Dr. Ibrahim Rugova - Presidenti i parë i Republikës së Kosovës

[oiseau en vol]

Ibrahim Rugova, një njeri që do t’i mungojë Kosovës

nga Bernard Kouchner

Le Monde, 24.01.2006

Përkthyer nga frëngjishtja
Oiseau en vol


Ibrahim Rugova, 61 vjeç, i mbiquajtur "Gandi i Ballkanit", ka vdekur. Tymues i madh cigaresh në një vend ku të gjithë pinë duhan, ai është dorëzuar nga një kancer mushkërish. Në këtë drejtim, kisha dështuar për ta bindur. Ai ishte i veshur gjithmonë me një kostum të errët, kafe ose gri, këmishë të bardhë dhe kollare, dhe në qafë mbante gjithmonë një shall mëndafshi. Mbi rrafshin e Kosovës dhe në malet përreth, ky njeri ishte unik. Ai mendonte dhe shprehej si një intelektual dhe i vinte neveri ta nxirrte veten përpara. I urrente mbledhjet publike ku ai shprehej ka karizmë, me zërin e butë dhe arsyetimin e një profesori të formuar në Sorbonne. Ai u ngjitej si me përtesë atyre viseve të ashpra dhe fshatrave pa ndonjë hir të veçantë, duke preferuar më mirë zyrën e shtëpisë së tij të madhe në lagjet e pasura të Prishtinës. E urrente dhunën dhe mendonte që diskutimi, e vetmja udhë e suksesit, mbetej gjithmonë i mundshëm.

Në Ballkan, trimëria në gjendje bruto, guximi heroik apo shtazor, shprehja masive, fizike e angazhimit shprehen në secilin prej gjesteve të njerëzve. Për të shkuar në treg apo parkuar makinën e tyre, ato ecin njëlloj sikur të shkonin në flijim. Në Kosovë, thuhet që fëmijët mësojnë të njohin vetëm një frikë : frika për të treguar frikën. Njerëzit e Ballkanit, me psikizmin e modeluar nga shekuj të tërë betejash, përpiqen për ta treguar gjithmonë këtë guxim dëshpërues që shtyn për ta kërkuar rrezikun apo për ta krijuar atë me sfida të pakuptimta. Në këtë kontekst burrërie, teoria e jo-dhunës, ajo të cilën Ibrahim Rugova e zbatonte papushim dhe qetësisht, shfaqej si një strehë qesharake, në mos zhvleftësuese. "Ibrahimi", siç të gjithë e quanin kështu, ishte një pacifist i paepur dhe koka e tij prej profesori Nimbus, një buzëqeshje aq e sjellshme saqë ai dukej madje si në turp, e rëndonte rastin e tij.

Në Kosovë, një hendek i tërë i ndan ata që morën armët dhe ato të cilët përdorën metoda më të buta, më moderne, më mediatike. Hashim Thaçi, shef i UÇK së ngelur në opozitë, ushtari Ramush Haradinaj, i bërë kryeministër, dhe plaku Ibrahim Rugova simbolizonin zgjedhje që qenë për një kohë të gjatë të pathjeshtueshme tek njëra-tjetra. Ky dallim mbetet shumë i madh sot, në momentin ku nën kujdestarinë e Finlandezit Martti Ahtisaari, fillojnë diskutimet ndërmjet Serbëve dhe Kosovarëve në lidhje me statusin përfundimtar të provincës.

I zgjedhur president i Kosovës, ai zinte zyrën e madhe staliniane me mobilje prej druri të errët që kishte qenë e imja, pas asaj të qeveritarit serb, në "government building". Por ai i priste gjithmonë vizitorët e tij në shtëpinë e madhe të familjes që mbizotëronte në rrugën Germia. Kopshti dhe kati i parë ishin të zëna nga rojet e sigurisë. Ibrahim Rugova i priste miqtë e tij në katin e dytë dhe u printe atyre në një dhomë pritjeje, nën shqiponjat me dy krena të flamurit të Kosovës, të skicuar nga ai vetë për të shmangur ngjashmërinë me flamurin shqiptar, të cilin askush nuk e donte. Dy foto të mëdha e paraqisnin atë me Madeleine Albright dhe me presidentin Clinton. Dhoma ishte e mbushur plot me trofe. Drejtori i tij i kabinetit, i zgjuari Skender Iseni, ishte gjithmonë aty. Pinim një gotë, dhe buzëqeshnim për kohërat e bukura të shkuara, atë të vizitës sime të parë, më 1991 në kohën e klandestinitetit dhe të rezistencës pasive ndaj Slobodan Milosheviç, kur Ibrahim Rugova, për shkak të këmbënguljes, kishte arritur të sajonte një administratë shqiptare të nëndheshme, shkolla nëpër bodrume dhe klinika nëpër parkinge. Përmendnim vendimet politike që do të merreshin për provincën, dialogun e nevojshëm me Serbët, partizan i së cilit ishte Ibrahim Rugova dhe , çështje thelbësore kjo, kushtin e Serbëve të mbetur në Kosovë, gjithmonë të kërcënuar në mos të dhunuar. Ibrahim Rugova ishte në një mendje me indinjatën tonë. Ai që i cili qe aq kohë të gjatë një shënjestër, që kaloi disa tentativa vrasjeje, pranonte gjithmonë për tu shkuar tek koka e shtratit viktimave sebe dhe të merrte qëndrim për respektimin e të drejtave të njeriut. Sigurisht, kjo nuk ishte e mjaftueshme për t’i ndaluar teprimet e dhunës.

Pas hyrjes së fillimit, Ibrahim Rugova e shoqëronte rregullisht të ftuarin e tij në zyrën ngjitur, me tavolina të mbuluara me minerale në ngjyra të ndezura të nxjerrura nga toka e Kosovës, në minierat e Trepçës. Ai dhuronte një copë shkëmbi guri, një gjurmë argjendi në gur, simbol të këtij vendi të ashpër dhe masiv, pa butësi as ngrohtësi, ku këngët e gjestit zëvendësonin gjithmonë këngët e dashurisë.

Bashkësia ndërkombëtare nuk bashkohet kurrë më mirë sesa përpara fatkeqësisë. Ne e kishim harruar paksa Kosovën, përpjekjet diplomatike, vuajtjet e lindura nga regjimi i jashtëzakonshëm i vënë në vend nga Milosheviçi dhe që ngjante me apartejdin. Ne i kishim humbur nga vështrimi qindra mijërat e Shqiptarëve të dëbuar nga rajoni nga partizanët e Slobodan Millosheviçit, luftën ajrore që ne bëmë atje, rindërtimin e filluar, fitoren e demokracisë, zgjedhjet e suksesshme dhe ecejaket e vetë Shqiptarëve. Kosova pësonte një eklips indinjate. Vdekja e Ibrahim Rugovës, president pa pallate dhe pa komb, luftëtar idesh, luftëtar i paqes, një njeri këmbëngulës dhe vetmitar i cili e përcolli popullin e tij drejt një të ardhme që nuk mund të jetë tjetër përveçse më i mirë, na kujton angazhimin dhe premtimet tona.

Pa atë, pa ngulmimin e tij të sjellshëm, pa këmbënguljen e refuzimit të tij, nuk do të kishte sot as Kosovë as shpresë lirie për këtë provincë serbe. Ai ishte një erudit, me dëshirë autokrat, i paparashikueshëm dhe i lakueshëm njëkohësisht, një njeri dialogu, një luftëtar i vendosur, mjaft popullor dhe megjithatë i veçuar, gjithmonë i sjellshëm, që ndrojtja, kultura e thellë dhe vetëpërmbajtja e tij e sillnin nganjëherë mjaft kokëlartë. Kjo është që pranë tij kalonte butësisht Historia.

Bernard Kouchner jep mësim në CNAM,
themelues i Médecins du monde,
ai ka qenë përfaqësues i lartë i Kombeve të bashkuara në Kosovë.

