Ballkani

[Redi]

Del Ponte Hands Srebrenica Indictments to Belgrade

By REUTERS


Filed at 11:29 a.m. ET

BELGRADE (Reuters) - U.N. war crimes prosecutor Carla Del Ponte said on Monday she had brought to Belgrade two unsealed indictments linked to the Srebrenica massacre of up to 8,000 Muslim men and boys in the Bosnian war.

Del Ponte, currently trying to convict former Yugoslav President Slobodan Milosevic in Europe's biggest war crimes trial since Nuremberg, also complained that the authorities in Belgrade had not been doing enough to help her.

She said the president of the United Nations war crimes tribunal in The Hague would present a formal complaint against Yugoslavia over its lack of cooperation to the U.N. Security Council next week in New York.

Speaking to reporters after meeting Yugoslav Foreign Minister Goran Svilanovic, Del Ponte declined to reveal any details about the indictments but said they would be released later in the day.

``I brought two sealed indictments that are now unsealed,'' Del Ponte said.

The tribunal in The Hague sometimes issues secret ``sealed'' indictments so suspects are unaware they are wanted, giving security forces a better chance of catching them.

Top of Del Ponte's wanted list are Bosnian Serb wartime commander Ratko Mladic and his erstwhile political master Radovan Karadzic.

Each has been indicted twice on genocide charges -- over the siege of Sarajevo and the 1995 Srebrenica massacre.

The tribunal has already convicted a Bosnian Serb general, Radislav Krstic, for the mass killings at Srebrenica.

Del Ponte's office has repeatedly complained that the Belgrade authorities are not doing enough to arrest war crimes suspects in Yugoslavia or provide access to evidence.

``I'm very disappointed about the cooperation... I noticed some cooperation but my feeling is that many other obstacles are coming out,'' Del Ponte said.

``It is a fact that we have so many fugitives...who are not arrested, particularly the accused from the military,'' she said, adding the tribunal did not have access to military archives either.



New York Times

----------------------------------------------------------------------------

Ky eshte nje artikull i sotem i NY Times, ne te cilin shprehen veshtiresite qe po has prokurorja e OKB-se per Krimet e Luftes Carla del Ponte nga shteti jugosllav dhe ku midis te tejrave thuhet qe kryetari i gjykates se Hages per krimet e luftes do te paraqese nje ankese kundra Jugosllavise per mungese kooperimi me keshillin e sigurimit te OKB-se.

[Eni]

21.10.2002


Kriza mbaroi - rroftë kriza! Partia e presidentit Gjykanovic fiton zgjedhjet parlamentare në Mal të Zi
Koment nga Andrej Smodis


Në Mal të Zi 450.000 zgjedhësit duke votuar për një mazhorancë stabël të qeverisë së deritanishme në parlament kanë evituar njëkohësisht disa kriza të mundshme. Krizat, që mund të trondisin Malin e Zi do të ndjehen padyshim edhe në Beograd e në Bruksel. Por kriza eventuale në Mal të Zi tashmë ka marrë fund. Apo?

Pra zgjedhëset dhe zgjedhësit dëshmuan qartë botëkuptimin e tyre për demokracinë, gjë që nuk është e lehtë të jetë e vetëkuptueshme pas dhjetëvjecarëve të socializmit dhe pas periudhës së Milloshevicit. Pjesëmarrja në zgjedhje me 77% ishte aq e lartë sa kurrë ndonjeherë tjetër. Dhe qeveria e deritanishme sic duket u konfirmua në pushtet për arësye të higjenës politike, nënvizohet nëpër analiza. Kjo për faktin, se partia liberale u largua nga koalicioni duke bërë të domosdoshme zgjedhjet e parakohëshme. Zgjedhësit nuk e donin këtë, ndaj dhe ata i siguruan një shumicë direkte partisë demokratike socialiste të preisdnetit Gjykanovic.

Problemi i vërtetë politik i Malit të Zi, përcaktimi i raportit me Serbinë, mbetet i hapur: Që prej shumë vitesh malazezët janë të përcarë sa i përket cështjes, nëse ata duhet të mbeten bashkë me Serbinë pjesë e Jugosllavisë, apo nëse ata do të dëshriojnë më shumë autonomi dhe pavarësi. Sondazhet lidhur me këtë cështje vazhdojnë të rezultojnë pak a shuëm 50 me 50. BE-ja nërpërmjet Havier Solanës përpiqet të detyrojë Beogradin dhe Podgoricën që tëkrijojnë një konfederatë, për të penguar copëzimin e Jugosllavisë në dy shtete. Seps enë rast të tillë edhe pavarësia e Kosovës do të ishte e pashmangshme.

Në marrëveshjen për bashkësinë midis dy republikave jugosllave megjithatë është hartuar edhe një kaluzolë për pavarësinë: Pas tre vjetësh Serbia dhe Mali i Zi mund të vendosin për t´u larguar nga federata shtetërore. Në këtë mes Millo Gjykanovicit ka një shans të mundshëm në dorë. Duke pasur shumicën e qëndrueshme pas vetes, ai mund të insistojë të vendosë disa kushte më shumë në bisedimet për marrëveshjen e konfederatës për punuar kështu pas tre vjetësh për shkëputjen. Ndërsa opozita nuk mund të shpikë më ndonjë përcarje, sepse kriza - eventuale - ka marrë fund.

Sidoqoftë: krizat e mundshme në Mal të Zi nuk mungojnë: Ndoshta Gjykanovicit i rikthehet idesë së tij për një referendum të parakohshëm për pavarësinë. Tani ai ka shumicën në vend. Por kushedi se sa kohë do të qëndrojë ai në post? Ndoshta Tribunali i Jugosllavisë e fton Gjykanovicin për shkak të sulmeve ndaj portit kroat të Dubrovnikut përpara 11 vjetësh. Ndërsa në Itali presidenti malazez është i dyshuari kryesor në një proces për kontrabandën e cigareve.

Edhe sikur Gjykanovici të mos e prishë me BE dhe SHBA duke qëndruar urtë e butë e duke respektuar planet kohore, në Serbi kriza tjetër është ante protas: Pas dështimit të zgjedhjeve presidenciale vazhdon të jetë krejt e hapur cështja, se si do të veprohet me kushtetutën lidhur me "Bashkësinë Serbi Mali i Zi". Kriza në Mal të Zi ka marrë fund. Megjithatë ky është vetëm një lehtësim i vogël. Roftë kriza në Serbi. BE-ja duhet të jetë e përgatitur.

