
Postuar mė parė nga
ARIANI_TB
Statusi i ardhshėm i Kosovės - rigrupim i misionit ndėrkombėtar
XHEMAJLI: Grupi qė po e bėnė pazar Kosovėn ka pranuar tė papranueshmen. Ka pranuar kėshilla ndėrkombėtare, sipas tė cilave Kosova duhet tė pėrmbahet ndaj vendimeve tė njėanshme. Donė tė thotė nga vetėvendosja, sovraniteti, dhe tė negociojė fatet e vendit me Serbinė qė vazhdon agresionin. Dhe kėtė mashtrim vetėdijshėm e kanė pranuar anėtarėt e delegacionit.
Organizuar nga Kėshilli i Rrethit tė LPK-sė nė Besianė, ėshtė mbajtur debat me qytetarė me temėn gjendja politike nė Kosovė, ku morėn pjesė Emrush Xhemajli, kryetar i LPK-sė dhe deputet nė Kuvendin e Kosovės, Albin Kurti, lider i Lėvizjes Vetėvendosje, dhe Rifat Blaku, demograf.
Salla e tetatrit tė qytetit, ku u mbajt debati, ishte e vogėl pėr tė nxėnė tė gjithė ata qė ishin tė interesuar pėr tė marr pjesė nė kėtė debat. Interesimi shumė i madh i qytetarėve pėr tė marrė pjesė nė kėtė debat flet vetvetiu pėr rėndėsinė e debateve tė tilla, qė pėr synim kanė tė informojnė qytetarėt pėr gjendjen reale nė tė cilėn ndodhet Kosova dhe rreziqet qė po e presin pėr shkak tė kėsaj gjendjeje.
Debatin e ka hapur kryetari i KRr tė LPK-sė nė Besianė, z.Tefik Durmishi, i cili pasi ka pėrshėndetur pjesėmarrėsit nė debat, fjalėn ia ka dhėnė kryetarit tė LPK-sė, z.Emrush Xhemajli, njėkohėsisht edhe deputet nė Kuvendin e Kosovės.
Z. Emrush Xhemajli fillimisht ka pėrshėndur organizatorėt, Kėshillin e Rrethit tė LPK-sė pėr Besianė dhe kryetarin e saj z. Tefik Durmishin, bashkėpjesėmarrėsit nė kėtė debat, posaēėrisht bacėn Osman Zhitia dhe tė gjithė familjarėt e dėshmorėve, invalidėve tė luftės, bashkėluftėtarėt dhe gjithė qytetarėt qė ishin prezent.
Qe 7 vjet, pra nga viti 1999, Kosovės i ėshtė marrė koha qė shkoi dhe po i merret edhe koha e ardhshme. Ajo ėshtė e ndaluar dhe nuk po lihet tė punojė normalisht sikurse punojnė vendet tjera pėr ardhmėrinė e vetė, u ka rikujtuar qytetarėve pjesėmarrės nė kėtė debat z.Xhemajli.
Statusi i shumė reklamuar, si status final dhe si status i ardhshėm i Kosovės, nė fakt ėshtė njė rigrupim i misionit ndėrkombėtar. Ky mision do tė jetė vetėm ndryshim i formės dhe i ngjyrės, por nė esencė do tė jetė mision i njėjtė i udhėhequr nga OKB-ja, ndėrsa BE do tė ketė detyra zbatuese. Pra, bėhet fjalė pėr vazhdim tė status kuos edhe pėr njė kohė tė pa definuar me rreziqe tė garantuara pėr stabilitetin e Kosovės, por edhe tė rajonit.
UNMIK-u, qeverisėsja e vėrtetė e Kosovės, kaherė ėshtė komprometuar dhe nuk i beson kush mė nė Kosovė. Duhet marrė me shumė rezervė veprimtaria e ardhshme e tij dhe kalimi i kompetencave te misioni i ardhshėm. Por edhe ky mision nuk e fsheh veprimin despotik tė vetin. Ai nuk ėshtė i zgjedhur, por ai ka krijuar IPVQ-tė tė cilat nuk punojnė pėr zgjedhėsit po pėr UNMIK-un.
Dhe IPVQ-tė nė Kosovė janė katandisur si mos mė keq dhe smund tė luajnė mė rolin pėr ēka janė formuar.
