Dashuri opozitarėsh
Rajmonda Moisiu
Duke kėrkuar njė mėnyrė, si tė realizonte mundėsinė e pėrkrahjes jo vetėm tė viktimave tė Cunamit, dhjetorin e kaluar, por edhe tė viktimave, nė vendin e tyre, tė uraganit Katrina. George W.Bush, pėrfytyronte, nė qoftė se dy ish-presidentėt, parardhėsit e tij tė hershėm nė Shtėpinė e Bardhė do tė dėshironin tė bashkėrendonin njė pėrkrahje, pėr viktimat e Cunamit. Nė fillim ai i bėri njė pyetje shefit tė stafit tė tij: “A mendoni ju se ata do tė bashkėpunojnė sė bashku?! Nė dukje pritej lehtė njė pėrgjigje, Jo!..Ishte fjala pėr dy ish-presidentėt e Shtėpisė sė Bardhė: George Herbert Walker Bush (babai i tij) dhe William Jefferson Clinton, ish-presidenti dhe kundėrshtari i tij nė vitin 1992. Fytyrat e Bushit tė vjetėr dhe tė Klintonit nuk ishin si ēaji i ngrohtė nė mėngjes nė njė ditė tė ftohtė. Bushi i vjetėr, njėherė e thėrriste Klintonin “A bozo” (hamshor idiot), ndėrsa, Klintoni i thėrriste, zakonisht “Ujku plak”...Dhjetė vjetėt e mėpasme marrėdhėniet e Bushit tė vjetėr me Klintonin nuk ishin aq tė mira. Disfata e ’92-shit e rrėzoi Bushin aq shumė, sa miqtė thanė se atij i duhej njė gjysmė dekade tė mblidhte veten, ta harronte atė. Megjithatė e ēfarėdollojshme ėshtė historia e tyre, llogaritė dinastike janė trullosėse: djali i njė ish-burri shteti ėshtė President dhe bashkėshortja e tjetrit (ėshtė fjala pėr Hilary Klinton) ėshtė e besuar nga shumė njerėz pėr tė qenė njė konkurrente pėr Presidente nė tė ardhmen.
Por si mund tė funksionojė kjo?!
Andrew Card ishte optimist se kjo do tė funksiononte dhe ai i thotė bosit tė tij atė qė mendonte: “Do tė funksionojė”! Ai supozoi se babai i Presidentit, Bushi i vjetėr do tė qe njė pikė e rėndėsishme pėr realizimin e njė bashkėpunimi qė tė funksiononte. Dhe Card ka marrė shumė telefonata nga Klinton, madje nė orėt e vona tė natės, apo herėt nė mėngjes, tė cilat atij i jepnin idenė se sa i ndjeshėm ishte Klintoni ndaj Cunamit dhe se sa ai dėshironte tė ndihmonte. Andrew Card e dinte qė tė dy burrat e shtetit akoma gėzojnė pėrkrahjen e liderėve tė botes, njerėz tė pėrkushtuar dhe inteligjente, tė gatshėm nė vendime tė shpejta dhe tė mundėsisė pėr t’i realizuar shpejt. Kėshtu Card, duke bėrė disa telefonata brenda 10 minutave, ai i bėri tė dy burrat tė gatshėm pėr tė nėnshkruar bashkėpunimin...
Rezultati ka qenė njė nga partneritetet mė joshėse tė vitit...
Historia e tyre ėshtė si dy “miq” tė njė filmi: E papėlqyeshme, njė marrėveshje e ngathėt qė u zhdėrvjelltėsua nė njė miqėsi tė vėrtetė dhe mė pas nė njė aleancė qė qėndron pas njė misioni origjinal. Bashkėpunimi i tyre ka limitet dhe zvarritjet e saj, diferenca tė pakurorėzuara dhe kontrata marrėveshjesh qė shkaktojnė njė zemėratė, inat, konsiderabel nė krahėt e tė dyja partive. Por nė fillim me Cunamin dhe tani me uraganin Katrina, dy burrat e shtetit, Bush & Klinton kanė galvanizuar pėrgjigjet e tyre private nė lidhje me fatkeqėsitė natyrore kėtė vit. E pėr mė tepėr duke bashkėpunuar sė bashku, Bush & Klinton kanė sjellė nė kujtesėn e kombit amerikan, njė traditė tė vjetėr bashkėpunimi, tė dalė mode, qė kombit i ka munguar aq shumė, nga kulturat e tij si komb-at se ēfarė mund tė arrijė njė komb, kur bashkon forcat dhe i pėrvishet punės. “Unė mendoj se njerėzit e kuptojnė kėtė, dhe kjo ju kujton atyre se si Amerika funksionon” ėshtė shprehur Klinton.
Njė nga shoqatat mė ekskluzive nė botė, e pėrbėrė nga 43 anėtarė, dhe pothuajse tė gjithė anėtarėt kanė vdekur, pėrveēse: Gerald Ford, 92 vjet, Jimmy Carter, 81 vjet, George H.W.Bush, 81 vjet dhe Bill Klinton, 59 vjeēar. Shoqata pėr vite me radhė ėshtė mbledhur shumė rrallė nė ndonjė promovim biblioteke presidenciale ose nė funeralet e tyre. Por ndėrsa presidentėt kanė jetuar gjatė, mbas largimit nga posti presidencial, shumica e tyre janė pėrpjekur tė jenė tė zėnė me punė, ndėrsa tė tjerė kanė qėndruar nė heshtje, si tė panevojshėm, nga sukseset qė kanė realizuar. Njė profesor i Harvardit, qė merret me studimin e biznesit tė qeverive, por ka punuar edhe si adjutant i tre kryekomandantėve tė Forcave tė Armatosura tė SHBA-sė shpjegon: “Tė qenit President ėshtė njėsoj sikur thith me njė aparat “Forcėn e zjarrit tė kuēedrės” dhe njė ditė papritur ky lloj aparati i brendshėm, qe ju ka ushqyer ju, kujdesur pėr ju, dhe qė ju ka bėrė tė ndiheni tė rėndėsishėm, ju ka ndihmuar pėr tė marrė vendime tė rėndėsishme dhe vėrtet tė rėndėsishme, merr fund”.
Marrėdhėniet midis Bush & Klinton filluan tė njohin ngrohje para mė shumė se njė viti e gjysmė, kur Klinton dha njė fjalim tė pėrzemėrt nė promovimin e bibliotekės KLINTON, nė nėntor tė 2004-s. Gjatė njė turi qė ata ndėrmorėn bashkė tė dy burrat e shtetit nė njė mbrėmje koktej tė shtruar enkas, u harruan duke biseduar, duke injoruar pjesėmarrėsit e mbrėmjes. Vetėm njė zė do ju ndėrpriste atyre bisedėn, duke ju thėnė: Thuaji 41-it (nėnkupto Bushin e vjetėr) dhe 42-it (nėnkupto Klintonin), qė 43-shi (nėnkupto Bushin e Ri), ėshtė i uritur!...(Pėrmendja e numrave nė kėtė rast ėshtė sipas numrave qė ata gėzojnė nė shoqatėn presidenciale dhe kanė udhėhequr Amerikėn)...Kur ata arritėn nė Washington janarin e kaluar, diskutuan pėr Cunamin.
