Bibla apo Kurani

[toni77_toni]

vazhdim
KRISHTËRIMI DHE ISLAMIZMI - Përputhjet dhe shpërputhjet


Disa theksime baritore

Ne si të krishterë lypset punuar gjithnjë për rekuperimin e botëkuptimit personal si ndaj Zotit, ashtu edhe ndaj njeriut, njëri-tjetrit, sepse pa Njeri s’ka as familje as shoqëri, pra, as Kishë-bashkësi. Sidomos kjo vlen për botën femrore e cila ka shumë pak përvojë dhe pjesëmarrje fetare dhe kulturore edhe tek ne, edhe më pak në botën islamike.

Rinia jonë nën ndikimin e komunizmit dhe ateizmit, tani indiferentizmit, ateizmit praktik dhe hedonimzmit, është tejet e rrezikuar me dukuritë negative si të lindjes, ashtu edhe të perëndimit. Kisha jonë duhet të ketë një “ofertë” sa më të begatshme ndaj botës rinore, intelektuale dhe kulturore, sepse kështu do të paraqitemi në prizmën e “pagëzimit kulturor”.

Çka është pagëzimi kulturor? Ja një shpjegim thelbor. Shqiptari pa dallim feje për ta kuptuar vetveten, historinë, traditën, kulturën, gjuhën, artin…, çdo gjë që disi ndërlidhet me shqiptarizmin, doemos takohet edhe me krishtërim, pa të cilin shumçka, ndoshta edhe çdo gjë shqiptare nuk do të egzistonte. Kjo vlen në kuptimin historik /për të kaluarën tonë/, si dhe gjeografik, për rrethin ku jetojmë dhe veprojmë, si pjesë e kulturës dhe qytetërimit evropian që kryekëput është kristiane, e tani edhe botërore, pjesë e së cilit kemi qenë dhe duhet të jemi edhe ne shqiptarët. Tashmë kultura dhe qytetërimi evropian-kristian është “çelsi” i domosdoshëm për ta kuptuar vetveten, Evropën, në një mënyrë edhe botën, sepse bërthama më e vlershme dhe fuqishme e kulturës është gjithsesi Evropa me motivet biblike dhe të krishtera.

Pa njohjen dhe pranimin së paku kulturor të motiveve biblike, kristiane, ne s’mund ta kuptojmë vetveten, historinë tonë, letërsinë e vjetër, gjuhën…, por as popujt tjerë rreth nesh, kulturën evropiane. Mu për këtë shqiptari dashtas apo padashtas duhet së paku ta ketë “pagëzimin kulturor”, njohjen e vlerave dhe të porosive bazë të krishtërimit, si pikënisje për thellim dhe hulumtim të mëtejshëm.

Nga kjo analizë doemos lindin disa pyetje jetësore: dikur të gjithë shqiptarët kemi qenë të krishterë me shekuj, së paku 15 shekuj, konstatim që tashmë e pranojnë pothuaj të gjithë. Si erdhi deri te islamizimi ynë? Çka na ka dhuruar “feja e moçme” e çka islamizmi? Feja është së pari orjentim, përcaktim personal, pastaj familjar dhe së fundi botëkuptimor, shoqëroro-kulturor.

Mendoj se me “pagëzimin kulturor” së paku pjesërisht mund t’i rekuperojmë shekujt e sundimit turko-otoman dhe sllav, vlerat e humbura të identitetit dhe personalitetit tonë bazor, që të kemi aftësi t’i kthehemi vetvetes dhe të vërtetës. Kjo do të ishte përgatitja më e mirë për dialogun tonë ndërfetar shqiptar, që në bazë të vlerave historike dhe aktuale njerëzit të orjentohen dhe të përcaktohen edhe në aspektin fetar.


toni77


F U N D

[toni77_toni]

"Nuk ka pemë të mirë që të japë fryt të keq, as pemë të keqe që të japë fryt të mirë"!




e para:

Blasfemimi kundër Shpirtit të Shenjtë nuk do të ketë falje!
Mk 3, 28-29

Në të vërtetë po ju them se bijve të njerëzve do t'u falet çfarëdo mëkati dhe çdo blasfemi që do të thonë; po për atë që do të blasfemojë kundër Shpirtit të Shenjtë nuk do të ketë falje përjetë; ai është fajtor për dënim të përjetshëm".


e dyta:

I lumi ai që nuk do të bjerrë besimin në mua!
Lk 7, 22-23

Edhe pse Gjoni vet dëshmonte për Jezusin, ai për të vërtetuar dëshminë që kishte dhënë për të, i dergoj disa nxënës për ta pytur Jezusin se; "a je ti ai që duhesh të vjen apo të presim një tjetër?"

Dhe Jezusi duke u përgjegjur u tha atyre: "Shkoni dhe i thoni Gjonit ç'keni parë e dëgjuar: të verbërit fitojnë përsëri të parit, të çalët ecin, të gërbualit po pastrohen, të shurdhërit po dëgjojnë, të vdekurit po ringjallen, dhe ungjilli u shpallet të varfërve.

I lumi ai që nuk do të bjerrë besimin në mua!



dhe e treta:

Po të ishte Perëndia Ati juaj, ju do të më donit!
Gj 8, 39-44 dhe 8. 58

Ata, duke u përgjigjur, i thanë: ``Ati ynë është Abrahami``. Jezusi u tha atyre: ``Po të ishit bij të Abrahamit, do të bënit veprat e Abrahamit; por ju tani kërkoni të më vrisni mua, që ju kam folur të vërtetën që kam dëgjuar nga Perëndia; Abrahami këtë nuk e bëri.

Ju bëni veprat e atit tuaj``. Prandaj ata i thanë: ``Ne nuk lindëm nga kurvërimi; ne kemi një Atë të vetëm: Perëndinë``.
Atëherë Jezusi u tha atyre: ``Po të ishte Perëndia Ati juaj, ju do të më donit, sepse kam dalë dhe kam ardhur nga Perëndia; nuk kam ardhur, pra, nga vetja ime, por ai më ka dërguar.

Përse nuk e kuptoni thënien time? Sepse nuk mund të dëgjoni fjalën time.
Ju jeni nga djalli, që është ati juaj, dhe doni të bëni dëshirat e atit tuaj; ai ishte vrasës që nga fillimi dhe nuk qëndroi në të vërtetën, sepse në të nuk ka të vërtetë. Kur thotë të rrema, flet nga vetvetja, sepse është gënjeshtar dhe ati i rrenës.

Jezusi u tha atyre: ``Në të vërtetë, në të vërtetë unë po ju them: para se të kishte lindur Abrahami, UNË JAM``.



Kjo është rëndësia e asaj se duhet të dijmë të gjithë para se të flasim.


toni77

[labi_nn]

Si dhe Pse u bera i Krishtere?



Fëmijëria dhe rinia ime: prej myslimanizmit deri te ateizmi

Ashtu si një fëmijë merr nga familja e tij shumë bindje të shumta, edhe unë mora ndër të tjera fenë, përkatësisht formimin mbi religjionin/besimin.
Megjithëse rrjedh nga një familje me besim mysliman, unë gjithsesi trashëgova në jetën time disa njohuri dhe praktika islame. Edhe sot më kujtohen këto pikëpamje të dikurshme mësimesh: feja myslimane asht feja ma e pastër; feja myslimane asht ma e drejta; Muhamedi asht profeti i fundit dhe ma i dashtuni i Perëndisë; çdo fëmijë lind mysliman; myslimanët kanë Bajramin, Xhaminë, Kuranin, Hoxhën, duhet falur dhe kaq. Dhe kur u rrita, në mesin e rinisë sonë të atëhershme “revolucionare” ishte turp që t’i besoje dhe t’i zbatoje këto gjëra, apo të besoje në ekzistencën e Zotit. Siç e dini turpi I marrjes me xhami ose me kishë, vinte nga thënia “feja e shqiptarit asht shqiptaria”. Megjithëse unë nga familje, sidomos vëllezërit e mi më të mëdhenj, ishin veprimtarë ilegal të çështjes kombëtare, të organizuar nëpër grupe të ndryshme. I ndikuar nga ata dhe literatura që kishin baza patriotike dhe marksiste-leniniste, të gjitha këto në mua krijuan një opinion të ri, se nuk ka Zot. Prandaj si i ri tani mora pikëpamje të reja mbi çështjet fetare: se nuk ka Zot, por se natyra është vetë Zoti; se Kurani s’është libër i shenjtë; se islamizmi është lëvizje nacionaliste arabe, e neve nuk na duhet aspak, se ne për fe kemi shqiptarinë dhe se besa është prifti i shqiptarisë; se hoxhollarët janë spiunët më të mëdhenj të Serbisë; se hoxha nuk hip në minare pa pare; se shkenca është përgjigje e çdo gjëje etj. etj. etj.
Një përpjekje për t’u bërë Hoxhë!

Babai im ishte hoxhë fshati për shumë vjet, dhe me një mënyrë edhe përmes tij njihja të fshehtat e praktikës fetare të klerikëve myslimanë, të literaturës islame, si dhe shkallën e injorancës dhe të primitivizmit të turmës islame (xhematit) në xhami dhe në jetë. Babai im kërkonte prej meje që të regjistrohesha në medresën e Prishtinës. Ishte viti 1985. Isha në vitin e dytë të shkollës së mesme. Unë nuk kisha dëshirë për këtë, edhe pse u bënë shumë përpjekje, në fund doli se nuk u pranova në këtë medrese. Më kujtohet, kur komisioni për pranimin e nxënësve të rinj më pyeti për tri çështje:
1. Na e thuaj (a di) ndonjë dovë (lutje) n’arabisht? E unë nuk u përgjigja mirë.
2. A e ke Kuranin n’shpi? Unë iu përgjigja, jo!
3. A don me u ba hoxhë katuni more djal? Iu thashë, jo, pasi kjo pyetje më tingëllonte një ironi dhe cenueshmëri të padurueshme!