DW 2002

[Eni]

Hülya Köylü


Me 3 nëntor në Turqi do të zhvillohen zgjedhjet e pesta të parakohshme parlamentare, që nga viti 1983 dhe përfundimi i pushtetit trevjecar ushtarak. Pëgatitjet zgjedhore kanë hyrë në fazën përfundimtare, por atzo po zhvillohen nën hijen e debateve ndërkombëtare mbi fatin e Irakut. Poaq i rëndësishëm paraqitet edhe debati për anëtarësimin e Turqisë në BE.

Për Turqinë është vështirë të koncentrohet vetëm në rezultatet e zgjedhjeve me pjesëmarrjen e 23 partive. Secili e di që pas zgjedhjeve mund të ketë edhe më shumë vështirësi për krijimin e një qeverie stabile. Paralelisht me këtë opinioni është i preokupuar edhe me mundësinë gjithnjë më reale të sulmeve amerikane kundër Irakut. Dhe jo së fundi, Ankaraja ka frikë nga samiti i BE ne Kopenghagë në fund të dhjetorit ku do të debatohet edhe për reformat që duhet zbatuar. Turqia është e interesuar që të fitojë një termin të saktë për anëtarësim në BE, pas paraqitjes së kryer që në vitin 1987. Në raportin e fundit të Komisionit Evropian nuk jepet asnjë sugjerim i saktë.

Në këto kushte Këshilli i Sigurimit i Turqisë i cili dominohet prej ushtarakëve, nuk ka debatuar në takimin e fundit kushtet e sigurisë në vendvotime dhe përbërjen e ardhëshme të parlamentit. Këtu u fol vetëm për cështjen e Irakut dhe BE. Turqia ka ritheksuar se një shtet kurd në veri të Irakut nuk është i pranueshëm. Pohimet se krijimi i një shteti të këtillë do të ishte shkak për luftë, deri tani nuk janë relativizuar.

Në njërën anë, Ankaraja nuk e sheh të arsyeshëm një sulm ushtarak kundër Irakut pa rezolutën e OKB. Në anën tjetër, Turqia si aleat e SHBA në të vërtetë nuk ka ndonjë alternativë tjetër përvec se të ofrojë mbështetjen e saj.

42 milionë qytetarë me të drejtë vote, ndër të cilët katër milionë per herë të parë, me votat e tyre do të vendosin ndër tjerash nëse duan anëtarësimin e vendit në BE. Në anketat e fundit 75 përqind e qytetarëve janë deklaruar për integrimin e Turqisë në normat dhe vlerat evropiane. Si favoritë për fitore në zgjedhje konsiderohet islamistët e partisë AKP, të cilët poashtu pranojnë anëtarësimin e Turqisë në BE. Kërkesa për ndalimin e kësaj partie do të shqyrëtohet pas zgjedhjeve.

Eshte interesante të theksohet se Iraku nuk po luan kurfarë roli në mitingjet parazgjedhore - ndonëse Turqia kufizohet me këtë vend. Por kjo është befasuese vetëm në shikim të parë, sepse politikanët e dinë që Turqia nuk do të ketë mbase kurfarë ndikimi. Do të vendoset në Uashingtonin e largët dhe të fortë.

[Eni]

Vendimi i presidentit federal per te mbajtur ne postet e tyre zytaret e larte te periudhes se Millosheviqit mund te kete precipituar skandalin me te fundit ne lidhje me furnizimin me arme te Bagdadit.

Nga Aleksandar Radic ne Beograd (BCR No 376, 24-Oct-02)

Zhurma e shkaktuar rreth perfshirjes se Jugosllavise ne tregtine e armeve me Irakun poi fajesohet mungeses se deshires se presidentit federal Vojisllav Koshtunica per te larguar nga postet e tyre drejtuese disa figura te rendesishme te regjimit te Millosheviqit.

Autoritetet tani kanw filluar nje operacion spastrimi ndaj zyrtareve te periudhes se Millosheviqit te dyshuar se kane organizuar nje operacion per furnizimin me pajisje ushtarake dhe konsulence Bagdadin, pas nje presioni te madh nga Shtetet e Bashkuara te Amerikes.

Drejtori i pergjitheshem i kompanise kryesore shteterore te tregtise se armeve, Jugoimport, Jovan Cekoviq, dhe asisteni per tregtine e armeve ne ministrine e mbrojtjes, Gjeneral Ivan Djokiq, jane shkakruar te dy nga postet e tyre me 22 Tetor.

Ky hap ka pasuar nje kerkese zyrtare nga Uashingtoni, ne te cilen u kerkohej autoriteteve te Beogradit te nderprisnin shitjen e armeve dhe pajisjeve per Irakun.

Amerikanet kane permendur Jugoimport dhe Institutin Orao ne qytetin Bijeljina ne zonen Serbe te Bosnjes si kompani te perfshira ne kete tregti. Departamenti Amerikan i Shtetit ka thene se ai ka prova qe avionet luftarak te irakut po modernizohen nga keto dy firma.

Autoritetet Jugosllave tani kane nisur nje hetim per kete ceshtje. "Ne do te zbatojme te gjitha detyrimet nderkombetare si pjese e perpjekjes anti terrorizem, dhe duam ta sqarojme sa me pare kete ceshtje," ka thene ministri Serb i policise Dushan Mihajloviq. Zyra e Jugosimport ne Bagdad eshte mbyllur menjehere.

Uashingtoni ka mirepritur keto masa te ndermarra nga autoritetet Jugosllave per te ndaluar tregtine e paligjeshme, per te cilen analistet ne Beograd fajesojne Koshtunican.

Presidenti federal ka denuar veprimet e Jugoimport me 23 Tetor, duke i pershkruar ata si fajtore "per nje veprim krejtesisht te paperjegjeshem" i cili do te denohet sipas ligjit. Ai ka shtuar se ky ka qene nje incident i izoluar dhe se nuk duhet te interpretohet si pozicioni zyrtar i Jugosllavise.

Por rivali me i madh politik i Koshtunices, kryeministri Serb Zoran Gjingjiq, nuk eshte i gatshem ta lere me kaq kete ceshtje, duke e pershkruar skandalin si "te demshem", sepse tregon se autoritetet federale kane humbur kontrollin mbi ushtrine.

"Presidenti Koshtunica eshte pergjegjes per ushtrine, dhe ai duhet te merret me te. Fakti qe ai nuk e ka bere nje gje te tille, tregon nje mungese te theksuar profesionalizmi ne kete post," ka thene Gjingjiq, megjithese edhe kryeministri ka disa pergjegjesi per tregtine e paligjeshme sepse ministri i brendeshem i qeverise se tij Dushan Mihajloviq, eshte drejtuesi i Jugoimport dhe thote se nuk ka ditur asgje rreth kesaj ceshtjeje.

Qe pas rrezimit te Sllobodan Millosheviqit me 5 Tetor 2000, Koshtunica ka kundershtuar cdo ndryshim te personelit ne rrethin e ngushte te ish drejtuesve ushtarake, duke thene se keta njerez ne keto poste te rendesishme nuk duhet te zevendesohen me cdo kusht.

