Ballkani

[Enri]

Historiku dhe kuptimi i konflikteve etnike ne vendet e Ballkanit dhe mundesite psiko-analitike te zgjidhjes

Ne nje analize siperfaqesore te situates se tanishme te Ballkanit, dalim ne perfundimin qe problemet nacional-teritoriale dhe ekzistenca e kunderthenieve, jane ne rruge te ndertojne statusin e jetes politike dhe qytetare te vendeve te Ballkanit dhe vecanerisht ne vendet ish-socialiste. Me vendosjen e demokracise ne jeten sociale dhe politike shfaqen pengesat administrative perpara problemeve sociale dhe perpara nacionalizmit, qe ne shkallen me te dukshme veshtireson adekvatno funksionimin e proceseve politike, ekonomike dhe sociale. Si psh. per thenien e tanishme mundet me fuqi te plote te paraqitet gjendja absolute sociale, politike dhe ekonomike autonomia per vendet nga ish-Jugosllavia, pavaresisht nga frika e vendeve te rajonit per lokalizimin e ketij konflikti, rreziku i eskalimit te tij akoma nuk pushon. Gjithashtu mendohet qe zhvillimi i konflikteve etnike do te caktoje zhvillimin e ardhshem te vendeve ish-socialiste, mundesite qe te zoterojne gjendjen e varferise ne ekonomite e tyre, dhe te hyjne ne qyteterimin e popujve me kulture. Gjendja e koheve te sotme ne marredheniet etnike ne Ballkan nuk shkeputet nga ekzistenca e periudhave te kaluara historike, te cilat kane ekzistuar ne momentin e vendosjes se modelit qytetar komunist ne vende te ndryshme te Ballkanit. E mjaftueshme eshte te kujtojme konfliktet etnike ne Rumani dhe Bullgari, problemin shqiptar, zemerimet etnike midis Turqise dhe Greqise, qe te shihet se nje konstatim i tille nuk eshte harruar nga rrethana serioze, pavaresisht nga lenia e faktit, qe marredheniet e dyfishta etnike, ne te vertete duhet te kishin nje drejtim tjeter ekzistente nga fati socialist per disa vende te Ballkanit. Ne te njejten kohe duhet ne vazhdimesi te ndryshoje, qe Ballkani ka qene objekt i interesave te ndryshme dhe arena e luftrave midis fuqive politike boterore, per shkak te frikes per ndikimin politik, per arsye specifike te kuptimit gjeo-strategjik. Per kete eshte e veshtire te prognozojme karakterin ne marredheniet etnike ne tjeter zhvillim ne proceset historike. Por konstatimi i fakteve, duhet te vazhdoje te hape vend ne kerkim te mundesive te pershtatshme per nje studim te studiuar te problemeve, te lidhura jo vetem me pamjen konkrete te proceseve qe kalojne ne sfond te ndryshimeve te shpejta te situatave politike, por edhe me provat teorike per nje thenie fondamentale ne specifiken e tyre, me shikim marrjen e zgjidhjeve adekuate politike, qe do te ndikojne ne te ardhmen e Ballkanit. Konflikti sado i zbehte ka materialet e tij siperfaqesore. Ne psikologjine politike eshte vendosur qe realiteti psikik, permes te cilit njerezit individe orientohen dhe veprojne ne marredheniet politike te njerezimit, jane kartat e tyre kognitive (njohese) individuale. Keto karta njohese permbajne proceset perceptive, permes se cilave merren sinjalet politike: konceptualizmi, permes se cilit defenitzohet kuptimi per proceset politike dhe kuptimet efektive, permes se ciles njerezit zgjidhin dhe nje tjeter situate konkrete politike. Si nje realitet psikik individual, kartat njohese studiohen mbi vecantite biologjike, si rrjedhim i proceseve individuale mbi bazen e anetaresimit ne grupet sociale specifike. Nga pikepamjet problematike qe na interesojne deri ketu nga kuptimi me i madh, eshte ndikimi i grupeve tek formimi i kartave kognitive individuale. Menjehere duhet te nenvizojme, qe ne psikologjine politike behet ndryshimi midis karakteristikave te ketyre grupeve sociale, ku si me e pergjithshme dallohen dy lloje, grupet paresore dhe grupe pa identitet.