Pse nuk u bëra hoxhë katundi?

Së pari, kisha frikë, kur mendoja se nesër, unë si i ri, kur dikush do të vdiste, e zakonisht kisha trem nga të vdekurit, veçanërisht nga të vjetërit, dhe po llogaritja se unë do të jem i obliguar t’i laja ata (“me e la xhenazen”), kurrsesi ta pranojë këtë ofertë hoxhollaku. Paramendo, një të ri 18 vjeçar si hoxhë, duke e larë një plak 90 vjeçar të vdekur, lakuriq. O Zot, si mund të përballet kështu kjo jetë fetare pata menduar, dhe çfarë Zoti është ai i cili kërkon prej meje diçka të tillë. Gjëja e dytë ishte, se nëse unë bëhesha hoxhë, më s’kisha mundësi të jem me shokët dhe shoqet e mia. S’kisha mundësi të luaja më futboll, të lahesha në lum, të shikoj sportin në televizion, s’mund të merresha me krijime, s’mund t’i kisha veshur ato rroba që i dëshiroja etj. Gjëja e tretë, mua më dukej sikur po i tradhëtoj idealet e rinisë sonë të atëhershme që sakrifikohej nëpër burgje për idealet e kombit, sepse si hoxhë më unë nuk do të kisha aq shumë kredibilitet i të qenët patriot, revolucionar etj. E çfarë do të kisha si hoxhë?! Fshatarët do më respektonin formalisht; do të kisha me vete një tufë pleqësh që nuk të dëgjojnë e as nuk të kuptojnë mirë; do të kisha rast t’i marrë para pas çdonjërit që do të vdiste në “vilajetin” tim, dhe do t’i prisja ofertat e ramazanit e kështu me radhë. Me një mënyrë po kuptoja se thirrja si hoxhë më izolonte nga jeta, nga rinia, nga ideali, nga horizonte të reja të dijenisë, nga privimi i lirisë çfarë unë e ëndërroja ta kem në thellësitë e shpirtit tim, dhe assesi të pajtohesha me këtë fat, pasi që nuk kisha se me çfarë të krenohesha edhe si i ri edhe si shqiptar. Shpeshherë mendoja të shkruaja një roman mbi këto ngjarje. Deri në këtë moshë, dhe deri sa kam mbaruar shkollën e mesme nuk kam ditur se shqiptarët janë edhe të krishterë edhe myslimanë. Madje nuk kam ditur as për popujt e tjerë. Mendoja se gjithë njerëzimi është myslimanë, përveç serbëve. I ndikuar nga botëkuptimi islam urrejtja ime në atë kohë ndaj serbëve ishte vetëm pse ata ishin "kryqali", por jo se ata ishin armiqtë dhe shtypësit tanë, këtë e mësova vetëm nga atdhetarët.


Rinia studentore: faza e vetëdijësimit dhe e analizimit.

Në Prishtinë erdha për të studiuar letërsinë shqiptare në vitin 1989, me një motiv kryesor që të njoh më mirë shpirtin, letërsinë dhe historinë e kulturës sonë. Tani kisha një përkushtim shumë të madh duke lexuar libra të ndryshme edhe sipas zgjedhjes sime të lirë, duke dëgjuar profesorë të ndryshëm, duke marrë pjesë nëpër takime dhe supoziume të ndryshme, duke jetuar në një ambient të ri etj. Këto ndikonin në mua që më analitikisht t?i gjeja përgjigjiet për disa çështje të kahershme. Dhe ndodhnin disa ballafaqime të reja në mendjen time. Banoja në konvikt, dhe në dhomë kisha një cimer që ishte shqiptar katolik, nga Stublla e Vitisë. Mësova nga letërsia dhe historia jonë se dikur gjithë shqiptarët kanë qenë të krishterë, dhe se ka edhe tani, dhe se ka kishë të tillë edhe në Prishtinë, se letërsia jonë kombëtare, rreth 300 vjet, pandërprerë, prej fillimit, është shkruar kryesisht prej priftërinjve katolikë apo ortodoksë. Zelli që ta studioja më mirë një lëndë të vitit të parë, Letërsia e vjetër shqiptare, më çoi deri tek kisha katolike në Prishtinë, dhe deri tek kisha protestante, po ashtu në Prishtinë, për të kërkuar më shumë literaturë kishtare, religjioze dhe psikologjike.



Krahasimet dhe burimet civilizuese

Zbulimi i këtyre dy kishave në të menduarit tim zgjoi interesim lidhur me praktikimin e jetës së krishterë. Ndërkohë, u ndesha edhe me më shumë fakte të tjera, se: xhamia e madhe në Prishtinë, para 280 vjetëve kishte qenë kishë, madje në oborr të saj kishte qenë varri i Pjetër Bogdanit; se ndërtesa e teatrit kombëtar kishte qenë kishë; se një kishë tjetër ishte rrënuar në Prishtinë, dhe në vend të saj ishte ndërtuar një ndërtesë tjetër; se kishte ende familje të shumta që në fshehtësi praktikonin fenë krishtere, kurse formalisht për opinion ishin myslimanë etj. Një gjë tjetër që vëreja ishte edhe krahasimi i ritualeve dhe jetës fetare ndërmjet kishës dhe xhamisë, ndërmjet priftit dhe hoxhës, ndërmjet Biblës dhe Kuranit, ndërmjet kulturës krishtere dhe islame, ndërmjet vendeve perëndimore dhe lindore. P.sh. derisa në meshë kam parë edhe të rinj, vajza dhe fëmijë, në xhami kryesisht shihja pleq. Prifti fliste gjuhën shqipe, hoxha arabishten dhe herë-herë një shqipe shumë të varfër. Krahasimet janë tmerruese. Fillova që të lexoj librin ?Rrethimi i Shkodrës? të Marin Barletit. Ndër të tjera atje shohim përshkrimin e bukurisë ( e veshur me lloj fustanelle, në të bardha dhe në të zeza, me flokë të gjata për shpine) dhe të trimërisë së gruas shqiptare, (shkel mbi kufomën e burrit të saj dhe hedh zjarr nga kështjella kundër armiqëve). Duke i lexuar këto përshkrime nga ky libër, në shtëpinë time, në mua krijoheshin dy parafytyrime. I pari, nëna shkodrane, e para 500 vjetëve, (e bukur, trimëreshë, atdhetare) dhe nëna ime, sot (me bukurinë e saj të mbuluar me petkat e urryera nga shkodranja, ndërsa atributi kryesor i personalitetit të saj ishte ?të heshtësh?, ?të lindësh?, ?të shërbesh?).


Krahasimet e vlerave shpirtërore: Krishterimi dhe Islamizmi

Në atë kohë jo s?e kisha ndonjë formim teologjik mbi këto çështje, por unë duke u nisur nga kontaktet që kisha formuar me të krishterët, si dhe duke ditur çfarë është jeta islame, me kohë vëreja disa dallime të mëdha. Të krishterët, sidomos ata ungjillorë, këmbëngulnin në të jetuarit e shenjtë, në falje, në pendim, në dashuri, në emancipim të vazhdueshëm frymor, prej myslimanëve nuk kërkohet asnjëherë. Kur fillova qa ta lexojë Biblën, ndër të tjera hasa dhe në historinë tonë. Bibla përmendte Ilirinë, Dalmacinë dhe Nikopojën, prandaj kjo më dukej më afër, përderisa Kurani, të cilin shumë më vështirë e kuptoja, më dukej shumë më i largët. Biblën e vëreja si një histori enciklopedike e dijës së shumë popujve, kurse Kuranin më tepër si një rezyme biblike jo e qartë arabe. Të bëhesh i krishterë kërkohej një kontakt apo një përjetim i Zotit, kurse si mysliman kjo pretendohej se trashëgohej qysh prej paralindjes. Kjo mendësi e trashëgimisë së besimit ose të religjionit është gabimi më serioz i doktrinës religjioze, pasi që kurrë nuk do të ketë rilindje frymore të besimtarëve. Ne kuptojmë se gjenet, pasuria, të mirat materiale kulturore trashëgohen, por jo edhe idetë, apo religjionet. Tek krishterimi unë gjeta një liri dhe tolerancë më të madhe, se sa tek islamizmi. Nuk ka ndonjë krahasim më të mirë të jetës dhe vepërs së Krishtit dhe Muhamedit për të kuptuar dallimet mes krishterimit dhe islamizmit.



Gjoni dhe feja jonë e vjetër

Mbaja mend nga babai im dhe nga dëshmitarë të tjerë duke dëshmuar se ne dikur si familje, të ardhur para 270 vjetëve nga fushat e Leskocit, paraardhësit tonë kanë qenë të krishterë ortodoksë, dhe se Gjon ishte emri i paraardhësit tonë të fundit të krishterë i cili kishte kaluar në besimin mysliman. Qysh nga fëmijëria kisha një respekt dhe tingëllim të mahnitshëm për këtë emër. Stërgjyshi ynë ishte Gjoni, dhe prej tij e deri tej unë na ndanin vetëm 11 breza. Në vitin 1991, për herë të parë kisha në dorë Dhiatën e Re, dhe njëri nga ungjijt quhej ?ungjilli i Gjonit?, dhe ky ishte një ungjill i cili në mënyrë themeltare më fliste Zoti.



