Alain FINKIELKRAUT, filozof

[oiseau en vol]

Kjo teme eshte hapur per tu njohur me filozofin francez Alain Finkielkraut, i lindur ne Paris ne vitin 1949, ne nje familje çifute polake, i ati i internuar ne Auschwitz. Nje nder filozofet me te rendesishem bashkekohore ne France, mendimi i tij shkakton gjithmone debate, jemi apo s'jemi dakort me te, debati eshte i siguruar. Ne vitin 1987, ai boton librin Deshtimi i mendimit, i cili shenon fillimin e kritikes se tij te "barbarise se botes moderne". Mendimi i tij hyn ne hulline e mendimit te filozofit tjeter te madh, Emmanuel Lévinas dhe te filozofes se shquar te filozofise politike, Hannah Arendt. Gjithashtu, ne vitin 1992, ai ishte nder te paret qe iu kundervu idese se Serbise se Madhe, ne nje liber te titulluar Si mund te jemi kroat ?

Ne vitin 1999, Finkielkraut ishte zv/president i Komitetit Kosova, ne Paris, dhe nepermjet shume shkrimesh ai ka mbrojtur interesat e popullit shqiptar te Kosoves, interesa te cilat perkonin dhe me mendimin e tij politik dhe filozofik.

Sot eshte profesor filozofie ne Shkollen Politeknike, nje nder tre shkollat me prestigjioze ne France.


Ketu me poshte eshte nje shkrim i tij ne gazeten Libération te dates 9 shkurt 2006 ne lidhje me çeshtjen e karikaturave.


Fanatikë pa kufi

Komunikimi i drejtpërdrejtë ka thyer hapësirën dhe kohën. Intervali ndërmjet së afërtës dhe së largmes është fshirë. Deri para pak vitesh, ky fenomen na bënte të ngazëlleheshim. Ne i këndonim moralit tonë të kthyer i kudondodhur. Ne shihnim me emocion teknikën të vihej në shërbim të etikës. Përputhja ndërmjet kozmopolitizmit të telepranisë dhe kërkesës kozmopolitike ishte për ne ende një mrekulli : në vetë momentin ku njohja e të ngjashmit në çdo njeri na urdhëronte për të denoncuar të drejtën sovrane të tiranëve për të masakruar pakicat apo kundërshtarët e tyre nën strehën e kufinjve të vendit të tyre, imazhi i hapur demokratik shponte murojat më të trasha. Dhe kjo fshirje e distancave na dukej të përcillte fare natyrshëm për tek afrimi i popujve.

Ja ku jemi ne tani të ndeshur me planetarizimin e urrejtjes. Një mikeshë e papritur ka ardhur e paftuar në banketin e pa-kufizmit : pas mjekëve, farmacistëve, infermierëve, avokatëve dhe reporterëve, sot ka ardhur koha e fanatikëve pa kufi.

Në shoqërinë civile botërore që ne e duam me të gjitha lutjet tona, ndërhyrja inhumanitare bëhet gjithnjë e më e prerë dhe e mprehtë.

Vetëm një pakicë fare e vogël e atyre që, nga Pakistani në Algjeri, protestojnë kundër karikaturave të botuara në të përditshmen e Kopenhagës Jyllands-Posten do të dinte të gjente në hartë shtetin e Danimarkës. Po ç’rëndësi ka gjeografia ! Në epokën e internetit, gjithkush është gjithkund, ne jemi që të gjithë engjëj. Dhe ky është tmerri.

Cilët janë përgjegjësit e parë të kësaj krize ? « Karikaturistët dhe gazetarët që nuk kanë ditur të zbusin ushtrimin e lirisë së shprehjes nëpërmjet respektimit të besimeve », thonë tani shumica e krerëve të qeverive perëndimore dhe, bashkë me to, mjaft intelektualë. Këto të mençur harrojnë që respektimi i besimeve dhe liria e shprehjes janë dy faqet e së njëjtës medalje.

Atë të cilët luftojnë lirinë e shprehjes në emër të besimit të tyre, përçmojnë besimet e të tjerëve dhe këtë e bëjnë të ditur haptazi dhe me bujë.

Gazetat e Teheranit, Damaskut, apo të Kajros janë përplot me karikatura hakmarrëse që tallin paturpësisht çifutët ortodoksë dhe diabolizojnë Talmudin. Është dorëheqja e dhimbshme e bindjeve nga absolutizmi i tyre ajo e cila themelon njëkohësisht lirinë e shprehjes dhe respektimin e besimeve. Dhe është ndaj kësaj dorëheqje kjo që elitat dhe masat islamiste kundërvënë zemërimin e tyre të shenjtë.

Imazhi që i ka vënë zjarrin fitilit paraqet Muhametin me në kokë një çallmë në formë bombe. Imazh përbuzës, na thuhet. Padyshim. Por kjo lidhje nuk është vendosur nga karikaturistët danezë, atë e kanë vendosur xhihadistët.

Përse nuk ka patur kurrë manifestime në botën myslimane kundër atentateve të përgjakshme të New York, të Madrid, të Monbassa, të Bali dhe të gjetkë ?

Veç kësaj, imazhet e turmave të tërbuara dhe të egërsuara që shkatërrojnë ambasadat skandinave janë pafundësisht më të turpshme, më karikaturale sesa skicat e ardhura nga Skandinavia.

