Dikujt që s'beson, ç'duhet t'i tregojmë në fillim dhe si duhet t'ia tregojmë?
Në ditët tona, mosbesimi është atributi më evident i birit të njeriut të shfrenuar si dhe një nga shkaqet e marramendjes së rinisë së këtij shekulli.
Mosbesimi është burimi dhe elementi kryesor i një anarkizmi të tërë dhe i një fatkeqësie të tërë.
--------------------------------------------------------------------------------
Mund të themi se njerëzimi jetoi epokat më të shqetësuara atëherë kur mosbesimi qe më i theksuar. Së bashku me zotërinjtë e lirë të Rilindjes, zuzarët e Revolucionit Francez qenë ata që përfaqësuan mosbesimin e parë në gjithë njerëzimin e që e përhapën atë. Kurse më vonë, një tip muzhiku i doli për zot atij duke e quajtur një fe. Dhe e shndërroi atë në shkrepëse për të ndezur zjarret e intrigave në vatrat anekënd botës.
Jemi të opinionit se, më së fundi, është krejt e qartë që ateizmi i sotëm është filozofia e marrëzisë dhe e rrugaçërisë, se, më tepër nga sociologu dhe ekonomistët, është një çështje që u përket psikiatërve. Po, nëse ballafaqohen tipat e marrë të librave psikiatrikë me gjendjen e brezit mosbesimtar të ditëve tona, s'të vjen për mbarë të mos i japësh të drejtë këtij opinioni.
Ç'e do që kjo as është tematika ime, as ka lidhje të drejtpërdrejtë me atë që pyet. Vetëm se, edhe duke theksuar këtë, edhe duke i bërë një klasifikim të thjeshtë mosbesimit, u përpoqëm të tregojmë se ashtu si nivelet dhe variantet e besimit, edhe mosbesimi ka nivelet dhe llojet e veta, ashtu që të tërheqim vemendjen se çdo fjalë e thënë nuk përbën derman për secilin mosbesimtar, se është e domosdoshme që mohime të karaktereve të ndryshme duhet të trajtohen në forma të ndryshme, se është e detyrueshme që udhëzimi e orientimi të bëhen në përputhje me gjendjen e çdo mohuesi.
Lidhur me këtë, është e dobishme që, aq sa ndryshimet brenda mosbesimit, edhe në udhëzim e orientim t'u drejtohemi rrugëve pak a shumë të ndryshme midis tyre. Për të bërë një udhëzim dhe orientim të mirë, duhet të përcaktosh që më parë se në ç'kategori nga ato të lartpërmendurat hyn bashkëbiseduesi e me këtë ke prandaluar një pjesë parashtrimesh të papërshtatshme e stonaturash. Pasi të jetë trajtuar ky moment i punës me specialitetin e një mjeku, bëhet e qartë në masën e duhur edhe se ç'duhet t'i thuhet mosbesimtarit, edhe se si duhet t'i thuhet. Duke qenë kështu, ne përsëri dëshirojmë t'i radhisim çështjet e mëposhtme që na u dukën të domosdoshme:
1. Është e nevojshme të përcaktohet lloji i mosbesimit të bashkëbiseduesit: ka të bëjë me të gjitha parimet, apo vetëm me disa, ashtu që t'i jepet rëndësia e duhur çështjesh mbi të cilën duhet përqëndruar. Në këtë mes nuk duhet lodhur kot e s'duhet humbur koha me dikë të mbërthyer qorrazi pas një ideje fikse ose me një bashkëbisedues të papërqëndruar e joserioz.