[ILIRI I MADH]

Video Biografija e Kryetarit të Kosovës - Ibrahim Rugova

[iliria e para]

Babai i kombit



Erich Rathfelder
Shallin legjendar ai e kishte mbajtur edhe atëherë rreth qafës. “Ishte shall prej mëndafshi”, tregonte Ibrahim Rugova, duke buzëqeshur në vjeshtën e vitit 1988. Dhe shalli i tij u bë simbol. Vetëm pak gazetarë arriti të thithë ai drejt Prishtinës, ku drejtoi hapat e para të lëvizjes së kosovarëve për pavarësi, ndërsa ata (gazetarët) nuk e dinin se do të flisnin me atë që do të quhej më pas “Gandi i Evropës”. Kush ishte Rugova asokohe, ndërsa s’kishte shumë kohë që kishte fituar edhe vendin e kreut të Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës? Një gazetar i thjeshtë, nga ata të shumtit në mbarë Ballkanin, dhe që tekstet e tij nuk i njihte askush, pasi ai i shkruante ato në shqip, pra në një gjuhë që nuk kuptohej jashtë vendit.Kosova ishte një njollë e bardhë jashtë sfondit të edicioneve të lajmeve të përditshme në TV perëndimore, një provincë serbe me një shumicë të varfër shqiptare, në kufij të hekurt, që e ndanin nga një Shqipëri e rrënuar nga komunizmi.
Simbol i Kosovës
Ibrahim Rugova shumë shpejt do t’i bënte të tjerët të flisnin për të e kombin e tij. Ngritja e tij politike ishte e lidhur ngushtë çuditërisht me atë të shefit të Lidhjes Komuniste Serbe, atë që më vonë do të bëhej Presidenti i Serbisë, Sllobodan Millosheviç. Millosheviç donte ta hiqte fare autonominë e Kosovës, dhënë në vitin 1971 nga kreu i atëhershëm i shtetit jugosllav, Tito, dhe në vitin 1989, pikërisht në 600-vjetorin e betejës legjendare të Fushë-Kosovës, ta bënte atë plotësisht pjesë të juridiksionit kolonial serb. Për këtë arsye, ai i dha hov një lëvizje antishqiptare, fushatave nacionaliste dhe shpërthimit të demonstratave. Nisur nga ato që paralajmëronte regjimi i Millosheviçit, Lidhja e Shkrimtarëve të Kosovës, si të themi, u bë dhe hapi i parë i shkëputjes nga Serbia. Dhe me këtë hap, Rugova u shndërrua edhe në figurë politike. Ai filloi të flasë në emër të të gjithë shqiptarëve. Me fjalë të ashpra madje, ai nisi të godasë politikën e regjimit të Millosheviçit. Selia e Lidhjes së Shkrimtarëve u bë kështu dhe qendër e rezistencës shqiptare. Ai organizonte dialogë me përfaqësuesit e fuqive perëndimore. Popullsia shqiptare e mori nën mbrojtje doktorin e Filozofisë e të Letërsisë. Ai u bë president i LDK-së, së themeluar më 1989, që numëronte në radhët e veta 300.000 anëtarë, ndërkohë që popullsia shqiptare asokohe në Kosovë numërohej të ishte në rreth 1,6 milion.
Në Jugosllavi e në republikat veriore të saj, Slloveni e Kroaci, si dhe në qytetin e Beogradit vetë, thirrjet për demokratizim u bënë dhe më të forta. Shembja e murit të Berlinit, ndërrimi i pushtetit në Hungari dhe Poloni, revolucioni në ish-Çekosllovaki dhe në Rumani, si dhe rënia e komunizmit në Shqipëri, e influencuan shumë Rugovën dhe e nxitën më shumë në rrugën e tij. Për të, demokratizimi i Jugosllavisë nuk mund të ndalohej më. Kosova duhej të ishte e lirë dhe demokratike brenda kufijve të një federate moderne. Rugova shpresonte edhe në ndihmën e demokracive perëndimore kundër politikës shtypëse të Millosheviçit.
Rezistenca paqësore
Pikërisht për këtë arsye, Millosheviçi nxitoi t’ia hiqte plotësisht autonominë Kosovës dhe njëkohësisht të shtypte edhe lëvizjet demokratike brenda vendit të vet. Konflikti u ashpërsua derisa në vitin 1991 më në fund të gjithë nëpunësit shqiptarë u nxorën me forcë nga puna në institucionet e aparati shtetëror. Shqiptarët zhvilluan në Kosovë një shoqëri paralele me shkolla të vetat, spitale dhe me një ekonomi të vetën private. Rugova, më 24 maj 1992, u zgjodh me 99,7 për qind të votave President i Kosovës në një proces zgjedhor që nuk u njoh nga Serbia d.m.th. Jugosllavia e mbetur. Jugosllavi në fakt nuk kishte më, pasi Sllovenia, Kroacia, Bosnja dhe Maqedonia tashmë kishin ikur dhe kishin shpallur pavarësinë e tyre, e tashmë ai po kërkonte pavarësinë e Kosovës. Rugova ishte gjithsesi një president pa pushtet real shtetëror. Shteti, policia, ushtria dhe ekonomia shtetërore mbeteshin akoma në duar të serbëve. Por me pushtetin e fuqinë e autoritetit moral, ai organizoi atë që u njoh me emrin “rezistenca paqësore pasive” e popullit kosovar. Ai i bëri jehonë një shteti të ri, multikultural e demokratik, në të cilin do të respektoheshin plotësisht edhe të drejtat e minoritetit. Nga kjo kohë, ka dalë edhe fjala “Gandi i Evropës”. Sot, nga shumë njerëz të njohur e të panjohur në vendin e tij, pikërisht kjo politikë e tij e paqes dhe kjo strategji pacifiste kritikohen. Serbia, që nga viti 1991 bëri luftë me Kroacinë dhe qysh nga viti 1992 edhe luftë me Bosnjën, i kishte lënë disi hapësirë strategjisë së rezistencës paqësore. Millosheviçi madje kishte filluar asokohe që t’i linte pak hapësira figurës e ideologjisë së Rugovës. Nëse shqiptarët (kosovarët) do të kishin rrokur armët qysh atëherë, dhe jo pesë apo gjashtë vjet më vonë, atëherë ata do t’i kishin shkaktuar një humbje shkatërrimtare Millosheviçit. Kështu, apo afërsisht kështu, perifrazohet kritika e përmbledhur që vjen nga ish-luftëtarët e aktivistët e UÇK-së së krijuar në vitin 1997.
Rugova filloi të kishte dyshimet e veta pas “Marrëveshjes së Dejtonit” në vitin 1995, se lufta në Bosnje po përfundonte gjithsesi, ndërsa çështja e Kosovës mbeti sërish e hapur. I zhgënjyer nga bashkësia ndërkombëtare, ai u tërhoq gjithnjë e më shumë në shtëpinë e vet, në Kosovë, i goditur gjithsesi nga ana psikologjike, i rrethuar gjithnjë e më shumë nga më pak besnikë të ideve të tij. Strategjia e tij u duk se dështoi.
Me fillimin e luftës së armatosur të UÇK-së ai gati sa nuk u zhduk. Ndërsa në Rambuje u thirrën nga bashkësia ndërkombëtare mbajtja e bisedimeve për çështjen e Kosovës në shkurt 1999, të cilat do të sillnin edhe kompromisin e shpresuar për të gjetur një zgjidhje për këtë çështje, ai u gjend në tavolinën e bisedimeve më shumë i heshtur. Fjalën tashmë e kishin të tjerë. Bisedimet dështuan.
Në duar të Millosheviçit
I pafat mund të konsiderohet edhe roli i Rugovës në fillim të sulmeve të NATO-s mbi Jugosllavi në mars 1999. Nga serbët, ai u vendos fillimisht në arrest shtëpie, e më pas u shfaq në televizionin serb në bisedë me Slobodan Millosheviçin, duke e lënë veten të keqpërdorej nga propaganda, ndërsa në të njëjtën kohë, qindra mijëra bashkatdhetarë u deportuan me dhunë nga shtëpitë e trojet e tyre. Në fillim të majit, ai pastaj, së bashku me familjen e tij, u nisën drejt Italisë. Ndërkohë që rreth një milion njerëz vegjetonin në kampe refugjatësh të ngritura në Shqipëri e Maqedoni, ai zhvillonte bisedime në Gjermani për një seli me arkitekturë feudale. Presidenti i shqiptarëve të Kosovës nuk ia doli dot megjithatë kurrë që të dilte asokohe e të takonte me qindra mijëra njerëzit e tij të vendosur prej muajsh në kampet e Shqipërisë e të rajonit. Dhe madje pati dhe një shkëputje nga ish-shokët e mbështetësit e tij më të ngushtë siç ishin kryeministri i asaj kohe, Bujar Bukoshi, ministrja e Jashtme në qeverinë në emigrim, Edita Tahiri, dhe me ekonomistin Isa Mustafa, si dhe shumë të tjerë.
Edhe në vetë bashkësinë ndërkombëtare dhe në misionin e UNMIK-ut në Kosovë, reputacioni i tij po binte. Megjithatë, ai ia doli që me mbështetjen e partisë së tij, në zgjedhjet e para pluraliste e të lira pas intervenimit të NATO-s në Kosovë, të shpallej me distancë si fituesi i zgjedhjeve. Popullsia me gjithë zhgënjimet, ia kishte dhënë sërish besimin Rugovës. Ai u zgjodh sërish president i vendit që tashmë ishte nën vëzhgimin e UNMIK-ut e të KFOR-it. Në stilin e tij të të bërit politikë, ai nuk ndryshoi kurrë. Ai vazhdonte të qëndronte gjithnjë disi i mbyllur e larg skenës aktive politike të brendshme. Për një temë ai sidomos mori një distancim të prerë. Ai e shmangte sa mundte realpolitikën. Atë ia linte më mirë ta bënin të tjerët. Por veç një gjëje, Ibrahim Rugova i qëndroi i paepur: Ai i qëndroi deri në fund, pa kompromis, çështjes së pavarësisë së Kosovës. Besimi te njeriu me shall, për njerëzit në Kosovë do të mbetet i palëkundur: Kosova duhet të jetë e lirë dhe demokratike.
Marrë nga gazeta gjermane “Tageszeitung”

[inan]

Presidenti i dardanëve

Shkruan: Gani MEHMETAJ

Hija e tij është ogur i mirë, kështu që edhe një kohë të gjatë do ta mbrojë Kosovën dhe shqiptarët e Kosovës. Ai do të jetë ora e mirë e shqiptarëve dhe frymëzimi për sakrifica e maturi. Shpresoj se puna e tij e gjatë dhe e ngulmët do të kurorëzohet me sukses.