Grupi i quajtur i Unitetit ėshtė unik vetėm nė ato kėrkesa qė vijnė jashtė Kosovės dhe ėshtė jashtė kontrollit tė Kuvendit e popullit. Pavarėsia, sovraniteti dhe vetėvendosja janė akte tė njėanshme. IPVQ-tė dhe Grupi qė po e bėnė pazar Kosovėn ka pranuar tė papranueshmen. Ka pranuar kėshilla ndėrkombėtare, sipas tė cilave Kosova duhet tė pėrmbahet ndaj vendimeve tė njėanshme. Donė tė thotė nga vetėvendosja, sovraniteti, dhe tė negociojė fatet e vendit me Serbinė qė vazhdon agresionin. Dhe kėtė mashtrim vetėdijshėm e kanė pranuar anėtarėt e delegacionit. Pėr mė tepėr delegacioni i Kosovės ėshtė frikėsuar ndaj kėrcėnimeve tė botės se ai qė merr veprime tė njėanshme, qoftė Kosova, qoftė Serbia gjoja do tė braktisen nga bashkėsia ndėrkombėtare. Por, veprimet serike tė njėanshme tė Serbisė, si Kushtetutėn dhe Referendumin kundėr Kosovės jo vetėm qė nuk po i kundėrshton bota por ėshtė duke i mbėshtetur ato. Ndalu tė presim ēka po bėnė njėherė Serbia - u shprehėn shumė qartė tė gjitha qendrat e vendosjes botėrore.
Veprimet e njėanshme kundėr Kosovės po i vėshtrojnė me indiferencė dhe nė heshtje Kuvendi i Kosovės, pėrgjegjės edhe pėr sjelljen e Grupit Negociator. Objektivisht edhe Grupi Negociator dhe Kuvendi i Kosovės, me mosveprimet e veta tė natyrshme pėr ndėrtimin e pavarur tė sovranitetit tė vendit de jure e de facto janė duke pritur ēka po bėnė Serbia.
Nė Kuvendin e Kosovės, qė tash praktikisht ėshtė i bllokuar dhe jofunksional, para njė viti i kemi grumbulluar 13 nėnshkrime nga deputetėt pėr tė futur nė procedurė nismėn pėr Unionin Shqipėri Kosovė. Dhe e kemi detyruar Kryesinė e Kuvendit qė tė tregojė veten me bllokimin e saj. Evoluimi negativ i deputetėve tė Kuvendit tė Kosovės ėshtė aq i madh sa nuk do ta besonte askush. Tash pėr Referendumin pėr Pavarėsi dhe Sovranitet tė Kosovės mezi janė bėrė 7 nėnshkrime. Pas intervenimit tė shefave partiak hiq mė pak se 21 deputetė janė tėrhequr nga nisma nė fjalė.
Presidenca mediatikisht mbahet mė me kompetenca nga qė ka nė realitet dhe nė kėtė mėnyrė komentet e presidentit janė boshe dhe ndonjėherė qesharake. Tubimet e njėpasnjėshme tė presidencės janė tė tipit tė viteve tė 80-ta ku politikisht e kishin pėr detyrė tė thonin se Kosova nuk po humbė asgjė me masat qė merrte Beogradi kundėr saj. Edhe sot thonė tė njėjtėn gjė. Kosova nuk po humb asgjė nė situatėn qė po kalojmė. Nė thelb nuk ka asnjė dallim. Dallimi i vetėm ėshtė se dikur Isa Mustafa, - diferencuesi kėshilltar e kishte Fatmir Sejdiun -, ndėrsa tash ėshtė e kundėrta. Nėse e keni parė edhe televizorin Fatmir Sejdiu nė kėto tubime e ka kėshilltar Isa Mustafėn. Dhe besojmė se ky i fundit ka pėrvojėn e viteve 80 dhe ka ēka e mėson.
Puna e Kryeministrisė ėshtė e pa efekt. Ndoshta duket ironike por nė kabinetin qeveritar pyeten e pėrgjigjen tė gjithė. Pyetet ndonjėherė edhe ai qė duheshe tė ishte pėrgjegjės, Kryeministri.
Ministritė vazhdojnė tė jenė tė pėrfolura dhe tė pa pėrkrahura, por edhe tė pa buxhet. Skandalet e njėpasnjėshme me tė drejtė e kanė tronditur Kosovėn. Por, kėto qė dihen janė vetėm ajo ēka del nė sipėrfaqe. Sa tė tjera qė nuk dalin fare janė tė proporcioneve tė paimagjinueshme.
TMK-ja e zbehur pas goditjeve tė njėpasnjėshme dhe ndėrhyrjeve brutale nė tė.
Partitė politike qė janė nė grupin e Unitetit e kanė treguar fytyrėn e vėrtetė dhe nuk e kanė besimin e dikurshėm te qytetarėt. Veē tjerash ata tani janė pėrēarė dhe po qėrojnė hesapet edhe fizikisht nė mes veti. Nė to mbretėron fryma e terrorit, e shantazhit e komploteve dhe e falsifikimeve tė zgjedhjeve e votimeve. Pėr demokraci tė brendshme as qė mund tė bėhet fjalė.