Besimi në Jezus Krishtin

Ishte marsi i vitit 1992, kur unë përfundimisht ia dorëzova zemrën time Jezusit si Zotit dhe Shpëtimtarit tim. Zoti më kishte dhënë një vegim, dhe aty më thirriste që unë të bëhesha prift i tij (i ndarë për të, i veçuar prej tij, i dedikuar për të). Ky ishte një përjetim personal, dhe unë iu dorëzova kësaj thirrjeje hyjnore të Perëndisë. Unë kisha një përjetim personal të bekimeve të Zotit mbi mua. Jezusin e pranova në jetën time, duke qenë sundimtari dhe zotëruesi im. Bëra lutjen e shpëtimit dhe të pendimit prej mëktateve, dhe kjo ishte lutja ime e parë bërë Zotit plotësisht në gjuhën shqipe. Kisha një çlirim dhe një prekje shpitërore. Për ta zhvendosur besimin tek Krishti, askush tjetër nuk më detyroi. Në këtë vendim unë isha vetë i zoti. Krishti nuk kërkoi prej meje se duhet ta ndërroja emrin dhe mbiemrin tim, as të kisha njdonjë petk të veçantë, as ndonjë imixh të veçantë, as për ta spiritualizuar këtë besim, por thjesht që jeta ime ta kënaqte Zotin dhe që zemra ime të shortohej për të, e as që të bëhesha katolik apo ortodoks, por që të isha ndjekës i tij personal, dishepull i tij.



Kundërshtitë e besimit tim Protestant

Besimin tim fillova që ta shfaq së pari në kishën protestante në Prishtinë, e pastaj edhe në familjen time, dhe tek rrethi im më gjërë. Gjithëkund korrja reagime të ashpra në emër të disa parollave të mëdha. Më parapara për cilindo njeri apo ideologji që flisja nuk kishte reagime të tilla, as për Budën, as për Konfuçin, as për Platonin, as për Muhamedin, Abrahamin, as për Marksin, as për Leninin etj., por për Krishtin, kishte një averzion të madh. Kështu kuptova që në fillim luftën frymore, dritën nga errësira. Bibla thotë që terri dhe djalli e kundërshton Krishtin, i cili vjen nga qielli, nga drita, kurse bota është gati që të marrë gjithçka që vjen nga vetvetja e saj. Kundërshtimet ishin, dhe vazhdojnë që të jenë edhe sot nga njerëz apo grupacione të ndryshme. Më kujtohet kur isha ftuar nga disa inspectorë serbë në bisedë informative lidhur me besimin dhe veprimtarinë time. Ata me ironizonin duke më thënë ?ti je lind mysliman, dhe ashtu duhesh të vdisësh. Pse të intereson Krishti, ai është i yni, ju jeni me turq, me arabë. Dëgjoje atin tënd, dhe se krejt shqiptarët jeni myslimanë?. Policia serbe, disa herë më kishte marrë në pyetje dhe kishte kontrolluar banesën time, duke dyshuar se unë jam spiun i CIA-s, së bashku me të gjithë ungjillorët e Prishtinës. Madje në gazetën ?Jedinstvo?, dhe ?Politika?, po botohej në feton kundër nesh dhe lëvizjes ungjillore në Kosovë, kurse një ?gazetar?, specialisht po për këtë temë shkroi një libër lidhur me ne, në dy vëllime, i quajtur ?Ubij bliznog tvoga? . Po ashtu më kujtohet, ishte viti 1995, kur disa politikanë shqiptarë, të cilët kishin dëgjuar për këtë, më ftuan në bisedë, dhe ata ishin të bindur se ne vërtetë ishim bashkëpunëtorë të CIA-s. Unë po u sqaroja se nuk është ashtu, ndërsa njëri prej tyre më thoshte ?dashtë Zoti që të jeni, pse jo, dhe s?keni nevojë që të na tregoni?. Shumë të tjerë, nga shqiptarët, më thonin se ne kemi lidhje me shkiet. Katolikët na quanin si ?laramana?, dhe se ne s?mund të ishim të krishterë pasi që nuk kishim lindur të tillë. Disa nga shokët e mi më quanin për të çmendur sepse po merresha me fe, me gjëra të kota. Intelektualët na quanin sektë, disa të tjerë se besimin e kam ndërruar për të holla. Ishte viti 1996, kur më thirri në hoxhë i rëndësishëm i Prishtinës në bisedë, dhe ai kërkonte prej meje botërisht që ta mohoj këtë besim, sepse sipas tij shumë veta myslimanë do ta marrin këtë besim. Jezusi ka paralajmëruar se për shkak të tij do të kemi persukutime dhe përjashtime. Unë jam i kënaqur dhe me paqe dhe me besim të sigurtë dhe aktiv duke përmbushur dy porosityë e mëdha të Zotit Krisht: Duajeni Perëndinë me gjithë qenien tënde dhe duaje të afërmin tënd si vetveten si dhe të përhapim mbretërinë e Perëndisë tek çdo njeri. Edhe për kundërshtimet ndaj besimit duhet falënderuar Perëndia. Çfarë besimi do të ishte ai në qoftë se nuk do të kishte sprova të ndryshme.


Zoti ju bekoftë!
femi_cakolli©yahoo.com (shënim)

Shkroi: Femi Cakolli, pastor
Redaktoi: Dorela Shani

[toni77_toni]

A parathuhet ne Bibel ardhja e Muhamedit?


Një analizë objektive

A është Jezusi personi kryesor në lidhje me marrëdhënien tonë me Zotin apo është Muhamedi “vula e profetëve”, siç pretendon Kur’ani? Nëse kjo është e vërtetë, duhet të gjejmë patjetër mjaft profeci për ardhjen e Muhamedit në Bibël, madje duhet të gjejmë më shumë sesa për Jezusin, meqë Kur’ani pretendon që Muhamedi është më i madh sesa Jezusi. Myslimanët përpiqen të vërtetojnë se ardhja e Muhamedit parathuhet në Bibël. Kur’ani vetë thotë se Bibla është Fjala e Zotit1 dhe se ardhja e Muhamedit parathuhet në Dhiatën e Vjetër dhe në Dhiatën e Re.2

Studiues të shumtë të islamit kanë kërkuar me zell për të gjetur profecitë që mbështesin besimin e tyre se ardhja e Muhamedit parathuhet vërtet. Megjithatë, ata shpesh janë çuditur kur kanë zbuluar se subjekti i shumë profecive del se është Jezu Krishti dhe jo Muhamedi. Megjithëse ka interpretime të ndryshme në lidhje me profecitë e Biblës që flasin për Muhamedin, shumica dërrmuese e myslimanëve mbajnë dy pasazhe nga Bibla, të cilat mendojnë se i referohen Muhamedit. Le ta analizojmë në mënyrë objektive:

Referenca të Dhiatës së Vjetër

“Unë do të nxjerr për ta një profet nga gjiri i vëllezërve të tyre dhe do të vë në gojën e tij fjalët e mia dhe ai do t’u thotë atyre të gjitha ato që unë do t’i them.” (Bibla, Ligji i Përtërirë 18:18)

Myslimanët e mbajnë këtë varg si referim të qartë për ardhjen e Muhamedit, siç parashikohet nga Moisiu. Arsyjet që japin janë: 1. Muhamedi përseriti fjalët e Perëndisë, prandaj ky varg i referohet Muhamedit. 2. Profeti që do të vinte duhej të ishte nga gjri i vëllezërve të Izraelit, pra nga ismailitët, sepse Izraeli (Jakobi) dhe Ismaili ishin të dy pasardhës të Abrahamit. 3. Muhamedi supozohet të ketë qenë si Moisiu në aq shumë drejtime, sa profecia mund t’i referohet vetëm atij.

Megjithatë, kur merret në shqyrtim ndonjë pjesë nga Shkrimi i Shenjtë, ai nuk duhet izoluar nga konteksti. Për të kuptuar identitetin e vërtetë të “vëllezërve të tyre” duhet të shqyrtohet konteksti. Në të njetjtën pasazh, disa vargje më përpara, zbulohet se kujt i referohet përcaktimi “vëllezër”:

“Tërë priftërinjtë levitë, tërë fisi i Levit, nuk do të kenë pjesë as trashëgimi në Izrael; ... Nuk do të kenë asnjë trashëgimi nga vëllezërit e tyre.” (Bibla, Ligji i Përtërirë 18:1-2)

Nga kjo pjesë duket qartë që fjala “vëllezërit” u referohet fiseve të Izraelit, gjithnjë si vëllezërit nga shtëpia e Jakobit ose 12 fiset e Izraelit. Ky përdorim i fjalës vëllezër është e qartë në shumë vargje të tjera të Dhiatës së Vjetër.3

Gjithashtu, në vargun që lexuam në fillim, thuhet se do të vijë një profet si Moisiu. Duke lexuar Biblën dhe Kur’anin është e qartë se Jezusi i ngjante shumë më tepër Moisiut, sesa Muhamedi: Jezusi ishte izraelit si Moisiu, Muhamedi nuk ishte. Jezusi ishte thirrur nga Egjipti si Moisiu4, Muhamedi asnjëherë s’ka qenë në Egjipt. Moisiu dhe Jezusi braktisën pasuri të mëdha për t’u bashkuar në varfërinë e popullit të tyre5, gjë që Muhamedi nuk bëri. Jezusi dhe Moisiu flisnin me Zotin ballë për ballë, kurse Muhamedi mori fjalët nga një engjëll. Vetë Dhiata e Re, qindra vite përpara Muhamedit, pohon qartë që Moisiu fliste për Jezusin6. Ka edhe mjaft fakte të tjera që na bëjnë të qartë se nuk është Muhamedi personi për të cilin bëhet fjalë në Librin e Ligjit të Përtërirë, por ai ishte Jezu Krishti, ardhja e të cilit parathuhet në atë varg.