Ne te dy rastet, ne te cilat kemi parasysh, kjo eshte familja si grup paresor. Eshte marre parasysh qe individet njerez te veteprodhojne vlera, mendime politike dhe stereotipe te prinderve te tyre, vellezerve, te motrave, kurse shumica e tyre formojne ne teresi parapelqesat partiake etnike. Si perfundim, mendimet politike te njerezve, kartat e tyre individuale njohese, lindin dhe formohen si rrjedhim i ndikimit te specifikave te popullsise etnike, ku ato jane anetare, por permes familjes si grupi i pare. Per marredheniet individuale brenda ne etnos, pa dashur te ndaloj ne detaje, mund te them qe karakterizohen si marredhenie ne kuptimin psikik, pasi riprodhohen pjestare te etnosit, tamam si personalitete etnike. Kuptohet, qe ne kuadrin e etnosit jane te mundura mardheniet psiqike, atehere, kur marredheniet e brendshme individuale na paraqesin ekzistencen e pjestareve te tyre si individe jo te lire, vecanerisht tek formalizimi i marredhenieve tek te cilat njohja eshte per konkretizimin e konflikteve dhe situatave te konfliktit, e lindur nga forma jo e lirise ne te cilen udheheqesit e etnive ekzistojne. Ne psikologjine politike shume here eshte vene theksi ne kuptimin e te panjohures ne rregullimin e sjelljes politike. Sipas nje thenie te X. Beterfild, pergjate nje situate konkrete "Ju ndieni nje frike te pergjithshme nga vendi tjeter, por ju nuk mund te ndieni kunder-friken e saj dhe te kuptoni sepse ajo eshte e nevrikosur. Ju jeni te sigurte per veten qe nuk keni qellime te keqija, qe nuk doni asgje tjeter, pervec se kufijte per sigurimin, por ju asnjehere nuk jeni ne gjendje te dini, qe si ti dhe ai nuk mund te zini vend ne trurin e njeri-tjetrit dhe asnjehere s'keni per te kuptuar qellimet e verteta". Sipas nje psikologu te njohur te psikologjise sociale T. Petigriju, i cili ndalon tek mundesite qe sjell psikologjia sociale per teorine normative te marredhenieve midis grupeve, sipas se ciles, pjesa me e madhe e marredhenieve midis grupeve formohet nga ekzistenca e madhe e ndarjeve te pritshmerive rreth asaj, se si grupet duhet te bashkeveprojne. Duke marre shkas nga sa permenda me siper, lind nje pyetje, e cila do te marre pergjigje nga politikat e ndjekura ne vendet e Ballkanit ish-socialist. "Cfare fitojne vendet e Ballkanit nga nje lufte etnike?"

Keshtu mund te shpjegohet dhe situata ne Maqedoni, ku sipas tij, kater jane principet per te zgjidhur problemet etnike ne vend:

1. Ndryshimi institucional

2. Mundesia e kontaktit midis grupeve ne kushte optimale

3. Disformimi i frikave midis grupeve

4. Realizimi i ndryshimit bihevioral

Pergatiti Arjana Mucaj, psikologe

[DON_Endri]

Pas nje atentati te ndodhur sot ne mesdite kryeministri i Serbise dhe Malit te Zi z. Zoran Gjingjic ka gjetur vdekjen. Rajoni i Ballkanit ka qene dhe eshte perhere burim suprizash te pakendshme. Te shpresojme qe kjo vrasje sdo te pasoje me vrasje te tjera dhe sdo te nxeh gjakrat per destabilizimin e tere rajonit.

[Enri]