Pavarësia është kompromis, pati deklaruar sa e sa herë presidenti Rugova, duke ua bërë me dije qarqeve ndërkombëtare se dikur gjakimi i shqiptarëve ishte Shqipëria Etnike. Ky gjakim edhe më tutje nuk është larg zemrës së tyre, mirëpo realisht pavarësia e Kosovës është problemi më imediat. Dhe ajo nuk përfshinte vetëm Kosovën e sotme dhe Shqipërinë administrative, Shqipëria Etnike shtrihet edhe më gjerë.

Por për të qenë më kooperativë me bashkësinë ndërkombëtare jemi të gatshëm të pranojmë kompromisin, pra pavarësinë e Kosovës. Për shtetin e Dardanisë, këtë emërtim aq të shpeshtë në fjalorin politik - e jo vetëm politik të Rugovës, - presidenti i dardanëve ishte dhe mbetet burrështetasi më këmbëngulës në parimet dhe idealet e veta. Dardania si emërtim dhe si përcaktim ishte shumë i afërt për Rugovën.

E pati filluar me flamurin e Dardanisë, me interesimin e trashëgimisë materiale e shpirtërore, në kërkimin e rrënjëve të traditës, të cilat u bënë element mbizotërues në festat kombëtare, në theksimin me mburrje të rrënjëve tona dhe me inkuadrimin e këtyre elementeve në shtetin modern. Ishte vizionar që krijoi konturat e shtetit të Dardanisë.

I qetë, i prajshëm, gjithherë i buzëqeshur, madje ndonjëherë nuk ngurronte që para publikut të qeshte kumbueshëm, me qeshjen e tij karakteristike, Rugova ishte burrështetasi më këmbëngulës dhe më i fortë moralisht që e patëm në Dardani. Ajo që u ka rënë në sy edhe të huajve është qëndrimi i tij në dukje i brishtë, komunikues më të gjithë, i prirë që edhe nga kundërshtarët të bëjë miq, por i pathyeshëm dhe i papërkulshëm në parimet për pavarësinë e Kosovës. Për realizimin e këtij projekti pati aq shumë sakrifica të shqiptarëve të Kosovës.

Hapësira e rrudhur e Dardanisë

Dikur një pjesë e pretendentëve për politikë të lartë të Kosovës, ishin dyshues për mundësinë e realizimi të pavarësisë. Tash po ata dyshues të zëshëm janë të gatshëm të marrin pjesë në grupet negociuese për finalizimin e pavarësisë. Dikur qeshnin me sarkazëm e mosbesim, duke mos e fshehur përshtypjen e tyre se puna e shtetit të Kosovës është si puna e ujit në havan, e rrah kot, se gjë nuk bëhet nga kjo. Këtë e kanë thënë shumë herë publikisht. Besojmë se tash turpërohen nga ajo që e thanë dhe që nuk doli ashtu si e menduan ata.

Derisa Rugova shpalonte projektin e tij shkallë-shkallë, duke filluar me territorin e Dardanisë (nuk përjashtohej mundësia që shteti i ardhshëm i Kosovës të quhet Dardani), gazetarët sharlatanë e të paarsimuar, shpesh edhe me kompleksin e inferioritetit ndaj serbit e përbuznin trashëgiminë dardane.

Edhe më vonë kur presidenti synonte ta theksonte se jemi popull antik, pasardhës të dardanëve me traditë e kulturë shumë më të lartë se fqinjët, frymorët partizanë që mendonin se çdo gjë fillon nga koha e depërtimit të hordhive partizane, e përjetonin si blasfemi vënien në pah të përkatësisë sonë, duke e ndier veten keq. Madje, sa herë që presidenti e theksonte ndonjë moment nga jeta në Dardani, ata e banalizonin me togfjalëshin “dardhat turshi”. Ata sikur e kishin ngarkesë përkatësinë e tyre kombëtare dhe nuk donin që të jenë pasardhës të të Dardanëve. S’ka dyshim se nuk ishin pasardhës të Dardanisë, por mbetën surrogat i konglomeratit të papërcaktuar.

Ata donin të krijonin një komb me rrënjë të dala në sipërfaqe.

Pavarësisht nga fushata e mediave, pavarësisht nga sarkazmi i të shkombëtarizuarve e mercenarëve, presidenti Rugova vazhdonte të hulumtonte rrënjët në Dardaninë antike, duke theksuar elementet e shtetësisë që në këtë kohë. Një komb dhe një shtet me traditë mbi 2000-vjeçare, që kërkon nënqiellin e vet dhe hisen në familjen evropiane, sepse të këtij kontinenti jemi. Dardania kishte hapësirë gjeografike shumë më të madhe sesa që ka Kosova e sotme, por një pjesë e kësaj gjeografie është zhvatur nga fqinjët, sikurse që një pjesë e popullatës po ashtu është dëbuar nga një pjesë e Dardanisë antike.

Rugova me një biografi të pasur politike, letrare e intelektuale, një personalitet karizmatik që rrezaton besim e entuziazëm ndër shqiptarët, ishte arsye e mjaftueshme dhe provokim i vazhdueshëm bashkëbisedimi për medie. Në bisedat private apo në ato publike ai ishte i lehtë në komunikim me të gjithë gazetarët. Por një pjesë e propozimeve të presidentit u komentuan me zjarrmi e në mënyra nga më të ndryshmet. Me debate u prit propozimi i presidentit për Flamurin e Dardanisë, himnin dhe simbolet presidenciale, këto elemente të shtetësisë të cilat tashmë ishin të gatshme. Pritej pranimi i pavarësisë nga qendrat e vendosjes.

Megjithatë flamuri i himnit bën jetë aktive gjatë gjithë fushatës zgjedhore nëpër të gjitha qendrat më të mëdha e të vogla të Kosovës, ku u shpalua Flamuri i Dardanisë dhe ku u intonua himni “Kur ka ra kushtrimi n’Kosovë”. Flamuri e himni tashmë janë bërë shenjë emblematike në të gjitha tubimet me vulën presidenciale.

Me vetë faktin se me këto simbole Rugova e udhëhoqi fushatën zgjedhore më 2001 dhe më 2003, dëshmoi se shumica e shqiptarëve i tumir propozimet e tij. Respekti e entuziazmi me të cilën u pritën promovimet e këtyre elementeve të rëndësishme që e bëjnë një shtet, në një mënyrë apo tjetër ishin edhe një lloj fushate ku krahas promovimit të programit të LDK-së, përkatësisht prezentimit të presidentit Rugova, u bë fushatë për simbolet e shtetit. Partitë e tjera ende nuk kishin menduar për shtetin, ende luftonin ta vendosnin veten diku në hierarkinë më të lartë të pushtetit me UNMIK-un a pa UNMIK-un, mjafton të kishin një çikë pushtet.

Ora-rojë e shqiptarëve

Derisa shtypi i majtë dhe estabilishmentit politik, po ashtu i majtë që politikën e kishin mësuar nëpër fshatra të humbura apo dhoma me tym të diasporës, shkumëzonin kundër këtyre propozimeve, shtypi i matur dhe ai i djathtë, natyrisht se e tumirën këtë gjë. Disa udhëhoqën fushatën kundër këtyre simboleve pa ofruar asgjë për kundër argument, pos dëshpërimit të tyre pse këtë gjë e kishte bërë Rugova e jo dikush nga të përkëdhelurit e tyre. Çdo sukses të Rugovës e të Kosovës e përjetonin dështim të tyre.

Në Shqipëri propozimi i paraqitur nga presidenti Rugova në pjesën më të madhe u tumir. Ajo që ishte e rëndësishme u tumir nga të gjitha personalitetet relevante politike e shtetërore.

Presidenti i Shqipërisë, Alfred Moisiu, kryeministri Sali Berisha, dhe mbreti Leka Zogu, e mbështeten idenë e presidentin Rugova duke e vënë në pah se askush nuk të pranon, me flamur, himn e simbole të tjera të një shteti tjetër. Pra e theksonin se Kosova duhet të ketë simbolet e veta shtetërore, nëse pretendon të pranohet në OKB dhe ta ketë flamurin në Nju-Jork e organizmat e tjera ndërkombëtare. Këto i kishte parashikuar presidenti Rugova.

P.S. Vdekja e Rugovës më rrëqeth jo vetëm pse humbëm një personalitet të madh, më të madhin që e patëm në Kosovë, por me rrëqeth kur mendoj për të ardhmen e Kosovës, për negociatat, për statusin, për ata që do të bisedojnë në emër të tij, apo në vend të tij. Me mban shpresa se hija e tij dhe oguri i mirë i presidentit Rugova edhe një kohë të gjatë do ta mbrojë Kosovën dhe shqiptarët e Kosovës. Ai do të jetë ora e mirë e shqiptarëve dhe frymëzimi për sakrifica e maturi. Shpresoj se puna e tij e gjatë dhe e ngulmët do të kurorëzohet me sukses. Është fatkeqësi që ai nuk është më për ta gëzuar, sikurse që është fatkeqësi që nuk ishte ai për ta nënshkruar “Deklaratën e pavarësisë”.