Besimtarët që e çmojnë veten të fyer dhe të ofenduar nga një paraqitje e tillë e Muhametit përgjigjen duke thënë : « Kill those who insult islam ! » Dhe ata që shajnë islamin, në sytë e tyre, nuk janë vetëm autorët e karikaturave në fjalë por dhe qeveritë e vendeve ku kanë qenë botuar këto ato, madje dhe banorët e vetë këtyre vendeve.

Ky mosdallim është fryma e terrorit. Të vriten të pafajshëm ngaqë nuk ka të pafajshëm, nuk ka madje as individë, ka vetëm specimenë. Anonimati mbretëron : secili është i ngulitur në përkatësinë e tij, secili është një shënjestër.

A nuk ishte Ben Laden veçse një diçka sa për të hapur oreksin ? Të shtuara ndaj luftënxitjes bërthamore të Iranit dhe ndaj suksesit zgjedhor të Vëllezërve muslimanë sot në Palestinë e nesër, padyshim, në Egjipt, këto manifestime të dalldisura na detyrojnë për ta shtruar këtë pyetje. Për të jetuar në një botë paqësore, dhe madje për të patur vetëm paqen, nuk mjafton të hiqet dorë nga çdo frymë pushtimi, të konfesohen krimet që kemi bërë dhe të shpallim urbi et orbi që nuk kemi armiq. Prova : ne e bëjmë me zell këtë dhe megjithatë, duhet pranuar që edhe megjithë përpjekjet tona, ne kemi armiq të vendosur dhe të frikshëm.

Por kujdes : kjo « ne », kjo nuk është vetëm « ne, Francezët », « ne, Europianët », as dhe « ne, Perëndimorët ». Këtu duhen shtuar dhe muslimanët tradicionalistë të moderuar, muslimanët laikë, femrat muslimane të çliruara apo që dëshirojnë të jenë të tilla, të krishterët që jetojnë në tokë të islamit.

Thomas Mann e kishte zakon të thoshte që Hitler nuk kishte rënë si një meteor mbi truallin gjermanik dhe se Gjermania, për rrjedhojë, nuk mund të dilte e palagur nga nazizmi. Por ai shtonte që Gjermania ishte gjithashtu ai. Eh mirë, më parë sesa të marrim me të mirë fanatikët nëpërmjet fjalësh të përshpirtshme çnderuese mbi Tjetrin dhe respektet që i takojnë atij, neve na bie për detyrë të ripohojmë përkrahjen tonë pa rezerva ndaj të gjithë Thomas Mann-ëve të botës muslimane.

(Përkthyer nga frëngjishtja,
Oiseau en vol)

[oiseau en vol]

Ah, dhe une i shkreti mendova qe Palatino dukej bukur, sa keq ! Ja po e provoj ne Georgia, ndoshta duket shkrim me i bukur...


Le monde, 04 gusht 1998

Dashuria sipas Slobodan Milosheviç

nga Alain Finkielkraut dhe Antoine Garapon
(përkatësisht zv/president dhe president i Komitetit ‘Kosova’ në Francë)

Më 19 nëntor 1988, presidenti i Lidhjes komuniste të Serbisë deklaron përpara një turme të ndezur : « Çdo komb ka një dashuri e cila ngroh përjetësisht zemrën e tij. Për Serbinë, kjo është Kosova. » Dhe këto fjalë dashurie do të ndiqeshin shpejt nga aktet. Pas heqjes së autonomisë së provincës, Milosheviç zbaton një politikë zyrtare segregacioni. Shqiptarët pushohen në masë nga puna në sektorin publik, spitalet dhe ndërmarrjet. Në ato pak shkolla ku pranohen të gjithë fëmijët, banjot ndahen veçmas për Serbë dhe për Shqiptarë. Me qëllim për të parandaluar atë çka intelektualët e Akademisë së shkencave të Beogradit e quajnë « genocid i kulturës serbe », Instituti albanologjik mbyllet dhe sallat e leximit të Bibliotekës kombëtare i jepen një shkolle ortodokse serbe.

Të tmerruar nga një dashuri kaq e fortë, Sllovenia dhe republikat e tjera të Jugosllavisë marrin rrugën e shkëputjes. Gjatë luftës që pason më tej, Shqiptarët e Kosovës, që kanë arritur të ngrejnë në këmbë në shoqëri të vërtetë paralele, zgjedhin, nën drejtimin e Ibrahim Rugovës, udhën e jo-dhunës. Dhe për këtë ato përgëzohen ngrohtësisht nga bashkësia ndërkombëtare. Përgëzohen por jo shpërblehen. Vetëpërmbajtja e tyre bën që ata të harrohen nga akordet e Dayton. Dhe Millosheviçi, po aq dinak sa dhe i dashuruar i madh, përfundon së diskredituari Rugovën pranë të tijve duke e kompromentuar atë në bisedime të pafrytshme.

Nga këtej, ajo çka duhej të ndodhte ndodhi. Skenari i paralajmëruar nga të gjithë protagonistët e krizës jugosllave shtjellohet pa u ndalur.