2. Është një element shumë i rëndësishëm njohja e nivelit kulturor të bashkëbiseduesit, e horizontit social të tij dhe biseda me një gjuhë të kuptueshme për të. Përpjekja e dikujt që zotëron pak informacion, për t'i treguar ca gjëra dikujt tjetër që ka nivel kulturor dukshëm të lartë, përgjithësisht shkakton kundërveprim. Veçanërisht në ditët tona, nuk është me vend të përpiqesh të bindësh njerëzit me egocentrizëm të theksuar, sidomos edhe po të dijnë ca gjëra. Me këta lloj njerëzish i arrihet qëllimit me anë të personave të nivelit të tyre, duke i biseduar gjërat që duhen trajtuar në një bashkëbisedim të drejtpërdrejtë dhe pa u shkaktuar dyshim.
Është shumë e rëndësishme edhe që me bashkëbiseduesin të përdoret një gjuhë që ai të mund ta kuptojë. Në ditët tona, duke ia reflektuar gjuhës sakatllëqet e mendimit, e shembën atë në atë mënyrë, saqë është pothuajse e pamundur të pretendosh që brezat që jetojnë brenda kufijve të të njëjtit vatan, përdorin të njejtën gjuhë. Me të vërtëtë mund të mendohet se me elementet e bashkuara në një gjuhë të vetme e në një stil të vetëm të shtypit e të televizonit, do të arrihen gjëra pozitive. Veçse brezat e mjerë që ua kanë kushtuar zemrat ideologjive të shumëllojshme, me grupet e ndryshme që kanë sipas vetes librat e tyre, gazetat dhe revistat e tyre, nuk po shpëtojnë dot së jetuari si kasta të mbyllura në vetvete. Terminologjitë veç e veç dhe metodologjitë veç e veç po krijojnë mes brezave humnera të pakapërcyeshme.
Nisur nga kjo, personi që mendon t'i tregojë ca gjëra të riut duhet ta përcaktojë qartë se ç'fjalë do të përdorë, me ç'stil do të flasë dhe se sa i informuar është bashkëbiseduesi. Përndryshe, biseda e tyre do t'i ngjasë dialogut plot habi midis dy të huajve që s'e njohin njëri-tjetrin, gjë që nuk besojmë se do të jetë fort e dobishme. Mbi gjithçka duhet të kihet kujdes synimi dhe kthjelltësia e mendimit dhe e terminologjisë që do t'i bënte dritë synimit.
3. Gjërat që do të tregojmë, duhet të dihen shumë mirë që më parë, madje është kusht përgatitja e përgjigjeve bindëse ndaj pyetjeve të mundshme në lidhje me çështjet që do të shrojmë për diskutim. Në të kundërt, një stonim i vogël, një gabim i parëndësishëm mund ta kthejë përmbys çdo gjë.
Sado i lartë të jetë qëllimi i një personi që shkaktoi një situatë të tillë, dëmi i tij konsiderohet i madh. Kushedi se sa i madh është në ditët tona numri i të rinjve që, si pasojë e gjysmëpredikuesve të tillë, lidhen pas ateizmit!... Të vjetrit thoshin: Gjysmëhoxha të humb fenë, gjysmëmjeku-jetën! Në të vërtetë, dëmi i gjysmëpredikuesit është shumë më i madh se ai i gjysmëmjekut, sepse përballë rrezikimit të një jete të shkurtër tokësore nga padituria dhe gabimi i këtij të fundit, padituria e një predikuesi të tillë bëhet shkak për shkatërrimin e një jete shpirtërore të tërë.
