Mësime fetare për fëmijët orthodhoksë

[Albo]

Varrimi i Zotit Krisht

Si dha shpirtin Zoti Krisht, trupin e Tij e muarën nga kryqi dy njerëz shpresëtarë dhe të ditur që quheshin Nikodim dhe Josif.
Këta e lyen me erëra të mira, e mbështollën me një rrobë të paqmë dhe e vendosën në një varr që ishte gërrmuar mbi një shkëmb duke mbuluar derën e varrit me një gur të madh.
Të parët e judejve kishin dëgjuar se Zoti Krisht kur ish i gjallë kish thënë se do të ngjallej, por nuk e besonin.
Me gjithë këtë, që të ishin të siguruar, se kishin frikë mos vinin nxënësit e Zotit dhe e vidhnin trupin e tij e thoshin pastaj se Zoti u ngjall, dërguan njerëz dhe e vulosen varrin duke vënë dhe ushtarë që ta ruajnë.
Varrimin e Zotit Krisht ne e kremtojmë të Premten e zezë. Në mbrëmje të së Premtes këndohen nga fëmijët dhe nga psaltët ose nga kori, vajtimet e Zotit tonë Jisu Krishtit dhe del Epitafi rreth kishës.

[Albo]

Ngjallja e Zotit Krisht

Ditën e tretë pas varrimit, domethënë të dielën në të gdhirë, Zoti ynë Jisu Krisht u ngjall.
Engjëjt rrokullisën gurin nga dera e varrit dhe ushtarët nga frika jau dhanë këmbëve dhe u kthyen në qytet.
Atë kohë dhe ca gra shpresëtarë po vinin në varr që të lyenin me erëra të mira trupin e Zotit. Mirëpo gjetën varrin bosh dhe një engjëll që ishte pranë varrit i lajmëroi se Zoti u ngjall.
Atëherë ato plot me gëzim u kthyen me të shpejtë në qytet dhe u thanë apostujve të shenjtë si edhe të tjerëvet se Zoti u ngjall.
Ngjalljen e Zotit e kremtojmë të dielën e Pashkës së Madhe.

[Albo]

Pashka e Madhe

Pashka është e kremtja më e madhe e fesë sonë. Para Pashkës ne mbajmë kreshmë 7 javë dhe javën e madhe rrëfehemi dhe kungohemi.
Mesha e Pashkës së madhe bëhet në mes të natës. Prifti del te dera e bukur dhe thotë: ejani, merrni dritë. Atëherë besnikët shkojnë dhe ndezin qirinjtë nga ai i priftit dhe me qirinj të ndezur dalin në oborr të kishës. Atje prifti thotë ungjillin dhe këndon bashkë me psaltët këtë këngë të bukur: Krishti u ngjall së vdekurish me vdekjen, vdekje shkeli edhe të varrosurve jetë u fali.
Pastaj hyjnë përsëri në kishë dhe dëgjojnë meshën. Pas meshës përpjekin vezë të kuqe duke thënë "Krishti u ngjall" dhe duke u përgjigjur: "me të vërtetë u ngjall".

[Albo]

Ndihmoni të varfërit

Një porosi të madhe dhe të shenjtë që na ka dhënë Zoti, është që të ndihmojmë ata që kanë nevojë, domethënë të varfërit. Këtë porosi duhet ta plotësojmë që të gjithë. Çdo i krishterë i vërtetë duhet t'u vijë në ndihmë nevojtarëve.
Të gjithë kemi një Atë të përbashkët: Zotin. Pra, që të gjithë jemi vëllezër me njëri-tjetrin. Dhe kur një vëllai ynë vuan, lypset t'i vijmë në ndihmë. Kështu urdhëron Zoti. Por kështu e do dhe njerëzimi, që të ndihmojmë ata që kanë nevojë. Me ç'të kemi dhe me sa të mundemi. Bile dhe një fjalë të mirë që t'u themi, ajo vlen shumë; thotë Zoti.
Mos u kurseni, fëmijë të dashur. Nëse keni ndonjë shok që është i varfër, mos e përbuzni por e ndihmoni me ç'të keni. Të hollat që ju dhurojnë baba ose nëna mos i prishni kot. Duhet ta dini që po t'ia jepni një shoku të varfër, keni bërë një punë shumë të mirë dhe keni bekimin e Zotit. Zoti gëzohet shumë kur ndihmojmë një vëllanë tonin që ka nevojë. Në qoftë se ju vjen ndonjë fukara në shtëpi, mos e përzini. Nëse mund ta ndihmoni me diçka, mirë, nëse jo, atëherë e ngushëlloni me fjalë të mira dhe jo me inat. Çdo të mirë që u bëjmë të varfërve, thotë Zoti, ia bëjmë vetë Atij. Dhe Zoti i do shumë ata fëmijë që kanë mëshirë për të varfërit.


