Shpjegimi i emrave të qyteteve shqiptare

[Kreksi]

per Shkodren kemi edhe punime te tjera qe e paraqesin si "skodra"-kodra?.

Emri Skudra eshte mjafte i njohur ne lashtesi edhe eshte shume i perhapur ne mesdhe.

dijetaret qe mbrojn autoktonin tone krenohen me "shkodren" edhe e vendosin ate si nje nga zonat me te vjetra te banuara ne mesdhe.

te bejmi nje krahasim tjeter alfeko;
per shembull per Zaren e sotme ne dalmaci dikur quhej Adera, po te shtjellojmi edhe me tej, do thote se aty eshte "dera" = porti ku zbarkojne anijet, Ä= Dera !
Mirepo "shkodra" , vend qe me poziten e tij gjeografike ishte i rendesishem afer detit por nuk kishte "der" ne vend qe te quhej qyteti "pa der" i kane thene "ska der" sepse shtrihej ne nje vend te fshehur ne "skuta"=vend i fshehur, me siguri me ardhjen e bullgarve ka mbetur ky emri i dyrte..
Mandej kemi emrin e trete; Iskanderia= Aleksandria, emer sipas themeluesit te pare Aleksandrit te Madh, prendryshe pse ti vihet Aleksandria ?

Duke i analizuar te gjitha keto emertime per Shkodren;

Ska der,
Scut ari,
Iskan deria,
Shko der,
por pse te mos te vije edhe nga shprehja; Ku shkoni ?
-shkoj ne skader, shkoj ne skader shpejte ngatrrohet keshtu qe ka mbetur me shkurte;
Po shkoj ne Shkoder !


Atehere mendoj se me e aferta me shqipen duhet te jete Skader sepse i afrohet per se tepermi me A dera.

P.S; nuk jemi te detyruar ti besojmi njeri tjetrit !

[Aeneas]

Cabej e nxjerr edhe emrin e Fierit dhe Gramshit nga shqipja, kete e di, por nuk e mbaj mend sakte se me cilet fjale i shpjegon. A e dini ju?

[morrison]

Pershnetje

Po nderhyj pa te keq per fjalen qe fole me nalt nuk pelqej sepse fjala rrah ne kuptimin orgjinal don te thothe rrafsh apo i shtrire dhe jo rruge -shteg bore e cila ka nje dallim te vogel .
Shtegu i bores apo bora e shkelur emrohet me emrin rre qe kjo fjale perfundon shpesh me nje ndryshim te germes e ne a shum pak e theksuar.
Ndersa fjala rrah dallon ne perfundim me germen e theksuar h .


Pra mos e mer kete shkrim timin si kundershtim ndaj shkrimit tuaj.

Dyrrah mund te jet me e afert me kuptimin per vendin qe ashte i eksponuar nga dy anet i rrahurr nga valet , dhe rrafsh deti i eksponuar rrezeve te diellit.

Mendimi jot me duket me i sakti sepe durrsi deri para rregjimit te hoxhes rrihesh nga te dyja anet nga uji... Enveri e thau lagunen (punistat i thone keneten qe te duket veper madheshtore) dhe durrsi laget tashme vetem nga perendimi.

Rrezik se dhe ne hyrje te durrsit prandaj i thone ura e daj-lanit sepse e lidhe direkt me pjesen tjeter pa u dashur qe ti biesh verdalle.. pra dy rrahje...

Persa i perket versionit qe eshte ne greqisht dyrrah- dy kurrize, glosologet greke e hedhin posht sepse sepse ka problem me sintaksen, do te duhej te shkruhej dyrah (me nje r) qe te kish kuptimin dy kurrize.