Referenca të Dhiatës së Re

Vargjet e Dhiatës së Re që citohen nga studiuesit myslimanë për të mbështetur pretendimin e tyre se ardhja e Muhamedit parathuhet në Bibël, janë vargjet që flasin për “Ngushëlluesin”, d.m.th. për Frymën e Shenjtë. Le të shikojmë dy prej këtyre pasazheve:

Jezusi tha: “Dhe unë do t’i lutem Atit dhe ai do t’ju japë një Ngushëllues tjetër, që do të qëndrojë përgjithmonë me ju, Frymën e së Vërtetës, që bota nuk mund ta marrë, sepse nuk e sheh dhe nuk e njeh; por ju e nhihni, sepse qëndron me ju dhe do të jetë në ju.” (Bibla, Gjoni 14:16-17)

Fjala në greqishten e asaj kohe, në greqishten koine, për Ngushëllues është parakletos. Studiuesit myslimanë pretendojnë që këtu flitet për Muhamedin, sepse emri i Muhamedit do të thotë “i lavdëruari” dhe kjo fjalë në greqisht është periklutos.

Fakt është që fjala në greqisht është parakletos. Nuk ka fakte që mbështesin argumentin se fjala origjinale ka qenë periklutos. Kemi mijëra dorëshkrime të Dhiatës së Re që datojnë para lindjes së fesë islame ku asnjë prej të cilave nuk e përmban fjalën periklutos. Gjithashtu, një lexim, qoftë edhe sipërfaqësor i teksteve ku gjendet fjala parakletos, do të tregonte se ajo është e vetmja fjalë që i përshtatet kontekstit.

Prandaj ka shumë studiues myslimanë që pranojnë se përkthimi i saktë është Ngushëllues, por pretendojnë se Muhamedi ishte Ngushëlluesi. Mirëpo në dritën e referimeve të qarta që tregojnë se Ngushëlluesi është Shpirti i Shenjtë (Gjoni 14:17+26; 15:26; 16:13 etj.), është e vështirë të nxirret ndonjë përfundim tjetër i mundshëm apo që mund të jetë i vërtetë. Le të shohim disa fakte:

[I]“Ai do t’ju japë një Ngushëllues tjetër”: Jezusi u premtoi dishepujve të Tij se Perëndia do t’ua dërgonte Ngushëlluesin. Do t’ia dërgonte Shpirtin e së Vërtetës Pjetrit, Gjonit dhe dishepujve të tjerë dhe jo banorëve të Mekës, Medinës apo arabëve.[/I]

[I]“Që do të qëndrojë përgjithmonë me ju”: Kur erdhi Muhamedi, nuk qëndroi me popullin e tij përgjithmonë, por vdiq në vitin 632 pas Krishtit dhe varri i tij është në Medinë ku trupi prehet për mëse 1300 vjet. Megjithatë, Jezusi tha se Ngushëlluesi, me të ardhur, nuk do t’i linte më dishepujt e Tij, por do të ishte me ta përgjithmonë.[/I]

[I]“Frymën e së Vërtetës, që bota nuk mund ta marrë”: Kur’ani thotë se Muhamedi u dërgua për të gjithë njerëzit, si lajmës universal (Sure 34:28). Po të qe kështu, Jezusi nuk i referohej Muhamedit, sepse Ai tha se bota si e tërë nuk mund ta marrë Ngushëlluesin, Shpirtin e së Vërtetës.[/I]

[I]“Ju e njihni”: Përderisa Muhamedi lindi 500 vjet më vonë, sigurisht që nuk mund të ishte ai.[/I]

[I]“Ai do të jetë në ju”: Fjala në greqisht këtu është "en" dhe kjo do të thotë “pikërisht brenda”. Ashtu siç ishte në Jezusin, ashtu Shpirti do të ishte edhe pikërisht brenda dishepujve.[/I]

Vetëm brenda dhjetë ditësh pas ngritjes së Jezusit në qiell, dishepujt morën shpejt Ngushëlluesin, ashtu siç u premtua nga Jezusi. Dhe Ngushëlluesi, d.m.th. Shpirti i Shenjtë, erdhi tek dishepujt në të njëjtën mënyrë siç erdhi tek Jezusi vetë.7

Ka shumë fakte të tjera që tregojnë shumë qartë se ardhja e Muhamedit nuk parathuhej në Bibël.8

Përfundimi

Çfarëdolloj interpretimi që të ketë për parashikimin e ardhjes së Muhamedit në Bibël, ky është bazuar në vargje që janë shkëputur nga konteksti i tyre. Po ta shikojmë me vëmendje kontekstin, del që flitet për Jezusin jo për Muhamedin. Nga ana tjetër, mund të gjejmë qindra profeci që e parashikojnë ardhjen e Jezusit: që do lindte prej një virgjëreshe (Isaia 7:14); që do të lindte në Betlehem (Mikea 5:2); që do të lindte nga fisi i Jakobit (Numrat 24:17), Judës (Zanafilla 49:10) dhe Davidit (Jeremia 23:5); që do të kryente mrekulli specifike (Isaia 32:3-4; 35:5-6); që do të kryqëzohej (Zakaria 12:10; Isaia 53:12); që do të ringjallej (Psalmeve 16:10; 30:3; 118:18; Osea 6:2) dhe shume të tjera.

Po të analizojmë vetëm këto të dhëna, mund të arrijmë në një përfundim të vetëm: Muhamedi nuk e plotëson kushtin që të jetë profet sipas Biblës, kurse Jezusi provon që është më shumë se profet: Ai është Shpëtimtari i dërguar nga Zoti, Ai quhet “Bir i Perëndisë”.9

Shënimet:

(1) Kur’ani: Sura 3:84; 5:43-47 etj.

(2) Kur’ani: Sura 7:157 (Tevrati = Thora = pjesa e Dhiatës së Vjetër; Inxhili = Ungjilli = pjesa e Dhiatës së Re)

(3) Bibla: shih gjithashtu Gjyqtarët 20:13; 21:22; 2 Samuelit 2:26; 2 Mbretërve 23:9; 1 Kronikave 12:32; 2 Kronikave 28:15; Nehemia 5:1 etj.

(4) Bibla: Për Moisiun lexojmë: “Me anë të besimit e la Egjiptin...” (Hebrenjve 11:27). Për Jezusin lexojmë: “E thirra birin tim nga Egjipti” (Mateu 2:15).

(5) Bibla: Për Moisiun lexojmë tek Hebrenjve 11:25-26; për Jezusin lexojmë tek 2 Korintasve 8:9.

(6) Bibla: Gjoni 5:45-46; Veprat 3:22; 7:37; 7:52.

(7) Bibla: Krahaso Luka 3:22 dhe Veprat 2:3-4.

(8) Shih: Libri “Debati” nga Xhosh Mek-Dauell

(9) Bibla nuk e ka fjalën për një bir fizik, por “Biri i Perëndisë” do të thotë që Jezusi është nga Zoti, me gjithë personalitetin, karakterin dhe fuqinë e Zotit. Me një fjalë, Jezusi është hyjnor.

nga Faqja "Jam Dakord"

[toni77_toni]

Krishterimi dhe Islami!

Krishterimi dhe Islami janë të dyja fe botërore. Dhe që të dyja fetë kanë shumë gjëra të përbashkëta! Që të dyja fetë janë monoteiste, pra ato e vendosin besimin në Një Perëndi të vetëm si bazën dhe themelin e çdo doktrine apo mësimi tjetër. Që të dyja fetë i gjurmojën fillimet e tyre tek patriarku Abraham. Të cilin Perëndia e thirri që ta ndiqte dhe ti bindej Atij me qëllim që nëpërmjet Abrahamit, të bekonte të gjithë kombet e botës. Që të dyja fetë kanë një respekt shumë të lartë për themeluesit e tyre (Jezusin dhe Muhamedin), dhe që të dyja fetë kanë një respekt shumë të lartë për librat e tyre të shenjtë Biblën dhe Kur’anin). Dhe që të dyja marrin nga influencat dhe praktikat e Judaizmit. Pra këto të dyja fe kanë shumë gjëra të përbashkëta, qoftë historikisht, qoftë në besim, si dhe në shumë aspekte të tjera të cilat nuk kemi kohë që ti prekim këtu.

Por atëhere pse dëgjojmë kaq shumë zëra kundërshtues midis të dy feve? Fundja fundit, se është e rëndësishme që ti futemi detajeve apo ndryshimeve midis tyre kur, siç pamë edhe pak më sipër, këto dy fe kanë kaq shumë gjëra të përbashkëta? Këto pyetje, dhe të tjera të njëjta si këto, janë shumë të rëndësishme dhe të vlefshme në vetvete, por ato shpesh herë neglizhojnë shumë çështje dhe aspekte të tjera midis këtyre dy feve, të cilat janë po aq me rëndësi. Aspekte tek të cilat Krishterimi dhe Islami ndryshojnë. Dhe me të cilat ato nuk mund bëjnë kompromise! E vërteta është që Krishterimi dhe Islami janë që të dyja fe “eksklusiviste” në vetvete! Dhe si rezultat ato ato nuk mund të jenë që të dyja plotësisht të drejta dhe plotësisht të vërteta në vetvete!