Fragmente nga libri “Për shtetin e Dardanisë” (3)

[inan]

Presidenti Moisiu dekoron Presidentin Rugova me Urdhërin e Flamurit Kombëtarë

Prishtinë, 25 janar 2006 /TN /QIK - Presidenti i Shqipërisë Alfred Moisiu ka dekoruar post mortum Presidentin e Kosovës Ibrahim Rugova me "Urdhërin e Flamurit Kombëtar".

"Unë kam vendosur ta dekoroj Presidentin Rugova me Dekoratën më të lartë - Urdhërin e Flamurit Kombëtar", tha Moisiu duke i siguruar shqiptarët se do të realizohet sa më parë pavarësia e Kosovës.

"Një Kosovë e pavarur të realizohet sa më parë:" tha ai, ndërsa porositi popullin shqiptarë dhe politikanët që të jenë të bashkuar dhe të ecin përpara, "për realizimin e ëndrrës së Rugovës dhe të gjithë shqiptarëve".

Këro komente Presidenti Alfred Moisiu, i bëri pas takimit me kryekuvendarin Daci, ku ishin edhe Kryeministri Sali Berisha, Kryekuvendarja Jozefina Topalli dhe anëtarët tjetë të delegacionit të lartë shtetërorë pas homazheve që i bënë trupit të pajetë të Presidentit Rugova.

Presidenti Moisiu ngushëlloi edhe njëherë popullin shqiptar "për humbjen e madhe", që siç tha "nuk është vetëm për shqiptarët e Kosovës, por e të gjithë shqiptarëve kudo janë".


Kryeministri Berisha, që gjithashtu u ka shprehur ngushëllimet më të thella familjes Rugova, institucioneve dhe gjithë popullit të Kosovës tha: Presidenti Rugova ishte produkt, ishte pjellë e moralit, e shpirtit të këtij populli.

Ai tha se e ardhmja e Kosovës është e garantuar.

"Udhëheqja politike e Kosovës dhe qytetarët e saj, duhet ta ndjekin rrugën e presidentit Rugova, gjatë së cilës luftoi me aq përkushtim, do ta çojnë përpara, një Kosovë evropiane, të lirë, të pavarur të integruar, faktor të paqes e stabilitetit", tha ai.

Edhe kryeparlamentarja Topalli, tha se Dr.Rugova është absolutisht humanisti i shekullit XX, dhe "gjenerali i kohëve moderne që diti ta çojë popullin atje ku duhet".

Delegacioni më pas janë shënuar në librin e zisë të hapur në katin e Presidencës së Kosovës, ndërsa është pritur edhe nga Kryeministri Bajram Kosumi dhe i tërë kabineti qeveritar.

[ideus]

IBRAHIM RUGOVA
1944 – 2006

»Nuk do ta marrë për sipër përgjegjësinë për dy milionë njerëz, për të cilët do më vrajë ndërgjegjja. Jo, nuk dua« i patë thënë Blerim Shalës dhe Veton Surrojit, të cilët bënin presion mbi të, që t'i thërret Shqiptarët në kryengritje nacionale.

Ervin Hladnik Milharçiq - gazetar i Dellos së Lubjanës dhe ish gazetar i Mlladinës së famshme sllovene, ne shtojcën e së shtunave nga e përditshmja DELO e Lubjanës shkruan lidhur me vdekjen e Ibrahim Rugoves.

Në janar të viti 1990 Ibrahim Rugova ishte ulur në banesën e tij prej pesëdhjetë metrash katrore në Prishtinë. »Nuk do ta marrë për sipër përgjegjësinë për dy milionë njerëz, për të cilët do më vrajë ndërgjegjja.

Jo, nuk dua« i patë thënë Blerim Shalës dhe Veton Surrojit, të cilët bënin presion mbi të, që t'i thërret Shqiptarët në kryengritje nacionale.

Disa muaj më parë kishin themeluar bashkë Lidhjen Demokratike të Kosovës dhe krahinën e kishin futur në rrugën e demokracisë pluraliste drejtë shtetit të pavarur.

Rugova, nga një kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës derdhet në kryetar partiak.

Midis ndërtesave gri nga çimentoja, nga të cilët dhembnin sytë, dhe milicisë popullore jugosllave e cila krahinën e shihte si një arenë të krimit, ideja e sapolindur dukej bizare (e çuditshme).

Politikisht jorealiste. Dhe nga terminologjia i fundit të viteve të tetëdhjeta madje edhe e rrezikshme për shoqërinë.

Në ato çaste Rugova kishte rastin që të bëhej një politikan modern i Ballkanit dhe të fillonte luftën. Në vend të kësaj ai zgjodhi që në një copë të vogël toke, e cila nuk do të guxonte të jetë e rëndësishme, të bëhet politikan i madh.

Disa ditë më parë në rrugët e Prishtinës kishin dalë dyqind mijë demonstrues dhe kërkonin Republikë. Sikur të kërkonte që në demonstratat e ardhme të vinin të gjithë, në Prishtinë do vinin dy milion njerëz.

Arsyet për kryengritje ishin të shumta.

Kosova e kishte humbur autonominë, që e kishte si krahinë e Jugosllavisë socialiste. Në shënjestër ishte vënë sistemi i shkollimit në gjuhën shqipe, i cili në vitet që po vijonin ishte reduktuar vetëm se në shkollimin fillor dhe institucionet nacionale po zhdukeshin njëra pas tjetrës.

Në vend të këtyre nëpër rrugët e Kosovës po dilnin tanket e Armatës popullore Jugosllave. Shqiptarët të cilët në vitet e shtatëdhjeta dhe të tetëdhjeta po shihnin para vetes së tyre mundësinë e një zhvillimi në popull shtet-formues, e vërejtën rrugën e cila sërish po i shpjete në një ruralizëm të qytetarëve të dorës të dytë.

Rugovës i ndanë statusin e udhëheqësit nacional dhe nga ai po kërkonin që nga skllavëria t´i shpjete diku tjetër.

Ishte një kandidat jo i rëndomtë për një rol kësisoj. Në politikë kishte ardhur nga letërsia. Besonte në fuqinë e fjalës. Ishte i bindur, se fjala e arsyes do ta mundi nacionalizmin e çmendur. Në vitin 1989 Sllobodan Millosheviqi në Gazimestan iuu kishte folur dy milion Serbëve.

Rugova në këtë kohë po bisedonte me një gazetare të revistës “Der Spiegel”. Ai thoshte se në Kosovë do vij deri tek një luftë e llahtarshme, nëse përendemi nuk do të intervenojë. Por ishte vështirë t’i besohej.

Në te po shihnin vetëm se një ekzistencialist me shallin e tij karakteristik dhe cigare, i cili fliste me forcën e fjalës.

Kur e kishte themeluar partinë nuk e dinte mirëfilli se kujt do t’i shërbente ajo. Nuk po besonte se partia duhet të veproi si forcë politike, dhe jo si një institucion i cili vetëm se artikulon fjalët.

Në fillim të karrierës së tij politika ishte vetëm se diçka, lidhur me të cilën flitet. Ishte një diletant i mençur. Të bënte përshtypjen se nuk e kuptonte se pikërisht mbi supet e tija kishte rënë përgjegjësia për ta ndryshuar botën dhe jo që vetëm se të flitej për te.

Në çastin kur nga ai prisnin vetëm se që të gjejë fjalën e përshtatshme për kryengritje, së pari heshtej. Dhe pastaj ftoj Shqiptarët që të heqin dorë nga demonstratat, përkundër faktit se demonstratat ishin mënyra e vetme që në Kosovë të ndodhin ndryshimet.

Mirëpo, demonstratat masive, të tërë popullit, do të thoshte se mbi trupat e popullit do të vozisnin tanket dhe se do të fillonte lufta.

Njerëzve, të cilët e shikonin me çudi dhe me një zhgënjim të madh ia tërhiqnin vërejtjen, se mbase është ky shansi i fundit për një kryengritje të cilën do ta shihte ndokush, ju thoshte se: përpos konfliktit të hapur ka edhe rrugë të tjera dhe se nuk paguhet të futemi në luftë.

Në një tubim me pleqnarë të fiseve të ndryshme të Kosovës po shpjegonte se kryengritja do të thoshte një anihilacion i të gjitha ambicieve nacionale dhe se në vend të saj duhet të përgatitemi në një periudhë të gjatë të rezistencës së qetë. Njerëzit, të cilët ishin të mësuar të komandojnë, dhe jo të dëgjojnë, e dëgjuan. “Ne jemi të vjetër dhe mendojmë me të vjetën” i kishin thënë në fund. “Ti je njeri i ri dhe ti na udhëheq”.

I udhëhoqi nëpër rrugën e cila dukej rrugë e katastrofave. Represioni po rritej për një dhjetëvjetësh të tërë. U zhdukën të drejtat dhe dukej se Shqiptarët e kishin humbur edhe aftësinë e të folurit. Ngritën botën e tyre paralele të institucioneve nacionale që po i gjasonte shumë aparteidit.

Midis çasteve më të tmerrshme Rugova fliste, se nga ky vend do të lind një shtet i ri dhe i pavarur. Fliste me bindjen e një njeriu, i cili i din punët e veta. Edhe pse jo rrallë dukej se ai mbase ishte i vetmi njeri i cili besonte në këtë çështje.