Analistet mendojne se Koshtunica, i cili gezon autoritet mbi ushtrine, ka qene i vendosur te fitoje mbeshtetjen e zyrtareve te larte te ushtrise per te fituar pike politikisht ne luften e tij politike me Gjingjiq.

Megjithate, keta zyrtare, konsiderohen si "te kompromentuar" nga lidhjet e tyre te mepareshme me Millosheviqin, dhe perfshirja e tyre ne establishmentin e ri politik ka ndaluar ose ka ngadalesuar ndjeshem reformat ne shume institucione, duke penguar perpjekjet e Jugosllavise per te rihyre ne gjirin e komunitetit nderkombetar.

Keshtu ka ndodhur edhe me Jugoimport. Ne kete firme nuk ka ndryshuar personeli - keshtu qe bashkepunimi i periudhes se Millosheviqit me Sadam Huseinin duket se ka vazhduar edhe pas rrezimit te ish presidentit.

Nje dekret i nenshkruar nga Koshtunica ne pranveren e vitit 2001, duke konfirmuar qendrimin e Cekoviq si drejtor i kompanise, eshte prova me e mire e mbeshtetjes se tij per kete zyrtar. Presidenti federal nuk ka komentuar per kete emerim pas shperthimit te skandalit.

Ky vendim ka qene kunder deshires se autoriteteve Amerikane, te cilat kane kundershtuar qe Cekoviq te mbaje postin e tij, sepse nje gje e tille shtonte shqetesimin se Jugosllavie mund te vazhdonte kontaktet me Irakun apo regjimet e tjera te perfshira ne listen e zeze.

Presioni eshte rritur ndjeshem pas sulmeve te 11 Shtatorit ndaj Amerikes, ndersa Cekoviq nuk ka treguar asnje perpjekje se po largonte ekstremistet Islamik dhe regjimet qe mbeshtesin ata.

Pak me vone, drejtori i Jugoimport eshte shpallur persona non grata - por megjithate Koshtunica e ka lejuar ate te qendroje ne postin e tij.

Muri mbrojtes rreth Cekoviq ka filluar te bjere vetem pasi disa dokumente te gjetura ne Institutin Orao i kane dhene Amerikaneve prova te mjaftueshme qe Jugoimport dhe drejtori i saj jane te perfshire ne furnizimin me arme dhe konsulence ushtarake per forcat e Sadam Huseinit.

Por edhe pas dergimit te paralajmerimeve fillestare kater zyrtareve te Beogradit, asgje nuk eshte bere per te ndermarre nje hetim per kete ceshtje.

Eshte dashur botimi i raporteve te hollesishme ne media per ceshtjen e Orao per te detyruar qeverine federale te pranoje se jane bere marreveshje pa dijenine e saj dhe jashte kontrollit. Edhe atehere, nje komision hetimor i krijuar per kete qellim ka shkuar ne zyrat e Jugoimport vetem nje dite pas shkarkimit te Cekoviq.

Burime te ushtrise Jugosllave kane thene per IWPR se Cekoviq, i cili ka mbajtur postin e tij si drejtor i Jugoimport qe prej vitit 1996, ka bere marreveshje per shitblerje armesh "si nje feudal i mesjetes". Informacioni mbi keto transaksione nuk eshte bere publik per aresye se ai perben "sekret shteteror".

Ai ka vendosur lidhje te forta me Kinen ne gjysmen e dyte te viteve Nentedhjete, dhe Jugoimport ka kryer projekte te perbashketa per zhvillimin e teknologjise se raketave dhe municioneve te sofistikuara per artilerine.

Megjithese biznesi me Kinen ishte prioriteti kryesor, Cekoviq nuk ka lene pas dore bleresit e tij tradicional nga vendet Arabe. Ne ato ka vite Iraku, i cili ishte nen sanksione nderkombetare dhe ishte i gatshem te paguante shuma te medha per cdo ndihme ne fushen ushtarake, ka qene nje mundesi e shkelqyer per te perfituar.

Mesa duket megjithese administrata e re Serbe ka vendosur te heqe dore nga praktikat e vjetra te regjimit te Millosheviqit dhe te rikthehet ne gjirin e komunitetit nderkombetar, marreveshjet me irakun kane vazhduar pa dijenine e saj.

Borisa Vukoviq, ministri i tregtise se jashteme ne kohen e Millosheviqit i cili eshte larguar per ne Irak pas rrezimit te ish presidentit te tij, eshte bere nje nder personat me te rendesishem si ndermjetes dhe ka drejtuar bisedimet ne Bagdad.

Burime nga qarqete sherbimeve sekrete Jugosllave kane thene per IWPR se Vukoviq ka pasur mundesi te hyje lirisht ne eliten drejtuese ne Irak fale miqesise se tij me Uday Hussein, djalin e Sadamit.

Iraku ka qene vecanerisht i interesuar per arritjen e nje marreveshjeje per mirembajtjen e flotes se tij te vjeteruar ajrore, e cila eshte ne gjendje te keqe dhe vuan nga mungesa e pjeseve te nderrimit. Motorret e prodhimit Rus, me nje jetegjatesi shume me te shkurter sesa ato te prodhuara ne Perendim, kane qene shqetesimi kryesor.

Eksperte te forcave ajrore Jugosllave kane provuar me pare se ata jane ne gjendje te zgjasin jeten e motoreve te prodhimit Rus RD-33 - te perdorur ne Mig-29, i vetmi avion modern qe ka ne perdorim forca ajrore Irakene - me nje te treten deri ne 450-500 ore pune ndermjet sherbimeve.

Instituti Orao - i cili ka ekspertizen e nevojeshme dhe teknologjine e duhur per te kryer keto permiresime - vepron nen kontrollin direkt te ministrise se brendeshme te Republika Srpska, RS, por forca ajrore e Jugosllavise vazhdon te mbetet nje nder klientet e tij kryesore. Brenda shtabit te pergjitheshem te ushtrise, oficeri pergjegjes per te gjitha marreveshjet me kompanine Serbe te Bosnjes ka qene Gjenerali Ivan Djokiq.

Ai eshte bere me pas ndihmes minister i mbrojtjes per ceshtjet ekonomike ushtarake, dhe shume shpejt ka vendosur lidhje te ngushta me Cekoviq. Formalisht, Gjenerali Djokiq duhet te aprovonte cdo kontrate me kliente te huaj - perfshire edhe dergesat e armeve dhe pajisjeve te tjera ushtarake jashte vendit.

