Demokracia E Lashtesise...

[huggos]

NJE PJESE REALE E HISTORISE QE CDO SHQIPTAR DUHET TA DIJE


Formimi i Dhimosit (trupi i qytetarëve)

Rreth vitit 500 Pr. K. Klistheni pas trazirave të mëdha që ndoqën rënien e diktatorëve (tiraneve, bijve të Pisistratit) mblodhi burrat e Athinës mbi 30 vjec duke i vënë të ishin përpara vetes dhe shoqërisë përgjegjësisë për qytetin dhe atdheun e tyre. Në këtë bashkësi njerëzish janë të gjithë të barabartë, duke qënë të lirë e duke mos pasur nevojë as për mbret e as për administrator më të aftë apo më të zgjuar se ta. Janë tashmë të pjekur dhe e dinë mirë cdo të thotë e mirë apo e keqe për ata vetë si dhe për qytetin, duke u bërë kështu ta aftë të marrin fatin e atdheut në duart e tyre. Për këtë duhej:

- Të mblidheshin rregullisht në një vend, por edhe jashtë programit kur ishte e domosdoshme.
- Ky vend të ishte shkëmbi i Pnikës, maja e të cilit u rrafshua dhe u krijua një shesh mbi shkëmb, si dhe një podium i gdhendur.
- Të gjithë (burrat) të kishin të drejtën për të folur, mjaftonte kjo të ishte deklaruar disa kohë më parë.
- Të gjithë kishin të drejtë të zgjidhnin dhe të zgjidheshin në grupet e funksionarëve që do ngarkoheshin me detyra për shërbimin e trupit.
- Koha e funksionit ishte vjetore.

Zgjedhja bëhej me dy mënyra. Për të gjitha funksionet me short (klirotis). Por për funksionin e gjeneralëve të cilët ishin ngarkuar me organizimin e ushtrisë si dhe mardhëniet me jashtë zgjedhja bëhej me aprovim (ngritjen e dorës) në mënyrë të hapur (hirotonia).

Shteti ngarkohej me detyrën e pagesës së ditës së punës për pjesmarrësit në mbledhjet e trupit si dhe rrogë vjetore për funksionarët. Fondet gjendeshin nga minierat e argjendit në Lavrio. Nga kontributi i Aleancës si dhe nga sponsoriteti i qytetarëve të pasur të Athinës.

Shkëmi i Pnikës ndodhej brenda mureve të qytetit, por jashtë vendit të banuar. Prandaj cdo here që duhej të mblidheshin me detyrën e lajmërimit ishte ngarkuar një lajmës (tellall) i cili i thërriste (klisi) jashtë (ek). Për këtë arsye mitingu i trupit në shkëmbin e Pnikës quhej ek-klisia (klisha - kisha). (=kuptimi i vertete i fjales Kishe)

Në mbledhje oratori jepte mendimin e tij për problemet e ndryshme shoqërore politike të qytetit duke dhënë edhe sygjerim. Njerëzit e tjerë në fund votonin për atë që u sygjerua.

Zakonisht të gjithë burrat dilnin të flisnin përpara për të gjitha temat e tyre. Madje duhet theksuar se ishte në menyrë të vecantë i respektueshëm një njeri qe publikonte mendimet e tij perpara kishës. Disa here vecse kishte njerëz të tjerë të cilët për arsye turpi apo paaftësie nuk donin të dilnin përpara. Këta quheshin privat (idhiotes=idiotët) duke u tërhequr gradualisht nga shoqëria.

Kisha e Dhimosit e cila jetoi rreth 48 vjet (479-431 Pr. K.) u bë shembull për të gjitha qytet-shtetet e tjera të asaj kohe.