Me një shkathtësi të politikanit të kalibrit shumë më të madh se vet ia kishte kurdisur kurthin Sllobodan Millosheviqit. Kur ishte përcaktuar se nuk do ta fillonte masakrën masive, por po përsiatej si pacifist të cilin dhuna e bën të vjell. Fjalimet e tija lidhur me të drejtat e njeriut nuk na qenë një retorikë mondane. Barabarësia dhe solidariteti ishin vlera, të cilat i respektonte me një seriozitet skajor.

Njëkohësisht i bënte edhe llogaritë e politikanit i cili kishte arritur deri te konkluzioni se pavarësinë e Kosovës mund ta garantojnë vetëm se Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Kosova ishte një vend zotit pas shpinës dhe jo aq atraktiv për botën.

Rugova kishte bërë llogarinë se ky vend mund të bëhet qendër e interesit pasi që për shkak të lojës bizare të rastësive këtu kryqëzoheshin interesa fatale. Shkatërrimi i dhunshëm i Jugosllavisë ishte në harmoni me frustracionet e Bashkimit Evropian i cili luftën në kontinentin e vet dinte vetëm se ta vëzhgonte.

Për krye Kosovës përshkonin frikat nga përhapja e fundamentalizmit islam dhe shpresat e Turqisë për një identitet evropian. Stabilizimi i lindjes dhe çështja e zhvillimit të shpejtë demokratik të shoqërive të prapambetura këtu po theksoheshin në mënyrën më agresive. George Bush plaku për Krishtlindje të vitit 1992, pasi që i kishte humbur zgjedhjet kishte thënë, se ky është territor amerikan.

Serbëve dhe Shqiptarëve ua kishte tërhequr vërejtjen se konflikti eventual do të kishte pasoja të rënda.

Shqiptarët i porositi se SHBA-të nuk do të bënin asgjë, nëse ata do ta fillonin luftën. Serbëve ju kishte thënë se do t’i sulmonte, nëse ata e fillojnë luftën.

Nuk ishte krejt e qartë, nëse mendonte seriozisht dhe se a kanë ndonjë peshë fjalët e kryetarit i cili sapo kishte humbur zgjedhjet. Mirëpo Rugova e kishte marrë me seriozitet dhe po i qetësonte kryengritësit për plotë tetë vjet rresht.

Luftën e filloj Millosheviqi dhe e humbi krahinën, e cila tanimë ishte e tija.

Rugova vdiq në çastin kur po duhej të fillonin bisedimet se çfarë shteti do jetë Kosova e pavarur.

Zgjati më se pesëmbëdhjetë vite por megjithatë në fund e fitoj lojën. Pas veti la së paku një argument, se nuk ka leverdi të fillosh luftën. Nuk është keq për letrarin, i cili në politikë hyri vetëm se përkohësisht, për derisa të mos paraqitet kush, i cili merret vesh në këto punë.

©TN www.trepca.net

[inan]

Bill Klinton: Rugova më impresiononte me devotshmërinë dhe pasionin e tij

Uashington 22 janar 2006 /TN /QIK - Ish Presidenti amerikan Bill Klinton ka shprehur dhembjen e tij të thellë për vdekjen e Presidentit Rugova, duke e cilësuar humbje të madhe për Kosovën.

"Në rend të parë, dua t'i shpreh ngushëllimet e mia të thella popullit të Kosovës, me rastin e vdekjes së Presidentit Rugova.

Për mua është dhimbje personale, sepse pata nderin ta njoh personalisht dhe pata respekt dhe admirim të madh për të.

Me Presidentin Rugova jam takur shumë herë në Shtëpinë e Bardhë. Ka qenë kënaqësi, sa herë e kam takuar, sepse çdo herë më impresiononte me devotshmërinë dhe pasionin e tij për paqe, liri dhe për një të ardhme më të mirë për popullin e tij.

Vdekja e Presidentit Rugova është humbje e madhe për Kosovën, por unë shpresoj se vdekja e Dr. Rugovës do t'i inspirojë të gjithë kosovarët që të vazhdojnë të punojnë më me ngulm për paqe dhe liri", thuhet në një deklaratë të ish Presidentit amerikan Bill Klinton.

__________________________________________________ _______________

Presidenti Xhorxh Bush: Shtetet e Bashkuara kanë humbur një mik të vërtetë
Shtëpia e Bardhë/Uashington 23 janar 2006 /TN /QIK - Presidenti i SHBA-ve Xhorxh Bush i ka dërguar një letër ngushëllimi Familjes së Presidentit Rugova dhe popullit të Kosovës.

"Me pikëllim të thellë e mora lajmin për vdekjen e Presidentit Ibrahim Rugova. Presidenti Rugova për shumë vite udhëhoqi fushatën për paqe dhe demokraci në Kosovë dhe fitoi respektin e botës për qëndrimin e tij parimor kundër dhunës.

Shtetet e Bashkuara kanë humbur një mik të vërtetë. Gjatë viteve të konfliktit, Ibrahim Rugova ishte zëri i arsyes dhe maturisë që i ndihmoi popullit të Kosovës për të vënë bazat për një të ardhme paqësore. Humbja e këtij zëri, në këtë kohë vendimtare, është posaçërisht tragjike për Kosovën.

Më lejoni t'ju siguroj se Shtetet e Bashkuara mbesin të përkushtuara për të punuar me gjithë njerëzit e Kosovës për ndërtimin e një ardhmërie që është stabile, demokratike dhe përparimtare.

Në emër të popullit të Shteteve të Bashkuara, unë dhe Laura i shprehim ngushëllimet tona familjes së Presidentit Rugova dhe gjithë popullit të Kosovës.

Sinqerisht, George W. Bush", theksohet në fund të mesazhit të Presidentit amerikan.
__________________________________________________ _______________

Bruksel, 23 janar 2006 /TN /QIK - Në një mesazh ngushëllimi të kryetarit të Partive Popullore të Evropës Vilfrid (Wilfried) Martens, shkruan:

"Familje dhe miq të Presidentit Ibrahim Rugova,

Me pikëllim të madh mësova për shkuarjen nga jeta të Ibrahim Rugovës, të cilin kam pasur privilegj dhe kënaqësi ta takoj në raste të ndryshme.

Ai ishte baba i përkushtuar dhe frymëzues për lirinë e Kosovës.

Në emrin tim personal dhe të Partisë Popullore Evropiane ju përcjell në këtë mënyrë juve dhe qytetarëve të Kosovës ngushëllimet tona më të sinqerta për humbjen tuaj", thuhet në mesazhin e zotit Martens drejtuar familjes Rugova.
__________________________________________________ _______________

Bob Dole: Ashtu si presidenti amerikan, Abraham Lincoln, Presidenti Rugova është bërë tashmë “njeriu i epokave”

Zëri i Amerikës (22.01.2006) - U dëshpërova thellësisht kur mësova lajmin për vdekjen e Presidentit të Kosovës Dr. Ibrahim Rugovës.

Dr. Rugova ishte një njeri i madh dhe heroik që personifikonte shpresat dhe aspiratat fisnike të popullit të Kosovës për një shtetet sovran, të pavarur dhe të njohur nga komuniteti ndërkombëtar.

Ka qenë privilegj për mua të punoja në aspektin profesional me Dr. Rugovën dhe ta konsideroja atë një nga miqtë e mi më të ngushtë gjatë rreth dy dekadave që kur u njoha me të.

Mendja dhe zemra ime është në këto momente me familjen e tij dhe me gjithë Kosovën.

Përpjekja e madhe e Presidentit Rugova për lirinë, demokracinë dhe pavarësinë e Kosovës ka të njëjtat përmasa me fushatat e ngjashme paqësore dhe historike të Mahatma Gandidit, Nelson Mandelës dhe Martin Luther Kingut.

Ashtu si presidenti amerikan, Abraham Lincoln, Presidenti Rugova është bërë tashmë “njeriu i epokave”.

Gjatë muajve të fundit, Dr. Rugova e luftoi kancerin me të njëjtin dinjitet dhe qëllim.

Megjithëse ai e humbi këtë betejë, ëndrrat e tij për Kosovën do të realizohen së shpejti.

Prandaj dhe familja e miqtë e zotit Rugova mund të gjejnë edhe rehati kur e dinë se dashurin e tij e sinqertë dhe e pamasë për Kosovën do të mbijetojë.

Është shpresa ime e madhe se administrata amerikane, negociatorët ndërkombëtarë dhe udhëheqësit e tjerë të Kosovës do të respektojnë vizionin e zotit Rugova, duke ndjekur një proces për statusin përfundimtar politik të Kosovës që do të çojë në sovranitetin e Kosovës, njohjen nga komuniteti ndërkombëtar dhe shtetin e pavarur plotësisht dhe pa kushte me një vend në Kombet e Bashkuara në vitin 2006.
__________________________________________________ _______________

Shysel: Ibrahim Rugova i dha trajtë politikës në Evropën Juglindore me personalitetin e tij të fuqishëm

Prishtinë, 22 janar 2006 /TN /QIK - Kancelari i Austrisë Volfgang Shysel (Schuessel) ka deklaruar: "Ibrahim Rugova i dha trajtë politikës në Evropën Juglindore me personalitetin e tij të fuqishëm.

