Deklarata e Kishës Katolike për marrëdhëniet me Religjionet jo të krishtëra

[toni77_toni]

NOSTRA AETATE

Deklarata e Kishës Katolike për marrëdhëniet me Religjionet jo të krishtëra


Dy fjalë në fillim

Më 28 tetor 1965 u zyrtarizua deklarata e Koncilit II të Vatikanit „Nostra Aetate“ mbi marrëdhëniet e Kishës me religjionet jo të krishtera. Qëllimi i saj ishte që bashkpunimi mes të krishterëve dhe judenjëve të jetë më i madh e mos të ketë më paragjykime sikurse kishte deri në këtë kohë dhe të ndihmohet bashkëpunimi më i madh mes religjioneve të mëdha, siç janë budizmi, hinduizmi, islamizmi dhe religjionet tjera që e kanë një qëllim: Zotin, Atin qiellor, dhe ruatjen apo krijimin e paqes mes njerëzve dhe popujve të ndryshëm. Koncili i II i Vatikanit u mbajt më 1962-1965, i cili bëri kthesa të mëdha në historinë e Kishës dhe i cili, përveç të tjerave, i dha një kahje më të mirë dhe më të arsyeshme relacionit me shoqërinë, dhe relacionit me religjionet e krishtera dhe jo të krishtera. Kjo deklaratë është edhe sot aktuale, prandaj e pamë të arsyeshme që ta botojmë në gjuhën shqipe.


Është shumë me rëndësi që Koncili kërkon prej të gjithëve „të harrojnë të kaluarën dhe të zbatojnë me sinqeritet mirëkuptimin e anasjelltë, si edhe të mbrojnë e të përkrahin së bashku, drejtësinë shoqërore, vlerat morale, paqen e lirinë për të gjithë njerëzit“ (Nr. 3.). Qëllimi i kësaj deklarate është bashkëpunimi sa më i sinqertë mes religjioneve, dhe cekë se „çdo mirësi shpirtërore dhe e ndershme po ashtu edhe vlerat socio-kulturore, që gjenden tek ata, t’i pranojnë, mbrojnë dhe përkrahin.“ (Nr. 3.). Sa i përket diskriminimit të njeriut Koncili e cekë mirë këtë çështje: „...Kisha gjykon çdo diskriminim të njeriut dhe çdo akt të përdorimit të dhunës kundër atij, që të përdoret për shkak të rasës apo ngjyrës së tij ose gjendjes shoqërore apo religjionit të tij, sepse kjo e kundërshton shpirtin e Krishtit (Nr. 5). Për realizimin e gjithë kësaj, Koncili kërkon (sidomos prej besimtarëve të vet) që sa më shumë të angazhohen për ruajtjen e paqes dhe shton: „Nëse është e mundur, aq sa u përket atyre, që ta ruajnë paqen me të gjithë njerëzit“ (Nr. 5.).


Përkthimi i kësaj deklarate u bë nga gjuha gjermane, por edhe duke krahasuar paralelisht tekstin e dokumenteve konciliare në gjuhën latine. Teksti i gjuhës gjermane u mor nga libri: Kleines Konzilskompendium, Herderverlag, 1998, botimi 27, përgatitur nga Karl Rahner & Herbert Vorgrimler, citatet biblike janë marrë nga përkthimi i Biblës prej Don Simon Filipajt, Ferizaj-Drita 1994.

Vijon deklarata „Nostra Aetate“, të cilën po e japim në tërësi.



PALI IPESHKËV
SHËRBËTORI I SHËRBËTORËVE TË ZOTIT
SË BASHKU ME ETËRIT E KONCILIT SHENJT
NË PËRKUJTIM TË PËRHERSHËM

DEKLARATA
„NOSTRA AETATE“
për marrëdhëniet e Kishës me religjionet jo të krishtera

[toni77_toni]

NOSTRA AETATE


Hyrje

1. Në kohën tonë, kur gjinia njërëzore prej dite në ditë shumë afër bashkohet dhe shumëzohen marrëdhëniet ndër popuj të ndryshëm, Kisha shqyrton me kujdes më të madh, në cilin relacion duhet të qëndrojë ndaj religjioneve jo të krishtera. Sipas detyrës së saj, ka parasysh para së gjithash të përkrahë bashkimin dhe dashurinë ndërmjet njerëzve po ashtu edhe ndërmjet popujve, çka kanë njerëzit të përbashkët dhe që t’i udhëheqë në bashkësinë reciproke.


Të gjithë popujt janë një bashkësi e vetme, kanë një zanafillë të njëjtë, ku Zoti tërë gjininë njerëzore e lejoi të banojë në rruzullin tokësor të përbashkët;1 po ashtu e kanë Zotin si një dhe të ngjashmin Qëllim të fundit. Provania e tij, dëshmia e mirësisë së tij dhe qëllimi i shëlbimit u ofrohet të gjithë njerëzve,2 derisa të jenë të bashkuar të zgjedhurit në Qytetin shenjtë, drita e të cilëve do të jetë shkëlqimi i Zotit; ku të gjithë popujt do të ecin në dritën e tij.3


Njerëzit presin prej religjioneve të ndryshme përgjigjen në enigmat e pazgjidhura të ekzistencës njerëzore, të cilat sikur më parë po ashtu edhe sot, zemrat e njerëzve i shqetësojnë në thellësinë më të madhe: Ç’është njeriu? Ç’është kuptimi dhe qëllimi i jetës sonë? Çka është e mira, çka është mëkati? Prej nga vjen vuatja dhe çfarë kuptimi ka ajo? Cila është rruga kah lumturia e vërtetë? Çka është vdekja, gjykimi dhe shpërblimi pas vdekjes? Dhe përfundimisht: çka është kjo fshehtësia e fundit dhe e pashprehur e ekzistencës sonë, prej së cilës ne vijmë dhe kah e cila shkojmë?

vazhdon-->

[toni77_toni]

NOSTRA AETATE


Mbi besimet e ndryshme


2. Prej kohërave më të vjetra deri tek ditët tona gjendet tek popujt e ndryshëm ndonjë vështrim i fuqisë së fshehtë, e cila është e pranishme në rrjedhat dhe ngjarjet e jetës, dhe jo rrallë gjendet njohja e një hyjnie më të lartë bile edhe të Atit. Ky vështrim dhe kjo njohje përshkon jetën e tyre me një kuptim të thellë religjioz. Në bashkpunim me përparimin e kulturës kërkojnë religjionet me nocione të sakta nëpërmjet gjuhës së formuar përgjigje në pyetje të njëjta. Kështu njerëzit e kërkojnë në hinduizëm fshehtësinë hyjnore dhe e bijnë këtë në një pasuri të pashterrshme të miteve dhe në përpjekjet filozofike të thella për shprehje dhe kërkojnë nëpërmjet formave të jetës asketike apo meditime të thella ose vendstrehim të dashur, të besueshëm tek Zoti, lirimin prej ngushticave dhe kufizimeve të rrethanave tona. Në forma të ndryshme të budizmit do të njihet pamjaftueshmëria radikale e botës së ndryshuar dhe do të mësohet rruga, në të cilën njerëzit me kuptimin e përshpirtshëm dhe të besueshëm do të arrijnë gjendjen e përsosur të lirimit ose - nëpërmjet përpjekjeve të veta, me ndërmejtësimin e ndihmës nga lartë do të mund të depërtojnë deri në shkëlqimin më të lartë. Kështu orvaten edhe religjionet tjera të përhapura në tërë botën, që shqetësimin e zemrës së njeriut ta takojë në mënyra të ndryshme, t’i tregojë udhët e ndryshme: mësimin dhe rregullat e jetës gjithashtu edhe ritet e shenjta.


Kisha Katolike, asgjë nuk mohon çfarë është e vërtetë dhe e shenjtë në këto religjione. Ajo merrë parasysh me respekt të sinqertë, ato mënyra veprimi dhe jetese, ato paragjykime dhe doktrina të cilat, megjithëse në shumë pika ndryshojnë nga ato që përmban dhe beson ajo vetë, jo rrallë pasqyrojnë atë shkëlqim të asaj së vërteteje që ndriçon të gjithë njerëzit. Prore kumton dhe është e obligueshme të kumtojë Krishtin, i cili është „Rruga, e Vërteta dhe Jeta“ (Gjn 14, 6) në të cilin njerëzit i gjejnë begatitë e jetës religjioze, në të cilin Zoti i ka pajtuar me të gjithë.4


Për këtë arsye ajo qorton bijtë e vet, që me urti dhe dashuri, nëpërmjet bisedimeve dhe bashkëpunimeve me përkatësitë e religjioneve të tjera gjithashtu duke dëshmuar fenë dhe jetën e vet të krishterë çdo mirësi shpirtërore dhe të ndershme po ashtu edhe vlerat socio-kulturore, që gjenden tek ata, t’i pranojnë, mbrojnë dhe përkrahin.


vazhdon-->

[toni77_toni]

Deklarata e Kishës Katolike për marrëdhëniet me Religjionet jo të krishtëra
vazhdim
NOSTRA AETATE


Mbi besimin Islam


3. Me respekt të madh i vështron Kisha edhe myslimanët të cilët e adhurojnë një Zot të vetëm, të gjallë dhe subsistent, të mëshirshëm dhe të gjithpushtetshëm, krijuesin e qiellit e tokës5 , i cili u ka folur njerëzve. Ata mundohen t’i nënshtrohen me gjithë shpirt vendimeve të tij të fshehta, sikurse edhe Abrahami që iu ka nënshtruar Zotit, në çka feja islame mbështetet. Jezusin, të cilin ata megjithatë nuk e njohin si Zot, por e nderojnë si profet, dhe ata e nderojnë edhe nënën e tij Virgjërën Mari të cilën edhe herë pas here e thërrasin edhe në dëvotshmëri. Përveç kësaj ata e presin ditën e gjyqit në të cilën Zoti të gjithë njerëzit do t’i ringjallë dhe do t’i shpërblejë. Për këtë arsye ata i japin rëndësi përmbajtjes së jetës morale dhe adhurojnë Zotin posaçërisht me lutje, lëmoshë dhe agjërim.


Edhepse, gjatë shekujve, kanë lindur jo pak mospajtime ndërmejt të krishterëve e myslimanëve, Koncili shenjt u kërkon të gjithëve të harrojnë të kaluarën dhe të zbatojnë me sinqeritet mirëkuptimin e anasjelltë, si edhe të mbrojnë e të përkrahin së bashku, drejtësinë shoqërore, vlerat morale, paqen e lirinë për të gjithë njerëzit.


vazhdon-->

[toni77_toni]

Deklarata e Kishës Katolike për marrëdhëniet me Religjionet jo të krishtëra
vazhdim
NOSTRA AETATE


Mbi besimin e judenjëve (Judaizmin)

4. Duke kërkuar fshehtësinë e Kishës përkujton Koncili i shenjtë Besëlidhjen, nëpërmjet të cilit populli i Besëlidhjes së Re shpirtërisht është i lidhur me fisin e Abrahamit.


Kështu Kisha e Krishtit njeh, se pas fshetësisë së shëlbimit hyjnor, fillimi i besimit dhe zgjedhjes së saj gjendet qysh tek patriarkët, tek Moisiu dhe tek profetët. Ajo shpallë, që të gjithë besimtarët e krishterë janë bijë të Abrahamit sipas fesë6 , dhe janë të përfshirë prej këtyre patriarkëve dhe se shëlbimi i fshehtësisë së Kishës shënjon shembullin e nxjerrjes së popullit të zgjedhur prej tokës së robërisë. Për këtë arsye Kisha nuk mund të harrojë, që ajo nëpërmjet këtij populli, me të cilin Hyji lidhi Besëlidhjen e Vjetër prej mëshirës s‘mund t‘shprehet, Zbulesën e Besëlidhjes së vjetër dhe është i marrë e pranuar prej rrënjëve të mira të drurit të ullinjëve në të cilën paganët janë si degë të egra të shartuara7 . Sepse Kisha beson, që Krishti, paqja jonë, me kryq i pajtoi judenjët dhe paganët dhe që të dy në vete i bashkoi8 .


Kisha ka përherë parasysh fjalët e Palit Apostull i cili u thotë bashkëvendasëve të vet, që „atyre u përket adoptimi, Lavdia, Bësëlidhjet, Ligji, kulti, premtimet; të tyre janë edhe patriarkët, prej tyre, si njeri, është edhe Krishti, i cili është mbi çdo gjë“ (Rom 9, 4-5), biri i Virgjërës Mari. Dhe përkujton në kohën e sotme, se apostujt rrjedhin prej popullit judaik, që janë themelet dhe shtyllat e Kishës, po ashtu edhe shumë prej tyre janë nxënësit e parë të cilët i shpallën botës Ungjillin.


Sikur dëshmon edhe Shkrimi Shenjt, Jerusalemi nuk njohi mbizotërimin,9 dhe një pjesë e madhe e judenjëve nuk e ka pranuar Ungjillin, por edhe jo pak e kanë kundërshtuar përhapjen e tij10 . Megjithatë, judenjtë janë sipas dëshmisë së apostujve prapëseprapë të dashurit e Hyjit, për shkak të Etërve; dhe janë të dhantisë dhe thirrjes së vet të pandryshueshëm.11 . Me profetët dhe të njëjtit apostull pret Kisha ditën, të cilën e din vetëm Zoti, në të cilën të gjithë popujt njëzëri do të thërrasin dhe atij „krahakrahas t’i shërbejnë“ (Sof 3, 9).12


Ashtu siç është trashëgimia e përbashkët shpirtërore e pasur e judenjëve dhe e krishterëve, dëshiron Sinodi i Shenjtë t’i nxisë njohjet dhe respektin e dyanshëm, që para së gjithash është fryt i studimeve biblike dhe teologjike po ashtu edhe i bisedimeve vëllazrore.


Megjithatë pushtetmbajtësit judenjë dhe pishtarët e tyre kanë insistuar në vrasjen e Krishtit13 , edhepse për vuajtjet e tij që i ka pësuar nuk mund të llogaritet assesi për të gjithë judenjtë pa dallim që atëherë jetonin e kursesi për judenjtë e sotëm. Megjithë që Kisha është populli i ri i Zotit, nuk duhet që judenjtë t’i paraqesim sikur të larguarit dhe të mallkuarit prej Zotit, sikur të pasonte kjo prej Shkrimit Shenjt. Për këtë arsye duhet të gjithë të kenë kujdes, që askush në katekezë apo në predikime të fjalës së Zotit të mësojë diçka, që nuk përputhet me të Vërtetën ungjillore dhe me Shpirtin e Krishtit.


Në vetëdijshmërinë e trashëgimisë, që ajo ka së bashku me judenjtë, Kisha gjykon të gjitha përndjekjet kundër çdo njeriu, jo prej shkaqeve politike, por e nxitur prej dashurisë religjioze të Ungjillit, denon urrejtjet, përndjekjet, manifestimin e antisemitizmit, që janë drejtuar në ndonjë kohë apo prej ndokujt kundër judenjëve.


Edhe Krishti, siç na ka mësuar dhe na mëson përherë edhe Kisha, i pranoi mundimet dhe vdekjen e vet vullnetarisht, me dashuri të pakufi për mëkatet e njerëzve, që të gjithë të arrijnë shëlbimin. Kështu është detyra e predikimeve të Kishës, që të shpallë kryqin si shenjë universale të dashurisë së Hyjit dhe si burim i të gjitha hireve.

vazhdon-->

[Arcimedes]

Eh..... Te lumte dora more Toni. Un kete kerkoja. Qe kisha t'na jepte "leje" qe te jemi paqesor me te gjthe njerezit anembane ne bote, pa dallim feje, race apo nacionaliteti.

Se ma jep, apo se s'ma jep mua "lejen" Kisha apo kushdo qofte ne bote, un ate gje e di edhe vete, jo se ma mesoi Kisha, por se e kuptova vete gjate jetes qe kam bere un deri tani. Dhe s'ka gje me te bukur mendoj un kur njeriu arrin vete ti kuptoj disa gjera.

Por un prape gezohem kur e lexoj kete lajm paqesor.

kalofshi mire.

[toni77_toni]

Deklarata e Kishës Katolike për marrëdhëniet me Religjionet jo të krishtëra
vazhdim
NOSTRA AETATE


Vëllazërimi i gjithmbarshëm


5. Nuk mund ta thërrasim Hyjin, Atin e të gjithëve, nëse i shmangemi sjelljes vellazërore përkundrejt disa njerëzve, të cilët janë të krijuar në përngjasimin e Hyjit. Qëndrimi i njeriut ndaj Hyjit Atë dhe qëndrimi i tij ndaj njeriut vëlla janë të afërta njëra me tjetrën, siç pohon edhe Shkrimi: „Kush nuk ka dashuri nuk e ka njohur Hyjin“ (1 Gjon 4, 8).


Ashtu shmanget themeli i çdo teorie apo praktike, që mes njeriut dhe njeriut, mes popullit dhe popullit përkatësisht bën dallime me dinjitetin njerëzor dhe prej kësaj në të drejtat që pasojnë.


Për këtë arsye Kisha gjykon çdo diskriminim të njeriut dhe çdo akt të përdorimit të dhunës kundër atij, që përdoret për shkak të racës apo ngjyrës së tij ose gjendjes shoqërore apo religjionit të tij, sepse kjo e kundërshton shpirtin e Krishtit. Për këtë arsye, duke ecur gjurmëve të Shën Pjetrit dhe Shën Palit, thërret Sinodi i shenjtë me seriozitet të flaktë të gjithë besimtarët, që „sjellja e tyre midis paganëve të jetë shembullore“ (1 Pjt 2, 12). Nëse është e mundur, aq sa u përket atyre, që ta ruajnë paqen me të gjithë njerëzit,14 që në të vërtetë të jenë bijtë e Atit, i cili është në qiell.15


Të gjitha këto në tërësi dhe hollësi që janë botuar në këtë Deklaratë, i pëlqyen etërit e Koncilit të Shenjtë. Edhe ne me fuqi apostolike të trashëguar prej Krishtit - të gjitha këto bashkë me etërit e nderuar në Shpirtin Shenjt i miratojmë, vendosim dhe përcaktojmë dhe urdhërojmë që të shpallet në lavdi të Hyjit çka caktoi Koncili.


Në Romë, te Shën Pjetri, më 28 shtator 1965
Unë, PALI, ipeshkvi i Kishës Katolike
(vijojnë nënshkrimet e Etërve)


FUND

toni77