Nga Mustafa Nano

Dje në mesditë, Serbia e re post-Milosheviçiane (demokratike, e quajnë disi bujarisht në perëndim e kudo) mori një goditje të rëndë: u ekzekutua kryeministri Zoran Xhinxhiç. U vra mú përpara rezidencës kryeministrore, duke mbjellë kaosin në botën politike të Beogradit. Ishte figura qendrore e politikës së atjeshme, sidomos që nga koha kur rivali i tij, ish-presidenti Koshtunica, i cili i ka bërë goxhá hije për më shumë se dy vjet, ka mbetur i papunë. Eshtë konsideruar kanakari i vetëm i perëndimit në Beogradin ballkanik e përgjithësisht antiperëndimor; është konsideruar gjithashtu nga të paktët politikanë me vullnet reformues; është konsideruar më në fund një nga të paktët lojtarë të besueshëm e konstruktivë në “lodrat ballkanike” për stabilitet, demokraci e integrim në Europë. Dhe ka qenë njimend edhe kanakar i perëndimit, edhe reformator (aq sa mund të jesh i tillë në shoqëri si ajo serbe – edhe shqiptare, meqë ra fjala –, ku reaksioni e reaksionarët ndihen si në shtëpinë e vet), edhe lojtar i shtruar e inteligjent. Por nga ana tjetër, ndërsa në Serbi është parë edhe si një “Sllobo i vogël” me tendenca të theksuara për të grumbulluar e kontrolluar pushtet, me manira për t’u kapardisur me makina luksoze e me bodyguard-ë të panumërt, diku jashtë Serbisë e kanë patur të vështirë të harrojnë që ka qenë një nacionalist i stampës së vjetër (sidomos në kohën e luftës në Bosnjë e Kroaci) e që ka qenë një mik i Karaxhiçit.
Sidoqoftë, nuk mund të mohohet fakti që Zoran Xhinxhiç ka guxuar të lozë hapur e fort me karta properëndimore në një shoqëri ku perëndimi vizatohet edhe sot e kësaj dite si një perandori antiserbe par excellence. Ai ishte një serb guximtar. Pasi i rezistoi Milosheviçit, pasi e rrëzoi atë, pasi e dërgoi në Hagë, ku ai po gjykohet për krime kundër njerëzimit (ndonëse kushtetuta serbe ia pengonte një gjë të tillë), ai iu sul me një këmbëngulje impresionante nomenklaturës së regjimit të vjetër, bëri dalje një pjesë të mirë të saj, veçanërisht disa banda të shërbimeve sekrete, të policisë e të ushtrisë, u ndesh fort për këtë veprim me presidentin Koshtunica, madje u armiqësua me këtë të fundit, zuri të lëvizë kundër korrupsionit e krimit të organizuar serb, premtoi dhe filloi të vinte në jetë reforma jo shumë popullore nën nxitjen e institucioneve perëndimore, forcoi lidhjet me ata që quhen reformatorë të Malit të Zi (Gjukanoviçin), krijoi në këto përpjekje e sipër shtetin e ri Serbi-Mali i Zi, premtoi se do të vijonte me arrestimin e dërgimin e serbëve të tjerë në Hagë (madje, edhe të Radko Mlladiç-it, që fshihet diku në Serbi), shkurt, ka lëvizur gjithë kohën në një terren të minuar. Ka prodhuar kundërshtarë me bollëk, një pjesë e të cilëve me siguri e kanë dashur të vdekur. Para një muaji, ndërsa i shpëtoi një atentati, që dukej i kurdisur në studiot e Hollywood-it (një kamion i stërmadh i zë rrugën, ndërsa po shkonte në aeroport), ai nuk mundi të vinte në lëvizje procesin legal kundër atentatorit. Serbia është vend i çuditshëm: Xhinxhiç kishte pushtet sa të duash, por një pushtet pak a shumë legal apo të maskuar në mënyrë legale; ndërsa pushteti jo legal atje është më i madh se ai legal. Kjo dukuri vihet re në shumicën e vendeve ballkanike. Meqë ra fjala prapë, edhe në Shqipëri kemi shumë njerëz të pushtetshëm, por pushteti që ata kontrollojnë në mënyrë kinse legale është shumë më i vogël se sa ai që nuk kontrollojnë apo që e kontrollojnë të tjerët. Në këto rrethana, sa më intransigjent të jetë pushteti legal, aq më kërcënues bëhet pushteti okult.
Pikërisht kjo mënyrë të sjelluri e të vepruari nuk e bëri Xhinxhiç-in kurrë popullor, ndonëse e bëri politikanin më të pushtetshëm në Serbi. Ishte vrasja e tij një hakmarrje për të gjitha këto? Ishte një lëvizje e dëshpëruar e reaksionit serb ndaj përpjekjeve për të reformuar Serbinë? Eshtë e vështirë ta thuash. Mund të jetë një prej pistave të shumta, ashtu siç mund të jenë të gjitha së bashku. Në Ballkanin tonë, ku çdo bandit shihet si hero e ku çdo hero shihet si bandit, çdo vrasje e këtij lloji, aq sa është një ngjarje banale, aq është edhe një ngjarje që mund të kushtëzojë historinë. Kjo e djeshmja duket nga ato ngjarje që mund të ketë efekte të paparashikueshme në planin politik të brendshëm (në Serbi) e të jashtëm (në rajon). “Me vrasjen e tij, janë hedhur në erë kartat e europianizimit të Serbisë”, -u shpreh menjëherë pas atentatit një diplomate perëndimore. Nuk duket se kemi të bëjmë me ndonjë teprim. Madje, nuk është për t’u çuditur, që kjo ngjarje të ketë konsekuenca edhe në rajon. Nuk e themi këtë për të lozur me panikun e alarmin e rremë, por nuk është ndonjë gjë e pamundur, që politika serbe të bjerë në duar të gabuara, e në këtë kuptim, nuk është e pamundur që gjërat të kthehen atje ku ishin në planin e reformave demokratike. Duhet të urojmë të gjithë, që serbët ta kalojnë me qetësi këtë moment të vështirë e delikat. Duhet të urojmë që atje të fitojë legaliteti kundër ilegalitetit, demokracia kundër nostalgjikëve të regjimit të Milosheviçit, ligji kundër krimit te organizuar.

[Enri]

Reagime
Flet ministri i Jashtëm shqiptar Ilir Meta për “Zërin e Amerikës”