Ai promovoi zgjidhje paqësore për konfliktin në Kosovë dhe punoi për të ardhmen e Kosovës pa menduar as për shëndetin e vet".

"Austria do të vazhdojë me gjithë fuqinë e saj t'i mbështesë përpjekjet për arritjen e stabilitetit dhe paqes së qëndrueshme në Kosovë", tha kancelari austriak Volfgang Shysel.
__________________________________________________ _______________

Hollbruk: "Humbje e tmerrshme"

Prishtinë, 22 janar 2006 /TN /QIK - "Kur e kam takuar Ibrahim Rugovën për herë të parë, ai dukej si një zë i vetmuar, në betejë të vetmuar, duke bartur një shall që thoshte se do ta varte, vetëm kur ta sheh vendin e lirë.

E shikoja duke ndjekur ëndrrën e popullit të vet nën kushte të jashtëzakonshme me urtësi dhe këmbëngulësi, dhe u bëra admirues dhe shok i tij.

Çfarë kënaqësie ishte ta shoh më në fund në Prishtinë pa shallin e tij! Mbaj zi për ndërrimin e jetës, së bashku me tërë popullin e Kosovës.

Derisa Kosova e fitoi lirinë nën udhëheqësinë e tij, tani përjetoi një humbje të tmerrshme në një pike kritike, kur shumë punë mbeten për tu bërë.

Apeloj tek liderët kosovarë të bashkohen dhe të punojnë së bashku, për të arritur pavarësinë për të cilën President Rugova luftoi".

Këtë deklaratë Hollbruk e bëri për gazetën "Express" të Prishtinës.
__________________________________________________ _______________

[inan]

[IMG]

E gjithë Kosova i ka dorëzuar qiellit vullnesën e tyre hyjnore, për pavarësi - Presidentin Rugova

Prishtinë, 26 janar 2005 /TN /QIK

Idriz MORINA

Kosova e mposhtur nga dhembja Presidentin e vendit Dr.Ibrahim Rugova, e përcolli si një shenjt për në amshim. Si ngushëllim të mbi 500 mijë vetave nga të gjitha vendet shqiptare, morën pjesë në varrim si dhe delegacioneve shtetërore nga mbarë bota, të cilët u janë bashkuar atyre dhe Familjes Rugova në lamtumirën e Presidentit në Varrezat e Dëshmorëve në Velani.

Presidenti Rugova u varros me nderimet më të larta shtetërore dhe njerëzore, të bëra këto nga pjesëmarrja e delegacioneve të krerëve të shteteve dhe të diplomacisë evropiane e botërore, si dhe me ceremoninë e Trupave Mbrojtëse të Kosovës.

E gjithë Kosova, dhe të gjithë shqiptarët nga do janë, sot i kanë dorëzuar qiellit vullnesën e tyre hyjnore, Presidentin Rugova, me shpresë se vullneti i tyre dhe ëndrra e Presidentit për pavarësi do të bëhen realitet.

Ata sot me pjesëmarrjen në varrimin e Dr.Rugova, janë ndjerë se kanë dhënë sakrificën më të madhe dhe më të dhembshme të tyre. Po ashtu janë ndjerë edhe ato pleq e plaka, dhe të sëmurë që s'kanë mundur të marrin pjesë në varrimin e Presidentit Rugova.

Gjithçka dukej se ka shembur jetën në Kosovë, asnjë shenjë tjetër jete veç zisë dhe pikëllimit.

Shtëpitë ishin boshatisur në kryeqytet, por edhe në tërë Kosovën, duke lënë kryesisht fëmijët dhe ata që mund të përkujdeseshin për ta, me qëllimin e vetëm për t'ia bërë nderimin e fundit Presidentit Rugova në ceremoninë e varrimit.

Rreth gjysmë milioni qytetarë, burra, gra, pleq, të rinj e fëmijë për vdekjen e hershme të Presidentit 61 vjeçar dr.Ibrahim Rugova, të pllakosur në dhembje të zezë, në lot, në psherëtima, e dënesje, që mund ta kujtojnë vetëm dhembjen për kryeheroin Gjergj Kastriotin, kishin mbushur rrugët dhe lagjet që do të përshkonte kortezhi, deri tek varrezat.

Njëkohësisht përzier me dhimbjen e dashurinë sikur vërehej tek ta edhe frikë se kush do ta udhëheq vendin në rrugën e mëtejme drejt pavarësisë, në duart e kujt do të jetë fati i tyre i mëtejmë për ta përmbyllur realizimin e ëndrrës, me të cilën vdiç Presidenti Rugova, pavarësinë.

Lumenj njerëzish kishin vërshuar Prishtinën nga të gjitha anët e Kosovës, që në orët e para të mëngjesit, të papenguar nga asgjë, as nga të ftohtit dhe pritjet e gjata.

Ata ishin shpërndarë sipas këshillave për respektimin e funeralit të Presidentit Rugova anëve të rrugëve, të cilat mbaheshin të hapura nga pjesëtarët e SHPK-së të vendosur në çdo tri metra largësi, fillimisht nga rruga "Nëna Terezë", pastaj nga udhëkryqi tek Fakulteti Filologjikë, e deri në udhëkryqin mbi sallën "1 Tetori", përgjatë tërë rrugës "Agim Ramadani" dhe nga udhëkryqi te "Sllovenia sporti", deri tek varrezat në Velani, ku po ashtu ishin mbledhur me mijëra qytetarë në vendin e përcaktuar si dhe jashtë varrezave, para se të arrinte atje në orën 10.00 kortezhi me trupin e Presidentit Rugova, i bartur nga automjetet e TMK-së dhe i përcjellur nga ato që bartnin Familjen Rugova dhe bashkëpunëtorët më të afërt.

Gjatë gjithë rrugës mbi arkivolin e Presidentit Rugova të mbuluar me Flamurin Presidencial, hidheshin valë lulesh nga duar të panumërta prej adhuruesve të tij të përgjunjur.

Ndërsa, për të mbahej ceremonia në sallën "1 tetori", dukej sikur shumicës nga të pranishmëve u fanitej figura e Presidentit Rugova, dhe i kurajonte ata për fatin e Kosovës. Salla ishte zbukuruar ashtu siç e meritonte një zi nga më të mëdhatë në historinë e këtij trualli të lashtë, me dhembjen që kurrë se ka manifestuar në mënyrë të tillë.

Po varroste presidentin Rugova krijuesin e shtetit të saj, në prag të njohjes së tij. Në sallë ishin të vendosura dy fotografi të mëdha të Presidentit Rugova, gjashtë vula presidenciale, si dhe flamuri presidencial përkrah Flamurit Kombëtar dhe të OKB-së, dy shenja këto shtetërore, që ia la trashëgimi kombit si dhe Himnin e Kosovës, që u këndua përkrah Himnit kombëtar, në hapje të ceremonisë, të pasuar me një minutë heshtje në nderim të Presidentit Rugova, në prani të gjithë atyre burrështetasve, presidentë, kryeministra, ministra, ambasadorë.

Ndërsa, këto janë pasuar me fjalët dinjitoze dhe hirplota të kryeadministratorit Petersen, të kryekuvendarit Daci, të kreministrit Kosumi, të z.Sollana, të z.Xhekson dhe të z.Berisha. Me mesazhin e vazhdimit të rrugës së Presidentit Rugova për ndërtimin e shtetit modern dhe demokratik të Kosovës, që ishte vullneti i Presidentit.

Sapo është nxjerrë nga salla trupi i Presidentit Rugova, i përcjellur nga i njëjti kortezh, por i zgjeruar, që në ndërkohë i ishin bashkuar edhe shumë nga delegacionet që morën pjesë në ceremoni.

Ky çast, kur Trupi i Presidentit, nga rojat e nderit të TMK-së u largua nga "Shtrati i Topit" ku kishte ndejtur gjatë ceremonisë, së bashku me momentet kur trupi i Presidentit Rugova u lëviz pas më shumë se 72 orësh nga holli i Kuvendit, për në sallën "1 Tetori" dhe nga rezidenca e tij në Velani për në hollin e Kuvendit për homazhe, ishte çasti më pikëllues i takimit të ndarjeve të dhembshme deri në tragjikë, së pari për familjen dhe pastaj për Kosovën, pasi siç tha edhe sot Petersen, ai ishte babai i Mendimit, Ukës e Teutës, por edhe baba i Kosovës.

Lotëve të nënës së tre jetimëve, trashëgimtarëve të Presidentit Rugova, u janë bashkuar ata të mijëra e mijëra syve, të miqve të Tij, të partisë, por edhe si kongresisti Eliot Engjël, të bashkëpunëtorëve, të adhuruesve e të disa gazetarëve.

Në qetësi, ndërsa kortezhi merrte rrugën nga salla "1 Tetori" kah ajo "Agim Ramadani", dhjetëra mijëra qytetarë i bashkoheshin, që në pamundësi të hapësirës të merrnin pjesë në ceremoni, kishin pritur jashtë për t'ia thënë lamtumirën e fundit në varrim, ndërsa dhjetëra mijëra të tjerë prisnin buzë rrugës të shihnin arkivolin e Presidentit Rugova, duke bërë incizime me kamera dhe miliona fotografi me aparate fotografike dhe telefona mobil.