CFARE MENDONI PER KETE MENYRE ORGANIZIMI NE DITET E SOTME? EGZISTON DIKU NE FORME QEVERIJE, ORGANIZATE APO CIVILIZIMI? A NUK MENDONI SE ESHTE NDOSHTA KJO NJE MENYRE QE MUND TE ZHVILLOHET FORUMI YNE??

miqesisht,
huggos

[Sokoli]

Huggos, e ke vene pak te thate ketu ne forum keshtu qe veshtire te terheqe ndonje llafazan nga forumi kjo teme.

Une nuk po arrij dot te ndaj nese qellimi yt eshte Diskutimi i fenomenit "(e)klisi" ne vecanti, apo "dhimokratise" ne pergjithesi.

Per mejtimin tem, me mire do te qe te diskutonim komplet fenomenin e demokracise se pare ne Bote, "dhimokratise" ne Greqine e lashte.

[huggos]

Shume dakort.. Ndoshta ngaqe kam shume gjera ne mend nuk u bera dhe aq i qarte...

Le te diskutojme pra per termin "demokraci" me frymezim nga lashtesia... por edhe nga modernizimi (i deshtuar)...

euxaristo,
huggos

[baobabi]

Forumi yne nuk mund te organizohet ne formen qe e ke pershkruar per aresyen e krijimit.

Problemi i krijimit eshte problemi i pare dhe mbas tij vjen historia.

Si duhet kuptuar kjo, se mbase eshte pak teorike.

Teknologjia mbi te cilen eshte i konceptuar forumi nuk eshte e bere mbi konceptin e demokracise ne mendjen e programuesve por ate te centralizmit.

Dmth ligjin e ben Zoti, kupto administratori i forumit, dhe anetaret jane te detyruar qe te mos mekatojne, kupto bien dakord me idete e Zotit, pra administratorit i cili meqenese eshte dembel ve ne pune engjejt, kupto moderatoret.

Duke vijuar me tej rrjedh se e vetmja menyre qe forumi te behet demokratik eshte qe te krijohet nje teknologji e cila te zbatoje demokracine.

Mundet qe ne internet te kete forume me kete koncept dhe qe forumi te behet demokratik duhet qe ai te mbeshtetet mbi zgjidhje te tille.

Qe te mos i mbetet hatri administratoreve dhe moderatoreve po them se ky forum nuk eshte nje diktature ndaj mendimit te lire por eshte i ndertuar sipas parimit te centralizmit demokratik.

Per qellimin qe ka them se eshte ne binare te duhur.

[Sokoli]

Bao, po me huggone sikur e lame t'a nisnim nga lashtesia, hahaha.
Kismet ku mund te dilnim... Nejse. Atyre qe thua per forumin nuk po u bej asnje koment se ku i dihet se sa mund te shtoj edhe une nese nis te komentoj.

Mos te shperndahemi ju lutem. Nese doni te debatoni ato qe thote Baoja une sugjeroj te hapim nje teme me vete.
Nese do analizojme demokracine e lashte, fillesen e saj po vazhdojme.

Ja t'i ve nje shkarpe zjarrit une:
Fjala "Demokraci" vjen nga Greqishtja e lashte. "Demos" qe do te thote popull, dhe "Kratos" qe do te thote shtet. Pra e perkthyer varferisht do te thote "shteti i popullit". Nje sistem ku vendos populli me ane te votes se lire. Ky sistem, me sa thote historia e njohur e njerezimit eshte shfaqur dhe vene ne praktike per here te pare ne qytetin e Athines.
Qe te "merrje pjese" ne procesin e "vendimmarrjes" ne ate kohe duhet te plotesoje disa kritere kryesore: Duhet te ishe qytetar i (padyshim i lire) Athines, duhet te ishe mashkull, dhe duhet te ishe mbi 30 vjec.
(per detajet si funksiononte ky sistem konkretisht, instancat, emertimet etj. ju informon huggos po deshi, (se e di qe i ka qef ).


p.s.
Nje kercep te madh po e hedh njehere tjeter se mbarova per gjume.

[huggos]

Me gjithe qejf...