Burime te ushtrise kane thene per IWPR se Djokiq eshte dyfish pergjegjes per skandalin e Orao - si per aresye se ka autorizuar marreveshjen e paligjeshme, dhe per organizimin e mbeshtetjes logjistike per kryerjen e marreveshjeve me Irakun.

Vesna Marijanoviq, nje zedhenese e Qendres Demokratike, nje prej anetareve te koalicionit qeveritar ne Serbi, ka thene per IWPR se "duket si e pabesueshme" qe Jugoimport te kete vazhduar lidhjet me Irakun. "Eshte e pabesueshme qe sherbimet tona sekrete te mesojne nga te tjeret se cfare bejne kompanite e vendit tone," ka thene ajo.

E gjithe kjo histori mund te demtoje rende Jugosllavine, e cila mund te humbase besimin e komunitetit nderkombetar pas nje perpjekje te gjate dhe te veshtire per te permiresuar marredheniet me te.

Aleksandar Radiq eshte nje analist per ceshtjet te mbrojtjes ne agjensine e lajmeve VIP te Beogradit. Gordana Katana ne Banja Luka ka kontribuar ne kete raport.

[Eni]

Islamistët e moderuar fitojnë zgjedhjet parlamentare në Turqi - Si do të reagojnë ushtria dhe drejtësia?
Jërg Pfuhl


Në zgjedhjet parlamentare në Turqi islamistët e moderuar kanë arritur një fitore të qartë. Në bazë të rezultatit pas numërimit të më shumë se 2/3 e votave, partia e drejtesisë dhe zhvillimit nën kryetarin e bashkisë së Stambollit, Rexhep Taip Erdogan ka fituar me rreth 35%. Partia republikane popullore e socialdemokratit Deniz Bajkal ka dalë në vendin e dytë me rreth 19,2%. Sipas të gjitha gjasave partitë e tjera kanë dështuar në pragun e lartë të përfaqësimit në parlament me 10%, duke mos arritur të fitojnë vota në këtë nivel.

Ish-islamistët nën drejtimin e Taip Erdoganit janë fitues të qartë të zgjedhjeve të parakohshme parlamentare në Turqi. Fitorja është aq e qartë, saqë partia e Erdoganit menjëherë iu drejtua simpatizantëve të saj dhe iu lut atyre të festojnë fitoren duke shmangur cdo konfrontim apo provokim: "Asnjë qytetar nuk duhet të ndjehet i shqetësuar, askujt nuk duhet t´i përgjaket hunda", u bëri thirrje Erdogani idhtarëve të partisë së tij.

Por sic duket në këto zgjedhje dolën me hundë të përgjakur të gjitha partitë që deri më sot kanë drejtuar qeverinë: dy vjetë krizë ekonomike, zhvleftësim paraje dhe papunësi e lartë në vend, për të gjitha këto zgjedhësit i ndëshkuan këto parti, të cilat këtej e tutje nuk do të jenë më në parlament. Kreu i partisë fituese të zgjedhjeve Erdogan në prononcimin e tij të parë iu shmang megjithatë thirrjeve të triumfit - ai u tregua i përmbajtur duke deklaruar qartë, se cfarë nuk do të bëjë qeveria e ardhëshme nën drejtimin e tij: në asnjë mënyrë kjo parti nuk do të jetë islamike. Ai premtoi, se do të nisë një epokë e re, por kjo do të jetë vetëm në kuadër të demokracisë pluraliste, të cilën nuk e imponon askush: "Ne respektojmë mënyrën e jetesës së gjithësecilit pa asnjë dallim; ne jemi të orientuar nga e ardhmja dhe duam të angazhohemi për isntitucione shtetërore që të funksionojnë më mirë, për një antarësim të shpejtë në BE dhe për një integrim të Turqisë në botën e globalizuar; ne do të ndjekim një politikë ekonomike, e cila t´i cojë përpara të gjitha këto pikësynime."

Në këtë mënyrë Erdogan edhe pas fitores në zgjedhje vazhdon t´u përmbahet premtimeve të tij më të rëndësishme të deklaruara gjatë muajve të fundit; ai do të bëjë që të harrohet etiketa fetare e kohëve të vjetra; ai do që të mos përsëriten gabimet e politikës së udhërrëfyesit të tij politik Erbakan, i cili në postin e kryeministrit përpara pesë vjetësh u profilizua si islamist derisa ushtarakët e detyruan atë të largohet nga pushteti.

Ushtria dhe drejtësia kanë bërë të qartë megjithatë, se nuk kanë besim tek islamistët e refomruar. Erdoganit i është hequr e drejta pasive e zgjedhjes në bazë të një dënimi të vjetër nën akuzën për nxitje të ndjenjave ekstremiste fetare në popull, për këtë arësye ai nuk mund të zgjidhet kryeministër. Drejtësia i është kundërvënë atij me një sërë procesesh ndaj dhe të gjithë partisë rezikon procesi i ndalimit. Brenda pak javësh gjykata kushtetuese do të vendosë, nëse Erdogan duhet të tërhiqet ose jo nga kryesia e partisë.

Fituesi i këtyre zgjehdjeve ndodhet nën presion ndaj dhe ai vetëm mund të apelojë:"Eshtë detyrë e të gjithëve që të respektojnë vullnetin e popullit. Sic ka thënë edhe Ataturku: sovrani është populli." Se cili do të jetë kryeministër, këtë islamistët e reformuar pritet ta shpallin gjatë ditëve të ardhëhsme. Deri në fillim të dhjetorit partia mund të krijojë qeverinë. Një qeverisje vetëm e kësaj partie pa partnerë koalicioni flet për stabilitetin e shumëpritur në vend, por kjo nga ana tjetër mund të ngjallë dyshime tek kredidhënësi FMN, nëse Truqia do të vazhdojë t´i përmbahet kursit të ashpër të reformave të domosdoshme.