Meta: Gjingjiç, një nga politikanët më vizionarë në rajon

Meta, cili është reagimi juaj për vrasjen e kryeministrit serb dhe çfarë ndikimi do të ketë ky zhvillim për Serbinë dhe për rajonin në përgjithësi?
Mund t’ju them se ne e përjetojmë me një keqardhje të thellë dhe me shumë dhimbje humbjen e jetës së kryeministrit të Serbisë, Zoran Gjingjiç, sot, pas një atentati kriminal dhe terrorist, i cili vërtet provokon paqen, stabilitetin dhe reformat demokratike jo vetëm në Serbi, por në të gjithë rajonin tonë, pasi dihen përpjekjet e zotit Gjingjiç, jo vetëm për përmbysjen e regjimit të Milosheviçit, jo vetëm për futjen e Serbisë në rrugën e demokratizimit, por edhe politika e tij pa paragjykime për të vendosur marrëdhënie të qëndrueshme me vendet fqinje dhe, njëkohësisht, për të nxitur proceset e integrimit rajonal dhe europian të Serbisë.
Zoti Meta, Ju e keni njohur personalisht z. Gjingjiç. Sipas mendimit Tuaj, a ishte ai një udhëheqës me një vizion të ndryshëm nga paraardhësit e tij? Sa rol luante nacionalizmi në politikat e tij?
Unë mund të them me bindje të plotë se ishte një kënaqësi e madhe të bisedoje me z. Gjingjiç, për arsye se ai ishte një politikan realist, pragmatist, me kurajo, pa tabu dhe paragjykime. Ai ishte një politikan reformator, me të cilin mund të bisedoje për çdo gjë, pavarësisht se mund të mos bije dakord për gjithçka. Por, e përbashkëta në vizionet e z. Gjingjiç dhe vizionet tona ka qenë se marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Serbisë duhet të ndryshonin dhe të pësonin një kthesë historike, e cila t’i shërbente jo vetëm interesave reciproke të të dy vendeve, jo vetëm destinacionit të përbashkët drejt Bashkimit Evropian, por njëkohësisht edhe për të ndryshuar në përgjithësi historinë e marrëdhënieve midis shqiptarëve dhe serbëve në rajon, gjë që ka qenë dhe mbetet një faktor jetik për stabilitetin afatgjatë të rajonit tonë. Mendoj se ai vërtet mbetet një nga politikanët më vizionarë dhe më reformatorë të rajonit tonë.
A mendoni se vrasja e z. Gjingjiç do të ndikojë në ecurinë e procesit për vendosjen e stabilitetit në Ballkan?
Unë dëshiroj të shpreh bindjen time se tashmë rajoni ynë ka hyrë në një proces të pandalshëm historik të stabilizimit të tij, të emancipimit dhe të integrimit evropian të të gjithë vendeve tona. Në këtë proces historik, dëshiroj të theksoj se ka një kontribut të veçantë edhe kryeministri i Serbisë, z. Zoran Gjingjiç. Mendoj se tashmë themelet e një procesi të tillë historik janë hedhur. Është një humbje për vazhdimësinë e këtij procesi, humbja e jetës së kryeministrit Xhinxhiç. Megjithatë, pavarësisht nga ndonjë ngadalësim i mundshëm, të cilin nuk e dëshirojmë, unë kam bindje të patundur se ky është një proces historik dhe një proces që nuk do të mund të ndalet. Duke i vazhduar të gjitha përpjekjet në këtë drejtim, ne i bëjmë edhe një homazh veprës dhe përpjekjeve reformatore të kryeministrit Zoran Gjingjiç.


Nano: Një akt kundër paqes në rajon
Kryeministri shqiptar Fatos Nano i ka dërguar dje qeverisë serbe një telegram ngushëllim për vdekjen e kreut të qeverisë, Zoran Gjingjiç. "Vrasja kriminale e kryeministrit të Serbisë është nje atentat i rëndë dhe i pashembullt i forcave regresive që drejtohet, jo vetëm kundër demokracisë në Serbi, por edhe ndaj stabilitetit dhe paqes në rajon" - shprehet Nano në këtë telegram, duke shtuar se në emër të qeverisë shpreh indinjatën e thellë ndaj këtij akti dhe ndaj atyre që qëndrojnë pas tij. "Ky akt synon të pengojë popullin serb në rrugën e tij drejt reformave progresiste dhe të destabilizojë gjendjen në Serbi e më gjerë. Ky akt barbar është një përpjekje e pashpresë e forcave të errëta që përfaqësojnë të kaluarën dhe një periudhë të kapërcyer tashmë" -shprehet më tej Nano.


BE: Evropa ka humbur një mik
STRASBURG - Ministri i Jashtëm grek Jorgos Papandreu i paraqiti dje "ngushëllimet" e Bashkimit Evropian popullit të Serbisë pas vdekjes së kryeministrit të Serbisë, Zoran Gjingjiç. "Ne kemi humbur një mik të madh, një mik të madh të Evropës”, -deklaroi Papandreu duke marrë fjalën në Parlamentin Evropian në Strasburg. Ndërsa përfaqësuesi i BE-së, që negocioi krijimin e unionit të ri Serbi-Mal i Zi Havier Solana, u shpreh “thellësisht i shokuar". "Është një tragjedi, duhet të jepet dënimi maksimal për vrasësit e tij… E njihja fare mirë Zoran Gjingjiç dhe kam punuar gjatë me të, ishte një mik i imi personal dhe i Evropës", -u shpreh Solana duke ritheksuar, se dhuna e këtij lloji nuk duhet të ketë asnjë vend të lirë në shoqërinë demokratike
SHBA: Gjingjiç, rol në demokracinë serbe
UASHINGTON - Presidenti amerikan, Xhorxh Bush i shprehu dje ngushëllimet e tij serbëve pas vrasjes së kryeministrit Zoran Gjingjiç, sipas “Associated Press”. Zëdhënësi i Shtëpisë së Bardhë, Ari Fleischer tha se "ne do ta kujtojmë kryeministrin Gjingjiç për rolin e tij në vendosjen e demokracisë në Serbi dhe për rolin e tij për nxjerrjen përpara drejtësisë të Sllobodan Milosheviçit", sipas AP-së. "Presidenti i shpreh ngushëllimet e tij popullit serb për këtë atentat", -shtoi zëdhënësi.
Austria: Gjingjiç përfaqësonte fytyrën e re të Serbisë
VJENE - Ministrja e Jashtme austriake, Benita Ferrero-Waldner u shpreh "e tronditur" nga vrasja e kryeministrit serb Zoran Gjingjiçit, të cilin e cilësoi "akt të neveritshëm". "Jam habitur nga ky akt i ulët, për më tepër që e njihja personalisht kryeministrin Gjingjiç, të cilin e vlerësoja", -tha Ferrero-Waldner në një komunikatë. Gjingjiç "ishte një nga etrit e demokracisë serbe që luftoi pa pushim për këtë ideal megjithë vështirësitë e shumta. Ai përfaqësonte fytyrën e re të Serbisë së orientuar drejt Evropës", -nënvizoi ajo. Ministrja austriake shprehu gjithashtu shpresën se "forcat demokratike në Serbi duhet të jenë shumë të kujdesshme se mos nga ky atentat përfitojnë lëvizjet ekstremiste".
Gjermania e shokuar nga ky akt kriminal
BERLIN - Ministri gjerman i Punëve të Jashtme Joshka Fisher ka shprehur keqardhjen e tij për vrasjen e kryeministrit serb Zoran Gjingjiç. "Jemi të shokuar nga ky atentat kriminal",- u shpreh Fisher, duke shtuar se vrasja e Gjingjiç është një akt që cënon demokracinë dhe stabilitetin në rajon.