Postuar më parë nga huggos

Anetaret e Dhimosit (Bashkise) duhej:

- Të mblidheshin rregullisht në një vend, por edhe jashtë programit kur ishte e domosdoshme.
- Ky vend të ishte shkëmbi i Pnikës, maja e të cilit u rrafshua dhe u krijua një shesh mbi shkëmb, si dhe një podium i gdhendur.
- Të gjithë (burrat) të kishin të drejtën për të folur, mjaftonte kjo të ishte deklaruar disa kohë më parë.
- Të gjithë kishin të drejtë të zgjidhnin dhe të zgjidheshin në grupet e funksionarëve që do ngarkoheshin me detyra për shërbimin e trupit.
- Koha e funksionit ishte vjetore.

Zgjedhja bëhej me dy mënyra. Për të gjitha funksionet me short (klirotis). Por për funksionin e gjeneralëve të cilët ishin ngarkuar me organizimin e ushtrisë si dhe mardhëniet me jashtë zgjedhja bëhej me aprovim (ngritjen e dorës) në mënyrë të hapur (hirotonia).

Shteti ngarkohej me detyrën e pagesës së ditës së punës për pjesmarrësit në mbledhjet e trupit si dhe rrogë vjetore për funksionarët. Fondet gjendeshin nga minierat e argjendit në Lavrio. Nga kontributi i Aleancës si dhe nga sponsoriteti i qytetarëve të pasur të Athinës.

Në mbledhje oratori jepte mendimin e tij për problemet e ndryshme shoqërore politike të qytetit duke dhënë edhe sygjerim. Njerëzit e tjerë në fund votonin për atë që u sygjerua.

Kisha e Dhimosit e cila jetoi rreth 48 vjet (479-431 Pr. K.) u bë shembull për të gjitha qytet-shtetet e tjera të asaj kohe.

Qellimi i kesaj teme ka te beje me shume me njohjen e menyres se organizimit te qeverisjes me te suksesshme te te gjitha koherave...... e per te dale ne ndonje perfundim (me ne fund).


miqesisht,
huggos

[Sokoli]

Heh sa shpejt ecin ngjarjet...

Qellimi i kesaj teme ka te beje me shume me njohjen e menyres se organizimit te qeverisjes me te suksesshme te te gjitha koherave...... e per te dale ne ndonje perfundim (me ne fund).

Huggos duket qe e admiron ate sistem ngritur ne ate shoqerine qe e admiron gjysma e shoqerise sone te civilizuar (se gjysma tjeter as qe ia ka fare haberin).



Huggos, perse e quan me te suksesshme? Mos valle sepse ishte aplikuar nga nje shoqeri pa te meta?
Mos valle sepse ne ate kohe vetem 30 % e popullsise se Athines gezonte lirine? Mos valle sepse grave nuk u lejohej te merrnin pjese ne vendimmarrje? Mos valle sepse pedofilia, homoseksualizmi e orgjite ishin pjese e traditave te asaj shoqerie? Apo mos valle sepse ne ate periudhe lulezoi filozofia?
Kush filozofi?
Ja t'a shome ca edhe kete filozofi. Si lindi, si u mbrujt e si u transformua.
Lindijen e filozofise une per vete e shoh kryesisht gjate xhirove te Sokratit ne "Agora". Aty ai nisi te perballej me sofiste te ndryshem, te qytetit a te ardhur etj, etj, etj... Dakort, bukur, me pelqen edhe mua. Po ne fakt, kur mendimtaret e medhenj permendin Athinen e lashte, filozofet e sistemin e tyre demokratik (qe per mua jane gjera te lidhura me njera-tjetren), "harrojne" te permendin faktin se 70% e popullsise i kishte te drejtat ZERO. 70% e popullsise shitej, blihej, shfrytezohej diten si kafshe pune e naten si objekt seksual ne menyrat me perverse te imagjinueshme.
(Sokratin personalisht po e le pakez menjane per nej fare periudhe nga kjo turme po mos harro qe edhe ai ne kete periudhe eshte mbrujtur si njeri).