[ilia spiro]

Shume emra qytetesh e fshatrash te Shqiperise shpjegon nga sllavishtja. Ndoshta kjo ka ardhur nga pushtimi prej tyre per nja 2 shekuj...
Ja disa qe mendoj se kane kete origjine (ndoshta mund te jene thene me pare, nuk e di):

Pogradec (Pod-grad)
Novosela (Novo- selo)
Bozhigrad (Bozhi-grad)
Corovode (Cerna-voda)

[Aeneas]

Shume emra qytetesh e fshatrash te Shqiperise shpjegon nga sllavishtja. Ndoshta kjo ka ardhur nga pushtimi prej tyre per nja 2 shekuj...
Ja disa qe mendoj se kane kete origjine (ndoshta mund te jene thene me pare, nuk e di):

Pogradec (Pod-grad)
Novosela (Novo- selo)
Bozhigrad (Bozhi-grad)
Corovode (Cerna-voda)

Eshte e vertet. Pogradec domethene "Nenkala, apo nen keshtjelle" ne gjuhen sllave. Novosela ne perkthim i bien "fshat i ri". Bozhigrad i bien "Qytet i Zotit". Corovode, qe ne origjinal duhet te kete qene Chernavoda, perkthehet si "Ujet e Zi".

Prania e toponimise sllave ne Shqiperi i perkasin periudhave te ndryshme. Shumica e tyre jane te hershme, nga invazioni i hershem sllav, kurse emri i qyteteve si Pogradeci duhet te jete i mevonshem, sigurisht nga koha e pushtimit bullgar te car Symeonit. Gjithashtu, perkunder ate cfare thone serbet, shumica e ketyre emrave sllav i perkasin dialektit bullgar, jo atij serb, me pak perjashtime.

[heneu]

nuk e di sa eshte e sakte kam lexuar se qyteti i Pejes (Kosove)rrjedh nga gjuha shqipe psh pej(peri)ne toskerisht, per te punuar apo per te gravuar sepse ishte qytet tregtar po ju çka mendoni?

[fegi]

Mua më duket se emri durrës e ka origjinën e shqipes. Meqë durrësit i kanë thënë dyrrah del se te ne ne kosovë rrahë-rraha i thonë fshatarët kur dimrit bie borë dhe duhesh ta largosh borën për të kaluar, pra për ta çelur rrahën, për ta bërë një shteg sa për kalim. Gjithashtu edhe ne pyll kur të shkosh, duhet çelur rraha, pra te priten deget dhe drunjtë sa për kalim. E di që në durres nuk bie borë, por sigurisht deri në qytet ka pasur dy rrugë këmbësore për të ecur popullsia. Pra durrës= qytet që i ka dy rraha, dy rrugë.

Artikullii kryesor Historia e Durrësit
Durrësi mund të krahasohet me qytetet më të medhenj të Mesdheut antik dhe Mesjetar. Qyteti Epidamn Dyrah u ndertua nga Iliret Taulante, dallendyshasit ne shekuj XIII-XI p.K Banoret e pare te Dyrrahut, para ilireve te quajtur protoilir, pellazgë, ngriten ne rrethinat e ketij qyteti, vendbanimet e para parahistorike. Ne kushtet e nje klime mesdhetare, zona me e pershtateshme per banim ishte ajo e lumit Erzen (Ululeus) si dhe Ultesira Perendimore perreth saj. Ne bregdetin e Gjirit te Durresit u vendos qendra e pare apo limani me emrin Dyrrah. Sipas autoreve antik, ky qytet u themelua nga dy mbreter me origjine ilire te quajtur Dyrah dhe Epidamn.
http://sq.wikipedia.org/wiki/Lista_e_qyteteve_shqiptare

[labi i maleve]

Eshte e vertet. Pogradec domethene "Nenkala, apo nen keshtjelle" ne gjuhen sllave. Novosela ne perkthim i bien "fshat i ri". Bozhigrad i bien "Qytet i Zotit". Corovode, qe ne origjinal duhet te kete qene Chernavoda, perkthehet si "Ujet e Zi".

Prania e toponimise sllave ne Shqiperi i perkasin periudhave te ndryshme. Shumica e tyre jane te hershme, nga invazioni i hershem sllav, kurse emri i qyteteve si Pogradeci duhet te jete i mevonshem, sigurisht nga koha e pushtimit bullgar te car Symeonit. Gjithashtu, perkunder ate cfare thone serbet, shumica e ketyre emrave sllav i perkasin dialektit bullgar, jo atij serb, me pak perjashtime.