Sepse është pikërisht Millosheviçi ai që ka marrë përgjegjësinë për të hapur një konflikt të armatosur duke filluar operacionet e para të policisë speciale kundër fshatrave të Drenicës nga fundi i shkurtit të këtij viti. Çka kjo e shtyu ushtrinë e çlirimit të Kosovës (UÇK), deri atëherë me ekzistencë të pasigurtë, për të hyrë në skenë. Objektivi i Beogradit, ç’është e vërteta, është i dyfishtë : ta shkatërrojë këtë ushtri, të pajisur dobët dhe pa ndonjë përvojë, por sidomos të realizojë ëndrrën e vjetër për ta zbrazur rajonin nga përbërësja e tij shqiptare. Çfarë terroristësh të rrezikshëm mund të fshiheshin në ato katërmbëdhjetë të pushkatuar mbi pragun e shtëpisë së tyre më 28 korrik në Junik ? Pesëmbëdhjetë mijë banorëve të Rahovecit u është dashur të ikin dhe dyqind e gjatëdhjetë mijë Kosovarë, ose më shumë se 10% e popullsisë, të hedhur në rrugë të madhe, përgatiten për një dimër të gjatë. Vlerësohet në më shumë se dhjetë mijë banesa dhe ndërtesa bujqësore të shkatërruara, qysh nga operacionet e spastrimit.

Drama e ish-Jugosllavisë prek fundin e saj. Lufta që ka filluar në Kosovë përfundon në Kosovë. « Policia » jugosllave ndeshet me « separatistët » shqiptarë. Megjithë fermat e djegura, fshatrat e rrafshuara, masakrat e civilëve dhe dëbimin gjithnjë e më të madh të popullsive të terrorizuara, megjithë shfrenimin dhe përsëritjen e mizorisë së skajshme, opinioni, mospërfillës, numëron pikët ndërsa grupi i kontaktit, i preokupuar por pak i merakosur për të respektuar angazhimet e veta, u adreson të dy kampeve këshilla moderimi, duke u kujdesur mirë për të mos zbatuar qortimet e tij të ndryshme solemne.

Të goditur nga harresa ngaqë kanë refuzuar të marrin armët, Shqiptarët e Kosovës rrezikojnë tani të jenë të ndëshkuar për t’iu kthyer këtyre armëve. Shtrëngimet gjeopolitike nuk lejojnë ndoshta për tu dhënë të drejtë kërkesave të tyre. Por ajo çka do të duhej të na kishte mësuar lufta e gjatë e Bosnjës, është që opcioni diplomatik dhe opcioni ushtarak nuk e kundërshtojnë njëra-tjetrën : e dyta është kushti i së parës. Nuk do të ketë kompromis të mundshëm sa kohë që Millosheviç do të mbetet i bindur që ai mund ta vendosë me forcë ligjin e dashurisë së tij të pashterrshme.

Sigurisht, Shqiptarët e Kosovës formojnë një komb etnikisht homogjen, çka kjo është më pak në përputhje me frymën e kohës sesa United Colors of Benetton ose ekipi i Francës në futboll. A është kjo një arsye për t’i braktisur ato, pa shtënë asnjë krismë, në përqafimin mortor të Serbisë ?

[Veshtrusja]

Te shkrimi i pare qe ke sjelle ketu oiseau, "Fanatike pa kufi", nuk me pelqen toni i Finkielkraut (sidomos kur thot "keto te mencur"). Duke patur parasysh qe ai vine nga nje familje cifute, te bene te mendosh se sa objektive mund te jete ne lidhje me mendimet e tij ndaj botes arabe apo myslimane sepse sentimentet e tij mund te nderhyn fare leht ne mendimet e tij.

Megjithate, si nje njeri qe ka perkrahur Kosoven gjat luftes, dhe si profesor ne nje nga shkollat me prestigjioze ne France, padyshim qe Finkielkraut ka meritat e tij.

Jam shume dakort kur Finkielkraut thot:

respektimi i besimeve dhe liria e shprehjes janë dy faqet e së njëjtës medalje.

me vone ndoshta ndonje koment persa i perket artikullit tjeter (pasi ta keme lexuar)

Pershendetje

[oiseau en vol]

Veshtruse, pershendetje

Kam sjellur mjaft shkrime ne kete forum, dhe me eshte dukur qe kam patur veçse nje kriter te vetem : te jene shkrime qe shquhen per nga lartesia e mendimit dhe per nga idete qe levizin aty. Mjafton nje ton i moderuar, nje mendim me i thelle se zakonisht dhe une e sjell ketu ate shkrim.

Persa i perket shprehjes "keta te mençur", po ta vesh re, ai e thote kete ne lidhje me shefat e qeverive perendimore (ne veçanti Jacques Chirac) te cilet, ne syte e mjaft intelektualeve, kane kapitulluar perpara fanatizmit duke kerkuar respektimin e bindjeve fetare. Per keta intelektuale (perfshire ketu Finkielkraut), me e rendesishme se gjithçka eshte liria e fjales dhe e shprehjes, ajo eshte themeli i demokracive perendimore. "I mençur" eshte perdorur ketu ne kuptimin "i urte", psh kur themi ne shqip "pleqte e bene kuvend kete çeshtje dhe vendosen...", pleqte ne kete rast jane te urtet, te mençurit. E thashe dhe me lart, e ka fjalen per kreret e qeverive qe u percaktuan si "te urte, te mençur" duke ndare pergjigjesite : ti ke bere keq ketu e ti tjetri keq atje...

Nese doni te njiheni me nga afer me Finkielkraut, mund te shikoni librin e tij "Urtesia e dashurise", shpresoj te jete perkthyer ne anglisht. Ky liber ka qene ai qe me ka vene ne gjurme te filozofit tjeter Lévinas (dihet qe Finkielkraut e nenshkruan veten ne hulline e ketij te fundit).

ps : gjeta nje gabim ne shkrimin e dyte te Finkielkraut, kam harruar nje fjale (nga nxitimi, nga hutimi i zakonshem, nuk e di...)