Tani hidhemi edhe te e gjithe elita "fantastike" qe "e polli" dhe "e zbatoi" ate sistem, tek mendimtaret e saj:
E ke idene sa perqind e shoqerise se Athines punonte si kafshe qe keta mendimtare te rrinin gjithe diten e dites neper maja shkembenjsh apo lendina te lulezuara me nga nje gote vere ne dore e te benin ate "FILOZOFINE" e madhe (qe une e ti e adhurojme aq shume ne kohen qe na tepron mes halleve te dites per mbijetese (nuk e di ne e merr vesh huggo ku e kam fjalen).?

Pra duhen pare gjerat me nga larg. Vertet ai sistem ka pasur te mirat e tij, por ka pasur edhe nje ane te erret. Te mos harrojme pastaj manovrimet qe beheshin nga tregtaret e medhenj e me influence etj...


Une jam njeri qe shfaq tendenca pesimiste ndonjehere. Keto tendenca nuk me rrjedhin nga gjera "te prekshme" por thjesht nga nje veshtrim ne vija te trasha qe i bej shoqerise sone e ketij sistemi. Per mendimin tim, ai sistem zbatohet edhe sot e kesaj dite (me mutacionet e rastit kuptohet). Te mos keqkuptohemi te dashur lexues, kjo nuk eshte nje thirrje per komunizem, por thjesht nje konstatim. Shoqeria jone nuk ka perparuar as edhe nje centimeter ne kete drejtim por ne drejtime te tjera sekondare.
Kjo gje, mua nuk me ngjall ndonje shprese te madhe per te nesermen. Pra kur dihet se ka ndodhur per mijera vjet, c'me shtyn mua te besoj se do te ndryshoje ne shekullin e ardhshem?
Njerzit vrisnin njeri-tjetrin me gure, pastaj me comange, me vone me shtiza, shigjeta e shpate, me pas me plumba e sot me rraketa.
Po neser? Padyshim qe kjo shoqeria jone "e kulluar" po punon se si te perparoje me nje element te ri po ne te njejtin drejtim.

Te mos harrojme dhe menyren si u denua Sokrati nga ajo shoqeri aq demokratike dhe e drejte.



Huggosit:
Nese vertet te pelqen aq shume ky sistem, mire do te qe te merreshim ca me filozofine aktuale qe egziston sot: Millin! "E mira me e madhe per sasine me te madhe".

[huggos]

Nje sqarim i nevojshem...


Prita paksa se mos kishte ndonje nderhyrje nga ndonje tjeter... po nejse. Here tjeter me mire...

Jemi ne vitin 500 Para Krishtit, ku Athina egzistonte si qytet-shtet. Informacionin me te gjere e dhame me siper (#1). 10 vjete me pas (490) Perset nisen te sulmojne Athinen me 6000 ushtare. Te trembur athinjotet kerkojne ndihmen e Spartianeve (me te cilet me pare ishin armiq). Ndoshta ne kete pike ja vlen te permendim se ka nje ngjashmeri te gjuhes se sparteve (dorike) me ate te shqipes, megjithese gjeografikisht jemi teper larg. Nje vrapues shkon te lajmeroje spartanet per sulmin e perseve duke udhetuar 240km brenda dy diteve (ky eshte maratonomaku i degjuar..)

Athina duhej te organizohej menjehere. Hapi i pare, organizon shtetin duke liruar te gjithe sklleverit. Deri ne diten e sotme emrat e sklleverve te liruar jane ne muret e Delfit (i kam pare me keto dy sy... ) Atehere te gjithe qytetaret dhe keta neopolites krijuan nje ushtri prej 11.000 ushtaresh, te cilet luftuan kunder perseve dhe sigurisht i munden.