[Enri]

Ballkani, një paralele me Lindjen e Mesme
Nga : David Njuman dhe Xhoel Piters

Bashkësia ndërkombetare e ka lënë statusin përfundimtar të Kosovës të hapur për diskutim në një pikë në të ardhmen. Formalisht, Kosova mbetet pjesë e shtetit serb. Por, në të vërtetë, bashkësia ndërkombëtare po shtron bazamentin për krijimin e shtetit të ri të Kosovës. Ndërsa përparim i konsiderueshëm është bërë në krijimin e një shoqërie demokratike shumetnike, shumë punë mbetet ende për të bërë. Tensionet dhe dyshimi e mosbesimi i përbashkët midis dy popujve nuk është zhdukur. UNMIK-u ka shtruar një numur treguesish të qeverisjes së mirë që Kosova duhet t’i arrijë përpara se diskutimet për statusin përfundimtar të kenë filluar. Një nga problemet madhore është kthimi i të gjithë refugjatëve serbë në shtëpitë e tyre. Kjo krahinë e Ballkanit Jugor ka qenë dikur pjesë e ish-shtetit federal jugosllav, një njësi politike e vetme, e mbajtur së bashku nga kontrolli i fuqishëm i mareshalit Tito, një kroati, për gati 40 vjet. Krahasimet me situatën në Izrael dhe Bregun Perëndimor-Gaza, nuk mund të largohen: Të dyja janë krahina pa pavarësinë e mëvetësishme të dëshiruar dhe bisedime mbi statusin përfundimtar; krahina, infrastruktura e të cilave është shkatërruar e gjitha; krahina që kërkojnë ndihmë ndërkombëtare për të krijuar "standardet" e nevojshme përpara se statusi politik të arrihet; krahina me refugjatë që dëshirojnë "të drejtën e kthimit" tek shtëpitë e tyre të mëparshme. Nuk mund të ketë arsye për të cilat lloji i protektoratit të përkohshëm përgatitor në operacionet në Kosovë të mos futet në efekt në Bregun Perëndimor dhe Gaza nëse dhe kur është pranuar që zgjidhja e këtij konflikti do të bëhet vetëm përmes krijimit të një shteti palestinez të ndarë, të qëndrueshëm dhe të pavarur në krah të Izraelit. Synimi i bashkësisë ndërkombëtare në Ballkan është krijimi i institucioneve demokratike dhe shoqërive shumetnike në të cilat të drejtat e pakicave minoritare respektohen. Përvoja jonë në kalimin e urës së Mitrovicës tregoi se arritja e këtij qëllimi është ende shumë larg. Shqiptarët dhe serbët në Mitrovicë thjesht nuk kalojnë në anën tjetër. Nëse e bëjnë, jetët e tyre mund të jenë në rrezik. Paralelet me Izraelin dhe Palestinën në Jerusalemin Jugor dhe Perëndimor menjëhere të shkojnë sërish ndër mend. Nëse Kosova është si Bregu Perëndimor dhe Gaza, fqinji i saj në Jug, Maqedonia, mbart ngjashmëri me Izraelin. Maqedonia është një shtet i pavarur që prej 1991-së, menjëherë mbas shpërbërjes së Jugosllavisë. Megjithëse partitë politike kanë qenë pjesë e qeverisë në Maqedoni në 10 vjetët e fundit, bashkësia shqiptare vuan nga diskriminimi ekonomik dhe është totalisht e papërfaqësuar në të gjitha institucionet e shtetit - ushtri, polici, gjyqësor, shërbimin civil dhe arsimin e lartë. Marrëveshja e Ohrit, në gusht 2001, kërkon reforma kushtetuese me synim arritjen e kërkesave të bashkësisë shqiptare, përfshi edhe përdorimin e gjuhës shqipe, si gjuhë e dytë zyrtare, decentralizimin e pushtetit dhe integrimin e shqiptarëve në ushtri dhe forcat policore.
Për maqedonasit dhe shqiptarët në Maqedoni, statusi përfundimtar i Kosovës është një çështje kritike, po ashtu si statusi përfundimtar i Bregut Perëndimor është çështje kritike për të ardhmen e marrëdhënieve xhjuisho-arabe (Izraelito-Arabe) brenda Izraelit. Ata të gjithë pranojnë se një shtet i pavarur kosovar më në fund do të krijohet. Është e rëndësishme për shumicën maqedonase që pakica e shqiptarëve të tyre të dëshirojnë të jenë qytetarë besnikë të një shteti maqedonas shumetnik, në vend që të shikojnë bashkimin me Kosovën matanë kufirit. Është kështu në interesin e tyre të garantojnë përfaqësim të barabartë në qeveri dhe një ndarje të drejtë të rezervave ekonomike. Për Kosovën dhe Maqedoninë - dhe Bosnjën, Kroacinë dhe Serbinë - ka një nxitje të madhe për të vënë shtëpitë e tyre në rregull. Bashkimi Evropian ka njoftuar raundin më të fundit të zgjerimit - 10 vende të reja do t’i bashkohen BE, në janar 2004. Një nga këto vende, Sllovenia, një krahinë ish-jugosllave, që nuk e provoi dhunën etnike me fqinjët e saj, po punon fort të krijojë një qeverisje të qëndrueshme dhe ka provuar zhvillim ekonomik për t’u shënuar. Shtetet ballkanike duan të ndjekin shembullin slloven.


*David Newman and Joel Peters. Të dy pedagogë në departamentin e politikave dhe qeverisjes në Universitetin Ben-Gurion, Tel Aviv. Njuman është editor i Revistës Ndërkombëtare për Gjeopolitikën. Peters është drejtor i Qendrës për Studimin e Politikës dhe Shoqërisë Evropiane. Marrë me shkurtime nga numri i “World Press Review”, janar 2003. Përktheu Ylli Stefanllari

[Enri]

Nga Bashkim Muça

Dështimi sërish i zgjedhjeve presidenciale në Serbi, për shkak të mospranisë së elektoratit të mjaftueshëm në zgjedhje, ka lëkundur seriozisht pozicionin aktual të presidentit Koshtunica, megjithëse akoma rezulton më i pranueshmi ndër kandidatët e sotëm. Pakënaqësia e Koshtunicës ndaj kryeministrit serb Xhinxhiç, është shfaqur në mënyrë deklarative, duke thelluar akoma më tej hendekun e krijuar mes tyre. Madje kryeministri është akuzuar si përgjegjësi kryesor, për dështimin e zgjedhjeve në Serbi. Riparimi i marrëdhënieve ndërmjet dy pushtetarëve më të lartë serbë, ka krijuar një terren të përshtashëm për destabilizimin e situatës politike, e cila natyrshëm shkon në favor të forcave ultranacionaliste E ndodhur në kushtet e një tranzicioni dhe tendence për t’u shkëputur nga një nacionalizëm i verbër, pavarësisht se askush në Serbi akoma nuk ka guximin të shprehet hapur rreth një distancimi të plotë në këtë drejtim, lufta e brendshme e kulmuar në kushtet e një rënieje të theksuar ekonomike, duket së përbën shkakun themelor, që i ka mbajtur qytetarët serbë larg kutive të votimit. Këto zhvillime, po tregojnë praktikisht se nuk mund të bashkëjetojnë njëherësh nacionalizmi ekstrem dhe demokracia.