Reagimi i Kosovës
Shtajner dhe Rexhepi dënojnë vrasjen e Gjingjiçit
PRISHTINË – Shefi i UNMIK-ut Mihail Shtajner tha dje pas atentatit mbi kryeministrin e Serbisë Zoran Gjingjiç se personalisht është tronditur thellë nga lajmi për vrasjen. “Unë e dënoj këtë sulm, që gjithashtu është sulm kundër procesit demokratik në Serbi. Ky është një akt brutal kundër një kryetari të qeverisë të zgjedhur demokratikisht”, -tha Shtajner nëpërmjet një kumtese për shtyp. Shtajner theksoi se e ka njohur dhe ka punuar me Zoran Gjingjiçin gjatë dhjetëvjetëshit të kaluar dhe se e ka çmuar shumë. Ai i ka shprehur ngushëllimet e tij bashkëshortes së kryeministrit të vrarë dhe gjithë popullit të Serbisë. Shefi i UNMIK-ut në Prishtinë pas lajmit për vrasjen e kryeministrit serb, ka anuluar disa takime zyrtare dhe një konferencë me gazetarë të paralajmëruar lidhur me procesin e bartjes së kompetencave tek institucionet vendase të Kosovës dhe nismës për biseda në mes të qeverisë së Serbisë dhe asaj të Kosovës. Edhe qeveria e Kosovës i ka dërguar dje ngushëllime familjes së kryeministrit të vrarë të Serbisë, Zoran Gjingjiç. Qeveria konsideron se akte të tilla të krimit janë tepër të rrezikshme jo vetëm për ato shtete ku ato ndodhin, por bartin pasoja për tërë rajonin. “Qeveria e Kosovës e mori me keqardhje të thellë lajmin e vrasjes së kryeministrit të Serbisë, Zoran Gjingjiç, të cilin e dënon këtë akt qyqar”, thekson zyra e kryeministrit të Kosovës nëpërmes një kumtese për shtyp.

[Enri]

Nga Fatos Cocoli

Nje nga udheheqesit e levizjes popullore qe rrezoi Milloshevicin nga pushteti, kryeministri aktual i Serbise, Zoran Xhinxhic, u vra dje ne nje atentat ne Beograd. Kjo perben nje nga ngjarjet me te renda ne Ballkan, pas krizes kosovare dhe genocidit te ushtruar mbi popullsine autoktone shqiptare te Kosoves.

Personaliteti i kryeministrit te deridjeshem te Serbise, ngrihej ne syte e popullit te vet dhe te popujve ballkanas si njeriu qe coi perpara gjyqit te Hages Milloshevicin, si udheheqesi qe i siguroi Serbise nje ndihme nderkombetare prej 1.2 miliarde dollare, si nje figure pro-demokratike, reformiste dhe pro-perendimore. Shume qarqe te Serbise se vjeter diktatoriale dhe ushtarake jane goditur rende nga politika dhe reformat e Xhinxhic, dhe atyre nuk u interesonte qenia e tij ne pushtet. Nga ana tjeter, politika e privatizimeve masive, te shpejta e te forta, e ndjekur kohet e fundit nga qeveria e tij, ishte nje thike ne zemer per kasten e drejtoreve shteterore te kthyer ne biznesmene mes shume allishverishesh dhe abuzimesh me pronen publike. Nga te gjithe analistet e pavarur vendas dhe te huaj pranohej se Xhinxhic kishte krijuar shume armiq, pikerisht per shkak te reformave te tij pro standarteve perendimore.

Xhinxhic kishte marre edukim perendimor ne Gjermani dhe ishte nje nga figurat themelore opozitare te Milloshevicit qe nga viti 1991. Tre vite me vone ai u be kryetar i Partise Demokratike serbe dhe mori pjese aktive ne protestat anti-qeveritare te viteve 1996-1997. Orientimi i tij i vendosur pro-perendimor ne dy vitet e fundit te qeverisjes pas-Millosheviciane ka perbere fitoren me te madhe politike te Serbise se re.