Hapi i dyte menjehere pas fitores ishte krijimi i nje shteti te ri me baza demokratike (jo PD.. mos harroni demos = grupi i qytetareve). Keshtu pra nuk kemi me 70% te shtypur, por 100% burra te lire (pervec grave qe per mendimin tim, bene mire qe s’i ngaterruan me qeverisjen.. ). Filozofet nuk ishin petagoge universiteti, por njerez te thjeshte, si psh ndertues, pemeshites etj... (mbaj mend nje verejtje te nje petagogut tim te matematikes ne Tirane qe na thoshte... s’ka te zgjuar e budallenj. Egzistojne thjesht disa rregulla qe nese i pervetson, fitove...). Keta njerez te thjeshte pra, duke qene te lire te zgjedhin e vendosin vete per fatin e atdheut te tyre, u ndjene pergjegjes dhe u kujdesen qe cdo gje e behej e sakte dhe e dobishme si per ata ashtu edhe per brezin qe do te vinte me pas.. Nese mund te kuptohet qarte ata nuk ishin aspak indeiferente per vendin e tyre...

Ne periudhen e lire 48 vjecare te Demokracise kemi KRIJIMIN e filozofise, matematikes, kimise... e te cdo lloj shkenceje tjeter kemi deri ne ditet e sotme. Te gjithe punonin, e te gjithe zhvilloheshin... perse ???? (pak durim.. kete do ta themi here tjeter...)

Ky sistem (qe per mua mbetet vertet unik per rolin dhe shembullin qe dha..) vertetoi se vetem me nje qellim e me nje mendim te perbashket, dikush (qofte individ apo komb) ne menyre te lire mund te thyeje cdo ide apo pengese. Perndryshe do te kemi thjesht elite dhe mase... te shoqeruara si gjithmone nga deshtimi i perjetshem i njeres si dhe pakenaqesia e tjetres pale.

A kemi mundesi te gjejme “piken” perse ky sistem ishte i perkryer ??? A mund te behet ne ditet e sotme dicka e ngjashme? Ku dhe si?


miqesisht,
huggos

[Sokoli]

Sa per rastin e sklleverve, eshte fakt i njohur, besoj dhe per shume te tjere. Po ky fakt, nuk eshte kurrsesi tregues i demokracise, pasi ata u leshuan ne kohe lufte (s'po vazhdoj gjate se kjo teme nuk me intereson ne kete moment).
Te perqendrohemi aty ku do ti:
Une mendoj se eshte e PAMUNDUR te zbatohet ajo qe ti deshiron, qoft edhe ne forum.
Pse?
Ja t'a nisim problemin nga fundi (sic bejne edhe ne matematike, megjithse filozofia eshte moter e matematikes): [Pengesa me e madhe jemi vete NE, per vete faktin sepse jemi njerez te varur nga nje sere parametrash te papercaktueshem..

Kjo nuk do te thote ama qe nuk mund te bejme nje tentative. Gjithsesi, jo para se te percaktohet plani teorik.
Do te me dukej nje "eksperiment" interesant.

[huggos]

Le te vazhdojme..


E hapa kete teme sepse do te deshiroja mendimin tuaj real persa i perket menyres se organizimit apo drejtimit te nje grupi njerezish.. qofshin keto shoqata, parti, organizata e pse jo… edhe forume.

Sigurisht ato gjera qe kane ndodhur ketu e mijera vjet me pare… mund te na ndihmojne deri ne nje fare mase.. te percaktojme disa pikveshtrime.. por nuk mund te jene per ne 100% shembull i realizueshem.

Per shkak se jemi pjesmarres active te nje forumi... do te doja te dija per menyren me te mire te bashkebisedimit (qe ju mendoni) ndoshta te influencuar sado pak edhe nga shembulli i mesiperm.

Nese ka turp i pari.. le te vazhdoje i dyti..


miqesisht,
huggos