Në këto rrethana, ku frenat presidenciale i delegohen kryetares së Parlamentit ( për herë të parë një gruaje), serbët do të duhet të ndryshojnë jo vetëm liderët, por edhe psikologjinë e tyre, në përshtatje me atmosferën integruese evropiane. Psikologjia ekzistuese i ka detyruar ata, të shprehin mërinë jo vetëm ndaj politikës së brendshme, por edhe ndaj Perëndimit, i cili akoma konsiderohet nga një pjesë e madhe e serbëve, si shkaktar i “shkatërrimit të Serbisë”. Nacionalizmi serb, ndodhet në krizë edhe për shkak se sllavët, aleatët gjenetikë të serbëve, përgjithësisht po shkojnë drejt integrimit të plotë në kontinentin e vjetër. Disa nga fqinjët e Serbisë janë kandidatët kryesorë për t’u përfshirë në BE, ose në NATO. Kësisoj, Serbia po shndërrohet në një burim të mundshëm krize të re në Ballkan, edhe për shkak të rrethanave jo shumë të favorshme, në të cilën ajo ndodhet në raport me fqinjët. Ndërsa rusët, duke patur problemet e tyre, nuk kanë kohë të merren me paaftësinë e serbëve, për të ruajtur stabilitetin e tyre të brendshëm.
Tendencat e fundit për hapjen e shtetit bunker ballkanik, nëpërmjet një mbështetjeje perëndimore, mund të marrin një kthesë të papritur. Nëse stabiliteti i brendshëm politik mbetet i kërcënuar, deri në rënien e qeverisë apo zgjedhjet parlametare të parakohshme, me siguri që vonesat në integrimin e Serbisë në rrjedhat evropiane, do të jenë të pashmangshme. Një anarki e mundshme në Serbi padyshim që nuk do të favorizonte shqiptarët e Luginës së Preshevës, të cilët përsëri mund të ndiheshin të rrezikuar. Megjithë thirrjen e kryetarit të Komunës së Preshevës, politikanit të njohur shqiptar R. Halimi, për të marrë pjesë në zgjedhjet presidenciale, shqiptarët i bojkotuan ato. Marrëveshja e nënshkruar pas përfundimit të luftës, për integrimin e shqiptarëve në institucione, ka mbetur përgjysmë, ndërkohë që shumë probleme të tjera që kanë të bëjnë me standardet demokratike të popullsisë së këtij rajoni, akoma nuk janë hapur. Serbët nuk janë të gatshëm të bëjnë lëshimet e duhura për shqiptarët e Luginës në lidhje me probleme të rëndësishme të cilat kanë të bëjnë me arsimin në gjuhën shqipe, përdorimin e simboleve kombëtare etj. Shqiptarët do të vazhdojnë të kenë shumë më pak shanse për t’u integruar në një shoqëri, e cila ka humbur orientimin e saj. Serbia mund të rikthehet përsëri në epiqendrën e zhvillimeve në Ballkan, për shkak të konflikteve të brendshme. Duke mos patur ndonjë pasojë shumë influente në Kosovë, fati së cilës tashmë qëndron më tepër në duart e vendasve dhe faktorit ndërkombëtar, precipitimi i situatës në shtetin që tashmë konsiderohet si fqinj, mund të zhvendosë disi vëmendjen nga ajo që sot më së shumti po përflitet, çështja e statusit të ardhshëm të Kosovës. Ndërsa marrëdhëniet e ringjallura së fundi ndërmjet Serbisë dhe Shqipërisë, natyrshëm do të vareshin nga situata politike atje dhe zhvillimet e mëtejshme të saj. Vizita e kryediplomatit shqiptar në Beograd, i ka hapur rrugë normalizimit të plotë të marrëdhënieve ndërshtetërore. Gjithsesi, situata politike në Serbi, tregon se krizat nuk kanë ardhur gjithnjë për shkak të fqinjëve, por për shkak të vetë serbëve, të cilët kanë mbijetuar nëpërmjet diktatit mbi kombësitë e tjera.

[Enri]

Dështim i paralajmëruar


Vetë deklarata e kandidatit për president i Serbisë, aktualisht president i ish- Jugosllavisë, Vojislav Koshtunica, se në rast dështimi të zgjedhjeve presidenciale do të ketë afrim të zgjedhjeve të parakohshme, tregon se dështimi i tretë i radhës në Serbi ishte i parashikuar. Klima politike në të cilën u zhvilluan këto zgjedhje, gara jodemokratike e realizuar, si dhe një sërë faktorësh të tjerë, paracaktuan edhe kësaj radhe fatin e këtyre zgjedhjeve. Nervozizmi me të cilin u paraqit përpara kamerave menjëherë pas votimit, Koshtunica tregoi se ai më shumë kërcënoi kundërshtarët e tij, se sa bëri një parashikim elektoral. Dhe kërcënimi sigurisht ishte për kryeministrin aktual, Xhinxhiç, partia e të cilit nuk u paraqit me kandidat të sajin në këto zgjedhje, por jo vetëm kaq, ajo nuk e mbështeti siç mund të pritej kohë më parë kandidaturën e nacionalistit të “ moderuar” , Koshtunica. Dështimi i zgjedhjeve ishte i pritshëm po të analizosh disa elementë kryesorë të gjithë sfondit politik dhe elektoral. Ajo që filloi të ndihet që në fillim të raundit të tretë të këtyre zgjedhjeve është fakti se mungonte kandidati i së majtës, ose më gjërë se kaq, përfaqësuesi i forcave demokratike, të cilat bënë të mundur përmbysjen e regjimit të Milosheviçit dhe krijimin e një sfondi demokratik në Serbi. Të tre kandidatët garues ishin të të njëjtës frymë: asaj nacionaliste, por vetëm me disa ndryshime në tonalitete.
Të gjendur përballë këtyre kandidaturave, një pjesë e njerëzve paralajmëruar bojkotin, dhe jo kushtet e motit, siç u munduan disa agjenci shtetërore lajmesh të përligjin këtë dështim, që vonon në mënyrë të ndjeshme proceset në Serbi. Kandidatët nacionalistë, pa platforma dhe alternativa zgjedhore, por vetëm me një fjalor të vjetëruar politik, nuk arritën të sigurojnë jo thjesht mbështetje politike, por as tërheqjen e nevojshme të vëmendjes. Një pjesë e opinionit në Serbi vazhdon të vuajë tensionin se turbullirat dhe konfliktet do të rindizen përsëri. Vojislav Sheshel dhe Borislav Peleviç nuk ngurruan as në këtë fushatë zgjedhore të japin shenjat e nacionalizmit serbomadh, ndërkohë që Koshtunica vazhdon sfidat delirante ndaj SHBA-së dhe NATO-s pa shumë ndryshime nga paraardhësi i tij. Edhe në mënyre demagogjike, ata as që bënë përpjekjet më të vogla që në këtë garë të tretë presidenciale të sillnin elementë konkretë të reformave ekonomike, politike e sociale. Fjalori elektoral i mbushur me terma nacionaliste lidhej vetëm me Serbinë e madhe, që në një mënyrë apo një tjetër paralajmëron skenarë që akoma krijojnë shqetësim tek njerëzit e zakonshëm. Përballë mungesës së alternativave demokratike, lodhjes elektorale dhe paaftësisë për të zgjuar interesin e njerëzve, shoqëruar këto edhe me konfikte të brendshme për pushtet dhe influencë, kjo më e dukshme midis Koshtunicës dhe Xhinxhiçit, indiferenca dhe ftohtësia e votuesve ishte prezente që para 8 dhjetorit.Televizionet vendore nuk mund të fshihnin shqetësimin që votues të ndryshëm shfaqnin indiferencë të theksuar ndaj këtyre zgjedhjeve për faktorët që përmendëm, por edhe për lodhjen dhe pasojat që u kishte shkaktuar mbrojtja fanatike e nacionalizmit. Tashmë, dështimi i zgjedhjeve, siç u shpreh edhe koordinatori i Paktit për Stabilitetin i Evropës Juglindore, Erhard Busek, do ta thellojë krizën e sotme politike në ish-RFJ-në. Para së gjithash do të ketë një bllokim të reformave, po edhe të vetë procesit të demokratizimit të Serbisë.
Grindjet politike do të rriten dhe pavarësisht zgjidhjes të elementit presidencial, votimi i ardhshëm do të ketë jo vetëm shumë më pak pjesëmarrës, por një mbështetje edhe më të vogël, gjë që do të vërë në pikëpyetje edhe legjitimitetin e presidentit, nga ku mund të fillojnë kontestimet politike. Xhinxhiç, i cili ka një mbështetje më të madhe në Perëndim dhe nuk është futur në lojërat e Koshtunicës, tani pret më i qetë zhvillimet që do të ndodhin dhe pas këtij dështimi të aktit të tretë presidencial kur edhe vendi do të drejtohet drejt zgjedhjeve të reja, në të cilat Koshtunica shkon pas një inflacioni mjaft të ndjeshëm dhe kalorësit nacionalistë mjaft të lodhur nga mungesa e besimit dhe e përkrahjes. Kontradiktat politike në Serbi priten të rriten, por edhe diplomacia perëndimore do të ketë tensionet e veta ndaj ngjarjeve që po ndodhin në ish – Jugosllavi. E preferuara e Perëndimit dhe e mbështetjes pa kushte, nuk rezultoi justifikuese për shpresat e një demokratizimi të shpejtë. Mbase fatura e euforisë perëndimore pas vitit 2000, kur Milosheviçi iku nga skena, po paguhet tani, me ngecjen e mjaft reformave dhe vonesën e proceseve, do të bëjë që vëmendja të mos largohet, por gjërat të lexohen më mirë dhe në përputhje me realitetin që ofron ky vend ballkanik i mbarsur me pista komplekse. Rrezatimi i këtyre problemeve në Ballkan nuk mund të kufizohet, aq më tepër që mjaft vende fqinj, por edhe më larg kanë të lidhura një sërë politikash dhe interesash me Serbinë.