Ne fjaline : "Pesembedhjete mije banoreve te Rahovecit..." duhet shtuar fjala "dashur", dhe fjalia e plote del e tille :

"Pesembedhjete mije banoreve te Rahovecit u eshte dashur te ikin dhe..."

Ju pershendes

[citizen insane]

goxha objektiv Finkielkraut-i. flm per artikujt oiseau.

[oiseau en vol]

Faleminderit citizen insane

Per t'iu futur pak tani ne kontekstin e ngjarjeve ne France :

Para pak javesh, ka ndodhur nje ngjarje e rende ku nje djale i ri eshte marre peng nga nje bande per t'i kerkuar para. E kane mbajtur nje muaj, nuk kane arritur te marrin parate, dhe e kane torturuar gjate gjithe kohes ne menyre te eger dhe çnjerezore. Dhe e kane hedhur diku duke dhene shpirt, me disa thika ne trup, lakuriq dhe me fytyren te mufatur nga torturat. Banda perbehej nga disa vete, ku kreu i saj, nje qytetar francez me origjine nga Bregu i Fildishte, kishte ikur ne kete vend. Pritet neser te mberrije ne France i ekstraduar. Ajo çka bie ne sy ishte qe ato e kishin marre peng kete djalin ngaqe ky ishte çifut dhe mendonin se do t'i nxirrnin para. Ministri i brendshem Sarkozy e ka quajtur krim antisemit "nepermjet amalgames". Eshte çifut ? atehere ka para ! (klisheja e vjeter)

Gjithashtu, ne nje ishull ne territoret pertej-detit, ka vdekur nje xhandar nen duartrokitjet dhe sharjet e nja 40 vetave perreth. Racizem kunder te bardheve.

Filozofi Alain Finkielkraut eshte shprehur ne lidhje me keto dy ngjarje. Artikulli eshte botuar ne "Le Figaro" te dates 02 mars 2006.

Perkthyer nga frengjishtja
Oiseau en vol

LE FIGARO. – Ju keni marrë pjesë, të dielën, në manifestimin e organizuar në kujtim të Ilan Halimi. Si reagoni ju ndaj komenteve që theksojnë motivimin « zhvatës » të krimit të Bagneux ?

Alain FINKIELKRAUT. – « Banda e barbarëve » kishte një preferencë për prenë çifute, sepse, sipas anëtarëve të saj, Çifutët « kanë para ». Çështje e vjetër, klishe stërgjyshore. Por kjo lidhje, në antisemitizmin tradicional, prehet mbi urrejtjen e « ekuivalentit të përgjithshëm ». Paraja është e akuzuar për zhdukjen e lidhjeve komunitare në abstraksionin e shkëmbimit, për sakrifikimin e heroizmit dhe të çdo forme trashendance në vlera pastërtisht materiale dhe për thjeshtimin e shpirtit tek shpirti praktik. Judaizmi, fe tokësore, dhe Çifutët, racë shkretëtire, janë të akuzuar për mishërimin e rëndomësisë, poshtërsisë, shëmtisë së një qytetërimi të pashpirt.

Asnjë gjurmë të këtij spiritualizmi të përkushtuar në bandën e Bagneux : këta të rinj pëlqejnë « verdhushkat », ato nuk duan asgjë tjetër veç kësaj. Ato nuk u turren Çifutëve ngaqë ato e urrejnë paranë ; ato i urrejnë Çifutët sepse duan para. Rapisti Fifty Cent është modeli i tyre, dhe ato kanë për moto « Get rich or die trying », dmth – përkthim i zbutur – « t’ia dalësh mbanë ose vdis ». Jo sipiritualizëm i përkushtuar, pra, por materializëm aq më tepër i shfrenuar që asnjë kujtesë historike nuk mund t’i dalë atij përballë. Për t’i thënë gjërat troç : kujtimi i shfarosjes së Çifutëve nuk e frenon dhunën antiçifute përveçse për një pjesë të njerëzimit. Kjo shfarosje është një krim kundër njerëzimit në të drejtën, por jo në faktet, mjerisht : ka një botë që, ndërmjet negacionizëm, shpërfillje dhe padituri, kundërvë një mospranim të Shoah. Njëlloj siç dy individët që e kanë dëndur me goditje një punonjëse sociale në Schiltigheim dhe shkruar « Çifut i ndyrë ! » mbi mur, « banda e barbarëve » bën pjesë në këtë botë, keqbërëse ngaqë e pafajshme : e kemi të kotë të gërmojmë, nuk do të gjejmë tek ta asnjë embrion të vogël ndërgjegjeje të rënduar.

A u bashkoheni ju psikanalistëve që vënë në dukje lindjen e një tipi njerëzor të paarritshëm nga « ndërgjegja e rënduar » ?

Këta psikanalistë kanë të drejtë. Njëkohësisht arkeotribale dhe kibermoderne, ultradhuna që ne shohim të ngulitet nuk ka vetëm Çifutët nën shenjestër. Ka diçka thellësisht mizore në kapjen peng, torturimin dhe vrasjen e Ilan Halimi. Por kjo ngjarje ka diçka të përbashkët me dhunat e zakonshme që godasin sot profesorë, punonjës socialë, infermierë, mjekë, zjarrfikës në ushtrimin e funksioneve të tyre. Më 12 shkurt, dmth një natë përpara zbulimit të Ilan Halimi lakuriq dhe duke dhënë shpirt pranë stacionit të Sainte-Geneviève-des-Bois në Essonne, një xhandar francez, Raphaël Clin, ka vdekur në ishullin Saint-Martin, në Antilles, në kushte revoltuese.