Krishterimi dhe Islami kanë shumë aspekte themelore kundërshtuese (aspekte doktrinore, historike, filozofike, shoqërore, etj) me të cilat asnjëra prej feve nuk mund të bëj kompromis. Pasi kompromentimi i tyre do të çonte në dobësimin, biles edhe shkatërrimin e besueshmërisë dhe vërtetësisë së tyre si besim dhe sistem fetar. Sidoqoftë, është qëllimi i këtij artikulli që të shqyrtojë disa prej aspekteve themelore në të cilat Krishterimi dhe Islami ndryshojnë; si dhe arsyet pse të Krishterët nuk mund ta pranojnë Islamin si fenë e vërtetë!

Një nga pyetjet që muslimanët i bëjnë shpesh të krishterëve është kjo: “Pse të krishterët nuk e pranojnë Islamin si fenë e vërtetë?”

Kjo pyetje zakonisht ka shumë forma, si dhe përgjigje, por ne do të mundohemi që të theksojmë ato më themeloret dhe më me vlerë për diskutimin tonë.

Para se të fillojmë, është e rëndësishme që të theksojmë që megjithëse të krishterët nuk janë të detyruar që ta pranojnë Islamin në përgjithësi, kjo nuk i liron ata aspak nga detyrat e tyre si besimtarë që ti duan, ti respektojnë dhe të tregojnë mirëkuptim dhe dashuri të sinqertë ndaj miqve të tyre muslimanë, si edhe ndaj bindjeve të tyre sado të ndryshme. Tani përsa i përket arsyeve pse të krishterët nuk mund ta pranojnë Islamin si fenë e vërtetë, ato mund të ndahen në dy grupe:

Vazhdon-->

[toni77_toni]

Krishterimi dhe Islami!

Vazhdim
Arsyet që kanë të bëjnë me Islamin dhe mësimet e Kur’anit në veçanti!

Së fillim është e rëndësishme që të themi që Kur’ani është një libër i vlefshëm në vetvete. Ai përmban shumë mësime dhe njohuri të mira e të vlefshme për njrëzimin në përgjithësi. Por për ne si të krishterë është e rëndësishme që ti konsiderojmë me kujdes mësimet dhe thëniet e Kur’anit. Aty gjenden shumë pohime të cilat bien në kundërshtim me Biblën dhe mësimet e saj themelore. Nga ana tjetër ne gjejmë një shprehje direkte të respektit që Kur’ani ka dhe që muslimanët duhet të kenë ndaj Biblës.


Një nga aspektet e para që të bie në sy kur lexon apo mëson në lidhje me Kur’anin dhe mësimet e tij për Biblën (apo Librat e Para), është pohimi i cili thotë që Kur’ani ka ardhur që të vërtetojë (konfirmojë) dhe të garantojë Librat e Para! E pra, kjo ideja e konfirmimit apo vërtetimit të Librave që kanë ardhur përpara Kur’anit është diçka që shpesh herë harrohet ose vihet më-një-anë, duke i vënë theks mësimeve apo thënieve të tjera të tij. Fatkeqësisht, shumë muslimanë besojnë që Kur’ani erdhi për ta zëvendësuar ose korrigjuar Biblën, "pasi ajo është e korruptuar". Por e vërteta është që ky argument nuk mësohet drejt-për-së-drejti në Kur’an, por përkundrasi është një polemikë e shekujve të më vonshëm. Dhe nëse do lexonim komentuesit e hershëm të Kur’anit, do të ishim në gjendje që të shihnim që e vërteta është ndryshe.


Sidoqoftë, nëse do të lexonim me kujdes do të shihnim që Kur’ani përmban shumë vargje të cilat flasin në lidhje me Kur’anin si vërtetues apo konfirmues i Librave të Para të cilat u ishin dhënë hebrenjve dhe të krishterëve përpara ardhjes së Kur’anit. P.sh.: Surja El-Bekare 2:41 thotë;

” Dhe besonie atë, që e shpalla (Kur’anin), që vërteton atë që e keni ju...

” Gjithashtu thuhet, “E kur u erdhi atyre prej Allahut libri (Kur’ani) që është vërtetues i atij, që e kishin pranë...” El-Bekare 2:89.

“Dhe kur atyre u thuhet: “Besoni atë që e shpalli Allahu”, ata thonë: “Ne besojnë atë pas tij, edhe pse është vërtetues i atij, që e kanë ata...” El-Bekare 2:91.

“Dhe kur u erdhi atyre ndonjë i dërguar prej Allahut, vërtetues i asaj që e kishin ata...” El-Bekare 2:101. “

E para tij ishte libri i Musait, e edhe ky është libër që vërteton (librin e Musait), është në gjuhën arabe...” El-Ahkaf 46:12.

“Edhe ky Kur’an)është libër që e zbritëm; është i bekuar, vërtetues i të mëparshmes...” El-En’Amë 6:92.

“Ne edhe ty (Muhammed) ta zbritëm librin (Kur’anin) e vërtetë që është vërtetues i librave të mëparshme dhe garantues i tyre.


Siç e thamë edhe pak më sipër, shumë muslimanë pretendojnë që Kur’ani erdhi që të zëvendësonte Librat e Shenjtë të Judenjve dhe të të Krishterëve (Dhjatën e Vjetër dhe atë të Re). Kjo sepse sipas tyre ato u korruptuan, ndryshuan, shtrembëruan, dolën jashtë kohe, humbën, etj. Por, Kur’ani vetë nuk e pohon diçka të atillë. Përkundrasi i vetmi korruptim apo shtrembërim që i’u është bërë Shkrimeve sipas Kur’anit, është ai i fjalëve sipas Biblës ose thjeshtë me gojë, por jo në të shkruar. Përkundrasi, në vend të polemikave të sotshme, Kur’ani vetë pohon që u dërgua për të vërtetuar apo konfirmuar zbulesat e mëparshme. Prandaj, duhet pranuar që nëse diçka është për tu vërtetuar, atëhere ajo diçka është tepër e rëndësishme, sidomos nëse Perëndia është Ai që i vërteton ato! Pra Kur’ani nuk erdhi që ti korrektonte, zëvendësonte, anullonte, modifikonte, etj., por që ti vërtetonte ose konfirmonte Shkrimet e mëparshme. Ky fakt në vetvete duhet që të jetë një arsye për vetë muslimanët që të ndalojnë argumentat e tyre për ndryshimin e Shkrimeve. Dhe nga ana tjetër, ky fakt duhet që të jetë i mjaftueshëm për të krishterët që të mos ti pranojnë mësimet e Kur’anit, përshkak se siç do të shohim edhe më poshtë, ato bien në kundërshtim me mësimet e vërteta biblike!


Edhe pse thojnë se "Bibla është e korruptuar", ata në shumë raste, kan marrur rreshtat biblike si argumente duke arsyetuar si parathënje biblike për Muhamedin dhe besimin islam, në veqanti për tu cekur eshte edhe reshti biblik, Ligji i Përtrirë; ku thuhet:

“Unë do të nxjerr për ta një profet nga gjiri i vëllezërve të tyre dhe do të vë në gojën e tij fjalët e mia dhe ai do t’u thotë atyre të gjitha ato që unë do t’i them.” (Bibla, Ligji i Përtërirë 18:18).

Pra siq e thash Myslimanët e mbajnë këtë varg si referim të qartë për ardhjen e Muhamedit, siç parashikohet nga Moisiu. Arsyjet që japin janë të shumta por thelbi i asajë duket si të ishte ajo se Profeti që do të vinte duhej të ishte nga gjri i vëllezërve të Izraelit, si pasardhës të Abrahamit.

Në këtë rast dy gjëra jan shumë të çuditshme por edhe kundërthënëse njëra me tjetren;
e para: Nëse njëher është thënë se Bibla është e korruptuar, pse atëher duhet të mirren ndonjë citat si argument?

e dyta; Bibla tregon ndryshe nga ajo siq pretendohet, sepse sipas Bibles; (Beslidhjes së Vejter dhe Beslidhjes së Re) Isaku ishte djali i premtuar, ndersa Ismaili nuk ishte djali i premtuar dhe këtë e deshmojmë me rreshta te Bibles:



"Po më thoni, ju që doni të jeni nën ligj, a nuk e dëgjoni ligjin?

Sepse është shkruar se Abrahami pati dy bij: një nga shërbëtorja dhe tjetri nga e lira.

Dhe ai që lindi nga shërbëtorja lindi sipas mishit, por ai që lindi nga e lira lindi për hir të premtimit.

Këto gjëra kanë një kuptim alegorik, sepse këto dy gra janë dy besëlidhje: një nga mali Sinai, që ngjiz për skllavëri, dhe është Agari.

Dhe Agari është mali Sinai në Arabi dhe i përgjigjet Jeruzalemit të kohës së sotme; dhe ajo është skllave me bijtë e saj.

Ndërsa Jeruzalemi nga lart është i lirë dhe është nëna e ne të gjithëve.


Sepse është shkruar: (këta rreshta janë nga BV)
``Gëzohu ti, o shterpë, që nuk lind! Shpërthe dhe klith, ti që nuk i provon dhembjet e lindjes, sepse bijtë e së braktisurës do të jenë më të shumtë se të asaj që e kishte burrin``


Kurse ne, o vëllezër, jemi bij të premtimit, sikundër ishte Isaku. Po, sikurse atëherë ai që lindi sipas mishit përndiqte atë që kishte lindur sipas Frymës, kështu është edhe tani.

Po çfarë thotë shkrimi? (Këta rreshta janë nga BV)

``Dëboje skllaven dhe djalin e saj, sepse i biri i skllaves nuk mund të jetë trashëgimtar bashkë me djalin e së lirës``.

Kështu, pra, vëllezër, ne nuk jemi bij të skllaves, por të së lirës.