[Enri]

Idetë e hedhura së fundi për të ardhmen politike të rajonit të Ballkanit, duket se përmbajnë në vetvete variante të risjella në skenë, të cilat mund të jenë të parealizueshme. Ideja e ministrit të Jashtëm grek, Papandreu, për krijimin e një Federate Ballkanike, në pamje të parë mund të vlerësohet si mjaft e avancuar, madje më e avancuar nga sa ekzistojnë kushtet për ta arritur një gjë të tillë. Është kështu, për arsye se para mundësisë së krijimit të një federate të tillë, vazhdojnë të mbeten pezull disa çështje të rëndësishme që ndodhen në proces. Shqiptarët e Ballkanit, parimisht nuk do të ishin kundër kësaj ideje, por problemet që ekzistojnë në gadishull, janë aq të komplikuara sa që e bëjnë të vështirë realizimin e saj. Në kushtet e mungesës së një statusi përfundimtar për Kosovën dhe pozitave akoma të padefinuara institucionalisht për shqiptarët e IRJEM-it (Ish -Republika Jugosllave e Maqedonisë), kjo ide vështirë se mund të pranohej nga shqiptarët. E njëjta gjë do të ndodhte me serbët, të cilët po e ndiejnë rrezikun e humbjës së Kosovës. Megjithatë ideja e kryediplomatit grek, është e shumë e përgjithshme dhe nuk mund të gjykohet teknikisht mbi të. Por ajo që e bën disi të pakuptueshme këtë ide, është fakti që ajo hidhet nga një kryediplomat, shteti i të cilit mbart akoma probleme të vjetra me fqinjët e tij, sidomos me Shqipërinë dhe IRJEM-in. Greqia vazhdon të ruajë një ligj lufte me Shqipërinë, ndërsa akoma ajo nuk e ka njohur republikën tjetër fqinje, me emrin e mëparshëm. Këto gjëra, e bëjnë mjaft skeptike idenë e Papandreut, duke vënë në dyshim edhe seriozitetin e saj.

Ndërsa ideja e kryeministrit serb Xhinxhiç, për të pranuar diskutimin e pavarësisë së Kosovës, në kushtet e mbajtjes së një Dejtoni të dytë, është më tepër një kërcënim kushtëzues, që serbët përpiqen t’i bëjnë komunitetit ndërkombëtar. Megjithëse është hera e parë që një udhëheqës serb, hedh publikisht idenë e pranimit të diskutimit të pavarësisë së Kosovës, një herezi kjo tradicionale për serbët, vënia e saj në zbatim, do të krijonte vështirësi të pakapërcyeshme në kushtet e sotme. Serbët kërkojnë t’i vënë çmimin faktorit ndërkombëtar, nëse ai do të njihte pavarësinë e Kosovës. Megjithëse e pashprehur qartë, ideja e kryeministrit serb, nënkupton që në shkëmbim të pavarësisë së Kosovës, serbët do të kërkonin rishikimin e kufijve, me gjasë të përfitonin futjen brenda territorit të tyre, të Republikës Serbska të Bosnjës dhe pjesës veriore të Kosovës, mbi Mitrovicë. Megjithëse zbatimi i kësaj ideje, do t’u jepte serbëve maksimumin e mundshëm në realitetin e sotëm, duket se ajo akoma nuk ka mbështetje në Serbi. Reagimi i zëvëndëskryeministrit serb, Çoviç, në lidhje më këtë çështje, përjashton mundësinë e pavarësisë së Kosovës, duke e konsideruar këtë status si një kërcënim serioz për rajonin e Ballkanit, ndërsa deklaratën e kryeministrit, si përpjekje për të përfituar politikisht. Kundërshtitë e ndërsjellta të qeveritarëve më të lartë në Serbi, në qëndrimet e tyre rreth statusit të ardhshëm të Kosovës, tregon se së fundi në këtë shtet, gjërat kanë filluar të lëvizin, megjithëse akoma jo në drejtimin e duhur. Nga ana tjetër, reagimi i dalë nga zyra e Shefit për Politikën e Jashtme të BE-së, H. Solana, përjashton mundësinë diskutimit të problemit të kufijve, pra edhe atë të një Dejtoni të dytë. Të njëjtat reagime, vijnë natyrshëm edhe nga Bosnjë -Hercegovina. Sidoqoftë, fakti se edhe në Serbi po diskutohet për mundësinë se çfarë do të ndodhte nëse Kosova fiton pavarësinë, tregon se Ballkani para se të përfundojë në BE, mund të shkojë drejt një zgjidhjeje tjetër definitive, për të rivendosur ekuilibrat e prishur, pas luftës në Kosovë dhe IRJEM. Por nuk është vetëm Kosova, që mund të shërbejë si pikënisje për një gjë të tillë. Zhvillimet e fundit në Mal të Zi dhe deklarata e kryeministrit Gjukanoviç, për shpalljen e pavarësisë së republikës më të vogël të Ballkanit pas tre vjetësh, mund të gjenerojnë ndryshime të paparashikuara në kohë të cilat ta kenë pikënisjen pikërisht këtu. Përpjekjet e serbëve për të mos lënë Malin e Zi të pavarësohet, si dhe ideja e fundit për të marrë nën vete edhe Republikën Serbska të Bosnjës, në shkëmbim të një pjese të Kosovës, tregon se Beogradi akoma nuk është i interesuar për zgjidhje definitive, por për zgjidhje të pjesshme, të cilat më pas bëhen të paqëndrueshme dhe shkak për kriza të reja.