Nė fakt, njė tur pėr nė Azi, nė shkurtin e kaluar shkoi pėr mrekulli nga ajo ēfarė ata prisnin. Klinton e respektoi shumė Bushin, duke i lėshuar atij dhomėn e gjumit pėr t’u rehatuar nė aeroplanin e Forcave Ajrore, njė gjest qė Bush e vlerėsoi jashtė mase. Gjithashtu Klinton, i mėsuar me fluturimet e gjata ajrore mbi oqean, respektonte tė gjithė edhe adjutantėt e Bushit, duke i bėrė ata tė ndjeheshin rehat, megjithėse Klinton vetė nuk ndjehesh mirė nga shėndeti pėr momentin nga njė operacion qė ai pat kaluar 5 muaj tė shkuara nė zemėr. Nė prillin e kaluar, Bush & Klinton shkuan sė bashku nė funeralin e Papės, duke biseduar e treguar barcaleta pafund gjatė udhėtimit. Klinton njihet si njė barsaletaxhi dhe batutaxhi profesionist...Gjithashtu ata vizituan edhe shumė vende sė bashku nė Itali. Mė pas nė qershor Klinton fluturon pėr nė Maine pėr ēlodhje week-endi. Bush u ndje shumė i respektuar edhe i gėzuar kur Klinton pilotoi vetė njė motobarkė me tre motora pėr tė pritur dhe marrė atė nė aeroportin e Portlandit. Nė pak minuta Bush & Klinton filluan tė shėtisnin, dhe Klinton tepėr i entuziazmuar i tregoi atij rreth njė eksperience qė Klinton e pėlqente shumė nė pilotim. Mė pas ata u rehatuan nė vilėn pushuese, ku filluan tė qeshnin me tė madhe e tė tregonin bėmat e tyre. Barbara Bush i thėrriste ata tė dy “njė ēift i ēuditshėm”! Bush i lejoi vetes duke e trajtuar Klinton si djalin e tij tė vėrtetė, sa Jeff Bush e thėrriste atė “Bro” (vėlla). Gjithashtu edhe Xhorxh Bush (junior) e thėrret Klinton “Bro”. Biles Xhorxh Bush (junior) shkon edhe mė larg. Kur Klinton u pėrmend pas operacionit qė kaloi nė zemėr, ai ishte i rrethuar nga njerėzit e tij mė tė dashur, Hilary, Chelsea dhe MY DAD (nėnkupto Bush-in e vjetėr). Bush & Klinton, shpejt u kuptua se ata u shndėrruan nė njė urė lidhėse - jo partizan, por nė njė “Le ti bėjmė gjėrat sė bashku”, qė njerėzit nuk e kishin ndjerė mė parė. Kur Katrina goditi Gulf Coast, Bush (junior) ju bėri njė thirrje tjetėr pėr ndihmė, dhe tė dy burrat e shtetit i thanė “Yes” Presidentit tė tyre, por kėsaj radhe i bėnė tė ditur se do t’i bėnin gjėrat ndryshe. Nė vend qė t’i drejtonin tė tjerėt drejt misioneve tė bamirėsisė, ata do tė krijonin fondin e tyre jofitimprurės, kėshtu qė donacionet mund tė dėrgoheshin direkt nė zyrat e tyre nė Houston dhe New York,nėpėrmjet websajti-it qeveritar nė internet,: www. usafreedomcorps.gov. Ata e quajtėn atė Fondi Katrina Bush & Klinton! Paraja filloi tė derdhej qė nė javėn e parė, nė 20 milionė dollarė dhe nė katėr muajt e mė pasmė arriti nė 115 milionė dollarė. Frenetikė nga natyra, tė dy burrat dėshironin t’i dėrgonin paratė nė destinacion sa mė shpejt qė ato derdheshin, pėr tė plotėsuar tė gjitha nevojat pėr rikonstrukturimin e dėmeve qė shkaktoi Katrina. Bush & Klinton u rikthyen sė bashku nė New Orleans, duke dhuruar 90 milionė dollarė nė rikonstruksionin e kolegjeve, universiteteve, rihapjen e kishave dhe instituteve tė kultit fetar. Pėr mė shumė se njė vit tė dy “kundėrshtarėt” u shndėrruan nė miq tė vėrtetė me shumė aleate nga bota e jashtme. Kjo ėshtė demokracia amerikane! Kėshtu funksionon demokracia nė Amerikė. Po kjo demokraci, kjo miqėsi midis opozitarėve, do e dėshiroja shumė edhe nė Shqipėrinė time. Ky ėshtė leksioni qė vjen pėr klasėn politike shqiptare. Nuk ka pluralizėm pa demokraci!
Tirana-Observer.
Krijoni Kontakt