Krishti na liroi, qëndroni, pra, të patundur në lirin dhe mos lejoni të hyni përsëri nën zgjedhën e skllavërisë.(galatasve)



Aspekti apo arsyet e tjera që duam të konsiderojmë këtu janë edhe disa të ashtu-quajturat profeci për Muhamedin. Sipas mësimeve të Islamit në Kur’an, siq u tha edhe njeher, Bibla duhet që të përmbajë profeci në lidhje me Muhamedin. Këto pretendime mbështeten edhe në dy vargje Kur’anore që thonë:

“Dhe, kur Isa (Jezusi), bir i Merjemes (Marisë) tha: “O beni israilë, unë jam i dërguar i Allahut te ju, jam vërtetues i Tevratit (Dhjatës së Vjetër) që ishte para meje dhe jam përgëzues për një të dërguar që do të vijë pas meje, emri i të cilit është Ahmed!” Es-Saff 61:6.

Si dhe “Ata që pranojnë të dërguarin (Muhammedin), Pejgamberin arab, (që nuk shkruan as nuk lexon), të cilin e gjejnë të cilësuar (të përshkruar me virtytet e tij), te ata Tevrat dhe në Inxhill (Dhjata e Re), e që i urdhëron ata për çdo të mirë dhe i ndalon nga çdo e keqe,...” El-A’Rafë 7:157.

Megjithëse nuk është e mundur që ti shqyrtojmë më në thellësi këto pretendime në këtë artikull, e vërteta është që këto argumenta, me një studim të kujdesshëm dhe kontekstual të pasazheve të supozuara biblike, do të na tregonin pa dyshim që Bibla nuk përmban asnjë profeci të qartë apo direkte për Muhamedin. Kjo mungesë faktesh i bën shumë muslimanë që të përpiqen e ta shpjegojnë mungesën e profecive duke ia venë fajin Biblës dhe të Krishterëve, dhe si rezultat duke i akuzuar ata për ndryshime dhe gjëra të tjera të atilla. Kjo është edhe një nga arsyet pse ata e akuzojnë Biblën për korruptime. Kjo arsye e dytë në vetvete është më tepër një faktor kundërshtimi dhe polemike për muslimanët, por nga ana tjetër, për të krishterët e kujdesshëm dhe studimtarë, ky pretendim i pavërtetuar, përbën një arsye tjetër për mos pranimin e Kur’anit dhe Islamit në
përgjithësi!



vazhdon-->

[toni77_toni]

Krishterimi dhe Islami!

vazhdim-->
Arsyet që kanë të bëjnë me mësimet Biblike dhe eksklusivitentin e Krishterimit

Së pari duhet të sqarojmë që Bibla nuk i përmend muslimanët apo Islamin për faktin e thjeshtë që Islami i pati fillimet e veta rreth 600 vjet pas kohës së Jezusit dhe dishepujve të Tij. Por siç e thamë edhe pak më sipër Kurani edhe pse(sipas muslimanëve ajo eshte e korruptuar), pretendon që Bibla përmban profeci në lidhje me Muhamedin. Kjo mbetet akoma për tu provuar në mënyrë përfundimtare dhe të pakundërshtueshme, gjë që nuk është bërë dot. Për më tepër biblikisht nuk ka asnjë arsye pse, dhe si rezultat të gjitha të ashtu-quajturat profeci janë provuar ndryshe (pra të pavërteta)! Sidoqoftë, tani përsa i përket arsyeve biblike përsa i përket mos pranimit të Islamit, megjithëse ato janë të shumta dhe nga më të ndryshmet, ato më të rëndësishmet janë tre:

Këto arsye kanë të bëjnë;
a) me natyrën dhe karakterin e Perëndisë;
b) me personin e Jezus Krishtit, dhe;
c) me mesazhin e karakterin ekskluziv të Krishterimit.

Kur’ani është tepër i qartë në mësimet e veta në lidhje me “njësinë e Allahut”, dhe pa kundërshtim Bibla bën të njëjtin pohim nëpërmjet mësimeve të saj nëpërmjet shumë pasazheve biblike. P.sh;

tek Ligji i Përtërirë 6:5 gjejmë fjalët: “Dëgjo, o Izrael, Zoti, Perëndia ynë, është një i vetëm.”

Gjithashtu, vetë Jezusi tha; “Dëgjo, o Izrael: Zoti, Perëndia ynë, është i vetmi Zot.”

Këto dhe shumë pasazhe të tjera të ndryshme e tregojnë me qartësi faktin që Bibla na mëson që Perëndia është “Një”. Njëkohësisht është po vetë Bibla e cila na mëson në lidhje me faktin që ky Perëndia i vetëm ekziston në tre-persona të veçantë. Atin, Birin, dhe Shpirt i Shenjtë! Disa persona e kritikojnë këtë doktrinë pasi meqënëse u duket tepër i vështirë për tu kuptuar, ose sipas tyre ai është i pallogjikshëm. Por koncepti dhe doktrina e Trinisë, megjithëse është emëruar kështu nga teologët, në të vërtetë nuk është një shpikje e tyre. Pasi ky koncept na është zbuluar, pra na është dhënë nga vetë Perëndia nëpërmjet Fjalës së Tij. Dhe si rezultat kur të krishterët flasin për Hyjin, ata e kuptojnë dhe e shohin atë si “Një Trini”. Dhe është ky mësim dhe koncept shumë i rëndësishëm biblik, të cilin Kur’ani dhe mësimet e Islamit në përgjithësi nuk janë të gatshëm që ta pranojnë. Por kjo nuk është një alternativë që mund ta zgjedhin edhe të Krishterët, për faktin e thjeshtë që ajo bie në kundërshtim me Fjalën e Perëndisë. Pasi çështja nuk ka të bëj thjesht me perceptimin tonë të Perëndisë. Por mbi të gjitha, me mënyrën se si Ai na e ka zbuluar vetveten nëpërmjet Fjalës së Tij Biblës, dhe detyra jonë është që ti besojmë asaj.


Arsyeja apo aspekti i dytë themelor për të cilin të krishterët nuk mund ta pranojnë Islamin, Kur’anin dhe Muhamedin, ka të bëj me mësimet kundërshtuese të Kur’anit në lidhje me personin e Jezu Krishtit.


Bibla na mëson që Jezusi ka dy natyra: atë hyjnore dhe atë njerzore! Që të dy këto natyra i përkasin një personi dhe ato nuk përbëjnë nga një gjysëm të Jezusit, por përkundrasi ato e bëjnë atë 100% Perëndi dhe 100% njeri. Tani megjithëse ky koncept (ashtu si edhe koncepti i Trinisë) është i vështirë për tu kuptuar plotësisht, ai gjithësesi është një shprehje korrekte e mësimeve biblike. Prandaj si rezultat është tepër e rëndësishme për të krishterët që të mos të lejojnë kompromise në natyrën dhe karakterin e vërtetë të Jezusit. Por Islami e kundërshtojnë, ose më mirë, e mohon këtë koncept biblik, dhe ai e koncepton Jezusin thjesht si një profet dhe njeri i veçantë i dërguar nga Perëndia. Biles, pranimi i Hyjnisë së Jezusit është blasfemi për muslimanët.

Gjithashtu, Bibla na mëson që Jezusi u kryqëzua dhe vdiq mbi një kryq, por Kur’ani e kundërshton këtë fakt, dhe si rezultat ai e kundërshton edhe faktin që Jezusi u ngrit nga të vdekurit (pra ringjalljen e cila është një nga themelet më të rëndësishme të Krishterimit). Si rezultat mund të themi që megjithëse Islami ka shumë respekt për Jezusin, fakti që ai nuk e njoh apo që nuk e pranon natyrën e Tij hyjnore, si dhe kryqëzimin e Tij, e bën atë që të bjeri në kundërshtim direkt me mësimet biblike. Dhe si rezultat e bëjnë të pamundur për ne si të krishterë që ta pranojnë Islamin dhe mësimet e tij në lidhje me personin e Jezusit.


Një arsye tjetër, e cila është një shprehje e eksklusivitetit të Krishterimit, ka të bëjë me mësimet biblike për shpëtimin. Bibla na mëson që njerëzimi është i ndarë nga Hyji përshkak të natyrës tonë mëkatare e cila na shtyn që të bëjmë gjëra të cilat janë të pa pranueshme përpara Perëndisë. Kjo natyrë e jona, e bën të pamundur për ne që ti bindemi urdhëresave të Hyjit sado që ne të përpiqemi, dhe si rezultat askush nuk mund të thotë që ai apo ajo është pa mëkat. Dhe janë pikërisht mëkatet tona të cilat na ndajnë nga Krijuesi i jonë dhe për të cilat secili prej nesh do të gjykohet një ditë.


Por Bibla na mëson që Ati i ynë ka siguruar një rrugë për shpëtimin tonë. Dhe Bibla na mëson që meqenëse ne nuk mund ti afroheshim dot Atit tonë qiellor përshkak të mëkateve tona, Perëndia vetë u afrua me ne duke ardhur në mesin tonë nëpërmjet Jezus Krishtit. Ky është mesazhi që Krishterimi shpall: Jezus Krishti është Hyji me ne, dhe kushdo që beson në të për faljen e mëkateve nuk do të humbasi por do të ketë jetë të përjetshme me Atin tonë qiellor. Çdo fe tjetër është një përpjekje për t’iu afruar Perëndisë dhe për ta kënaqur atë nëpërmjet përpjekjeve tona për t’ju bindur urdhëresave të Tij, por Krishterimi shpall lajmin e mirë të shpëtimit të Perëndisë. Pasi kur ne nuk ishim në gjendje që ti afroheshim Perëndisë, Ai vetë përshkak të dashurisë së Tij, erdhi tek ne për të na shpëtuar dhe siguroi një rrugë shpëtimi nëpërmjet Jezusit.