Pyetje:

Ç'na porosit Zoti për të varfërit?
Ç'detytë ka çdo i krishterë?
Përse duhet t'u ndihmojmë të varfërve?
Me se mund t'i ndihmojmë të varfërit?
Si lypset të sillemi kundrejt të varfërve?

[Albo]

Goja e keqe

Një djalë i quajtur Pjetër ka pasur një zakon të keq. Përdorte përherë fjalë të ndyra. I ati dhe e ëma e kishin këshilluar shumë herë që ta priste këtë zakon të keq, por ai vazhdonte prapë.
Atëherë i jati një ditë u detyrua që ta rrahë. Mirëpo, atë kohë që po e rrihte, qëlloi dhe hyri në shtëpi atë Nikolla, prifti i mëhallës së tyre, i cili qe veçanërisht dhe njeri i shtëpisë.
I ati i Pjetrit posa e pa uratën i kallzoi çështjen dhe urata e thirri menjëherë Pjetrin pranë tij dhe i tha këto fjalë të bukura:
- Më vjen shumë keq, djali im, që ti, një djalë kaq i zgjuar dhe i kujdesshëm në mësime, përdor fjalë të ndyra. Nuk e di ti që gjuha, goja dhe gjithë të mirat që kemi, janë dhurata të Perëndisë, nuk është gjynah që të fëlliqim gojën dhe gjuhën tonë me fjalë të ndyra? Do të vije ti në gojën tënde zjarr ose gjëra të fëlliqura?
- Jo, u përgjigj Pjetri.
- E, atëherë ca më tepër nuk duhet të vesh në gojën tënde fjalë të liga.
Këto fjalë e fëlliqin shumë gojën tonë. Një njeri të tillë asnjë nuk e nderon. Edhe Zoti ynë e përbuz dhe i vjen ndohtë. Nuk do ti të kesh dashurinë e Zotit? Por, si të të dojë Zoti ty kur përdor fjalë të liga? Kur përdor të atilla fjalë me ç'faqe shkon edhe i lutesh Atij që të të ndihmojë? Me ç'faqe vjen në kishë që të kungohesh? Nuk e di ti që Zoti, kur falemi dhe kungohemi, do që të jemi të pastër? Pjetri filloi të qajë.
- Shoh, - shtoi urata, - se e kupton gabimin tënd dhe të vjen keq. Dhe jam i sigurt se, me ndihmën e Zotit, do ta largosh këtë zakon. Më jep fjalën?
Pjetri i bëri shenjë me kokë se po, dhe i puthi dorën uratës me respekt.
Që atë ditë Pjetri nuk përdori më kurrë fjalë të këqija.
Kështu edhe ju fëmijë të mirë. Kurrë të mos përdorni fjalë që i përdorin vetëm rrugaçët dhe jo djemtë e shkollës. Nxënësi i mirë edhe i sjellshëm kurrë nuk fëlliq gojën e vet me të tilla fjalë.

Pyetje:

Ç'zakon të keq kish Pjetri?
Ç'fjalë të bukura i tha urata Pjetrit?
Cilët fëmijë përdorin fjalë të këqija?
A i do Zoti ata që përdorin të tilla fjalë?