Të gjitha këto tendenca për zhvillime në politikën ballkanike, ndodhen nën një vëzhgim të kujdesshëm të amerikanëve dhe BE-së, të cilët deri tani janë treguar mjaft të matur. Në këtë proces, ndërkombëtarët nuk do të dëshironin të pranonin shkëmbime territoresh, ku nga njëra anë të ndanin, ndërsa nga ana tjetër të bashkëngjisnin. Mes ideve të pakoordinuara të liderve të politikës së disa vendeve ballkanike, shqiptarët duhet të përpunojnë variatin e tyre të përbashkët, për të argumentuar së problemi i Kosovës, nuk ka të bëjë me çështje kufijsh. Kosova i ka kufijtë e saj plotësisht të përcaktuar, të njohur formalisht edhe nga Beogradi. Çështja e Kosovës, ka të bëjë me faktin e krijimit apo jo, të një shteti të pavarur në Ballkan, njëlloj siç ndodhi me njësitë e tjera të ish -Federatës jugosllave. Ndërsa ndërmjet një Ballkani Perëndimor të integruar në kushtet e një federate, apo një Dejtoni të dytë, shqiptarët nuk mund të pranojnë as njërën, as tjetrën.

[Enri]

Vështirë se mund të etiketohet si rastësi amplifikimi që i bëri Moska apelit serb për një Dejton të ri për Kosovën. Po ashtu, vështirë se mund të mos arrihet në përfundimin se politika e saj në Ballkan ka ndryshuar. Teza e ministrit të Jashtëm, Igor Ivanov, se në këtë rajon duhet konfirmuar “ moscënueshmëria e kufijve “ nuk lë vend për shumë hamendësi se kush është beniamini i tij. Ndonëse ka kaluar kohë nga shpërbërja e BS, pasuesja e saj, është ende në kërkim të vetvetes në Ballkan. Deri më sot, ajo ka vuajtur si prej kompleksit të madhështisë të “ superfuqisë së dikurshme”, ashtu edhe prej mungesës së ideve. Përkrahja që i ofroi Serbisë gjatë ballafaqimit me NATO -n përbën një shembull spektakolar të këtij konfuzioni. Për analistët realiste rusë, ajo u cilësua si “çmenduri” dhe si “dëmtimi më serioz që iu bë interesave në Ballkan “. Por për pragmatistët, ky qëndrim e kishte shpjegimin e vet. Ajo shënoi një përpjekje të dëshpëruar të ish -presidentit Boris Jelcin për të fituar kapital politik. Ai shpresonte se duke shfryrë mllefin antiperëndimor do ta tërhiqte vëmendjen e opinionit të brendshëm prej problemeve në vend. Po ashtu, Kremlini mendoi se nderi i humbur mund të rivendosej nëse do t’i “ tregoheshin dhëmbet NATO -s dhe Perëndimit “. Triumfin apo dështimin e NATO -s në Serbi, ai e shndërroi në njësi matëse të fuqisë apo dobësisë së vet. Por duke mbështetur një shtet pariah dhe një kriminel lufte, Rusia demonstroi se mënyra e vetme që njihte për të tërhequr vëmendjen në çaste përcaktuese ishte shkaktimi i trazirave dhe jo zgjidhja e tyre. Kjo i shqetësoi liderët amerikanë, që filluan përpjekjet për ta qetësuar “ariun e fyer “. Dhe nuk kishte sesi të ndodhte ndryshe kur Jelcini deklaronte kërcënueshëm se“ ne kemi armë bërthamore. „ Por, veç fitimit të epitetit të “plangprishësit të përjetshëm“, kjo politikë solli dëme konkrete për rusët e thjeshtë. Në një kohë kur ekonomia ishte “në rënie të lirë “ Moska e kishte të pamundur të luante rolin e balancuesit në Ballkan. Vëzhguesi i njohur Dimitri Treni u shpreh se: “askush nuk e beson se lidhja shpirtërore me vëllezërit ortodoksë serbë është prioritare ndaj fatit të miliona vetëve”. Ruajtja me çdo kusht e marrëdhënieve të mira me sllavët e jugut ka edhe një tjetër shpjegim. Beogradi ishte i vetmi aleat në Ballkan dhe Europën Lindore. Moska e ka përcjellë me shqetësim humbjen graduale të shteteve që dikur rrotulloheshin përreth orbitës së saj. Tre nga ish -anëtarët e Traktatit të Varshavës: Hungaria, Polonia dhe Çekia janë anëtare të NATO –s, ndërkohë që Bullgaria e Rumania po e kërkojnë me insistim atë. Po ashtu BE po zgjerohet me shpejtësi drejt Lindjes duke e kufizuar vazhdimisht influencën dhe rolin rus në Europë. E ballafaquar me një realitet të tillë të vështirë për ta kapërdirë, dhe po aq të vështirë për t’u orientuar, Moska vazhdon të mos heqë dorë nga qëndrimet e saj lehtësisht të etiketueshme prosllave dhe që si rëndom nuk përkojnë me ato amerikane.