Origjinal dhe kopje...

[Drita_Love]

Nga shkrimi cilin unë e kam botuar në gjuhen suedeze në temen "Origjinal dhe kopje".

OBS! Ndoshta pak e kam përkthyer keq sepse është më lehtë të shkruaj në gjuhen suedeze për mua dhe kopja kurrë nuk është si origjinali! Këtu vijnë disa rreshte:

Origjinal dhe kopje

Në fillim egzistonte vetem erësira, vetem heshtja dhe zbraztira. Pak më vonë u dëgjua zëri i parë dhe i dyti dhe i treti. Dikur në një cast, cdo gjë filloj për mua, kur dëgjova një një urdher: "Zgjohu", dhe unë fillova të eci.

Më së pari e takova djellin dhe e pyeta: "Kush je ti"?
Ai më tha: "Ai i cili të jep dritë".

Pak më vonë takova shiun dhe e pyeta: "Kush je ti"?
Më tha: "Ai i cili të jep jetë".

Pastaj takova lulen dhe e pyeta: "Kush je ti"?
Më tha: "Ajo e cila e zbukuron token".

Pastaj e takova njeriun dhe e pyeta: "Kush je ti"?
Më tha: "Ai i cili e ka forcen më të madhe në botë dhe i cili e zhduk cdo gjë pran vetes".

U friksova tepër dhe mora dy hapa mbrapa. Por pastaj e dëgjova një zë të ëmbel dhe kur shikova lartë pash zogun i cili më tha:
"Mos u frikëso, vetem kthehu mbrapa nga ke ardhur dhe ec në drjetim të kundërt. Vetëm vazhdo dhe mos shiko mbarapa, as kurrë mos u kthe".

Dhe fillova të eci në drejtim të kundert duke mos e ditur se sa e gjatë është kjo rrugë...

26 vite më vonë...

Nuk jamë kthyer mbrapa kurrë. Jamë duke ecur në drejtimin e kundert, kam parë shumë botëra dhe kam takuar shumë njerëz, por të gjithë janë duke ecur në atë rrugen e cila është pa kthim dhe prandaj ju them: "Mos shkoni atje sepse atje është vdekja".

Nganjëherë ndalet dikush dhe më dëgjon, por prap vazhdon në atë rrugen e vdekjes, atë rrugë cilen kurrë më nuk dua ta shijoj. Nganjëherë ndalem edhe unë, pres të kthehet dikush nga ajo rrugë, por askush nuk vjen sepse ajo është rruga pa kthim.

Shumë kohë ka kaluar! Më thonë se janë vetem 26 vite, por nuk besoj. Shumë gjëra i kam parë, kam takuar prap diellin dhe lulen dhe shiun dhe zogun. Oh sa e gjatë kjo rrugë...Nganjëherë dua të kthehem mbrapa, të eci me ata që më shofin por nuk më dëgjojnë, të cilët duhet të kthehen, por nuk kuptojnë. Dhe vazhdova në drejtimin e kundërt, nuk u ndala.

Një ditë e takova prap zogun dhe më pyeti: "A e ke gjetur"?
E pyeta: "Cfarë"?
Më tha: "Atë vendin nga ke ardhur"?
I thash: "Jo".
Më tha: "Pra vazhdo, mos u kthe, vetem edhe pak"!

Dhe kështu, në një cast u ndala të pushoj. Vetëm sa i mbylla sytë, dëgjova një zë të ëmbel prap, por kësaj rrale ishte zëri im dhe më tha:
"E ke gjetur, e ke gjetur atë që kërkoje tërë jeten, e ke gjetur jeten, e ke gjetur bukurinë, e ke gjetur lirinë, dhe tani gjithëmonë duhet të ecësh në këtë rrugë, në drejtimin e kundërt, në rrugen e jetës. Dhe më në fund do ta gjesh atë më të rëndsishmen, do ta gjesh origjinalin tënd"!