[Albo]

Mos gënjeni!

Një ditë një djalë i vogël që quhej Piro, kur po luante me top në oborrin e tij, theu një vazo lulesh.
Pak më vonë, kur nëna e tij vajti që të ujiste lulet dhe pa se një vazo ishte thyer, e pyeti Piron:
- Piro, kush e theu këtë vazo?
- Nuk e di nënë, - u përgjegj Piroja.
- Mos e theve ti?
- Bah! unë jo. Unë sapo erdha nga shkolla, mora librat që të mësoj...
Nëna e kuptoi se Piroja e kishte thyer vazon dhe e këshilloi që të thotë të vërtetën. Por ai nguli
këmbë se jo.
Mirëpo një fqinjë që e kishte shtëpinë karshi Piros, e pa kur e theu vazon. Dhe kur të nesërmen erdhi që t'i bëjë një vizitë nënës së Piros rastësisht ia tha se kush e kishte bërë dëmin. Nuk e mendonte kurrë fqinja e mirë se Piroja do të gënjente. Kështu që Piros i dolli gënjeshtra në shesh. Atëherë nëna e qortoi rëndë Piron për gënjeshtrën që kishte thënë dhe që atë ditë nuk e besonte kollaj.
Kështu e pësoi Piroja i vogël. Por kështu e pëson dhe çdo njeri që gënjen. Do të gënjejë njëherë, dy herë, tri herë. Më në fund do të kuptohet dhe njerëzit nuk do t'i zënë më besë. Edhe sikur të vërtetën të thotë prapë nuk do t'i zënë besë. Kështu që gënjeshtari mbetet i turpëruar dhe i përbuzur. Asnjë nuk e do për mik dhe për shoqëri. Asnjë nuk u zë besë fjalëve të tij dhe nuk e ndihmon kurrë.
Dhe kur njerëzit nuk e duan e përbuzin gënjeshtarin, merrni me mend tani sa nuk e do Zoti. Zoti gënjeshtarin e urren. Prandaj me porositë që na ka dhënë, e ndalon rreptësisht gënjeshtrën. Mos gënjeni, na porosit Zoti. Ai na porosit kështu, sepse e di që ka shumë që gënjejnë. Zoti këta nuk i do dhe nuk i ka fëmijë të Tij. Zoti do dhe përkrah vetëm ata që thonë gjithmonë të vërtetën. Ashtu thotë dhe një vjershë e vogël:

Kush thotë të vërtetën
Ndihmës Zotin ka tërë jetën.

Prandaj, fëmijë të dashur, mos gënjeni kurrë, Gënjeshtrat na fëlliqin gojën dhe shpirtin dhe na bëjnë që të mos na dojë Zoti. Që tani mësoni të thoni të vërtetën. Sepse kur thoni përherë të vërtetën, atëherë Zoti do të jetë bashkë me ju dhe do të bëheni njerëz të mirë.

Pyetje:

Ç'bëri Piroja i vogël?
Ç'na mëson kjo histori?
Pse nuk duhet të gënjejmë?

[Albo]

Mos vidhni!