Ekonomia ėshtė nė stagnim, ndėrsa gjendja sociale e qytetarėve nė rėnie tė vazhdueshme.
KFOR-i, si dhe pjesa speciale e SHPK-sė, qė komandohet nga stafi ndėrkombėtar, janė tė vetmit efikas nė terren qė e mbajnė gjendjen e tashme.
Thėnė me njė fjali, nė Kosovė gjithēka ėshtė e brishtė dhe pezull.
Gjendja e krijuar ėshtė baza e revoltave, tė cilat, ndonėse po ziejnė, kokėn e kanė nxjerr vetėm pjesėrisht dhe herė pas herė nė formė tė protestave tė intensitetit tė vogėl.
A mund tė mbajnė situatat e ardhshme vetėm mekanizmat e detyrimit me dhunė, kjo ėshtė pikėpyetje e madhe. Ndėrsa, ėshtė e sigurt se shpėrthimet e revoltave do tė ndodhin, sepse ka mjaft indikacione se pėr to ėshtė dakord edhe politika dhe politikanėt, qė sot realisht e sundojnė Kosovėn pėrmes formulės pėrēaj e sundo me shpresė se pėrsėri do tė menaxhojnė ngjarjet kundėr Kosovės.
Gjatė kėsaj periudhe edhe mė mirė ka dalė nė pah se kanė dominuar ato forca ndėrkombėtare qė nuk e kanė dashur dhe nuk kanė punuar pėr stabilitetin nė Kosovė dhe integrimin e pakicave nė Kosovė dhe integrimin e minoritetit serbe. Nuk e kanė dashur kėtė me qėllim qė kėtė situatė ta pėrdorin pėr akuzė kundėr shumicės shqiptare dhe pėr vazhdimin e status kuos, pėrkatėsisht sundimit tė Kosovės.
Edhe gjatė kėsaj periudhe ėshtė konstatuar fakti se Beogradi dhe shumica e serbėve tė manipuluar nė Kosovė janė duke stimuluar tė frikėsuarin dhe mungesėn e lėvizjes sė lirė dhe mungesėn e tė drejtave tė tyre. Ata janė nė ofensivė dhe janė tė frikėsuar aq sa ėshtė i frikėsuar ai qė sulmon. Ata janė duke dominuar nė vendimet politike qė merren pėr Kosovėn dhe nė kėtė kuptim ata, edhe pse janė pakicė, janė duke e sunduar Kosovėn. Pėrfaqėsuesit publik tė serbėve asnjėherė nuk shprehen pozitivisht pėr tė drejtat qė i takojnė shumicės nė Kosovė nė kohėn kur ēdo ditė pėrfaqėsues tė shumicės shqiptare duhet tė shprehen se i garantojnė privilegjet e tyre. Po vazhdon mentaliteti dominues i serbėve nė Kosovė, i cili e ka ushqyer dhe po e ushqen mė shumė se gjithēka tjetėr urrejtjen nė Kosovė.
Riciklimi i mashtrimit kėto 7 vite ka pasur kėtė rrugė: Serbia vazhdon agresionin kundėr Kosovės dhe shtron kėrkesa te UNMIK-u. UNMIK-u dėgjon Serbinė dhe kėrkesat ia prezanton Institucioneve tė Kosovės sikur tė ishin tė bashkėsisė ndėrkombėtare. Krerėt e institucioneve tė Kosovės dėgjojnė UNMIK-un dhe kėrkojnė nga populli qė tė pranojė politikėn nė fjalė sepse janė tė zgjedhur.
Dallimi nė mes tė tubimeve qė i mbajmė ne dhe pėrfaqėsuesit e institucioneve dallojnė plotėsisht. Ne po ju ftojmė tė jeni aktiv dhe tė zgjuar. Ata po ju ftojnė, si gjithmonė, tė jeni tė shkujdesur, tė jeni pasiv dhe tė bini nė gjumė.
Ata qė janė duke u pėrpjekur tė vėnė popullin nė gjumė, nė kohėn kur vendi nuk ka pavarėsinė dhe populli sovranitetin, pėr mendimin tonė duhet tė pėrgjigjen herėdokur pėr kėtė veprimtari kriminale.
Kosova ka nevojė pėr politikė autoktone, sepse e importuara, a po e shihni se doli mall i skaduar. Nė drejtim tė njė politike vendore janė duke u bashkuar forcat dhe kėtė tubim duhet kuptuar si njė nga veprimtaritė qė na qojnė nė kėtė drejtim.
Ju thėrras tė bashkohemi rreth subjekteve politike qė nuk janė nė Grupin Negociator qė kanė qėllim tė pėrbashkėt. Ju ftojė qė gjithė qytetarėt tė ndihmojnė nė mėnyrėn e tyre dhe ti injoroni tė gjithė ata qė thėrrasin pėr qetėsi, derisa vendi ynė tė vendos vetė pėr tė ardhmen e vet, ka pėrfunduar fjalimin e tij z.Emrush Xhemajli.
Lideri i Lėvizjes Vetėvendosje, z.Albin Kurti ka folur pėr decentralizimin, enklavat serbe, dhe Grupin Negociator.
Ai ka thėnė se nė vend tė Londrės 1913, tani kemi Vjenėn 2006, e cila ka pėr qėllim copėtimin e trojeve shqiptare. Kjo qė po ndodhė sot, ėshtė vazhdimėsi e Rambujesė sė vitit 1999. Por, Rambujeja e kishte njė simbol, e kishte z.Adem Demaēin, i cili qysh atėherė ka treguar qėllimin e Rambujesė dhe kjo po vėrtetohet sot. Nuk ėshtė rastėsi qė tė njėjtit politikanė tė Rambujesė sot po e vazhdojnė Vjenėn.
Nė vazhdim Kurti ka folur pėr krijimin e komunave tė reja serbe, me ērast ka ofruar hartat se si do tė dukeshin ato dhe tendencėn e serbėve pėr tė uzurpuar sa mė shumė territore tė shqiptarėve dhe rrezikun qė paraqet kjo tendencė.
Tė 21 kishat dhe manastiret me territorin qė dėshirojnė ta marrin, kanė si qėllim tė marrin vende strategjike dhe aty tė vendosen forca ushtarake dhe tė pėrgatiten pėr ndonjė sulm tė ri tė Serbisė ndaj Kosovės, ka thėnė Kurti.
Sot nuk mund tė hyhet nė kėto manastire dhe as tė kalohet afėr tyre. Tani, po thirren nė trashėgimi kulturore tė serbėve, e kjo ka qenė trashėgimi kulturore e Kosovės dhe e shqiptarėve. Mirėpo, kėtė e ka mundėsuar Grupi Negociator. Angazhimi ynė pėr liri dhe ruajtje tė territorit duhet tė jetė me kundėrshtimin e decentralizimit.
Popujt qė e kanė lėnė nė gjysmė tė rrugės lirinė, e ēlirimtarėt u janė burgosur, janė palestinezėt dhe populli kurd, e kjo i ka ngjarė edhe Kosovės, - ka thėnė mes tjerash z.Albin Kurti.
Dr. Rifat Blaku, demograf, ka folur pėr anėt e padukshme tė politikave tė armikut. Ai tha se 58% tė territoreve, shqiptarėve iu morėn nė Konferencėn e Londrės. 98% e popullsisė sė territoreve qė i janė dhėnė Serbisė ishin shqiptarė. Ndėrkohė territoret shqiptare vazhduan tė rrudheshin edhe mė shumė.
Megjithatė, brezi ynė i pėrgjakur arriti qė mė nė fund ta bindė diplomacinė e pėrgjumur, por kjo diplomaci ende heziton qė tė jap njė liri tė plotė. Kėshtu, realiteti i ri strategjik dhe gjeostrategjik i fituar me luftėn e UĒK-sė ėshtė duke u shkelur. Kėtu po ndodhė njė mashtrim politik duke u quajtur decentralizim, e po merren troje shqiptare. Kosova, sot po humb territore mė shumė se nė tė gjitha kolonizimet e kaluara qė i janė bėrė.
Situata e krijuar ėshtė shpėrfillje, shkelje e luftės dhe e tė gjithė tė rėnėve dhe pėr kėtė, nuk ka falje, andaj duhet pasur kujdes se si po sillemi, ka tėrhequr vėrejtjen demografi dr.Rifat Blaku.
Qytetarėt u parashtruar shumė pyetje pjesėmarrėse, z.Emrush Xhemajli, z.Albin Kurti dhe z.Rifat Blaku, nga tė cilėt morėn pėrgjigjet.
Nė mbyllje tė debatit organizatori, Tefik Durmishi, kryetar i KRr tė LPK-sė pėr Besianė, z.Shaip Haxhiu ia dha dhuratėn pikturė-portret i Adem Demaēit, punuar nga piktori Sokol Xhahysa pėr tia dėrguar z.Adem Demaēi, i cili pėr shkaqe shėndetėsore, edhe pse kishte paralajmėruar, nuk ka mundur tė marrė pjesė nė debat.
Ndėrsa tė pranishmėve iu dhuroi nga njė libėr tė autorit Adem Gashi a... Zh qė i kushtohet dėshmorit tė kombit Afrim Zhitia.
Krijoni Kontakt