Prandaj më nuk pushoj! Më nuk ndalem kurrë, dhe jamë e bindur që kurrë nuk do të shkoj mbrapa, sepse në këtë rrugë është e vërteta, në fund të rruges më pret origjinali i qenies njerëzore, ai nga i cili vijmë të gjithë. Aty është burimi, aty është fillimi. Prandaj eci sepse dua ta gjej fëmiun mbrenda vetvetes, atë fëmi i cili bënte pyetje dhe e dallonte të miren nga e keqja, jeten nga vdekja. Dua ta gjej atë fëmi i cili e dëgjoi zërin e lirisë dhe kishte guxim të shkoj kunder të gjithve. Dua ta gjej atë fëmi, i cili nuk dinte shumë gjëra, por e dinte që origjinali është mbrenda vet njeriut, në rrugen e kundert, sepse cdo gjë tjeter është vetem kopje...¨

P:S: Një filozof i antikes ka thënë: "Njeriu lind si origjinal dhe vdes si kopje"! Cili është ai?
"Social psychology" thotë se njeriun e krijon rrethina.
Neurologjia e cek se personalitetin e njeriut e formon gjenetika.
Cfarë mendon ti?

[oiseau en vol]

Mendoj se qenia e njeriut nuk eshte e prere me thike : ose gjenetikisht ose sociologjikisht. Them se eshte nje nderthurje e ketyre te dyjave.

Te qendrosh vetem ne njerin llagam, kjo do te thote te jesh partizan, e nga perkufizimi, te kesh tashme nje qendrim te paracaktuar. Une nuk e di si quhet nje teori qe i perfshin te dyja, por duhet te kete diçka keshtu.

Drita_Love, e pashe une qe me zuri lemza, thashe ç'me gjeti... Por pashe pastaj qe me kishe thirrur emrin dhe madje kishim biseduar bashke Po Drite, duhet te vazhdosh ne rrugen tende, per te kerkuar nuk e di çfare, por nje fjale thote : "Sa me shume mplakemi, aq me shume kthehemi vetvetja". Kjo duhet pare sepse nuk eshte aq e lehte. Do te thote qe ne rruge e siper ne behemi ajo çka nuk jemi : ne behemi vetvetja. Pra, perderisa pleqeria (dmth jeta e nje njeriu) nuk ka nje fund te paracaktuar (ai ekziston por nuk dihet), atehere gjate gjithe kohes qe ne jemi mbi toke, ne nuk qenkemi vetvetja. Atehere, kush dreqin jemi ne ? Dhe si ka mundesi qe, nga kjo thenie, ne nuk e njohim kurre veten tone, ose nuk arrijme per tu bere ajo çka qenkemi.

A eshte jeta nje vije e drejte apo nje vije e lakuar ne forme rrethi ? Dmth, me te lene pas zanafillen, a kthehemi me tek ajo apo e kemi lene njehere e pergjithmone ? Nuk e di, por ama kam deshire ta mendoj kete te dyten.

[Drita_Love]

Oiseau en vol, plotësisht jamë në takord me ty që njeriu sa më shumë plaket, aq më shumë i afrohet identitetit e vet, aq më afër të vërtetes. Dhe mirë e ke ti, përderisa jemi në tokë, kurrë nuk bëhemi komplet, këtë e gjejm vetem kur ta mbarojmë këtë rreth të cilin e cuajmë "JETË", sepse edhe unë besoj që jeta është një rreth i cili na zgjon nga vdekja, na jep përjetime dhe pastaj prap na udhëzonë te rikthehemi aty nga kemi ardhur. Kjo është një teori.

Por nga ana tjeter, kur të shikojmë, gjatë udhëtimit tonë në jetë, ne lindim si fleta të bardha, pa shkronja dhe formohemi cdo ditë. Pyetja është: Kush e vendos cfarë personaliteti kriojmë, gjenetika apo shoqëria? Sic thua ti, të dyjat luajnë rol të madh por unë e zgjedhi të besoj se shoqria na krijon. Prandaj edhe besoj në teorinë që njeriu lind si origjinal dhe vdes si kopje. Por prap, nese kjo është e vërtet, mirë e ke ti: a e gjejm ndonjëhere atë vend nga kemi ardhur, atë që shumë filozof e kan cuajtur "origjinal". A e gjejm atë?

Unë besoj që po!
Në qoftë se nuk dojmë të vdesim si kopje, atëhere besoj që duhet të kërkojmë thellë, shumë më thellë se sa inteligjenca jonë na lejon, shumë më thellë se cdo përjetim , shumë më thellë se në thellësiren toksore...

Njeriu bëhet komplet në vdekje dhe e kupton të vërteten dhe identitetin e vet vetem në atë cast, cdo misterije i bëhet e cartë. Por pse të presim deri në atë moment që ti kuptojmë gjërat dhe ta gjejm origjinalin e qenies njerëzore?