Ky xhandar ndërhynte me një koleg të tijin për të ndalur një rodeo motoçikletash të paparashikuar mbi një rrugë të rrahur nga të gjithë. Ai është përplasur nga një motoçikletë që ecte mjaft shpejt. Kolegu i tij i tmerruar ka kërkuar atëherë ndihmë nga nja dyzet spektatorë të pranishëm. Askush nuk ka lëvizur. Përkundrazi, kanë filluar sharjet. E shoqja e xhandarit tregon që ajo ka kryqëzuar në spital të afërm të motoçiklistit të plagosur dhe që kanë thirrur fitore kur ato kanë mësuar vdekjen e të shoqit të saj : « Kemi vrarë një të bardhë ! » Kjo histori është e padurueshme. Gjithashtu dhe heshtja që e shoqëron atë.

Ministrja e Mbrojtjes do të shkojë këto ditë në Saint-Martin...

Kryeministri do të ishte dashur të shkonte në varrim ! Por autoritetet dhe mediat mendojnë sidomos për të mos trazuar dallgë. Përse ? Sepse antiracizmi zyrtar nuk dëshiron të dëgjojë të flitet për racizëm antifrancez apo anti-të-Bardhë ? Sepse koha është për tu penduar, për denocimin e krimeve të skllavërisë apo të kolonizimit, dhe jo për kritikimin e pasardhësve të viktimave ? Sepse ne hyjmë në periudhë zgjedhore, sepse, siç e kanë treguar manifestimet e fundit kundër ministrit të Brendshëm, njerëzit në Antilles janë në ethe dhe që nuk duhet t’i ngacmojmë dhe më tej ? Padyshim…

Rezultati është që ky fakt i tmerrshëm rrezikon të jetë veçse një lajm i rëndomtë dhe i harruar shpejt. Merrni me mend habinë dhe hidhërimin e xhandarëve në Saint-Martin, por dhe të gjithë ushtarakëve.

Franca e ka përkujtuar sivjet mezi betejën e Austerlitz ; Claude Ribbe, shkrimtari që e bën Napoleonin shpikësin e dhomave me gaz, ka qenë shpërblyer me një emërim në Komisionin kombëtar këshillimor të të drejtave të njeriut ; dhe ja që një xhandar 31 vjeç është viktimë, në ushtrimin e funksioneve të tij, e një linçimi pasiv të denjë për mrekullitë e Ku Klux Klan, pa këtë që opinioni të ketë lëvizur. Frika e shtetit përbën një prishje të vërtetë të rendit publik.

Sidoqoftë, nocioni « racizëm anti-të-bardhë » është i jo i qëlluar, dhe semantika e tij të përcjell tek tezat e ekstremit të djathtë !

Jo ! Përfitimi për Le Pen është t’i japësh gjithmonë këtij racizmi të kthyer të përditshëm alibinë e rebelimit kundër përqeshjeve dhe sjelljeve diskriminuese. Asnjë « racë » nuk e ka monopolin e së neveritshmes. Nëse duam të luftojmë ekstremin e djathtë – dhe jo thjesht ta shohim veten duke e luftuar -, duhet shmangur për t’i bërë atij dhuratën e realitetit. Përgënjeshtrimi e ka çuar Frontin nacional në turin e dytë të zgjedhjeve presidenciale para katër vjetësh. Të mos fillojmë përsëri !

Le të jemi të vëmendshëm dhe për të mos lënë të ngulitet në Francë ideja, më e rrezikshme ndër të gjitha, e veprimit me dy fytyra. Unë kam shkuar në manifestimin e së dielës 26 shkurt për të nderuar së bashku kujtimin e Ilan Halimi dhe atë të Raphaël Clin. Dhe sigurisht që nuk isha i vetëm.

Por manifestimi i së dielës nuk pati suksesin që pritej. Përse ?

Çifutët duhet t’i rezistojnë tundimit paranojak dhe megalomaniak për ta kujtuar veten si viktima ekskluzive të mizorisë së re. E majta duhet të dalë nga skemat e saj të vjetra dhe të pranojë të dënojë racizmin, ngado që ai të vijë. Po flisja për prishjen e rendit publik. Na takon neve, qytetarë të metropolit dhe të përtej-detit, çfarëdo qofshin origjina, përkatësia, ngjyra jonë, për tu kujdesur tani dhe për ta dëgjuar thirrjen e së shoqes së Raphaël Clin që fliste kreol ishte krenare për këtë : « Ju e kuptoni mentalitetin e njerëzve këtu ? Një pakicë (por një pakicë e madhe) personash bëjnë gjithçka për të shkatërruar ishullin tonë të bukur ! Luftoni ju për ishullin tuaj, ndryshe ai do të jetë i humbur ! » Dhe nuk bëhet fjalë vetëm për këtë ishull.

Duke ia kushtuar manifestimin e së dielës luftës kundër antisemitizmit, pa iu referuar « ultradhunës », a nuk u kanë dhënë institucionet çifute argumente kampionëve anglo-saksonë të french bashing?

