ri të rregullimit dhe si pasojë dhe prishjeve mbi këtë plan ka këmbëngulur dhe deputeti socialist Doshi. Ai ka deklaruar edhe para ministrit ë turizmit Leskaj se duhet të ketë një studim të ri dhe më të saktë për të mos u dëmtuar turizmi. Doshi ka thënë se nuk do të ketë prishje masive në Velipojë. Janë 150-200 metrat nga bregu që çdo gjë i takon shtetit dhe aty po ndërtohen grupe masive pallatesh të cilat janë godinat e vetme masive me leje dhe që kanë marrë miratimin e KRT-së dhe të qarkut. Banorët ndërtojnë dhe kanë besim se do të legalizohen, se nuk kanë sipas tyre konflikt me pronarët, sepse i kanë paguar ato rregullisht kur kanë blerë tokën. Pronë në Velipojë mbi 50-100 vite nuk ka pronarë potencialë dhe referimet kryesisht janë në transformimet nga shpërnguljet nga malësia në kohën e kooperativave dhe mbas viteve 90-të. Megjithse ka pasur në Shkodër akuza për manipulime dhe transformime të pronave në “hipotekën” e Shkodrës dhe nga këshilltarë të Bashkisë së Shkodrës si zoti Mustaf Lici, megjithatë asnjë konflikt i dukshëm nuk është evindetuar. Shitja e tokës pronë mbas koperativave ka filluar me shifrën 7 euro dhe ka vazhduar deri në vitet 2000-04 me 20 euro në distancën 800 metra nga bregu. Sot është e vështirë të blesh dhe ka tendenca që të shiten toka të cilat janë në vende ku siguria e tyre për sistemet e mbrojtjes e aplikueshme në Velipojës është e dyshueshme.
Gjergj Lisi dhe Mark Pulti të ulur nga malësitë deklarojnë se legalizimi duhet kryer dhe se ato janë dakort që mbi bazën e pronave të tokës së blerë, ndërtimi i tyre të marrë leje. Por ka edhe persona që në pronën e tyre ka palosje pronësie apo edhe transformim të saj por në masën më të madhe në Velipojë nuk ka konflikt të ashpër pronësie përveç se në tokë të shtetit. Një nga transformimet me pronën edhe pse pa leje ndërtimi është deklarimi për “banim” dhe jo për “hoteleri” ku një shtëpi me 15-të dhoma është “shtëpi banimi”. Banorët e Velipojës të 30-40 viteve më parë kanë shitur pjesën më të madhe të tokës bujqësore të tyre të shpërndarë nga prishja e kooperativa dhe kjo është edhe një nga cilësitë e Velipojës në pronësinë e tokës mbi të cilën janë ngritur ndërtimet pa leje si në gjatësinë deri tani katër km dhe thellësinë 2 km. Sikur policia ndërtimore të fillojë këtë muaj (sipas premtimeve) të prishi disa ndërtime në vijë e ujit, ajo nuk bën asgjë tjetër, por do merret vetëm me 5 përqind me ndërtimet pa leje. Deklarimet e tjera për vazhdimin e shkatërrimeve të 800 të tjerave të cilat vazhdojnë edhe këto ditë të ndërtohen duket utopi dhe me sa duket edhe këtë vit Velipoja do të “përmbytet” nga ndërtimet pa leje. Praktiksht një “mastër-plan” zyrtar i pa përgatituar deri tani këtë qëllim ka pasur që të lejojë ndërtimet pa leje.

[shkodrane82]

Peshkatarët kategorikisht kundër ligjit antiskaf.

Peshaktarët e Velipojës nuk janë të shumtë por gjithsesi janë kundër “mbylljes” së varkave të tyre me motorr. Nuk janë në dijeni të ligjit mbi kategorizimin e tij në fuqi dhe madhësi të varkave apo skafeve, por ndalimin e quajnë një shkatërrim të bisnesit të tyre. Të friksuar dhe aspak të bindur në të ardhmen e tyre ato nuk janë aspak të qartë se si do të përballojnë jetën. Po kështu dhe pronarët e hoteleve dhe bareve të cilët skafet e përdorin për shëtitje dhe që kanë rritur numurin e varkave me motorr. Pjesa më e madhe e tyre por edhe peshkatarët deklarojnë pakënaqësinë kundrejt pafuqisë së shtetit në ndalimin e skafeve sidomos në jugë të vëndit dhe ligjin për të ndaluar varkat e të gjithëve që merren punë për të nxjerrë bukën e gojës si në veri dhe jugë të vëndit. Gjithsesi nga Velipoja nuk ka të deklaruara nisje për në bregun tjetër dhe pë shkak të distancës së madhe që ndan të dy brigjet.

Ekosistemi gjigand pa ruajtje dhe pa organizim.

Derdhja e Bunës si e vetmja “xhungël” në të gjithë bregun lindur të Adriatikut, ka dhjetra specie zogjsh dhe kafshës gjysëm të ruajtura. Është i vetmi vënd në Shqipëri ku mund të lahesh njëkohësisht dhe në ujë me kripë dhe në ujë të ëmbël të një lumi me deltë madhështore. Po kështu dhe laguna e mrekullueshme e Vilunit me zogjt dhe peshkun e qarkullueshëm lagunë-detë është jo shumë e ruajtur. Por edhe 14 km breg i virgjër nuk ka guidë dhe sistem turistik modern dhe të njohur për turizëm elitar. Nuk ka rrugë të saktë në anën e fshatit Rrjoll dhe po kështu edhe plan ku sistemet rrugore dhe urbanistika turistike nuk është një realitet i prekshëm dhe i natyrshëm për të shkuar drejt kësaj mënyre moderne të thithjes së turistëve të vëndit dhe të huaj. Megjithatë 14 km bregdet madhështor dhe në pjesën më të madhe i virgjër. Me pasuritë natyrore të rërës dhe ujit, lagunave dhe 30 llojeve të zogjve apo 12 lloje të kafshëve në liri dhe kontroll megjithse gjysmak. Me malin afër Rrjollit dhe ujin e pijshëm në ndryshim nga të gjithë bregdetet ranore të vëndit tonë. Me nivelin kulturor të distancave nën 30 km si kisha e Shirqit, kalaja e Shkodrës dhe e Danjës, sëbashku me Shurdhahun dhe urën e Mesit. Liqenin e madh të Shkodrës dhe lumenjtë e Drinit , Bunën e lundrueshme dhe Kirit, Velipoja ka në afërsi ekositemin më gjigand dhe me alpet e Shqipërisë me Thethin e Razmën të gjitha të evidentuara dhe nga ministri Leskaj në vizitën e tij.Për më tepër Shkodra vetëm 20 minuta larg dhe Tirana edhe 50 minuta më tepër rrugë që do ti kishte zili çdo vënd tjetër. Mjafton më tepër studim dhe rregull urbanistik në administrimin e kësaj perle turistike për të larguar njëherë e përgjithmonë të gjithë rajonin nga mbrapambetja jo normale e deri tanishme.

[shkodrane82]

8 Prill

Rrezikon djegien e plotë një nga pjesët me të rëndësishme kulturore dhe historike të qytetit “Kafja e Madhe”
Kafja e Madhe në abandonim të plotë prej vitesh si nga pronari dhe Bashkia e shteti


Zjarrfiksit në shuarjen e zjarrit në “Kafen e Madhe”

Shkodër—Sot rreth orës 11-të ka rënë zjarr në godinën e “Kafes së Madhe” një nga pjesët historike dhe tradicionale më të rëndësihme të qytetit të Shkodrës. Menjëherë në këtë ndërtesë të vjetër, por gjithsesi edhe pse e pa përdorur sot për asnjë lloj qëllimi kanë mbërritur Forcat e Ndërhyrjes Kundra Zjarrit të qytetit. Në luftën e tyre për të shuar flakët, ato kanë parë se ato ishin përhapur në sallën e madhe në katin e parë, por fillimi i tyre ishte banaku i “Kafes së Madhe”. Zjarr fiksat kanë lokalizuar zjarrin me aftësi profesionale dhe pastaj kanë arritur ta shuajnë atë, duke shpëtuar një nga historitë e Shkodrës e mbetur në këmbë por pa kujdesjen e duhur. Nga zjarr-fiksit marrim paraprakisht vesh se zjarri ka rënë nga nga ndonjë shkëndije elektrike, por ndërtesa dhe kati i parë dihet se janë të pa funksion dhe pa asnjë lloj kujdesjeje. Dëmi material është i konsiderueshëm për këtë godinë, por qytetarët e ndryshëm të mbledhur në këtë tragjedi të një prej simboleve shkodranë dhe të njohur jo vetëm në qytet dhe Shqipëri por edhe në disa hapësira ndërkombëtare sidomos të lidhjeve tradicionale të Shkodrës me Venecian, Triesten, por edhe me Tivarin, Budvën dhe Kotorrin, pa përmendur Podgoricën dhe Ulqinin, kanë shpresuar shpëtimin e saj. Kafja e Madhe në Shkodër ka qënë vëndi ku mblidhej elita kulturore dhe politike sëbashku me nivelin e madh adminitrativ Shkodra kishte edhe nivelin përfaqësues të lokaleve “elitë-mbledhës” të kohës dhe ky monument përfaqësues ishte i pari në këtë drejtim. Kjo kafe është bërë objekt studimi dhe referimi i shumë veprave letrare dhe kulturore të autorëve më në zë të Shqipërisë dhe të huaj që vizitonin vëndin tonë. Por dhe kinematografia dhe të fotografia e “Marubve” të famshëm e kanë pasur simbol të tyre. Sot kur ajo po nxirrte tym dhe flakë disa të moshuar, por edhe të rinj i kishin sytë me lot, sepse kuptonin se po të vazhdonin flakët do të përpinin një nga trashëgimitë me të mëdha të qytetit. “Kafja e Madhe” ka histori njerzish dhe faktesh. Ajo ka nxjerë barcoletat më të bukura dhe në kohën e diktaturës megjithse e transformuar dhe jo në fokusin e dikurshëm, përsëri ka luajtur një rol të rëndësishëm kulturor me mbrëmjet dhe organizimet kulturore. Sot ajo është në abandonim të plotë midis pronësisë e cila nuk po kujdeset, dhe Bashkisë së Shkodrës e cila ka hequr dorë në një moment tragjik për veprat e kulturës në përgjithësi në Shkodër. Me “Kafen e Madhe” janë të lidhur dhjetra breza në Shkodër dhe fama e saj kulturore nuk është vetëm në këtë qytet, por edhe në Tiranë dhe qytete të tjera të Shqipërisë. Me “Kafen e Madhe” janë qindra autorë, letrarë, kineastë, poetë, këngëtarë, piktorë dhe humoristë të mëdhenj të gjithë Shqipërisë, të cilët janë të lidhur me veprimtarinë e tyre në këtë kafe të shumë përmedur. Ky abandonim nuk mund të lejohet as nga Ministria e Kulturës e cila me propozimet e saj për këtë monument kulturor dhjetra vjeçar dhe pa ndërprerje, të gjejë konsensus të plotë midis pronarit, Bashkisë dhe vetes për restaurimi dhe kthimi në pozicionin e shkëlqyer të dikurshëm. Sot në afërsi të saj midis tymit njerzit dhe kalimtarë të ndryshëm përmendnin fjalën e rëndë “turp” për lëshimin në harresë dhe të një thesari kulturor të Shkodrës. Nuk duhet lejuar në mënyrë deçizive që ky sensibilitet i Shkodrës të përpihet nga flakët që janë më pak “djegëse” se harresa e pushtetit lokal dhe qëndror.