Krishterimi është ekskluziv kur ai shpall se “nuk ka shpëtim në asnjë tjetër, sepse nuk ka asnjë emër tjetër nën qiell që i’u është dhënë njerëzve me anë të të cilit duhet të shpëtohemi” (Veprat e Apostujve 4:12). Krishterimi është ekskluziv në faktin që ai shpall që nuk ka asnjë rrugë shpëtimi tjetër për njerëzimin përveç nëpërmjet Jezus Krishtit. Dhe kjo bindje biblike është e pa kompromentueshme dhe ajo është një nga arsyet e tjera themelore për të cilat të Krishterët nuk mund ta pranojnë Islamin si fenë e vërtetë!

Para se të përfundojmë

Si përfundi është e rëndësishme që të sqarojmë, që megjithëse të krishterët nuk mund ta pranojnë Islamin si fenë e vërtetë, nga ana tjetër ata janë të detyruar që ti duan dhe ti respektojnë besimtarët muslimanët. Pra, dashuria dhe respekti duhet që të jenë vazhdimisht aspektet themelore të mardhënies tonë me çdo besimtar musliman. Dhe duhet që të jetë po kjo dashuri ajo e cila duhet të na motivojë që t’ju tregojmë në lidhje me të vërtetën dhe shpëtimin e Perëndisë. Sepse Perëndia nuk do që askush prej tyre të humbasi, por që të ketë jetën e përjetshme! Dhe nëse ne nuk u dëshmojmë, atëhere kush do t’ju dëshmojë? Dhe nëse nuk u dëshmojmë tani, atëhere kur?

[toni77_toni]

Kur Perendia s’ka grua, atehere si na paska bir?
Elvis Plaku

Megjithëse kjo pyetje duket ca si qesharake, por në të vërtetë ajo është një shprehje specifike e një kritike islamike. Por siç do të shohim pak më poshtë; kjo kritikë mbështetet mbi një interpretim të gabuar të doktrinave të krishtera dhe të mësimeve biblike. Prandaj është qëllimi ynë që të sqarojmë që argumentet e kësaj kritike nuk janë aspak në përputhje me mësimet e vërteta biblike, por në të vërtetë një shtrembërim i pajustifikueshëm i tyre.

Megjithëse, Krishterimi dhe Islami kanë mjaft gjëra të përbashkëta, ndryshimet midis tyre janë të konsiderueshme dhe nga më të ndryshmet. Sidomos ato që kanë të bëjnë me personin e Jezu Krishtit, janë nga më të rëndësishmet dhe më dallueset.

Zakonisht, muslimanët i kritikojnë të krishterët në lidhje me besimin e tyre në Jezusin si Biri i Perëndisë. Dhe në rastin tonë, kritika e muslimanëve është e atillë që i bën të krishterët të duken sikur ata besojnë që Jezusi është biri biologjik (apo fizik) i Perëndisë. Pra, kjo është njësoj sikur të themi që Jezusi erdhi në botë si rezultat i mardhënieve fizike (apo seksuale) të Perëndisë me Marinë. Por kjo ide është një blasfemi jo vetëm për muslimanët por njëkohësisht edhe për të krishterët. Prandaj, edhe duhet që ti shqyrtojmë bazat (apo vërtetësinë), si dhe besueshmërinë e kësaj kritike. Pra, është ajo një kritikë e vlefshmë? Cilat janë argumentat bazë dhe a janë ato të vlefshëm?


Në fillim lind pyetja:

Nga vjen kjo ide dhe ku mbështetet kjo kritikë e gabuar? Përgjigja e thjeshtë është: Kurani!!! Siç thamë edhe pak më parë, zakonisht muslimanët i kundërshtojnë të krishterët në lidhje me birësinë e Krishtit. Dhe në rastin tonë, ky kundërshtim është i mbështetur mbi idenë e gabuar që të krishterët besojnë që ai është biri biologjik i Perëndisë. Atëhere, le të shqyrtojmë disa prej vargjeve bazë në lidhje me këtë akuzë.


Tek Suretu El En’Amë thuhet:
“Ai (All-llahu) është që krijoi (pa kurrfarë shembulli) qiejt dhe tokën (e duke qenë i tillë), e si do të ketë Ai fëmijë kur nuk pati bashkëshorte? çdo send e krijoi Ai, dhe është më i dijshmi për të gjitha sendet e krijuara.” (6:101)

“Dhe se lartësia e madhëruar e Zotit tonë, nuk është që ka as grua, as fëmijë.” (72:3)

Në Kuran gjejmë një kundërshtim të dukshëm të idesë që supozon që Perëndia ka fëmijë. Mënyra kryesore se si kjo ide kundërshtohet është nëpërmjet argumentave të atilla:

1) 'Kur Perëndia nuk ka bashkëshorte (grua), atëhere nuk ka si të ketë fëmijë (apo bir)’!

2) Nëse Allahu do të deshte një fëmijë, ai mund ta krijonte atë pa problem, ashtu siç krijoi çdo gjë tjetër. Dhe

3) Nëse Allahu ka bir, atëhere ai është i krijuar dhe ne nuk mund të adhurojmë krijesën.



Përgjigja: 1)

Argumenti i parë është një argument Kuranor dhe Bibla asnjëherë nuk e përmend idenë e Perëndisë me bashkëshorte apo grua. Kjo akuzë i akuzon të krishterët me të njejtat akuza si ato të paganëve.


Përgjigjeja; 2)

Faktikisht, Kurani nuk e kundërshton plotësisht dhe nuk e mohon plotësisht idenë që nëse Perëndia do deshte një fëmijë Ai nuk mund ta sillte atë në mënyrë të mrekullueshme në këtë botë. Sidoqoftë, ky argument mund të trajtohet në një artikull tjetër më vete po të jetë e nevojshme në të ardhmen.


Pergjigjeja; 3)

Ky argument është shumë i vlefshëm përsa i përket krijesës, por të krishterët biblikisht nuk besojnë aspak që Jezusit është krijesë pasi ai ekzistonte përpara çdo krijese tjetër. Ne besojmë që Jezusi është mishërimi i Perëndisë në formën e njeriut. Por edhe kjo është një temë që duhet shtjelluar në artikuj të tjerë dhe nëse kërkoni tek faqet tona do të gjeni materiale që e shpjegojnë këtë doktrinë biblike.

Siç e thamë edhe pak më sipër qëllimi i këtij artikulli është që të tregojë se si argumentat kuranore dhe kritika islamike janë të bazuara mbi keqinterpretime dhe shtrembërime të mësimeve të vërteta biblike. Por le të vazhdojmë me shqyrtimin e burimit të kësaj kritike:

“(Pas të gjitha argumenteve) Ata (jobesimtarët) thanë: “All-llahu ka fëmijë”. Larg asaj është All-llahu, Ai s’ka nevojë, e Tij është ç’ka në tokë, ju nuk keni argumente për këtë (që ta thoni), a thoni për All-llahun çka nuk dini?” (10:68)

"All-llahu ka lindë!" S'ka dyshim se ata janë gënjeshtarë (kur thonë se engjëjt janë bijat e Zotit). (37:152)

Është mëse i ditur dhe i pranuar gjerësisht fakti që shumë prej banorëve të Arabisë ishin paganë dhe që ata besonin në shumë perëndi të ndryshme. Një prej gjërave që ata besonin në lidhje me perënditë e tyre ishte ideja që këto perëndi kishin mardhënie me njëri-tjetrin (pra meshkujt me femrat), dhe që si rezultat ata kishin fëmijë. Në këto vargje Kurani mundohet që të korrigjojë dhe kritikojë sugjerimin e gabuar të paganëve (jobesimtarëve) që Allahu kishte fëmijë ashtu si perënditë e tyre. Por problemi me këtë kritikë të Kuranit, nuk është ideja që Allahu nuk ka fëmijë, por fakti që ky kundërshtim (apo kritikë) bëhet në të njejtën mënyrë kundra të krishterëve (dhe judenjve). Për ta kuptuar më mirë atë që po themi le të lexojmë një varg tjetër:

“Ata (ithtarët e librit) thanë: “Allahu ka fëmijë”!? I pastër është Ai nga kjo e metë! E Tij është gjithçka në qiej e në tokë, gjithçka i është nënshtruar Atij. Ai është shpikës i qiejve e i tokës (pa kurrfarë modeli të mëparshëm) e kur dëshiron diçka, ai vetëm i thotë: “Bëhu!” në atë moment bëhet.” (2:116-117)

Në këtë varg, Kurani është duke i kritikuar si të krishterët ashtu edhe judenjtë (jehudët), pasi sipas tij ata thonin që Perëndia ka bir (fëmijë). Por problemi me këtë kritikë të Kuranit ndaj të krishterëve, nuk ka të bëj thjeshtë me faktin që ata besojnë në Birin e Perëndisë, por që ata nuk besojnë në të njejtën mënyrë që Kurani i bën ata të duken sikur besojnë. Kjo është sepse Kurani nuk mund të thotë që Jezusi është biri i Allahut, pasi;

1) Kjo do të ishte njësoj sikur ta krahasonim Allahun me perënditë e tjera pagane dhe;

2) sepse sipas Kuranit Jezusi është i krijuar dhe ne nuk mund ta adhurojmë krijesën, pasi kjo është blasfemi dhe mëkati më i madh.