Nuk është faji i Çifutëve nëse ky manifestim kundër barbarisë është kthyer në grumbullim komunitar. Ku ishin të tjerët ? A kishin tepër të ftohtë ? A do të ishin ndjerë ata politikisht më të prekur nga vdekja e Ilan Halimi nëse ato do të kishin mundur t’ia mvishnin këtë, siç përdhosjen e varrezave të Carpentras, « fashistëve » ?

Për që Franca të bëjë ballë do të duhej që ajo të pajtohet me vetveten. Por jemi larg kësaj. Dhe french bashing vetëm sa i përkeqëson gjërat.

Bisedoi : Alexis Lacroix

[[xeni]]

Zog,
Kam repspekt per punen dhe mundin tend, sidomos kur behet fjale per perkthim, qe eshte shume i veshtire. Megjithate, mendoj se mund t’i harxhosh energjite per diçka me te vyeshme per te gjithe, ku edhe mund te diskutojme. Shkrimi i pare s’eshte aspak objektiv, ai qe ne fillim e nis me shprehje perçmimi per muslimanet. Ky dihet qe eshte çifut, madje eshte akuzu edhe per racizem, e ka kerku falje per kete, apo jo? Edhe shkrimi i fundit vertitet “rreth çifuteve”…etj. etj.

Jo se nuk kane vlere, por them se do ishte edhe me me vlere sikur te sillje diçka nga filozofia e tij…Para do kohe kam lexu diçka te “Korrieri” per te dhe kishte disa ide te veçanta….Fliste nje profesor qe kisha pasur te bente me te me duket...


Shpresoj te mos e marresh per ters. Me teper sugjerim per tematiken e shkrimeve. Mendoj se me nje filozof njihemi duke ditur idete e tij dhe ato qe shkruan, jo komentet per nje ngjarje ose nje tjeter.

Gjithe te mirat…

[oiseau en vol]

Nuk marr per ters asgje, fli i qete. Jane te tjere ata qe veprojne keshtu. Nuk pres te me duartrokasin e as te me pershendesin me kenge per shkrimet qe sjell. Finkielkraut eshte nje filozof, une kam hapur teme tek filozofia, dhe sjell gjithçka qe mund te kete lidhje me te. Tema nuk eshte e imja private, nuk e kam çelesin e saj, çdokush mund te hyje te shkruaje, te shaje ose te lere aty tre pika dhe te ike. Asnje problem per kete. Une mund te sjell ide apo biseda te tijat, ketu jam brenda temes persa kohe qe ato kane lidhje me te.

Per interesin e pergjithshem, nuk jam ndonje moralist i madh, secili ecen mbi kembet e veta. Edhe sikur nje i vetem te ndaje me mua ç'thote ky filozof, kjo me mjafton.

Une nuk mund tu them te tjereve shkruaj keshtu e shkruaj ashtu, dhe as kam ndermend ta bej kete. Ti hedh ca fjale tek-tuk, jo ai na perçmon myslimanet e jo eshte akuzuar per racizem e jo ka kerkuar falje, keto mund t'i thuash hapur duke sjellur ndonje gje nga ç'di ti, se fundja tema per te eshte. Perderisa nuk ke sjellur asgje nga keto, nuk kam ndermend te hap debate te paqena dhe ta mbroj ate nga fjale ne ere.

Kurse per vlerat e shkrimeve dhe per "kjo qenka me me vlere se kjo tjetra", mjafton qe ajo te kete vlere per mua, mjafton qe te gjej nje faqe te lire interneti ku mund ta them hapur dhe fort kete, dhe hop... puna u krye. Nuk kam pse justifikohem ne asgje mbi vleren e shkrimeve qe sjell. Kush e njeh veten ne to, e njeh, kush nuk e njeh, e pra nuk e njeh dhe une s'kam gisht fare ne kete çeshtje.

Kaq.

[oiseau en vol]

Disa ide mbi antisemitizmin, te shkeputura nga libri i Finkielkraut, "Njerezimi i humbur", 1996

Në Spektatori i angazhuar, Raymond Aron kujton bisedën që ai pati me Sartre më 1945, në lidhje me pritjen e ftohtë nga Franca të atyre pak Çifutëve që ktheheshin nga internimi : « Ne kemi pyetur veten : përse nuk ka qoftë dhe një artikull të vetëm, një të vetëm që të ketë shkruar : ‘‘Ju urojmë mirësardhje Çifutëve të rikthyer në komunitetin francez’’ ? Arsyeja e thellë e kësaj heshtje, a mos ishte kjo që, për të thënë kështu, kishim fshirë atë çka kishte ndodhur ? » Franca e asaj kohe, e futur me zell për të rindërtuar imazhin e saj dhe për të nderuar përmes rezistentëve një popull në rezistencë, kishte punë të tjera sesa Shfarosjen.