4. Në bisedë dhe shpjegim, në asnjë mënyrë s'i duhet hyrë udhës së dialektikës dhe mposhtjes së partnerit. Kjo metodë që ngacmon dhe nxit egocentrizmin e individit, është, në të njëjtën kohë, edhe pa rezultat. Përhapja dhe fuqizimi i dritërave të besimit në ndjesi varet nga hyrja në marrëdhënie të ngushta me Individualitetin që do ta krijonte atë besim. Pa vlerësuar miratimin, vëzhgimin dhe kujdesin e Tij, polemikat pretenduese dhe kundërvëniet spontane edhe nëse do të vlenin për të mposhtur dhe heshtur kundërshtarin, kategorikisht nuk mund të pretendohet se ata do të kenë ndikuar mbi të. Sidomos dihet që në fillim një polemikë dhe antagonizëm i tillë do të hapë hendek midis palëve po qe se do të vihej aty me përgatitje të qëllimshme dhe në mënyrë të tensionuar; për shkak të një kundërvënieje të tillë, dëgjuesit do të ulen me urrejtje si armiq dhe do të ndahen të zemëruar. Dhe duke u ngritur, do të ngrihen me mendimin që të humultojnë përgjigjet e gjërave të cilat u përpoqëm t'ua fusim në kokë, kurse kjo do t'i shtyjë ata edhe një hap tjetër në mosbesim, gjë që do të thotë se predikuesi do të jetë bërë shkaktar për të kundërtën e asaj çka kishte dashur të realizonte.
5. Në rrëfim duhet t'u bëjmë zë ndjesive të bashkëbiseduesit. Çdo fjalë duhet filluar me sinqeritet e dashuri e po kështu duhet të përfundojë. Çfarëdo armiqësie drejtuar bashkëbiseduesit ose mendimeve të tij, ashtu siç do të thyejë tërësisht ndikimin e gjërave që do të tregojmë, ashtu edhe bashkëbiseduesin do ta zemërojë.
Predikuesi, si një mjek zemërdhembshur i vendosur ta shërojë të sëmurin e tij me çdo kusht, është një apostul dhe një hero i së vërtetës, që e dëgjon të sëmurin dhe që i përjeton në ndërgjegje vuajtjet morale të tij. Po qe se zëri dhe fjala do të fitonin muzikalitet mes këtij mirëkuptimi dhe si një zemzem i ëmbël do të pikonin në ndjesitë e bashkëbiseduesit, mund të jetë i sigurtë se e kemi fituar atë.
Madje, duke vëzhguar me kujdes mimikën dhe shprehjen e bashkëbiseduesit, me akordimin e shpeshtë të vetvetes, do të mundim të mos përsërisim gjërat që e mëzisin atë.
Në këtë rast nuk duhet hequr nga kujtesa ky moment:
Duke u ndarë prej nesh, bashkëbiseduesi do të bartë sjelljet tona mikluese, shikimet plot buzëqeshje, dlirësinë dhe besimin e reflektuar nga gjithë qenia jonë dhe kurrë s'do t'i harrojë ato. Po t'i shtonim kësaj edhe shprehjen e dëshirës së tij për t'u takuar përsëri, një pjesë të gjërave që do t'i rrëfenim, konsiderohet se i kemi rrëfyer.
6. Mendimet e gabuara të bashkëbiseduesit, parashtrimet e pagoditura nuk duhen kritikuar në atë formë që të ngacmojnë krenarinë e tij. Sidomos në prani të të tjerëve, kurrë nuk duhet të mbështetemi në gjërat që do ta ulnin atë. Po patëm si synim të bëjmë që të pranohen e të zënë vend në ndjesitë e tij ca gjëra, ajo kërkon që të mposhtim sedrën dhe krenarinë tonë. Me një fjalë, është krejtësisht e pamundur të ndikojmë diçka te personi përballë duke i shkelur në damar atij. Në të kundërt, çdo goditje do ta largonte edhe ca më tej atë prej nesh e prej mendimeve tona.
7. Ndonjëherë, prezantimi i një mosbesimtari me shokë besimplotë, zemërbardhë e të sjellshëm, ka ndikim më të madh se mijëra fjalë. Veçse një rrugë e tillë nuk vlen për çdo mosbesimtar. Nisur nga kjo, predikuesi, duke e njohur pak a shumë nxënësin e vet, duhet të dijë të përcaktojë një metodë të përshtatshme për të.