Por siç e thamë pak më sipër, të krishterët nuk besojnë që Jezusi është i krijuar por që Ai erdhi në formën e një krijese. Dhe Bibla na mëson në shumë pasazhe në lidhje me paraekzistencën e Tij.

Sidoqoftë, lë të vazhdojmë më poshtë, çështja është që Kurani në mënyrë të gabuar i kritikon të krishterët (dhe judenjtë) njësoj si paganët. Në një varg tjetër Kurani i akuzon edhe judenjtë me idenë që ata besojnë që Zoti ka fëmijë. Por kjo është një kritikë tjetër e pajustifikuar:

“E jehuditë thanë: Uzejri (Ezra) është djali i All-llahut, e të krishterët thanë: Mesihu është djalë i All-llahut. Ato ishim thënie të tyre me gojët e tyre (fraza të thata), që imitojnë thëniet e jobesimtarëve të mëhershëm. All-llahu i vraftë, si largohen (nga e vërteta)!” (9:30)

Në këtë varg Kuranor, judenjtë po debatonin me të krishterët, dhe sipas Kuranit judenjtë thoshin që edhe ata besonin në Ezrën si djali i Allahut në të njejtën mënyrë si të krishterët në lidhje me Jezusin. Por problemi me këto thënie, është fakti që në të vërtetë nuk ka asnjë lloj prove historike apo teologjike nga ana e judenjve. Pra, Kurani supozon që judenjtë besonin në Ezrën si djali i Perëndisë, por kjo nuk mbështetet aspak nga burimet teologjike dhe historiket të tyre (të judenjve). Disa studiues muslimanë i janë përgjigjur këtij argumenti me idenë që Kurani këtu po flet për një grup të veçantë judenjsh, por problemi më këtë interpretim selektiv është vetë Kurani. Pasi, në mënyrë shumë të qartë ai është duke folur për të gjithë judenjtë. Konteksti i pasazhit e vërteton këtë gjithashtu pasi përndryshe do të thuhej që ky ishte vetëm një grup prej tyre (p.sh. disa judenj)!

Siç e parashtruam edhe pak më sipër Kurani i kundërshton të krishterët kur ata flasin për Birin e Perëndisë, pasi në kohën e Muhamedit kjo ide paralizohej me idetë e besimeve pagane. Por kjo kritikë i kishte rrënjët më thellë. Ajo bazohej në një keqinterpretim dhe një mungesë njohurish mbi besimet dhe doktrinat e vërteta të krishtera nga ana e Muhamedit.

Një arsye tjetër për këtë interpretim të gabuar të muslimanëve sot, ka të bëj me faktin që meqenëse ata e interpretojnë Kuranin në mënyrë literale (fjalët për fjalë), atëhere kur të krishterët flasin për Birin e Perëndisë, kjo gjithashtu merret me kuptimin literal të saj. Sidoqoftë, le të lexojmë disa vargje të tjera:

“All-llahu nuk ka marrë për veten kurrfarë fëmijë (as engjëjt, e as nga njerëzit), nuk ka me Të ndonjë zot tjetër, pse (sikur të kishte zot tjetër), atëherë secili zot do të veçohej me atë që ka krijuar, dhe do të dominonte njëri mbi tjetrin! i lartë, i pastër është All-llahu nga ato që i përshkruajnë.” (23:91)

“Thuaj: Ai, All-llahu është Një! All-llahu është mbështetja (Atij i mbështetet çdo krijesë). As s’ka lindur kënd, as nuk është i lindur. Dhe Atij askush nuk i është i barabartë. (112:1-4)

“Dhe kur All-llahu tha: “O isa, bir i Merjemes, a ti njerëzve u the: “Më besoni mua dhe nënës time dy zota pos All-llahut!?” (isai) Tha: “Larg asaj të mete je Ti (o Zoti im). Nuk më takon mua ta them atë që s’është e vërtetë. Ta kisha thënë unë atë, ti do ta dije. Ti e di ç’ka në mua, e unë e di ç’ka në Ty. Ti je më i dijshmi i të fshehtave!” (5:116)

“Nuk i takoi (nuk ka nevojë) All-llahu të ketë ndonjë fëmijë, i pastër është Ai, kur dëshiron një send Ai vetëm i thotë atij: Bëhu!”. Ai menjëherë bëhet.” (19:38)

Pra, për muslimanët, të cilët e interpretojnë shumicën e Kuranit në mënyrë literale (fjalë për fjalë), fjalët: fëmijë, bir, djalë, lindur, bashkëshorte dhe grua normalisht interpretohen me kuptimin natyror të tyre. Kështu që është shumë e lehtë për ta që ti keqinterpretojnë doktrinat e të krishterëve. Por ky nuk është vetëm një gabim nga ana e interpretuesve muslimanë, por mbi të gjitha ai është një gabim i dukshëm i Kuranit!

Kur Bibla flet për Jezusin si Biri i Perëndisë, ajo nuk mund të interpretohet në të njejtën mënyrë si Kuranin. Pasi Bibla flet për Jezusin si Biri i Perëndisë në kuptimin figurativ dhe frymor, dhe ajo ka për qëllim që të na tregojë në lidhje me llojin e mardhënies që Jezusi ka me Atin.

vazhdon-->

[toni77_toni]

Kur Perendia s’ka grua, atehere si na paska bir?
vazhdim
Çfarë thotë Bibla për lindjen dhe birësinë e Jezusit?


Tek Mateu 1:18-25 dhe tek Luka 1:26-38 ne gjejmë historinë e lindjes së Jezusit. Sipas tregimit tek Luka; engjëlli Gabriel u dërgua nga Perëndia tek Maria e virgjër për ti dhënë lajmin e mirë për lindjen e Jezusit. Kur shkoi tek ajo ai e përshëndeti Marinë dhe i tha, “Mos ki frikë Mari, sepse ke gjetur hir para Perëndisë. Dhe ja, ti do të mbetesh shtatzënë dhe do të lindësh një djalë, dhe do t’ia vesh emrin Jezus. Ai do të jetë i madh dhe do të quhet Bir i Shumë të Lartit; dhe Zoti Perëndi do t’i japë fronin e Davidit, atit të tij.” Kur Maria e pyeti engjëllin se si kjo do të ndodhte pasi ajo ishte e virgjër dhe nuk kishte pasur mardhënie me asnjë burrë, engjëlli iu përgjigj duke i thënë, “Fryma e Shenjtë do të vijë mbi ty dhe pushteti i Shumë të Lartit do të të mbulojë me hijen e vet; prandaj i shenjti që do të lindë prej teje do të quhet Bir i Perëndisë.”

Pra, lindja e Jezusit ndodhi në mënyrë të mrekullueshme nga Perëndia. Dhe para se Ai të lindte, u shpall se Ai do të quhej Biri i Perëndisë, dhe ky është mësimi biblik. Sidoqoftë, lindja e Jezusit dhe fakti që Ai quhet Biri i Perëndisë që prej lindjes së Tij, është vetëm një prej gjërave që ne mësojnë në lidhje me mardhënien që Jezusi ka me Atin dhe arsyet pse Ai quhet Bir i Perëndisë në krahasim me binjtë e tjerë të Perëndisë, siç janë të gjithë ata që e ndjekin Jezusin. Gjithashtu, ideja që Perëndia mori grua apo bashkëshorte për të lindur Jezusin është shumë dukshëm jo e vërtetë dhe aspak biblike.


Gjithashtu, duhet të sqarojmë që nëse do ta lexonim Biblën me kujdes për të parë se çfarë ajo na mëson në lidhje me Jezusin dhe në lidhje me birësinë e Tij, ideja e lindjes nëpërmjet mardhënieve fizike, apo të ndonjë lloi tjetër, as që nuk gjendet aty, dhe prandaj duhet që të jemi të kujdesshëm që të mos ti japim intepretimet tona të njëanshme dhe të painformuara Biblës.


vazhdon-->

[toni77_toni]

Kur Perendia s’ka grua, atehere si na paska bir?
Vazhdim
Birin e Tij të vetëmlindur!


Një argument tjetër islamik mbështetet mbi pasazhin tek Gjoni 3:16 ku thuhet: “Sepse Perëndia aq shumë e deshi botën sa dha Birin e Tij të vetëmlindur, që, kushdo që beson në të, të mos humbasë, por të ketë jetë të përjetshme?”

Zakonisht muslimanë të ndryshëm e nxjerrin këtë pasazh pasi sipas tyre ai provon që të krishterë besojnë gabimisht që Jezusi është biri biologjik i Perëndisë. Në pamje të parë ky argument duket i besueshëm, por fatkeqësisht ai mbështetet mbi një keqinterpretim të pasazhit biblik. Ky keqinterpretim mbështetet mbi përkthimin e një fjale greke. Në këtë pasazh fjala greke ‘monogenes’ përkthehet i vetëmlindur. Përkthimi është fjalë-për-fjalë por kuptimi i vërtetë është pak më ndryshe. Në të vërtetë kuptimi i kësaj fjale është ‘i vetëm’ ose ‘unik’.

Tek Letra e Hebrenjve 11:17 thuhet: “Me anë të besimit Abrahami, pasi u vu në provë, ofroi Isakun dhe ati që kishte pritur premtimet ofroi birin e tij të vetëm. Në këtë varg fjala greke ‘monogenes’ përkthehet ‘të vetëm’ por kuptimi i kontekstit është ‘unik’ pasi ne e dimë që Abrahami kishte më tepër se një bir. Por fjala përdoret për të na treguar në lidhje me rolin që i biri kishte. Po kështu edhe tek pasazhi tek Gjoni përdorimi kësaj fjale thjesht na tregon që Jezusi është Biri i Perëndisë në një mënyrë unike.


vazhdon-->