Duke botuar, në muajin nëntor 1946, Refleksione mbi çështjen çifute, Sartre thyen këtë heshtje dhe përmbush për të tjerët gjestin e mirësardhjes që ata nuk e kishin gjykuar me vend për ta bërë. Pa përmendur drejtpërdrejt genocidin që shkalla e të cilit, për vetë Sartre-in, është akoma e fshehur nga lufta, ky libër i shkurtër dhe i ngjeshur hedh një gur në detin e « njëlloj sikur të mos ishte asgjë ». Në vetë momentin ku kolektiviteti kërkon për të lënë mënjanë antisemitizmin me qëllim për t’i kursyer vetes lodhjen apo barrën e një vënie në çështje, antisemiti është objekti i një portreti mjeshtëror dhe shkatërrues : « Kjo frazë ‘‘unë i urrej Çifutët’’ bën pjesë në ato që shqiptohen në grup ; duke e shqiptuar atë, ne lidhemi pas një tradite dhe komuniteti : ai i mediokrëve. Kështu është me vend për të kujtuar që ne nuk jemi detyrimisht të urtë dhe as modestë ngaqë kemi pëlqyer mediokritetin. Krejt e kundërta : ka një mburrje të theksuar të mediokrëve dhe antisemitizmi është një orvatje për të rritur në vlerë mediokritetin si të tillë, për të krijuar elitën e mediokrëve. » Pak më larg, Sartre saktëson : « Duke e trajtuar Çifutin si një qenie inferiore dhe të rrezikshme, unë pohoj në të njëjtën kohë që unë jam nga një elitë. Dhe kjo elitë, tejet e ndryshme në këtë nga elitat moderne që themelohen mbi meritën apo punën, ngjan kryekëput me një aristokraci nga lindja. Mua nuk më duhet të bëj asgjë për të merituar superioritetin tim dhe nuk mund të rrëzohem kurrë që atje. Ajo më është dhënë njëherë e përgjithmonë : ajo është një gjë ».

Për ta thënë këtë ndryshe, antisemiti sipas Sartre-it ka nostalgjinë e rendit vertikal. Ai vajton, me zhgënjimin e botës, zhdukjen e një epoke ku shoqëria ishte dukshëm hierarkike dhe hierarkia natyrore. E tmerruar nga humnera e pasigurisë në të cilën ideja e të ngjashmit shtyn njerëzimin, ai do të donte që të luhet gjithçka përpara se të ngrihet perdja dhe që thelbi, siç dikur, të rridhte nga lindja. Ai ka nevojë për Çifutin për ta vënë veten e tij në lëkurën e një trashëgimtari dhe për tu shpëtuar kështu halleve apo mundimeve të një ekzistence pastërtisht individuale.
Që njerëzit të jenë së pari njerëz dhe vetëm më pas anëtarë të një kaste apo mbajtës të një gjenealogjie, kjo do të thotë që ato nuk i përkasin më përkatësisë së tyre. Kjo pathjeshtueshmëri e individit në rangun, në statutin, në komunitetin, në kombin, në lidhjen atësore të vet, kjo është liria. Mirëpo antisemitizmi sjell këtu provën : ka diçka të padëshirueshme në lirinë. Ky pushtim është një kokëçarje, ky privilegj është shtrëngues dhe i dhimbshëm. Kjo dhuratë nuk të dhuron asgjë : secili është tani e tutje i llogaritshëm në fatin e vet, asgjë nuk është e dhënë. Antisemiti është së pari ai që kërkon për t’i ikur këtij detyrimi të mundimshëm. « Ai është një njeri që ka frikë, thotë Sartre. Jo nga Çifutët, sigurisht : nga vetja e tij, nga ndërgjegja e tij, nga liria e tij, nga instinktet e tij, nga përgjegjësitë e tij, nga vetmia e tij, nga ndryshimi i shoqërisë dhe i botës : nga gjithçka përveç nga Çifutët. […] Duke iu ngjitur antisemitizmit, ai nuk përqafon thjesht një opinion, ai e zgjedh veten si një person. Ai zgjedh përhershmërinë dhe padepërtueshmërinë e gurit, papërgjegjësinë e plotë të luftarakut që u bindet eprorëve të tij, dhe ai nuk ka epror. Ai zgjedh për të mos fituar asgjë, për të mos merituar asgjë, por që gjithçka t’i jetë dhënë atij qysh nga lindja – dhe ai nuk është fisnik. Ai zgjedh, së fundi, që e Mira të jetë krejt e përfunduar, jashtë çështje, jashtë cënimi, ai nuk guxon ta vështrojë atë nga frika e të qenurit i sjellur për ta kundërshtuar atë dhe për të kërkuar një tjetër të tillë. Çifuti është këtu veçse një pretekst ; gjetkë do të përdoret zezaku, gjetkë i verdhi. »

Ndërsa antisemitizmin e bëjmë rëndom një racizëm midis të tjerësh, Sartre, përkundrazi, e nxjerr urrejtjen raciale nga judeofobia. Çifuti, Zezaku dhe i Verdhi janë, po të mbështetemi tek Sartre, viktimat e së njëjtës revoltë kundër hovit të idesë së të ngjashmit dhe të universalizimit të tij të pandalshëm. Bëhet fjalë, sidoqoftë, për tu rikthyer në kohët e bekuara ku origjina kishte forcë ligji. Por meqë teologjia mesjetare dhe kozmologjia antike kanë qenë hedhur poshtë shkencërisht, është shkenca ajo e cila, nëpërmjet biologjisë, merr stafetën dhe siguron, nga ana e saj, përmbushjen e dëshirës për përparësi dhe për imunitet. Meqë nuk ka më botë superiore apo të rendit të mbinatyrshëm ndaj së cilës të ngjiten pabarazitë ndërmjet njerëzve, kthehemi drejt së përparmes dhe karakterit fizik të trashëguar të grupeve të ndryshme njerëzore. Këndeja e ndërgjegjes dhe e personit zëvendëson andejën metafizike, dhe duke qenë zhdukur Tejet-i-Larti pa lënë adresë, i takon tani determinizmit gjenetik për të siguruar ndarjen e pabarabartë ndërmjet racave të mishit dhe të mendjes apo të lëndës dhe të idealit.