Prandaj parashtroj pyetje pse jamë dhe kush jamë, dhe vetem kështu e kuptoj që më në fund të gjithë rikthehemi tek ai vend nga kemi ardhur: dashuria e përhershme. Prandaj nuk dua të pres ta mësoj këtë në momentin e vdekjes por dua ta kuptoj këtë tani dhe ta zbatoj gjatë tërë udhtimit tim, dhe këtë e arrij vetem duke ecur në drejtimin e kundert, ndoshta ashtu sikur edhe ti...

P:S: E vëret është Oiseau en vol, të thirra t´ma parashtrosh pyetjen dhe të më ndihmosh ta gjej përgigjen...

[oiseau en vol]

Pyetja është: Kush e vendos cfarë personaliteti kriojmë, gjenetika apo shoqëria? Sic thua ti, të dyjat luajnë rol të madh por unë e zgjedhi të besoj se shoqria na krijon.

P:S: E vëret është Oiseau en vol, të thirra t´ma parashtrosh pyetjen dhe të më ndihmosh ta gjej përgigjen...

Drite, ne lidhje me fleten e bardhe qe ne lindim, kjo eshte plotesisht e vertete. Po te drejtohem me "ti", meqenese me eshte me i lehte dialogu. Pra ti thua qe shkrimi i kesaj fletes se bardhe percakton ate çka do te behemi deri ne fund te jetes sone. Dakort, e pranojme kete. Por a nuk ka pak rendesi dhe lloji i letres se bardhe qe ne lindim ? Ti e ke pare qe disa lloj letrash nuk durojne çdo lloj boje, ca fshihen me lehte e ca gdhenden aty pergjithmone.

Une mendoj qe nuk mund te presim ndonje gje te madhe nga ca flete qe e mbajne keq shkrimin. Megjithate jam me ty qe shoqeria eshte thelbesore.

Dhe Drite, zogu eshte nje nder figurat me te permendura te poezise. Ma merr mendja qe zogut i jane kushtuar me shume poezi se askujt tjeter. Ku ka dashuri ka gjithmone nje zog qe fluturon. Prandaj njerezit shohin ne zogun ate çka do te donin te ishin. Prandaj, please, love him

[oiseau en vol]

Drita_Love, sapo degjova nje bisede te njerit prej gjeneticieneve me te shquar franceze, Axel Kahn, dhe mendimi i tij ne lidhje me njeriun ishte i permbledhur keshtu (shpresoj ta riprodhoj pa i ndryshuar asgje ) :

Njeriu eshte rezultat i mjedisit (shoqeria), mbi bazen e aftesise se tij per te hyre me shpejt apo me vone ne kontakt me kete mjedis (gjenetika) dhe duke perdorur vullnetin e tij (ndergjegja individuale).

Nuk isha shume larg ketij pershkrimi ne postin qe une kam bere me lart, por kisha shperfillur vullnetin. Ok, ja tani u bene tre : shoqeri, gjenetike, vullnet

[Drita_Love]

Oiseau en vol, faliminderit për referimin e fjalimit, këto janë me të vërtet gjëra të cilat më interesojnë dhe të cilat cdo ditë të jetes time më inspirojnë të kërkoj edhe më thellë.

Kur është në pyetje kvaliteti i fletes së bardhë dhe faktit që disa fleta nuk e mbajnë shkrimin si duhet, atëhere nuk duhet të harrohet se kjo teori i ka inspiruar shumë lidera botërorë, sikur për shembull Hitlerin, i cili ishte inspiruar nga "fakti që gjenetika është numer një dhe thjeshtë është ashtu që disa raca ose njerëz janë pa vlerë dhe fleta pa kvalitet".

Unë ndoshta jamë inspiruar nga disa teori psikologjike dhe thënjes: Bashkoni 100 fëmijë nga tërë bota, pavarësisht nga i cili shtet janë, pavarsisht cfarë race kan, pavarsisht cfarë prindër kan. Unë do ti edukoj të gjithë prej si të lindin dhe të gjithë do të bëhen doktora (Nuk e dij a e përktheva mirë në shqip). Ndoshta jamë edhe e inspiruar nga pedagogjika dhe metodat e reja të cilat kan arritë të dokumentojnë që cdo njeri ka potencial të mësoj dhe të zhvillohet, dallimi i vetem është që cdo individ e ka mënyren e vet.

Por ndoshta më së shumti jamë e inspiruar nga fakti që qenia njerëzore është aq e kufizuar saqe vetëm e shofim boten nga perspektiva jonë. Kur ulem të pushoj dhe shikoj rreth vetes, në dhom ku gjindem shof vetem atë që është para meje. Jamë e kufizuar dhe as tërë banesen time nuk mund ta shof nga një vend, atëhere si ta kuptoj tërë boten? Vetëm atë që e kam përjetuar, vetëm atë e dij dhe nuk kam faj sepse jamë njeri dhe kështu jemi të gjithë.

Prandaj e zgjedhi të besoj që ne reflektohemi në sytë e njëri tjetrit. Prandaj edhe është fakt që "i ngopuri nuk ia beson të uriturit" dhe ai i cili është i lirë nuk e kuptonë vleren e lirisë pa e përjetuar robërin. Njeriu vetem e kupton jeten në kontraste, vetem nga përjetimet...

Kvaliteti i fletes luan rol në coftë se e shikojmë njeriun si trup fizik. Një person i handikepuar ndoshta nuk mund të shprehet ose të veproj si një person pa handikap, por kjo nuk do të thotë që ai/ajo nuk mendon dhe nuk ka ndjenja.

Kjo që ne e cuajmë EGZISTNECE e qenies njerëzore, nuk duhet të shikohet së pari nga perspektiva e Darwinizmit ose gjenetikes, sepse kam frikë që atëhere njeriu është vetem një aparat, makin e cila operon në bazë të kvalitetit fizik. Por në coftë se e kuptojmë që mbrenda njeriut dhe cdo gjallëse egziston dicka shumë më e lartë se trupi fizik, atëhere besoj që vlera e cdo gjallese na bëhet më e cartë.

P:S: Kvaliteti i vetë fletes nuk mund të jetë më kryesorë se shkrimi, sepse ka fleta të cilat e kan kvalitetin shumë të fort, por shkrimi nuk ka vlerë, dhe në anën tjeter ka fleta me kvalitet të dobët por shkrimi ka vlerë të madhe. Përshendetje nga EKSPERIENCA

[oiseau en vol]

Eshte e qarte Drita_Love qe lloji i letres qe jemi (gjenetika) nuk eshte paresore, por mjedisi. Nje femije i lindur me kodin gjenetik me te mire ne bote, nqs ai lind ne disa zona te planetit, ka shume mundesi qe ai te perfundoje kriminel ose druvar. Por ajo çka thoshte gjeneticieni i nderuar qe permenda ishte se nje pjese te vogel (por e detyrueshme) ne formimin e njeriut ishte genetika, dmth kodi gjenetik. Gjithkush e di qe ka tipa qe jane me nevrike se te tjeret, ose disa kane aftesi mesimore me shume se te tjeret, ose aftesi te kujteses. Disa serial-killer jane njerez krejt te respektueshem, me nje pune te mire, shoqeri te larte, e megjithate ato jane vrases. Ka ne kodin e tyre gjenetik diçka qe nuk shkon. Nje shoqeri e paster e tija mund t'i frenoje impulsionet e tij per vrasje, por nuk mund t'i zhduke kurre ato.

Gjithashtu, dhe nje njeri me nje kod gjenetik qe tregon nje njeri krejt te qete dhe teper studiues, nqs ai rritet ne nje shoqeri te dhunshme, ka gjasa te medha qe ai te perfundoje vrases.

Teoria e 100 bebeve te te gjitha racave dhe vendeve qe do te perfundojne doktore, eshte ne bazen e ideve te majta : te gjithe njerezit lindin te barabarte por eshte shoqeria ajo e cila tenton t'i ktheje ato ne te pabarabarte. Kurse te djathtet thone qe njerezit lindin te pabarabarte por eshte shoqeria ajo e cila tenton t'i ktheje ato ne barabarte. Ku te rreshtohemi ne ? Gjithkush e di vete.

Personalisht, besoj ne njefare predispozicioni te çdokujt per te marre nje informacion. Kuptohet qe informacioni i dhene duhet te jete ai i duhuri. Dikush kap diçka me shpejt e dikush me ngadale dhe ja ketu fillojne dallimet.

Megjithate, me pelqen te diskutoj me ty

Te pershendes