Shumë nga ata të pikëlluar dhe zemërthyer, e të përlotur mbanin shtrëngueshëm portrete të ndryshme edhe nga madhësitë, të Presidentit Rugova, ndërsa shumë të tjerë flamuj presidencial të madhësisë ceremoniale dhe të vegjël.

Shumë prej tyre patën treguar gatishmërinë ta ndihmonin Dr. Rugovën me çfarëdo sakrifice, vetëm e vetëm që ta shpëtonin Presidentin Rugova, të jepnin, organe, shtëpi dhe para. Por, të gjitha këto nuk u mjaftonin ta shpëtonin Presidentin e tyre.

Dhe kjo ishte dhembja, e cila që nga dita kur ai e bëri të ditur sëmundjen e pashërueshme, e deri në ditën që vdiq dhe të varrimit, që i bënte të mosmjaftoheshin me çfarëdo nderimi, për udhëheqësin e tyre edhe shpirtëror, njeriun që i udhëhoqi drejt krijimit të shtetit të pavarur, që mbet pa u formalizuar.

Gjatë këtyre ditëve sa ata kanë bërë homazh dhe në varrimin e Presidentit Rugova kanë konfirmuar gatishmërinë, se do të plotësojnë vullnetin e përbashkët për pavarësi, duke ia konfirmuar opinionit botëror së bashku me burrështetasit e pranishëm, se sakrifica e fundit e pavarësisë së Kosovës, ishte shpirti i Presidentit Rugova.

Ata me pjesëmarrjen e tyre në homazhe, gati për një javë dhe në varrimin e Madh sot, në ditët më të ftoha prej vitesh, me pritjet nga më të gjatat, i treguan botës vendosmërinë për ta çuar në vend amanetin e Presidentit Rugova, pavarësinë.

Rreth orës 14.35 minuta trupi i Presidentit Rugova mbërriti aty ku do të pushonte përgjithnjë në "Varrezat e Dëshmorëve" në Velani, në fqinjëri me rezidencën ku kaloi 15 vjetët e fundit të jetës.

Shtatë minuta pas arritjes, trupi i tij po lëshohej në tokë, bashkë me zemrat e qindra mijëra shqiptarëve, që kishin ndjekur gjatë gjithë 16 vjetëve të jetës politike, dhe të miliona të tjerëve që po e shikonin nëpërmjet televizioneve.

Ndërsa, jehonin tingujt mortor për ndarjen lamtumirëse, rojet e nderit të TMK-së, po jepnin shenjë se trupi i Presidentit Rugova tanimë po prehej në tokën arbërore, u dha urdhri për nderimin shtetëror me armë zjarri ceremoniale që u shkrehën nga tri herë, nga dy radhët e TMK-së.

Dhe kjo ndarje që nxiste deri në thirrje vaji e gati mallkimi, po bëhej realitet, pas gjashtë ditësh qëndrimi edhe fizikisht pranë, ai po ikte përgjithnjë. Dhe këtë po e bënin të parët, bashkëshortja Fana, bijtë Mendimi e Uka dhe e bija Teuta, ndërsa pasonin ato të familjarëve të tjerë të ngushtë, të miqve, bashkëpunëtorëve dhe udhëheqësve të lartë, po ashtu edhe të atyre fetarë si myslimanë, bektashi e katolikë.

Ata të ritit islam nuk u larguan pa i dhënë nderimin e tyre fetar, duanë. Ndërsa më pas, një pjesë e madhe e atyre që kishin mbetur ende duke pritur vërshuan drejt varrit të Presidentit Rugova, duke i dhënë lamtumirën heroit të tyre historik dhe mitik!


Çmimet me të cilat u nderua presidenti Rugova

Presidenti Rugova u cilësua si baba i kombit, krijues i shtetit moderne, demokracisë moderne, arkitekt dhe strateg i pavarësisë së Kosovës, i krahasuar me Gandin, Xhorxh Uashingtonin, Linkolnin, këto krahasime të fundit i kanë bërë kryesisht, burrështetas të njohur dhe diplomatë të shquar, por edhe nga analistë e politikan shqiptarë.

Presidenti Rugova ishte fitues i shumë çmimeve, si laureat i Çmimit për Paqe të Fondacionit Paul Litzer të Danimarkës, i nderuar me titullin “Doktor Nderi” të Universitetit të VIII të Parisit dhe të atij të Tiranës, të fituesit të Çmimit Saharov të Parlamentit Evrpian, të Çmimit për Paqe të Mynsterit të Gjermanisë, titullin “Qytetar Nderi” të Venedikut, të Milanos dhe të Breshias, fituesin e Çmimit për paqe të Unionit Demokratik të Katalonisë në Barcelonë të Spanjës, titullin ”Senator Nderi” të Parlamentit Evropian, mirënjohjen “Mik i Shteteve të Bashkuara të Amerikës”.

[Arb]

Mungesa që shkëlqen

Vetmia e Princit

Shkruan: Teki Dervishi

Fati i Princit është vetmia! Lumturia e Shenjtorit është vdekja. Ai jeton për vete vetëm pas saj!

Të dënuam dhe të futëm në burg shtëpiak, kurse Ti na nxore prej Territ të Robërisë dhe na, e fale Lirinë! Ti e shpalle i Pari: "Kosova de Fakto është e Lirë"!

Nuk ke vdekur sot. Jo. Kur ne ngurronim dhe frikoheshim, Ti e sakrifikove jetën tënde për ne!

"Ti nuk e jetove jetën Tënde, por e këndove për ne". Një ditë nuk dole i lirë në rrugë. Të mjaftonte që na bëre ne të ndihemi të Lirë dhe Krenarë!
Por mos ke dert për ne. Nuk të la vetëm populli im. Edhe pas Tej vjen me Ty! Vetëm Ata që vijnë pas Teje, e meritojnë Lirinë!

Gjeneralët i fitojnë luftërat, Ti Njeri dhe poet i ditëve djaloshare, e fitove Paqen për Ne dhe e ngrite lartë Dinjitetin e Popullit tim para gjithë vendeve të botës.

Zoti President!

Sot në Prishtinë nuk shoh njerëz rrugës, është mbyllur çdo gjë në qytet, dhe ndonjë njeri që takoj rastësisht, e shoh të përlotur. Asgjë nuk flet sot. Askush. Vetëm një fjalë: ngushëllime!

Ne shokët e Tu të ditëve më ideale djaloshare - të patëm lënë vetëm! Por me Ty erdhi Populli im. Ti e ngrite emrin e shqiptarëve në mbarë botën po aq sa paraardhësit e Ty të Mëdhenj të Historisë Kombëtare.

Pas një gjysmë shekulli robërie komuniste, Ti i Pari i tregove botës të vërtetën për shqiptarët dhe Kosovën.

Askujt më shumë se Ty nuk i besuan burrat e mëdhenj të Shteteve të mëdha. U lidhe miqësi shqiptarëve me kombet më të mëdha të botës, me shtetet më të fuqishme, me ndërtuesit e Demokracisë dhe të Lirisë gjithëbotërore.
Kur bisedoje Ti me Ata, Ata e dëgjonin Zërin e Popullit tim.

Është populli Ai që diti ta ndjekë rrugën Tënde, duke të qëndruar besnik deri sot dhe kurrë më nuk do të kthehet pas.

Ti u largove! Por ne nuk do të largohemi nga Ti!

Përjetë dhe breza të mbetemi mirënjohës dhe të falënderojmë më tërë qenien
dhe mendjen Tonë.

[Arb]

Ibrahim Rugova dhe shqiptarët

Shkruan: Mezo Baze

Ibrahim Rugova mbylli të shtunë në mesditë, misterin e tij më të madh, jetën. Me gjithësej tri fjali që shpjegonin dogmën e misionit të tij, ai nguliti në mendjen e shqiptarëve dhe Perëndimit, rrugën paqësore, shtetin e pavarur të Kosovës dhe vlerat perëndimore të shqiptarëve. Askush me kaq pak fjalë, kaq pak veprim dhe kaq pak shanse, nuk dot ë kishte arritutr atë që arriti ai.

Miliona shqiptarë që janë të prekur sot nga ky lajm, janë ende të shokuar nga pamundësia që patën për të konsumuar atë histori që Ibrahim Rugova prodhoi për kombin e tyre në 16 vite. Miliona ballknas dhe evropianë, po ashtu do ta kishin të pamundur të besonin se një individ i vetëm me vizionin e tij origjinal do të prodhonte një histori të re për vendin e vet, duke mundur prodhimet shekullore të miteve dhe historisë së Ballkanit. Për 16 vite jetë politike, ai ndërroi tërësisht raportet e Kosovës me fiqnjët dhe perëndimin, çmontoi një sistem të tërë që prodhonte histori, politikë dhe vizion negativ për shqiptarët.