Alain Finkielkraut, « Njerëzimi i humbur, Ese mbi shekullin e XX-të », f. 41-44

Përkthyer nga frëngjishtja
Oiseau en vol

[Veshtrusja]

Veshtruse, pershendetje

Kam sjellur mjaft shkrime ne kete forum, dhe me eshte dukur qe kam patur veçse nje kriter te vetem : te jene shkrime qe shquhen per nga lartesia e mendimit dhe per nga idete qe levizin aty. Mjafton nje ton i moderuar, nje mendim me i thelle se zakonisht dhe une e sjell ketu ate shkrim.

Persa i perket shprehjes "keta te mençur", po ta vesh re, ai e thote kete ne lidhje me shefat e qeverive perendimore (ne veçanti Jacques Chirac) te cilet, ne syte e mjaft intelektualeve, kane kapitulluar perpara fanatizmit duke kerkuar respektimin e bindjeve fetare. Per keta intelektuale (perfshire ketu Finkielkraut), me e rendesishme se gjithçka eshte liria e fjales dhe e shprehjes, ajo eshte themeli i demokracive perendimore. "I mençur" eshte perdorur ketu ne kuptimin "i urte", psh kur themi ne shqip "pleqte e bene kuvend kete çeshtje dhe vendosen...", pleqte ne kete rast jane te urtet, te mençurit. E thashe dhe me lart, e ka fjalen per kreret e qeverive qe u percaktuan si "te urte, te mençur" duke ndare pergjigjesite : ti ke bere keq ketu e ti tjetri keq atje...

Nese doni te njiheni me nga afer me Finkielkraut, mund te shikoni librin e tij "Urtesia e dashurise", shpresoj te jete perkthyer ne anglisht. Ky liber ka qene ai qe me ka vene ne gjurme te filozofit tjeter Lévinas (dihet qe Finkielkraut e nenshkruan veten ne hulline e ketij te fundit).

ps : gjeta nje gabim ne shkrimin e dyte te Finkielkraut, kam harruar nje fjale (nga nxitimi, nga hutimi i zakonshem, nuk e di...)

Ne fjaline : "Pesembedhjete mije banoreve te Rahovecit..." duhet shtuar fjala "dashur", dhe fjalia e plote del e tille :

"Pesembedhjete mije banoreve te Rahovecit u eshte dashur te ikin dhe..."

Ju pershendes

Mirembrema oiseau,

Nuk kam dyshim qe shkrimet qe zgjedhe i zgjedhe me besimin se jane shkrime me ton te "moderuar". Por po ti vesh re, Finkielkraut nuk shprehet me aq perkujdesje. Shiko si thot:

"Vetem nje pakice fare e vogel e atyre qe, nga Pakistani ne Algjeri, protestojne kunder karikaturave te botuara ne te perditshmen e Kopenhages Yjllandes-Posten do te dinte te gjente ne harte shtetin e Danimarkes".

Protestat kunder karikaturave dihen te kene perfshire nje pjese te gjere te komunitetit mysliman jo te kufizuar nga nje apo dy vende gjeografike (dhe kete nuk po e them se po keqkuptoj cdo te thot F. me referencen e tij ndaj gjeografise por po e them qe ka patur protestues nga vende te tjera te botes). Plus kesaj, pergjithesimi dhe paragjykimi persa i perket njohurise gjeografike te atyre qe kane kundershtuar karikaturat, nuk eshte aspak "moderate".

Persa i perket sphrehjes "keta te mencur", une e kisha dhe e kam te qarte se ndaj kujt i referohej ajo shprehje. Por menyra se si i quan Finkielkraut keta perfaqesues te shteteve "keta te mencur" eshte e qarte qe ai ka nje ton te nervozuar (nervozizmi shpeshhere mund te minimoj objektivitetin e nje shkrimtari).

Tani nje pike tjeter persa i perket "ktyre te mencureve", perse duhet te jete kapitulim? Une personalisht jam shprehur te nje teme tjeter qe, pavaresisht se media ka te drejten e lirise se saj, nuk ishte kjo koha per te acaruar popullin mysliman ne kete fare feje. Menyra se si duhet te veprojne kreret eshte dicka shume e debatueshme. Si duhet te vepronin ata? Duhet ti kishin then myslimaneve qe mire beri media? Dhe keshtu ti acaronte me shume?

Sidoqofte, une skam asgje personalisht me ty. Perkundrazi, te falenderoj per shkrimet dhe sic kam then edhe me lart, ka aspekte ku e perkrah edhe une mendimin e Finkielkraut. Ne rastin e artikullit te pare nuk me pelqen toni sepse kam pershtypjen se menyra se si eshte shprehur ai nxit me shume urrejtje. Ndoshta kam gabim... Sidoqofte, me pelqen kur Finkielkraut thot ne fund:

Por kujdes : kjo « ne », kjo nuk është vetëm « ne, Francezët », « ne, Europianët », as dhe « ne, Perëndimorët ». Këtu duhen shtuar dhe muslimanët tradicionalistë të moderuar, muslimanët laikë, femrat muslimane të çliruara apo që dëshirojnë të jenë të tilla, të krishterët që jetojnë në tokë të islamit.

Vetem te kjo pjese e shoh qe Finkielkraut mund te jete "moderate" (po ti doje qejfi ).