8. Në kundërshtim me këtë, kurrë nuk duhet prezantuar me njerëz jo seriozë në sjellje, të papërqëndruar në mendime, me humor të dobët dhe pa prirje afërsie ndaj Krijuesit të Lartë. Sidomos kur personi është i vendosur në bindjet e tij dhe i informuar rregullisht, duhet të ruhemi gjer në fund nga njohja dhe takimi me njerëz të privuar nga ashku i adhurimit, me ndjenja dhe mendime të turbullta.
9. Edhe bashkëbiseduesi duhet dëgjuar herë-herë dhe i duhet dhënë rasti për të folur. Duke menduar se edhe ai është njeri, dhe gjykimet e tij duhen parë me mirëkuptim.
Pedantizmi në besim i një individi, në raport me aq sa i reflektohet vetvetja, e përsos, e lartëson atë. Kurse përballë ambientit të jashtëm dhe atyre që s'dinë diçka në mënyrë të përcaktuar, nuk vlen për gjë veçse për ta humbur atë e për të shkaktuar një ndjenjë urrejtjeje. Për shembull, dëgjimi i gjykimeve të mbrapshta hap plagë në shpirt dhe i turbullon mendjet e kulluara, Veçse, për të fituar një zemër, në u fitoftë, duke iu nënshtruar një mundimi të tillë, duhet të shtrëngojmë dhëmbët e të durojmë! Ndryshe, po s'i njohëm atij të drejtën e gjykimit e të fjalës, po e mbajtëm vetë në dorë vazhdimisht fillin e bisedës, edhe sikur kuvendi të mbushet e të derdhet nga frymëmarrjet tona, asgjë s'do t'i hyjë në kokë dëgjuesit. Ekzistojnë aq shumë njerëz të tillë antipatik që, si të nxirrnin ujë me një kovë me fund të shpuar, përkundër një zelli sa ujrat e gjithë botës, nuk kanë mundur t'i japin mësime orientimi edhe një njeriu të vetëm.
Sa keq për ty, o i sëmurë që të mungon mirësia për të dëgjuar të tjerët e që kërkon të flasësh vetëm vetë!
10. Në bisedë, është e dobishme të pohohet nga folësi se ai s'është i vetëm, se që në krye të herës e gjer më sot ka pasur e ka edhe shumë të tjerë që kanë menduar e mendojnë si ai në çështjet konkrete për të cilat bëhet fjalë.
Madje, patjetër duhet treguar se në ditët tona, në vend të një a dy mosbesuesve, ekzistojnë gjithë ata mendimtarë me besim të shëndoshë. Dhe kjo duhet treguar jo me fjalë të paargumentuara, por me shembuj konkretë.
11. Në këtë kuadër, e para e gjërave që duhet të tregojmë, është, pa dyshim, fjala e dëshmisë e përbërë prej dy shtyllash. Vetëm po u kuptua se me njohuritë e përfituara më parë ose me ato të parashtruara në çast, është arritur tek dëgjuesi besimi dhe bindja ndjesore, mund të kalohet në çështjet e tjera.
Pas hyrjes në portën e besimit, u duhet ruajtur trajtimit të çështjeve që nxisin gjithmonë kritikën e mohuesit.
Si përfundim, mund të themi se pas përcaktimit të gjendjes së mosbesimtarit, janë bazat e besimit ato që, në kuadër të metodologjisë së trajtuar më sipër, duhet të shpjegohen si kryesore. Pasi të ndjehet se këto ia arritën vendosmërisë së zemrës, ka lindur rasti dhe mundësia e trajtimit të çështjeve të tjera. Në të kundërt, po të vepronim duke i dhënë kalit-mish e qenit-bar siç ndodh në ditët tona, ose po të vepronim si kamarieri i cili, me që s'di si shërbehet, fillon e radhit në sofër hoshafët, do të bëheshin prezantime të gabuara të ngjashme me këto, gjë që, sado të na pëlqente neve përballë do të shkaktonte një ndikim negativ të madh.
Përgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt