Liga-Qytetare Shqiptaro-Amerikane (AACL)
.................................................. .....................
NUMĖRIMI PRAPA PĖR KOSOVĖN, CILI ĖSHTĖ BASTI NĖ KENEBUNKPORT
Nga Shirley Cloyes DioGuardi dhe Joe DioGuardi
Bota po pret pėr tė parė nėse bisedimet midis presidentit Bush dhe presidentit rus, Vladimir Putin nė Kenebunkport, Maine, mė 1 e 2 korrik, do ta thyejnė bllokadėn midis tė dy vendeve pėr statusin final tė Kosovės. Po qė se Putini ngul kėmbė nė shfrytėzimin e pushtetit tė Rusisė nėpėrmjet vetos nė Kombet e Bashkuara, liderėt e Kosovės duhet tė angazhohen dhe tė kėrkojnė pavarėsi tė plotė tani si mėnyra e vetme pėr ti sjellė Kosovės dhe Evropės juglindore paqe tė qėndrueshme dhe stabilitet. Ata nuk duhet nė asnjė mėnyrė tė pranojnė nė heshtje njė raund tė ri bisedimesh.
Joakim Ryker, administrator i OKB-sė nė Kosovė, ka tėrhequr me tė drejtė vėrejtjen nė dhjetor tė vitit 2006 e shtyrja e mėtejme e zgjidhjes sė statusit final tė Kosovės "do tė kishte kosto tė lartė ekonomike dhe politike pėr Kosovėn, pėr fqinjėt tanė, pėr rajonin nė tėrėsi dhe pėr komunitetin ndėrkombėtar". Dhe prapė se prapė, edhe gjashtė muaj mė pas, kur pritej qė nė pėrputhje me propozimin e dorėzuar nga i dėrguari i OKB-sė, Mahti Ahtisari, Kosovės t'i njihej njė "pavarėsi e mbikėqyrur", Grupi i Kontaktit ka vendosur qė nė vend qė ta zbatonte kėtė propozim, tė angazhohet pėr njė raund tė ri bisedimesh midis Prishtinės dhe Beogradit, gjithnjė nėn trysninė e rishfaqjes sė kėrcėnimit rus pėr ta pėrdorur tė drejtėn e vetos nė Kėshillin e Sigurimit tė OKB-sė.
Thirrja pėr negociata tė reja - veprim i rrezikshėm
Thirrja pėr negociata tė reja, me qėllim qė tė pėrfitohet miratimi i Rusisė pėr planin e Pavarėsisė sė Perėndimit pėr Kosovėn, pėrbėn njė hap potencialisht tė rrezikshėm tė shtyrjes sė statusit final tė Kosovės.
Koha pėr shtyrje tė serishme dhe tė mėtejme ka kaluar qė moti pėr vendin ku 92 pėr qind e shumicės shqiptare tė Kosovės ka vuajtur mbi supe njė dekadė okupimi brutal dhe gjenocidi nė duart e forcave ushtarake dhe paraushtarake serbe . Dhe nė periudhėn tetėvjeēare tė pasluftės sė Kosovės tė vitit 1999, zhvillimi i saj politik, ekonomik dhe shoqėror ka vazhduar tė mbahet peng pikėrisht nga mungesa e statusit final.
Me shpresė se do tė zgjidhet zėnka me Rusinė, javėn e fundit tė muajit qershor, ShBA-tė, Britania dhe Franca paraqitėn njė rezolutė tė re, e cila ftonte qė negociatat e reja katėr mujore tė drejtohen nga njė i dėrguar i ri i posaēėm i Sekretarit tė Pėrgjithshėm tė OKB-sė.
Po nuk u arrit konsensusi, do tė pasonte implementimi automatik i planit tė Ahtisarit, parashihte kjo rezolutė, me kushtin qė Kėshilli i Sigurimit tė mos vendoste shprehimisht pėr diēka tjetėr. Beogradi dhe Moska e hodhėn atė poshtė pėr arsye se kjo do ta bėnte Kosovėn de jure tė pavarur.
Ditė mė parė, ministri i jashtėm i Belgjikės, Karl de Gucht, ra dakord me qėndrimin e kėrkesat e palės serbe. Pas takimit me ministrin e jashtėm serb, Vuk Jeremic, ai theksoi publikisht e Shumė vende anėtare tė Kėshillit tė Sigurimit dhe shumica e vendeve evropiane duan rifillimin e negociatave katėmujore pa paracaktimin e rezultatit tė kėtyre bisedimeve. Duket qė aktualisht, vetėm Shtetet e Bashkuara tė Amerikės janė tė gatshme ta njohin pavarėsinė e Kosovės, po qė se dėshtojnė negociatat e reja.
Deri nė pėrmbylljen dhe pėrfundimet e arritura nė samitin e Kenebunkportit, askush nuk do ta dijė me siguri nėse presidenti rus, Vladimir Putini, ėshtė duke aktruar thjesht (siē ka bėrė shpeshherė nė tė kaluarėn) apo ėshtė i vendosur tė ngulė kėmbė qė mbi tetėmbėdhjetė muaj pasi qė Marti Ahtisarit iu kėrkua nga OKB-ja tė angazhohet pėr ta gjetur statusin final tė Kosovės, serbėt dhe shqiptarėt duhet sėrish ti kthehen tryezės sė bisedimeve.
Rusia dhe synimi i saj pėr tė qenė faktor nė shekullin e 21-tė
Por ajo qė komuniteti ndėrkombėtar nuk po e di ėshtė se Rusia filloi tė shtonte kundėrshtimin e saj ndaj planit tė Ahtisarit dimrin qė lamė pas dhe ky vend nė vazhdimėsi ka qėndruar, qė nga mbarimi i luftės, midis shprehjes sė mbėshtetjes pėr angazhimin e Perėndimit pėr sjelljen e pavarėsisė pėr Kosovėn dhe pėrqafimit tė kundėrshtimeve tė aleates sė saj, Serbisė, ndaj kėtij angazhimi dhe kėtyre pėrpjekjeve.
Tani duhet tė jetė e qartė se Rusia ėshtė e motivuar shumė mė pak nga identifikimi i saj me Serbinė si vend sllav, apo madje edhe shumė mė pak nga shqetėsimet e shprehura shpeshherė pėr gjoja faktin se pavarėsia e Kosovės do tė pėrbėjė precedent pėr rajonet qė kėrkojnė shkėputje nga hapėsira ish-sovjetike. Motivi kryesor vjen nga nevoja e Rusisė pėr ti demonstruar Perėndimit se ėshtė lojtar ndėrkombėtar qė duhet tė merret para sysh, duhet tė llogaritet mirė nė shekullin e 21, veēanėrisht pėr shkak tė rezervave tė saj tė naftės dhe tė gazit natyror.
Duke u gjendur pėrballė kėrcėnimit rus se do ta pėrdor veton nė Kėshillin e Sigurimit tė Kombeve tė Bashkuara, disa vende anėtare tė Bashkimit Evropian, kanė shprehur shqetėsimin se Rusia do tua ndėrpresė atyre qasjen nė linjat furnizuese me kėtė energji, po qė se ato u bashkėngjiten Shteteve tė Bashkuara tė Amerikės, nė njohjen e pavarėsisė sė Kosovės.
Si rezultat i kėsaj, kėto vende tani nuk duan ta njohin pavarėsinė e Kosovės pa njė rezolutė tė Kėshillit tė Sigurimit, e cila do ta bartte administratėn e Kosovės nga Kombet e Bashkuara nė duart e njė zyreje civile ndėrkombėtare tė drejtuar nga Bashkimi Evropian, tė mbėshtetur nga forca paqeruajtėse qė numėron 17 mijė trupa dhe qė drejtohet nga NATO e njihet me emrin KFOR. Marrė historikisht, rezervat energjetike, nuk kanė qenė ēėshtja primare e Evropės. Vendet anėtare tė BE-sė kanė qenė pėrherė tė pėrēara pėr politikėn e jashtme qė do tė duhej ndjekur nė Ballkan dhe kėto vende kanė reaguar vetėm kur Shtetet e Bashkuara tė Amerikės kanė shprehur lidershipin e tyre pėrmes aksionit.
Tom Lantosi: Pavarėsi me ose pa rezolutė tė OKB-sė
Siē ka deklaruar kongresisti Tom Lantos, kryetar i Komitetit tė Dhomės sė Pėrfaqėsuesve pėr Punė tė jashtme nė njė takim historik, tė mbajtur me 21 qershor me pjesėtarėt e Duma-s ruse pėrgjegjės pėr politikė tė jashtme, Ēėshtja e statusit final ose do tė zgjidhet nė Kombet e Bashkuara, ose pasi qė Kosova ta shpallė pavarėsinė e saj nė mėnyrė tė njėanshme, mund tju siguroj se tė nesėrmen e shpalljes sė kėsaj pavarėsie, Shtetet e Bashkuara do ta njohin atė si vend tė pavarur dhe kėtė njohje do ta shpallin edhe Britania e Madhe, Franca, Gjermania, Holanda, Danimarka dhe tė gjithė tė tjerėt. Andaj ajo qė mund tė bėjė Rusia ėshtė ose tė jetė pėrkrah Evropės dhe Shteteve tė Bashkuara nė bazė tė njė rezolute tė Kombeve tė Bashkuara qė mė nė fund do tė bėjė ndėshkimin pėr spastrimit etnik, ose do tė ngelet e vetmuar mė njė anė.
Rezultati pėrfundimtar do tė varet nga shpejtėsia dhe forca e reagimit amerikan
Rezultati i gjithė kėsaj do tė varet nga shpejtėsia dhe vendosmėria me tė cilėn do tė reagojnė Shtetet e Bashkuara kundėr intransingjencės sė palės ruse. Ka tė ngjarė qė, sa mė e gjatė qė tė jetė shtyrja e vendimit pėr statusin final tė Kosovės, aq mė shumė do tė tretet vendosmėria e Evropės dhe e ShBA-ve pėr rezultatin pėrfundimtar, ndėr tė tjera edhe pėr shkak tė kushteve e rrethanave tė ndryshme objektive, siē janė, fjala vjen, largimi i Havier Solanės nga posti i sekretarit tė pėrgjithshėm tė Kėshillit tė Bashkimit Evropian nė tetor tė vitit 2007 dhe mbajtja e zgjedhjeve presidenciale tė ShBA-ve, njė aktivitet qė fillon me fillimin e vitit 2008.
Sa mė e gjatė qė tė jetė shtyrja, aq mė i fuqishėm do tė jetė edhe kundėrshtimi serb dhe pėr tė qenė mė keq akoma, gjatė kėsaj kohe Beogradi do ta lehtėsojė nė masė recesionin e serbėve nė veri tė Kosovės (njė objektiv i pėrhershėm dhe pėrfundimtar ky i palės serbe) me gjithė kėmbėnguljen e Perėndimit se nuk mund tė ketė as ndarje as ndryshim tė kufijve.
Mbi tė gjitha, sa mė e gjatė tė jetė shtyrja, nė sytė e popullit tė Kosovės do tė vazhdojė tė tretet legjitimiteti i strukturės politike tė Kosovės dhe komunitetit ndėrkombėtar qė e mbėshtet atė dhe kjo do tė ndodhė pavarėsisht nga pėrkatėsia e tyre etnike.
Shqiptarėve tė Kosovės iu kėrkua tė besonin se do tė ishin tė pavarur nė fund tė vitit 2006
Ata e kanė ditur se mbėshtetja e Perėndimit pėr Kosovėn ka filluar tė ngatėrrohet qė kur zyrtarėt amerikanė dhe evropianė morėn parasysh kėrkesėn e Vojisllav Koshtunicės dhe tė Boris Tadicit pėr shtyrjen e vendimit pėr statusin final tė Kosovės deri pas zgjedhjeve tė pėrgjithshme tė Serbisė nė janar tė vitit 2007, ose (Ndryshe nė pushtet do tė vinin radikalėt)
Veprim i padrejtė ndaj shqiptarėve tė Kosovės
Nuk guxon Perėndimi tė nėnvlerėsojė ndikimin potencial tė kėsaj gjendje tė pashpresė nė tė cilin ėshtė zhytur tani Kosova. Shqiptarėt e Kosovės e pranuan planin me shumė tė emta tė Ahtisarit me qėllim qė tė demonstronin gatishmėrinė e tyre pėr tė bashkėpunuar me Perėndimin dhe nga besimi se bashkėpunimi i tyre do tė shpinte nė liri.
Ata e dinė se negociatat e reja nuk do tė shpinė asgjėkund vetėm nė njė fushatė tė Beogradit dhe tė Moskės pėr tė nxjerrė koncesione tė reja nga Shqiptarėt, koncesione kėto qė do tė shkonin pėrtej atyre qė i ka sjellė procesi Ahtisari dhe do tė shpijnė nė bllokimin pėrfundimtar dhe permanent tė integrimit tė serbėve tė Kosovės, njė popullsi qė pėrbėn mė pak se 5 pėr qind tė popullsisė sė gjithmbarshme, nė jetėn politike dhe ekonomike tė Kosovės.
Shpėrthimin e serishėm tė konfliktit nė Kosovė mund ta parandalojė vetėm sinjali i fuqishėm nga qeveria amerikane. Kongresi amerikan duhet ta nxisė presidentin Bush ta mbėshtesė deklaratėn e tij tė 10 qershorit nė Tiranė, kryeqytetin e Shqipėrisė, se Ēfarė ėshtė boll, ėshtė boll dhe rezultati i fundit duhet tė jetė Pavarėsia e Kosovės dhe ata duhet ta bėjė atė tani./Pėrktheu: Musli Bazhdaraj Pėrgatiti pėr botim: Elida Buēpapaj)
28 qershor 2007
(Shirley Cloyes DioGuardi ėshtė Kėshilltare e LQSHA-sė pėr ēėshtje tė Ballkanit, ndėrsa ish-kongresisti Joe DioGuardi ėshtė themelues i Lidhjes Qytetare Shqiptaro)
Krijoni Kontakt