Kur ballkanasit e ish Jugosllavisë, rrëmbyen armët dhe nisën luftërat për pavarësi në fillim të viteve 90-të, Ibrahim Rugova arriti të izolojë Kosovën nga konflikti i përgjakshëm me një kurajo dhe vizion i cili funksionoi. Ky vizion i dha Kosovës aleatë perëndimorë para fillimit të luftës, u dha shqiptarëve emër të mirë para përplasjes finale, i dha shoqërisë së Kosovës shanse për solidaritet para fillimit të masakrës, dhe mbi të gjitha i dha një orientim të ri çështjes shqiptare në Ballkan, duke e reformuar atë nga një çështje e pambyllur e “Bashkimit Kombëtar”, në një çështje të formimit të shtetit të Kosvës si shtet i pavarur. Ky vizion po ashtu shpërbëu në pak kohë mitet serbe për Kosovën, dhe çliroi energji të reja edhe në Serbi, për të kuptuar se Kosova nuk është betjea e tyre për jetë a vdekje. Ai ndryshoi edhe historinë e tyre.

Nuk jam i sigurtë nëse shqiptarët e Kosovës e pranuan, si vizion, apo si obsion, projektin e Rugovës, por u pa qartë se në fund ata e pranuan atë si fat. Ai nuk jetoi gjatë por pati aq kohë së të vdiste i pajtuar me të gjithë ata që i janë zemruar gjatë jetës për rugën e tij. Dhe iku pak kohë para se sa shqiptarët ta prekin me dorë produktin e jetës së tij politike, pavarësinë e Kosovës.

Nuk jam i sigurt se shqiptarët zgjodhën Rugovën në fillim të viteve 90-të për ti përfaqësuar, por jam i sigurt se Rugova zgjodhi rrugën e duhur për t’i shpëtuar shqiptarët dhe për t’i bindur ata për rrugën që duhet të ndiqnin. Ndaj ata e pranuan atë si një simbol.

1. Paqja si fuqi
Në mes të viteve 90-të, Ibrahim Rugova ishte i vetmi njeri i qartë për paqen që po prodhonte. Brenda LDK, brenda Kosovës, por dhe në Shqipëri, duket se kishte një lloj paqartësie për fuqinë e rrugës së tij. Kishte presion për më shumë veprim, dhe ndoshta për organizime klandestine ushtarake. Në një prej qëndrimeve të tij të shkurtëra në Shqipëri, në korrik të vitit 1995, e pyeta miqësisht Ibrahim Rugovën në Durrës, përse nuk u hapte rrugë elementëve më radikalë.

Ishte një njeri që t’i zhvlerësonte të gjitha pyetjet pompoze dhe sidomos përpjekjen për t’i dhënë mend. Por atë moment u bë serioz.

-Nuk mund të bëj ushtri në një vend të pushtuar, tha. Kemi zgjedhur rrugën tonë dhe do t’i mundim.

Ngela keq nga serioziteti i tij. Dhe kisha një mister të madh se si ky njeri arrinte të bindtte të huajt për këtë që thoshte. Ju luta të shpjegonte privatisht se si ja ekspozonte ai të huajve çështjen e Kosovës. Cili ishte fjalori? Cilat ishin faktet?

Po më dëgjonte pa shumë bezdi dhe unë përfitova t’ia ilustorja pyetjen me takimin e para disa ditëve që kishte pasur me Sekretarin Amerkan të Shtetit Uoren Kristofer.

-Thjeshtë ua them. U tregoj që ka pas masakra mbi popullsinë civile. U them që janë mbyllur shkollat dhe universitet dhe ne i kemi hapur ato në shtëpia private dhe jemi vetogarnizuar t’i paguajmë. U them se po kështu kemi hapur shtëpi shëndeti për shqiptarët se janë të diskriminuar nga qeveria e instaluar serbe. Dhe u tregoj se kemi fuqi dhe ndërtojmë një shoqëri tonën, duke prezantuar rrugën paqësore.

Në të vërtet për mua ato ishin fjali të rëndomta, por misteri dhe simpatia që ato ngjallën në kancelarit perëndimore ishin të pashpjegueshme. Kancelaritë panë tek kjo filozofi e thjeshtë mundësitë e një shoqërie për t’u vetorganizuart dhe sinqeritetin e një lideri pacifist. Këtë vizion nuk mund ta kishte kurrë një njeri normal, një shqiptar “me gjak” si gjithë të tjerët. Për këtë arsye them se Rugova ua imponoi si fat shqiptarëve këtë rrugë, rrugën me kosto më të lirë për të prodhuar një histori të re të tyre. Kam frikë se askush tjetër nuk do të kishte zgjedhur atë rrugë që prodhoi fuqinë relae të shqiptarve përmes paqes.

Për të përmbysur historinë që serbët kanë prodhuar për shqiptarët në Perëndim duhen qindra katedra historie. Opsioni i Ruogovës i bëri të pavlefshme ato. Ai nuk prodhoi, por provoi se shqiptarët dijnë të bëjnë një histori tjetër nga ajo që është thënë për ta.

Për të përmbysur fuqinë diplomatike të ish Jugoslalvisë në botë duheshin me dhjetra kancelari aleate. Ibrahim Rugova fitoi mbështetjen jo vetëm të miqëve të kombit shqiptar, por përmbysi vizionin e miqëve historikë të serbisë për shqiptarët dhe Kosovën.

Për të mundur ushtrinë jugosllave, shqiptarët nuk do të mundin dot sikur të mobilzoheshin të gjithë si komb, por vizoni i Rugovës dhe aleancat e tij bën që në dispozicion të kauzës së tij të vihej ushtira më e madhe e botës, NATO e cila ishte pjesë e një prej tri fjalive të Ibrahim Rugovës për 10 vitet e para të tij.

2. Sinqeriteti kundër ëndrrës së shqiptarëve për Bashkim
Ibrahim Rugova është i pari që ka formuluar në mënyrë të siqnertë tezën për pamvarësi të Kosovës. Prej Kongresit të Berlinit shekullin e 19-të e deri në mes të vitev e70-të, ëndrra e shqiptarve ka qenë bashkimi i Shqipërisë me Kosovën. Obsioni i pavarësisë së Kosovës shihej relaisht si hipokrizi. Ibrahim Rugova është udhëheqësi i parë shqiptar që e ka këtë tezë të sinqert. Ai e kishte të modeluar në vizionin e tij pamvarësinë e Kosvës dhe punoi gjatë ta vizatonte atë për shqiptarët. Ka shumë histori vulgare me simbolet e tij me gurët që dhuronte dhe flamujt që qëndiste, me himnet që prodhonte dhe traditat kosovare që donte të ringjallte, por kjo vinte pik së pari se në atelien e tij politike, modelohej sinqerisht një Kosovë e pavarur. Për shumë të tjerë në Shqipëri dhe Kosovë ky është një opsion politik, por jo i sinqert. Për Ibrahim Rugovën ky ishte një opsion i sinqertë. Ai e respektonte Shqipërinë por kurrë nuk bëri asnjë gjest që të provnte se ishte nën ndikimin e saj. Ai ishte një indipendentist natyral që refromoi platformën e shqiptareve për Bashkim Kombëtar. Ai prodhoi një histori të re për çështjen shqiptare. Ai prodhoi Kosovën e pavarur dhe rikonfigurimin e interesave shqiptare në Ballkan.

3. Vlerat perëndimore
Rugova po ashtu prodhoi dhe një histori të re të lidhjeve shpirtërore të Kosovës me Perëndimin. Përkushtimi i tij ndaj vlerave kristaine të Evropës, toleranca e tij proverbiale ndaj kundërshtarëve dhe sinqeriteti i tij i pozimit para ikonës së Nënë Terezës dhe Papës, e ktheu çështjen e aleancës së Kosovës me Perëndimin, në një betejë të re të tij. Në asnjë shoqëri imponime të tilla si ajo që Rugova i bënte shoqërisë së Kosovës nuk dot ë kalonin pa probleme. Në asnjë shoqëri me shumicë myslymane, predikimet për konvertim në katolicizëm dhe shkuarja drejt rënjëve kristaine të Evropës nuk do të kishte kaluar pa probleme për një lider. Për Ibrahim Rugovën këto kaluan jo vetëm pa probleme, por me një misticizëm i cili ka çaramtosur çdo zë kundër tij. Ky dimension e bëri atë po ashtu një lider të pranueshëm edhe për qytetarët jo shqiptarë të Kosvës. Ai është lideri që e pranoi Kosova, që ai, vizatoi në mendjen e tij.

* * *

Ibrahim Rugova iku. Me po aq qetësi sa përballoi gjithë betejat e pamigjunushme politike dhe historike, përballoi dhe sëmundjen e qartë të tij. Aq të bukur tentoi ta bënte ikjen, sa shumë kush, nisur nga magjia politike e tij, filloi të besonte dhe tek magjia biologjike e mundjes së kancerit të mushkërive. Për vite të tëra sa herë kam pas rastin ta takoj atë dhe t’i vizatoj si gazetarë miqtë dhe armiqtë e tij, më ka injoruar përshkrimin që i kanë bërë. Nuk kam dëgjuar asnjëherë të pranojë dhe të shprehet për kundërshatrët për kritikët dhe ata që e sulmonin. Nuk jetoi gjatë, por tashmë shikoj se dhe kaq pak jetë sa pati, i mjaftoi t’i bindtte të gjithë se kishte të drejtë. Iku gati pa asnjë armik, pa asnjë kundërshtar, pa asnjë rival dhe kam frikë, pa asnjë pasardhës.

Siç mund të ikte një i dërguar i zotit për shqiptarët.

Tiranë, 21 janar 2006
Autori është analist nga Tirana