Nuk ka dyshim se forcat pro-demokratike ne Serbi jane konsoliduar disi ne keta dy vjet. Humbja e nje kryeministri, edhe pse me personalitetin dhe karizmen qe kishte Xhinxhic, nuk do te thote aspak qe "kriminelet fituan betejen", sikurse u shpreh menjehere pas atentatit grupi i pavarur pro-demokratik "Otpor(Rezistenca)". Populli serb eshte i lodhur me humbjet dhe privacionet e shkaktuara nga regjimi i Milloshevicit. Ai sigurisht qe nuk do te dale masivisht neper rruge per te kerkuar kthimin ne pushtet te ithtareve te diktatorit nacionalist. Megjithate, vrasja e Xhinxhic mund te trazoje shume ura qe dukeshin te shuara pergjithmone ne Ballkanin e pas luftes ne Kosove. Perkrahesit e fshehte apo te hapur te ish-diktatorit serb mund te zgjohen dhe te kerkojne te organizohen. Edhe forca te tjera ultra-nacionaliste ne Maqedoni apo gjetke mund te ndjehen te perkrahura nga atentati ne Beograd. Ia vlen qe qeverite demokratike te Ballkanit te tregohen shume te kujdesshme ne perballimin e situates. Ne loje eshte procesi i madh i perafrimit me Bashkimin Evropian. Cdo tensionim i metejshem i gjendjes se tyre politike do te forconte pozita klanesh ultra-nacionaliste dhe do te largonte Evropen e bashkuar nga gadishulli yne. Nga ana tjeter, bashkepunimi ne planin politik mes Shiperise dhe Serbise e Malit te Zi, i nisur mbi baza te shendosha me vizitat e kryeministrit Meta ne Beograd dhe me viziten e ministrit te Jashtem te Serbise ne Tirane, nuk duhet te ndjehet i rrezikuar nga ky tension i forte dhe i befte ne skakieren politike te Beogradit. Opinionet e shume analisteve bashkohen kur shprehen se forcat progresiste te Serbise nuk do te dalin te shpartalluara nga vrasja e Kryeministrit. Ne te kundert, perballe ringjalljes se fantazmave te diktatures nacionaliste, ato mund te gjejne forcat e duhura per te lene pas dyluftimin e deritanishem per pushtet, Koshtunica-Xhinxhic. Ky dyluftim kohet e fundit, praktikisht kishte paralizuar reformat sociale dhe ekonomike, aq te nevojshme per Serbine. Nga ana tjeter, edhe pse ne prag te luftes ne Irak, SHBA dhe Bashkimi Evropian sigurisht qe do t'i ndodhen prane Serbise ne keto dite te veshtira per te ardhmen e saj demokratike.

[Enri]

200 të arrestuar për vrasjen e Gjingjiçit

Shkak i vrasjes, fushata që kishte nisur Gjingjiç ndaj krimit të organizuar. Të shtunën, ceremonia mortore

BEOGRAD- Policia serbe ka arrestuar rreth 200 vetë në lidhje me vrasjen e kryeministrit Zoran Gjingjiç. Ky lajm është konfirmuar nga kryeministri i përkohshëm serb, Nebojsha Çoviq për radion B92 në Beograd. Në fillim policia serbe arrestoi 40 persona, por është fakt se të dyshuarit kryesorë ende nuk janë gjetur. Burimet qeveritare thanë se një grup kriminal që ushtron aktivitetin e tij në Beograd, ndodhet pas atentatit të së mërkurës, ku u ekzekutua para selisë së qeverisë, kryeministri reformator Zoran Gjingjiç. Qeveria ka listuar emrat e 20 krerëve të këtij grupi. Radio B92 intervistoi kryeministrin aktual Çoviq, (zv/ kryeministër në qeverinë e Gjingjiçit), i cili konformoi lajmet e mediave vendase se policia ka marrë në pyetje dy shefa policie të kohës së Milosheviçit, Jovica Stanisic dhe Franko Simatovic. Por zv/kryeministri Zharko Koraç i tha radios serbe B92 se të dyshuarit kryesorë janë ende të lirë. “Ligji aktual nuk është aq i fortë sa për t'i kapur vrasësit apo ata që mendohet se janë organizatorët,” - tha Koraç duke shpjeguar arsyet e vendosjes së gjendjes së jashtëzakonshme. “Këto janë grupe nga ish-regjimi i Milosheviçit, dhe njëri prej njerëzve të kërkuar është një kolonel policie, Dushan Spasojeviq dhe Milorad Lukovac i quajtur Legia, ish-komandant i forcave të quajtur “Beretat e Kuqe”, krahu ushtarak i sigurimit të shtetit në kohën e Milosheviçit,”- u shpreh ai për radion serbe. Sipas këtij zyrtari, këta dy persona aktualisht ndodhen në arrati. Koraq thotë se qeveria i ka shpallur luftë këtij grupi, i cili ka gazetën e vet, njerëzit e vet në gjykatë... Zyrtari i lartë serb tha se autoritetet policore ishim në ndjekje të këtij grupi dhe se kishte përdorur “të gjitha mjetet ligjore për të hetuar aktivitetet e tyre”. “Kemi një provë të qartë se përpjekja për vrasjen përpara një muaji të kryeministrit Gjingjiç ka si autor një prej anëtarëve të këtij grupi,” - tha zv/kryeministri serb Koraç.
Shkaqet e vrasjes
Një deklaratë e qeverisë shkruan se banda me këtë vrasje, u përpoq të ndalonte fushatën kundër krimit të organizuar që kishte nisur kohët e fundit kryeministri Gjingjiç. Ajo shton se qëllimi i vrasjes është që “të provokojë kaos dhe frikë në vend dhe të pengojë luftën kundër krimit të organizuar”. Qeveria deklaroi se e akuzon bandën si autore të disa rrëmbimeve dhe tentativave të tjera për vrasje. Tani gjithashtu dihet se të mërkurën pritej që të lëshohej një fletëarresti për disa persona të lidhur me një grup kriminal. Kjo ka ngjallur spekulime se ky mund të ketë qenë dhe motivi i vrasjes së kryeministrit. Ushtruesja e detyrës së presidentit të Serbisë, Natasha Miçiç, që shpalli gjendjen e jashtëzakonshme, tha se vrasja ishte një sulm mbi rregullin kushtetues të vendit dhe se masat e jashtëzakonshme do të qëndrojnë në fuqi derisa vrasësit të dalin para drejtësisë. Ndërkohë forcat policore shtesë tani patrullojnë rrugët e vendit dhe ushtria është vënë në gjendje më të lartë gatishmërie.
Homazhe
Ceremonia e varrimit të kryeministrit serb Zoran Gjingjç, i cili humbi jetën të mërkurën si pasojë e një atentati në Beograd, do të zhvillohet ditën e shtunë rreth orës 14:00. Sipas zëdhënësit të Partisë Demokratike, Gjingjiç do të varroset në varrezat e reja të Beogradit, pranë personaliteteve të rëndësishëm për jetën e vendit si Ivo Andriç, i cili është vlerësuar me çmimin Nobel, akademikë, piktorë, njerëz që kanë lënë gjurmë në fushat e ndryshme të jetës. Pranë ndërtesës së qeverisë ku është hapur libri i ngushëllimeve ndodhet një radhë e gjatë me qytetarë. Libri i kujtimeve është nënshkruar deri tani nga ambasadorët e Italisë, Greqisë, Izraelit, Qipros, Francës, Britanisë së Madhe dhe Serbise-Malit të Zi; nga shefi i shtabit gjeneral Branko Krga, përfaqësues të OSBE-së dhe institucioneve të tjera ndërkombëtare, komunitetet fetare dhe shumë qytetarëve të thjeshtë. Flamujt janë ngritur në gjysmë shtizë dhe qeveria ka vendosur dje, që për tre ditë do të mbahet zi kombëtare.