Po, mendoj se ke shume te drejte,pasi edhe historiksht njihet nje pushtim goxha i gjat i bullgareve dhe kryesisht ne shqiperine e jugut ku ane lene keto emra si mbetje pas terheqjes se tyre kur filluan te fuqzoheshin pozitat e vendasve shqipetare me forcimin e principatave te Arbrit.
Psh:
Mezhgoran ( Miezh du goran = Mes maleve )
Zagori ( Za gori = Prapa malit )
Hormove, Rehove, Borrove, Mavrove, Drashovice, Topove, Drenove, Mecove etj qe indikojne per nje pushtim goxha te gjate sllav dhe madje edhe me dyndje popullsie ne brendesi te trevave shqiptare por qe per fat te mire nuk munden te nguleshin perfundimisht aty sikunder ne vende te tjera ku banojne sot sllavet ne Ballkan.

[fegi]

gjirokastra e morri emrin nga "Argjiroja" qe u hodh nga kalaja

Histori
Për herë të parë emri i Gjirokastrës përmendet në shekullin XIII. Fillimet e qytetit mendohet të jene në shekullit e XVII siç tregojnë edhe themelet e kështjellës së këtij qyteti. Kështjella e Gjitokastrës mendohet të jete filluar nga Prijesi Shqiptar Gjin Bue Shpata, i cili i dha dhe emrin qytetit. Zgjerimet e keshtjelles janë bere nga Ali Pashe Tepelena, dhe nga Qeveria e Zogut, e cila me pas e konvertoi pjesen veriore te kalase ne burg. Ky burg majti te burgosurit politike ne kohen e komunizmit dhe sot i është bashkangjitur pjeses muzeale te kalase. Kalaja e Gjirokastres si shume pjese te tjera te trashegimise Shqiptare është ne rrezik imediat. Kalaja është e ndertuar mbi shkemb, dhe rreth tij ka pas peme te shumta, te cilat ndalonin erozionin dhe rreshkitjet e tokes. Prerjet e pemeve dekaden e fundit ka shkaktuar rreshkitje te medha dhe ka zbuluar komplet themelet e kalase. Muret lindore te kalase kane carjet me te thella dhe qe kerkojne nderhyrje te menjehershme. Pa kete nderhyrje kjo pasuri e trashegimise Shqiptare rrezikon te humbase. Gjirokastra është shpallur qytet-muze në vitin 1963 dhe në vitin 2005 është shpallur pasuri botërore nga UNESKO.
Në nëntor të vitit 1670, udhëtari turk, Evlija Çelebi, pas një udhëtimi nëpër Kosovë në dhjetor të vitit 1660, dhe një udhëtimi në Shqipërinë e Veriut dhe në Malin e Zi në shkurt të vitit 1662, filloi udhëtimin e tij të tretë dhe më të gjatë në trevat shqiptare. Kësaj radhe ai hyri në Shqipëri nga jugu. Pas një qendrimi të shkurtër në Delvinë, Zhulat dhe Kardhiq, ai erdhi në qytetin e Gjirokastrës, turqisht Ergiri, ku u habit shumë nga zakonet e gjirokastritëve.
Më 16 tetor 1908 në Gjrokastër lind Enver Hoxha figurë e rëndësishme në historin e Repulikës së Shqipërisë.
Ne Gjirokaster ka lindur ne vitin 1936 dhe shkrimtari i madh Ismail Kadare, i cili ka kushtuar asaj nje nga librat e tij me te hershem dhe pa dyshim me te bukur "Kronike ne gur"

Kultura
Ne Gjirokaster mund te vititoni Muzeun Kombetar te Armeve, Muzeun Etnografik e nje sere muzeumesh. Gjirokastra është qyteti i festivale folklorike kombetare prej vitit 1968. Në kështjellë mblidhen çdo katër vjet grupe shqiptare popullore nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia, Mali i Zi, Italia dhe treva ku flitet shqip.

[Eve]

Ulqin= shkepute fjalen dyshe dhe e kuptoni
Shkoder = ne koder tek kalaja
Lezh = Lesh
Tirane = kjo dihet se te gjithe jan tiran ne qytet
Kruje=krua
Sarande= sa rande(rende, peshe

Korce= korre dhe çane
Librazhd= dicka me libra
Elbasani= dicka me elbin (drith)
Milot= mbi lot
Tetove= dicka me 8
Kumanove= ku mbarove
Prishtine= u prishe
Gjakove= u derdhe shum gjak
Guci=kusi
Koplik= kopil ik:
Kukes= ku ka kesi

shume mire, vazhdoje listen...