Një ditë zonja Mari thirri djalin e saj Gjergjin edhe i tha: Merri këto të holla dhe shko në dyqan e merr ca oriz.
Gjergji mori të hollat dhe vajti drejt në dyqan. Shitësi ishte vetëm. Mori një qese prej letre, e mbushi me oriz dhe po e peshonte. Në këtë kohë, Gjergji qëndronte para një thesi me karamele që atij i pëlqenin shumë. Dhe kur shitësi ishte duke peshuar orizin, ai me ngadalë, futi dorën në thes, mbushi një grusht me karamele dhe i futi shpejt e shpejt në xhep. Shitësi nuk kuptoi asgjë. Gjergji i dha të hollat, mori orizin dhe iku.
Mirëpo tani nuk ishte i qetë. Në zemër ndjente një frikë për çka bëri. Ktheu me frikë kryet pas që të shihte mos vinte shitësi, por s'pa gjë. Kur, papritur, dëgjon një zë që thoshte: ej, ti vogëlush, qëndro.
Ishte një njeri tjetër që thërriste një djalë që ishte pak më pas se Gjergji. Mirëpo Gjergji kujtoi se ishte shitësi. Prandaj u dha forcë këmbëve. Dhe duke ecur me vrap, u pengua në një gur, ra përdhe dhe vrau kokën. Kështu i gjakosur mbërriti në shtëpi. E ëma, e trembur shumë, i lau plagën dhe ia lidhi me një rrobë të pastër. Por kur i hoqi xhaketën që qe fëlliqur, pa xhepin plot me karamele. Menjëherë e kuptoi se ç'kishte ngjarë dhe i tha me hidhërim.
- Gjergj, kjo që ke bërë është shumë e keqe, dhe e pe se e pagove shtrenjtë. Mbas dreke të shkosh menjëherë në dyqan, t'i paguash karamelet dhe t'i kërkosh ndjesë shitësit për fajin që bëre. Dhe tjetër herë kurrë të mos prekësh gjërat e huaja.
Kështu e pësoi Gjergji i shkretë. Mirëpo pësimi iu bë mësim. Sepse që atëherë, kurrë nuk prekte më gjërat e huaja. Këtë mësim lipset ta kenë parasysh të gjithë fëmijët, sepse ka shumë fëmijë që në shkollë vjedhin kalemat ose fletoret e shokëve. Ose vjedhin ëmbëlsira, të holla ose dhe gjëra të tjera nga shtëpia. Ose hyjnë nëpër kopshtet e huaj dhe vjedhin pemë. Dhe kështu mësohen që në vogëli me të keqen. Kështu edhe kur rriten, bëhen kusarë të mëdhenj dhe e çojnë jetën e tyre nëpër burgje.
Por lipset ta dini mirë, fëmijë të dashur, se të gjitha këto nuk i pëlqen Ati ynë që është në qiell, Zoti. Zoti do që të mos prekim gjënë e tjetrit. Zoti do që të kënaqemi me atë që na ka falur Ai. Nuk kemi asnjë të drejtë të marrim gjërat e huaja. Prandaj Zoti në një nga porositë e Tij na thotë: "Mos vidhni!" Kjo porosi që na dha Zoti është e rreptë dhe e prerë. Prandaj kushdo që e shkel, Zoti e dënon dhe nuk e ndihmon.
Doni, pra, që të kini dashurinë dhe ndihmën e Zotit? E, atëherë mbani këtë porosi që na jep. Mos vidhni kurrë, qoftë edhe gjënë më të vogël. Dhe jo vetëm mos vidhni, por edhe mos dëshironi gjënë e tjetrit. Doni ju që t'ju vjedhim të tjerët gjërat tuaja. Sigurisht që nuk ju pëlqen. E, pra, as ju nuk duhet të prekni gjërat e tjetrit.


Pyetje :
Kush di të thotë se ç'pësoi një ditë Gjergji?
Përse është i dobishëm ky mësim për fëmijët?
Ç'porosi na jep Zoti?
Kur e kemi dashurinë e Zotit?

[Albo]