[Enri]

Gabriel Partosh
Analist i BBC-së për Evropën juglindore



Zëvendëskryeministri serb Zharko Koraç ka thënë se policia ka arrestuar disa persona pas vrasjes së kryeministrit serb Zoran Xhinxhiç të mërkurën.

Të arrestuarit ishin nga një listë personash që mendohet se i përkisnin një grupi kriminal që, sipas qeverisë, qëndronte pas vrasjes.

Por kush donte që zoti Xhinxhiç të vritej, dhe për ç'arsye?

Një deklaratë e qeverisë serbe ia hedh fajin për vrasjen e zotit Xhinxhiç një prej grupeve të krimit të organizuar që u shfaqën gjatë sundimit të gjatë të ish-udhëheqësit autoritar, Sllobodan Millosheviç.

Deklarata jep emrat e dhjetëra personave të cilët i përkasin të ashtuquajturit grupi Zemun, - që e merr emrin nga një lagje e Beogradit - që thuhet se drejtohet nga Millorad Llukoviç, ish-komandant i forcave speciale të policisë 'Beretat e Kuqe'.

Zoti Llukoviç, që njihet si Legija për shkak të pjesëmarrjes së tij në Legjionin e Huaj, luajti një rol të rëndësishëm gjatë rënies së Millosheviçit.

Kur turmat e mëdha marshuan nëpër rrugët e Beogradit në tetor të vitit 2000 për t'i kërkuar Millosheviçit të largohej nga pushteti pas humbjes në zgjedhjet presidenciale, Legija dhe oficerë të tjerë të lartë siguruan që forcat e sigurisë të mos ndërhynin kundër demonstruesve.

Por më pas marrëdhëniet e Legijas me autoritetet pas-Millosheviçit u prishën dhe ai u pushua nga puna.

Pas kësaj thuhet se ai mori drejtimin e grupit Zemun, që po luftonte për supremaci në botën e krimit në Beograd me rivalët kryesorë, grupin Surçin, që e merr emrin nga një lagje tjetër e Beogradit.

Sipas deklaratës së qeverisë serbe, ishte vendosmëria e zotit Xhinxhiç për të goditur krimin e organizuar që vendosi fatin e tij.

Autoritetet e Beogradit thonë se do të ndërmarrin një operacion të ri kundër grupit Zemun, që sipas shifrave zyrtare, ka rreth 200 anëtarë.

Muajin e kaluar duket se u bë një përpjekje për atentat ndaj zotit Xhinxhiç. Një kamion i vogël, që mendohet se drejtohej nga një anëtar i grupit Zemun, Dejan Millenkoviç - Bugsy - duket se u përpoq të përplasej me makinën e kryeministrit që ishte në mes të një autokolone qeveritare.

Zoti Xhinxhiç e minimizoi rëndësinë e atij incidenti në atë kohë dhe tha se përpjekje të tilla nuk do të mund të ndryshonin kursin e Serbisë drejt reformave. Për çudi, gjyqtari hetues e liroi Bugsy-n dhe ai tani është zhdukur.

Por argumentimi se zoti Xhinxhiç vdiq për shkak të vendosmërisë së tij për të goditur krimin e organizuar nuk është aq i qartë sa duket.