Të ndjejmë ata që na fyejnë

Gjithkush nga ne ka shokë a shoqe me të cilët mëson mësimet ose luan. Shumë herë qëllon që ndonjë nga shokët ose shoqet tona të na ngacmojnë me dashje ose pa dashje. Atëherë ne nuk duhet t'u mbajmë mëri atyre, por t'i ndjejmë. Sepse ashtu na porosit Zoti: Ndjeni fajet e atyre, që ju fyejnë. Edhe ne duhet ta plotësojmë këtë porosi të tij. Sepse edhe ne shumëherë gabojmë kundrejt Zotit, me dashje ose pa dashje dhe kemi nevojë për ndjesë prej Tij. Pra, po të duam që të na fali Ai neve, duhet që dhe ne t'i falim ata që na fyejnë. Dëgjoni se ç'ka bërë një vajzë që quhej Mari:
Një ditë, kur ajo po luante në oborrin e shkollës pa dashur theu një pemë të vogël. Atëherë një nga shoqet e saj, Tefta shkoi shpejt e shpejt e i tha mësueses. Mësuesja e thirri menjëherë Marien dhe, mbasi e qortoi, e këshilloi që tjetër herë të ketë kujdes kur luan.
Mirëpo Maria, që atë ditë u zemërua me Teftën dhe as nuk i fliste me gojë, as nuk shoqërohej më me të.
Mbas ca ditësh, këtë punë e mori vesh i ati i Marisë, i cili e thirri menjëherë edhe i tha:
- Dëgjo këtu bija ime: zemërim nuk duhet të mbash me asnjeri. Tefta mund të ketë bërë gabim. Por ç'u bë, u bë tani. T'i duhet ta falësh.
Por me gjithë këto ajo nuk dëgjonte. Mbas pak, erdhi koha e drekës dhe u ulën të gjithë në tryeze. Para se të fillojnë të hanë, e kishin zakon të bëjnë lutje. U ngrit, pra, Maria dhe tha lutjen Ati Ynë si përhera. Me të mbaruar lutja i thotë babai Marisë:
- Mari, pse gënjeve?
- Kur? pyeti ajo e habitur.
- Ja tani kur the lutjen, u përgjegj babai. The një gjë në lutje që s'është e vërtetë. Lype nga Zoti që të na fali fajet; edhe shtove «sikundër edhe ne jua falim fajtorëve tanë». A e kuptove se ç'do të thonë këto fjalë që i drejtove Zotit?
Maria e kuptoi se ç'donte të thoshte i ati edhe prandaj heshti. Po ai vazhdoi:
- Bija ime, të gjithë ne jemi fajtorë te Zoti për gabimet që bëjmë. Por ka edhe njerëz që janë faj­torë kundrejt nesh. Pra, ne i lutemi Zotit që të na i fali fajet duke i dhënë fjalën Atij se edhe ne do t'i falim fajet atyre që na fyejnë. A nuk është kë­shtu?
Maria tundi pak kryet nga turpi.
- Pra, — vazhdoi babai, - kur ne i falim me gjithë zemër ata që na bëjnë ndonjë të keqe, atëherë edhe Zoti do ta pranojë lutjen tonë dhe do të na i fali fajet. Por kur ne kërkojmë ndjesë nga Zoti dhe nuk i ndjejmë ata që na bëjnë ndonjë të keqe, atëherë dhe Zoti, i cili është i tërëdrejtë nuk do të na ndjejë. Do të na thotë: «kur juve nuk doni që të falni gabimet e të tjerëve, si kërkoni që Unë t'ju fal gabimet tuaja?»
Maria e kuptoi sa gabim të madh kishte bërë, dhe mbasi e falënderoi babanë e saj për këshillat e bukura që i dha, i premtoi se do të pajtohej me Teftën.
Edhe me të vërtetë, pasdreke, kur ajo shkoi në shkollë, u poq me Teftën dhe u pajtua me të. Dhe që atë ditë kurrë nuk mbante hidhërim me asnjë-njeri.
Kështu pra, duhet të veprojmë edhe ne, fëmijë të dashur. Kurrë nuk duhet të mbajmë mëri me shokët dhe shoqet tona. Dhe kur ndonjëri prej tyre na bën ndonjë faj, duhet ta ndjejmë nga zemra, sepse kështu do të jemi fëmijë të mirë dhe do të kemi dashurinë dhe ndihmën e Zotit.


Pyetje:

Ç'lypset të bëjmë kur ndonjë shok a shoqe na ngacmon?
Cili mund të tregojë historinë e Maries?
Ç'këshilla të bukura i dha babai Maries?

[Albo]

Ky libër i vogël është shkruajtur nga Dhimitër Beduli (ndjesë pastë) në vitin 1991.
Titulli i librit është "Mësime fetare për fëmijët orthodhoksë I".
Është botuar nga shtëpia botuese "Dituria" në Tiranë.