Zoti Xhinxhiç pati një trashëgimi të errët nga Millosheviçi, një nga karakteristikat e regjimit të të cilit ishin marrëdhëniet e ngushta - bile edhe ndërthurja - midis botës së biznesit, krimit të organizuar dhe forcave të sigurisë.

Edhe sikur zoti Xhinxhiç të kishte qenë i gatshëm apo i aftë për të goditur elementet kriminale që nga fillimi i mandatit të tij në detyrë, ai mund të kishte prishur balancën e ekonomisë serbe që mezi funksiononte.

Në fakt, autoritetet e reja shpesh kanë bërë një sy qorr ndaj bosëve të mafias - veçanërisht kur këta individë filluan t'i kthejnë ndërmarrjet e tyre kriminale në biznese më legjitime.

Legija dhe ndihmësit e tij mund ta kenë ndjerë se po injoroheshin dhe se të tjerët, si për shembull ai që mendohet se është kreu i grupit Surçin, Ljubisha Buha - Cume - po favorizoheshin.

Duket se arsyeja më e mundshme për vrasjen e zotit Xhinxhiç ishte me të vërtetë krimi i organizuar - dhe frika e udhëheqësve të mafias se ata mund të përballeshin me goditjen e forcave të rendit.

Por zoti Xhinxhiç kishte bërë shumë armiq - dhe jo pak nga radhët e ish-ngrehinës të Millosheviçit për shkak se kishte transferuar Millosheviçin në Gjykatën e Hagës për t'u përballur me krimet e luftës.

Të tjerë në ish-qarqet ushtarake, të përfshirë në mbrotjen e ish-komandantit serb boshnjak Ratko Mlladiç, mund të kenë menduar se autoritetet e Beogradit mund të përpiqeshin të arrestonin gjeneralin Mlladiç për ta dërguar në Hagë.

Ka mundësi që lidhjet midis krimit të organizuar dhe ish-pjesëtarëve të forcave të sigurisë të jenë çelësi për të zgjidhur vrasjen e zotit Xhinxhiç, por ky nuk do të jetë një hetim i lehtë.

[illiriani]

heu po gat e paskeni pase cua, ju lumshin shkelmat

bashkim-vllazerimi i ri

[Enri]

Kjo eshte nje kronologji-ngjarjesh, sipas Agjencise Serbe te lajmeve Beta per shkrirjen e trupes elite serbe te "Beretave te Kuqe"

Kryeministri i Serbise, Zoran Zivkovic, ne nje deklarate te bere ne televizionin shteteror ne 25 mars, ka thene se asistent komandanti i trupes se operacioneve te Policise Speciale, Zvezdan "Zveki" Jovanovic, eshte arrestuar nen akuzen e vrasjes me paramendim te kryeministrit Zoran Djindjic, me nje pushke snajper, ne vrasjen e dites se 12 marsit. Nje tjeter anetar i kesaj trupe, Sasa "Pele" Pejakovic, eshte arrestuar gjithashtu ne lidhje me vrasjen ne fjale, nderkohe qe komandanti i kesaj trupe Dusan "Gumar" Maric, eshte pezulluar nga pozicioni i tij ushtarak dhe po mbahet nen vezhgim per lidhje te mundshme me banden "Zemun", e cila mendohet te jete dhe truri i kesaj vrasjeje. Me vone, ne 25 mars, qeveria serbe ka shperndare te tere trupen te njohur me emrin "Beretat e Kuqe" ose "Frenkit", te njohur per pjesemarrjen e saj ne lufterat e bera ne Kroaci, Bosnje dhe Kosove. Problemi i kesaj trupe, dhe arsyeja e shperndarjes se saj, eshte diskutuar disa here dhe pas nderrimit te qeverise ne tetorin e vitit 2000. Disa, menjehere jane menduar te mbrojne idene se kjo trupe duhej konceptuar si nje garde pretoriane, dhe nje trupe e "operacioneve te pista" qe mbronin regjimin e Milosevic-it, dhe kjo ndodhte jashte rregullave te komandes.

Deri ne tetor te vitit 2000, trupa ka ushtruar nje kercenim te heshtur ndaj autoriteteve demokratike ne vend. Kjo gje doli me shume ne skene ne pranveren e 2001-shit, kur "Beretat" u rebeluan ndaj arrestimit, qe pretendohej te ishte ilegal, i te dyshuarve per krime lufte nga Gjykata e Hages. Autoritetet menjehere reaguan duke paralajmeruar nje shkaterrim te mundshem, dhe nderkohe kriza eshte treguar kudo. Trupa u vendos nen juridiksionin e departamentit te sigurimit publik, dhe komandanti i trupes Milorad Lukovic, i njohur si "Legija", u hoq dhe u zevendesua nga dikush tjeter me pak i njohur, "Gumar" Maricic. Ngjarjet e mevonshme deshmuan se kjo zgjidhje ishte vetem e perkohshme dhe ndryshimet ishin mese formale. "Beretat e kuqe" nuk i kane ndenjur kurre po aq besnik Milosevic-it, sa themeluesve te tyre dhe komandanteve te koherave te luftes, emrat e te cileve tashme jane te lidhur me vrasjen e kryeministrit Zoran Djindjic, dhe krimit te organizuar.

"KORRIERI"

[goni1984]

Po ka vdek ka vdek ore kujt poti plase koka!